Okulongifa nawa omapulo

OMAPULO otaa ka kwafela ovapwilikini va kufe ombinga meenghundafana molwaashi ove na oku a nyamukula pakanya ile momitima davo. Otaa dulu oku ku kwafela u hovele eenghundafana navamwe nou di hafele. U li omupopi nomuhongi, oto dulu okulongifa omapulo opo u pendule ohokwe yavamwe, u kwafele umwe a diladile kwaasho tamu kundafana ile u divilike osho to popi. Ngeenge owa longifa nawa omapulo, otashi ke linyengifa vamwe va kale tava diladila, ponhele ashike yokukala tava pwilikine ngahenya. Kaleka momadiladilo elalakano olo wa hala okuhanga, ove to pula nee omapulo monghedi oyo tai ku kwafele u hange elalakano loye.

Longifa omapulo opo u hovele eenghundafana. Ngeenge u li moukalele, longifa omhito keshe oyo u na opo u pule ovanhu omapulo va holole omaliudo avo, ngeenge ove na ehalo loku shi ninga.

Eendombwedi dihapu ohadi hovele eenghundafana di na sha noikundafanwa ihokwifa mokupula tadi ti: “Mbela owe lipula ngoo nale kutya . . . .?” Ngeenge oda pula epulo olo ovanhu vahapu have lipula, ohadi hafele oukalele. Nonande epulo lonhumba olipe komunhu wonhumba, otashi dulika li pendule ohokwe yaye. Oto dulu okuhovela eenghundafana di na sha noinima i lili noku lili to hovele nomapulo ngaashi, “Oto diladila ngahelipi shi na sha . . . ?,” “Ou udite ngahelipi shi na sha . . . .?,” nosho yo “Owa itavela kutya . . . ?”

Eshi Filippus, omuudifi wevangeli, a li e uya pelenga lokuEtiopia, olo la li tali lesha mokule exunganeko laJesaja, okwa li e li pula a ti: “Ove u udite ko tuu eshi to lesha?” (Oil. 8:30) Epulo olo ola li la kwafela Filippus a dule okuyelifa eeshili di na sha naJesus Kristus. Eendombwedi dimwe dokunena ohadi longifa omapulo a yukila oko nohadi mona ovo va halelela okuuda oshili yOmbibeli.

Ovanhu vahapu ngeenge ova pewa omhito va popye omataleko avo, ohashi ve linyengifa va pwilikine kwoove. Ngeenge owa pula omunhu epulo, pwilikina nelitulemo eshi ta nyamukula. Dimina enyamukulo lomunhu ponhele yoku mu kembaula. Mu pandula tashi di komutima. Pomhito imwe, eshi omunongo umwe womishangwa a li a “nyamukula nawa,” Jesus okwa li e mu pandula a ti: “Ove ku li kokule nouhamba waKalunga.” (Mark. 12:34) Nokuli nonande ito tu kumwe netaleko lomunhu oo to popi naye, oto dulu oku mu pandula komatyekosha aye. Osho a popya otashi dulika shi ku kwafele u mone kutya ou na okukaleka shike momadiladilo eshi tamu kundafana naye oshili yOmbibeli.

Longifa omapulo fimbo ino popya omadiladilo oo a fimana. Ngeenge oto popi nongudu yovanhu ile to kundafana nomunhu umwe, kendabala okulongifa omapulo u pendule omadiladilo avo ofimbo ino popya omadiladilo a fimana. Shilipaleka kutya omapulo oye okwa kwatela mo oinima oyo ya kuma shili ovapwilikini voye. Oto dulu yo okulongifa omapulo oo taa pendula ohokwe yomunhu, oo omanyamukulo ao ehe li koluhaela. Ngeenge owa tula po kanini konima eshi wa pula epulo, ovapwilikini voye otashi dulika va kale tava pwilikine va teelela nohokwe osho to shikulifa ko.

Pomhito imwe, omuprofeti Mika okwa li a longifa omapulo mahapu a landulafana. Konima eshi a pula kutya Jehova okwa hala ovo tave mu longele va ninge shike, okwa pula vali omapulo ane olo keshe limwe tali dulu okunyamukulwa. Omapulo aeshe oo otaa longekida omitima dovaleshi fimbo inava ya kenyamukulo lopandunge olo a xulifa nalo eenghundafana daye. (Mika 6:6-8) Kendabala okuninga ngaho ngeenge to hongo vamwe.

Pula omapulo opo u tomhafane kombinga yoshikundafanwa shonhumba. Ohatu dulu yo okulongifa omapulo opo tu kwafele vamwe va mone kutya etomhafano letu oli li pandunge. Jehova osho a li a ninga ngaho eshi a li ta tokola Ovaisrael netokolo la kwata moiti, ngaashi sha ulikwa muMalakia 1:2-10. Tete, okwe va lombwela a ti: “Ame nda li ndi mu hole.” Oshiwana shaIsrael osha li sha dopa okumona kutya Jehova oku shi hole, onghee hano, Jehova okwa li a pula a ti: ‘Esau ke fi omumwaxe waJakob?’ Jehova okwa li a popya kutya ke hole Edom nokwa li a ulika koumbangi waashi sha li sha hanaunwa po omolwoukolokoshi washo. Opo nee okwa longifa omafaneko omo a pula omapulo opo a divilike nghee Ovaisrael va dopa okuulikila kutya ove mu hole. Omapulo amwe okwa pulwa a fa taa pulwa kovapristeri ovo va li vehe fi ovadiinini, ofimbo amwe oJehova a pula ovapristeri ovo. Eenghundafana odo otadi ningifa omunhu a diladile noku kale ta yandje elitulemo. Onghedi yokutomhafana oyo ya longifwa itai dulu okupatanekwa, netumwalaka olo itali dulu okudimbuwa.

Ovapopi vamwe ohava longifa omapulo noukeka monghedi ya faafana. Nonande ovapwilikini itava nyamukula pakanya, ohava kala tava kufa ombinga pamadiladilo.

Ngeenge hatu konakona Ombibeli navamwe, ohatu va pula omapulo, vo tava nyamukula. Ndele oshiwa ngeenge omukonakoni ta nyamukula noitya yaye mwene, ita nyamukula ashike omanyamukulo oo a shangwa moshishangomwa osho tamu konakona. Pula omapulo a wedwa po u tomhafane nomukonakoni, to shi ningi pahole. Ngeenge tamu kundafana oitwa ya fimana, mu ladipika a longife Ombibeli eshi ta nyamukula. Oto dulu yo oku mu pula to ti: “Osho hatu kundafana osha pambafana ngahelipi noshitwa osho twa konakona nale? Omolwashike sha fimana? Oshi na okunwefa mo ngahelipi onghalamwenyo yetu?” Oto ka pondola unene ngeenge to longifa omapulo a tya ngaho, ponhele yokuhepaululila omukonakoni nghee u uditile oinima ile okuyelifa oinima ihapuihapu. Monghedi ya tya ngaho, oto kwafele omukonakonimbibeli a longife ‘eendunge’ eshi ta longele Kalunga. — Rom. 12:1.

Ngeenge omukonakoni ke udite ko ediladilo lonhumba, ungaunga naye nelidiiniko. Otashi dulika ta yelekanifa osho to ti naasho a kala a itavela oule womido. Ngeenge owa yelifa oshinima osho monghedi imwe i lili, otashi dulika e ke shi ude ko. Ndelenee omafimbo amwe, omwa pumbwa okutomhafana naye to longifa oinima i li paunafangwa. Kala to longifa omishangwa nomafaneko. Longifa yo omapulo e li paunafangwa oo ta kwafele omunhu a diladile shi na sha noumbangi oo.

Longifa omapulo opo u linyengife ovanhu va holole nghee ve udite. Ngeenge ovanhu tava nyamukula omapulo, luhapu ihava holola naanaa nghee ve udite. Otashi dulika ve ku pe omanyamukulo oo wa hala okuuda. Owa pumbwa okulongifa eendunge dokuyoolola. (Omayel. 20:5) Oto dulu okupula ngaashi Jesus a li a pula, to ti: “Oto shi itavele tuu?” — Joh. 11:26.

Eshi ovahongwa vaJesus vahapu va li va handuka omolwoshinima shonhumba osho a popya ndele tave mu fiye po, Jesus okwa li a pula ovayapostoli vaye va holole nghee ve udite, a ti: “Nanye yo mwa hala okuya?” Petrus okwa nyamukula noponhele yovayapostoli vakwao a ti: “Omwene, otu ye kulyelye ngeno? Ove u neendjovo domwenyo waalushe; ndele fye twa itavela ndele tu shi shii, Oove Omuyapuki waKalunga.” (Joh. 6:67-69) Pomhito vali imwe, Jesus okwa li a pula ovahongwa vaye a ti: ‘Ovanhu ohava ti ngahelipi Omona wOmunhu oye olyelye?’ Okwa li yo a shikulifa ko epulo limwe olo la li tali ve linyengifa va holole osho shi li momitima davo, a ti: ‘Nye otamu ti ngahelipi, aame lyelye?’ Petrus okwa li a nyamukula a ti: “Oove Kristus, Omona waKalunga omunamwenyo.” — Mat. 16:13-16.

Otashi dulika naave u ka mone ouwa, ngeenge owa ningi sha faafana eshi to kwatele komesho ekonakonombibeli. Oto dulu okupula to ti: “Ovanafikola vomongudu yeni (ile ovanailonga vakweni) ohava tale ko ngahelipi oshinima eshi?” Opo nee pula vali to ti: “Ove ou shi uditile ngahelipi?” Ngeenge ou shii kutya omunhu oku udite lela ngahelipi, otashi ke ku kwafela u li omuhongi u mu kwafele lela.

Pula omapulo opo u divilike osho to popi. Oto dulu yo okulongifa omapulo opo u divilike oinima. Omuyapostoli Paulus osho a li a ninga ngaho, ngaashi sha shangwa mOvaroma 8:31, 32, a ti: “Kalunga ngenge e tu ama, olyelye ta tu ondubo nafye? Oye ou ina xupifa Omona waye mwene, ndele okwe mu yandja omolwetu atushe, a kale ngahelipi hano ite tu pe aishe pamwe naye?” Didilika kutya pomhito keshe, epulo ola kuminikwa koshinhokotumbulo osho she li tetekela.

Konima eshi omuprofeti Jesaja a li a shanga etokolo laJehova li na sha nohamba yaBabilon, okwa li a ulika kutya okwa tomhwa filufilu eshi a ti: “Omwene Kalunga komatanga ovakwaita okwe li tokolela, olyelye ta dulu oku li kandula po? Eke laye ola yeluka, olyelye ta dulu oku li lema?” (Jes. 14:27) Oshikalimo shomapulo oo otashi ulike kutya kape na oo ta dulu okutwifa omhata oshinima osho sha popiwa metetekelo. Omapulo oo inaa pumbwa okunyamukulwa.

Longifa omapulo opo u nyaneke pomutenya okudiladila kwa puka. Omapulo oo a diladilwa nawa ohaa nyaneke yo pomutenya okudiladila kwa puka. Fimbo Jesus ina velula omulumenhu umwe, okwa li a pula Ovafarisai novanongo vamwe vOmhango a ti: “Osha yuka tuu okuvelula omunhu meshabata ile ahowe?” Opo nee eshi a velula omulumenhu oo, okwa pula vali epulo limwe a ti: “Olyelye hano womunye e nondongi ile ongobe tai wile momufima, ndele ite i shili mo ngeno divadiva nande oku na eshabata.” (Luk. 14:1-6) Omapulo oo kaa li a pumbwa okunyamukulwa, nokaa li a nyamukulwa. Omapulo oo okwa li a nyaneka pomutenya okudiladila kwavo kwa puka.

Nokuli nOvakriste vashili omafimbo amwe otava dulu okudiladila papuko. Ovakriste vamwe vomefelemudo lotete muKorinto ova li hava twala ovamwaxe komhangu opo va ka kandule po omaupyakadi onhumba oo va li tava dulu oku a kandula po vo vene. Omuyapostoli Paulus okwa li a ungaunga ngahelipi nonghalo ya tya ngaho? Okwa li a pula omapulo a shikulafana opo e va kwafele va lundulule okudiladila kwavo. — 1 Kor. 6:1-8.

Ngeenge owa kala to lideula, oto ka shiiva okulongifa omapulo noukeka. Ndelenee dimbuluka okukala ho fimaneke vamwe, naunene tuu ngeenge to popi novakulunhu, novanhu ovo uhe shii nosho yo naavo ve na eenghonopangelo. Longifa omapulo nelalakano lokuyelifa eeshili dOmbibeli monghedi tai hokwifa.