ONGULUMAMBO YOKOINTANETA
ONGULUMAMBO
YOKOINTANETA
Oshikwanyama
  • OMBIIBELI
  • OISHANGOMWA
  • OKWOONGALA
  • w10 8/1 ep. 4-8
  • Kashipu okushiiva edina laKalunga

Kape na okavidio

Ombili opa li pe na epuko eshi okavidio taka patuluka.

  • Kashipu okushiiva edina laKalunga
  • Oshungonangelo tai shiivifa Ouhamba waJehova—2010
  • Oupalanyole
  • Ouyelele wa faafana
  • JJesus novashikuli vaye ova li va shiivifila vamwe edina laKalunga
  • Eenghendabala dokunena dokukufa mo edina laKalunga mEembibeli
  • Oto dulu okushiiva edina laJehova
  • Edina laKalunga olyelye?
    Oshungonangelo tai shiivifa Ouhamba waJehova (yomoukalele)—2019
  • Edina laKalunga—okulongifwa kwalo nosho yo eityo lalo
    Ombibeli otai hongo lela shike?
Oshungonangelo tai shiivifa Ouhamba waJehova—2010
w10 8/1 ep. 4-8

Kashipu okushiiva edina laKalunga

OPE NA umwe oo ina hala wa shiiva edina laJehova noina hala u pange oukaume wopofingo naYe. Mbela omutondi omukwanyanya a tya ngaho oye lyelye? Ombibeli otai ti: ‘Eendunge daavo vehe na eitavelo oda twikifwa kukalunga kefimbo lounyuni ou.’ Satana Ondiaboli oye kalunga kounyuni ou wovahenakalunga. Okwa hala u kale momilaulu opo omutima woye uha minikilwe ‘koshinge shaKalunga.’ Satana ina hala wa shiiva edina laJehova. Ndele mbela okwa twikifa ngahelipi eendunge dovanhu? — 2 Ovakorinto 4:4-6.

Satana okwa kala ta longifa omalongelokalunga oipupulu opo a imbe ovanhu va shiive edina laKalunga. Pashihopaenenwa, Ovajuda vamwe vopefimbo lonale ova li have lipwililikile Omishangwa da nwefwa mo nokuyandja elitulemo keenghulunghedi odo da li tadi va imbi okulongifa edina laKalunga. Mefelemudo lotete Oshivalo sheedula doPaife, ovaleshi vomoipafi Ovajuda ova li va lombwelwa kutya inava lesha edina laKalunga ngaashi la li mOmishangwa Diyapuki, ndele ponhele yaasho, nave li pingene po noshitya Adho·naiʹ, osho tashi ti, “Omwene.” Nopehe na omalimbililo, oshinima sha tya ngaho osho sha li sha ningifa oupamhepo wavo u shune pedu neenghono. Vahapu ova kanifa omauwa oo haa di mokukala nekwatafano lopofingo naKalunga. Ndele mbela ongahelipi kombinga yaJesus? Mbela okwa li a tala ko ngahelipi edina laJehova?

JJesus novashikuli vaye ova li va shiivifila vamwe edina laKalunga

Pomhito imwe, Jesus okwa li a ilikana kuXe, a ti: “Ame nde va shiivifa edina loye, ndele ohandi ke li shiivifa natango.” (Johannes 17:26) Nopehe na omalimbililo, Jesus okwa li a longifa edina laKalunga peemhito di lili noku lili, ngaashi ngeenge a li ta lesha, ta tofa ile ta yelifa oitukulwa yOmishangwa dOshiheberi oyo i na edina olo la fimana. Onghee hano, Jesus oku na okukala a li ha longifa edina laKalunga a manguluka ngaashi ashike ovaprofeti aveshe ovo ve mu tetekela va li hava ningi. Nonande opa li Ovajuda vonhumba ovo va hangwa nale hava henuka okulongifa edina laKalunga pefimbo loukalele waJesus, osha yela kutya Jesus ka li a shikula eenghulunghedi davo. Okwa li a tokola ovawiliki vomalongelokalunga eshi a li e va lombwela a ti: “[Omwa] hekula eendjovo daKalunga eenghono omolweenghulunghedi deni.” — Mateus 15:6.

Konima yefyo nenyumuko laJesus, ovashikuli vaye ovadiinini ova li va twikila okushiivifila vamwe edina laKalunga. (Tala oshimhungu: “Ovakriste vomefelemudo lotete ova li ngoo hava longifa edina laKalunga?”) POpentekoste 33 O. P., mefiku olo eongalo lopaKriste la totwa po, omuyapostoli Petrus okwa li a tofa exunganeko laJoel, ta lombwele ongudu yOvajuda novanhu ovo ve lidilululifwa ndele tava ningi veitavelo lOshijuda, a ti: “Keshe tuu ou ta ifana edina lOmwene ota ka xupifwa.” (Oilonga 2:21; Joel 2:32) Ovakriste vonale ova li va kwafela ovanhu vomoiwana ihapu ve lihonge kombinga yedina laJehova. Nomolwaasho omuhongwa Jakob okwa li a popya pokwoongala kwovayapostoli novakulunhu muJerusalem, a ti: ‘Kalunga okwe li likolela edina laye mwene oshiwana movapaani.’ — Oilonga 15:14.

Ndele nande ongaho, omutondi wedina laKalunga ina sholola. Konima ngoo eshi ovayapostoli va fya, Satana okwa li a longa noudiinini opo a kune ombuto youshunimonima momitima dovanhu. (Mateus 13:38, 39; 2 Petrus 2:1) Pashihopaenenwa, omushangimambo umwe wedina Justin Martyr, oo he liti Omukriste, okwa dalwa hanga pefimbo opo Johannes, omuyapostoli waxuuninwa, a fya. Ndele nande ongaho, Justin okwa popya momashangelo aye lwoikando a ti kutya Omuyandji woinima aishe, “oKalunga oo ha ifanwa nedina inali yukila ko.”

Eshi Ovakriste ovashunimonima va ninga eekopi dOmishangwa dopaKriste dOshigreka, osha yela kutya ova kufa mo edina Jehova momishangwa, ndele tave li pingena po noshitya shOshigreka Kyʹri·os, osho tashi ti, “Omwene.” Ovanhu ova kufa mo yo edina laKalunga mOmishangwa dOshiheberi. Molwaashi edina laKalunga kala li hali tumbulwa vali mokule ngeenge omunhu ta lesha, ovanongo vomishangwa ovashunimonima Ovajuda ova li va kufa mo edina laKalunga mOmishangwa davo, ndele tave li pingena po nedina Adho·naiʹ, oikando i dulife pe 130. Etoloko lOmbibeli yOshilatina li holike neenghono olo la li la manwa okutolokwa kuJerome mo 405 O.P., olo la ka shiivika nedina Vulgate, nalo ola kufa mo edina laKalunga.

Eenghendabala dokunena dokukufa mo edina laKalunga mEembibeli

Kunena, ovahongwanhu ova nongela kutya edina laJehova ola li la holoka mOmbibeli oikando 7 000 lwaapo. Onghee hano, omatoloko amwe oo haa longifwa neenghono okwa longifa edina laKalunga a manguluka, ngaashi o-Jerusalem Bible yaKatolika, o-La Biblia Latinoamérica yaKatolika i li mOshispania nosho yo etoloko vali limwe hali longifwa unene ledina Reina-Valera, nalo li li mOshispania. Omatoloko amwe okwa toloka edina laKalunga noutumbulilo “Yahweh.”a

Shinyikifa oluhodi, eengeleka dihapu odo da tolokifa Eembibeli oda li da fininika ovahongwanhu va kufe mo edina laKalunga momatoloko Eembibeli dado. Pashihopaenenwa, o-Vatican oya li ya shangela oopresidende voyoongalele yovabishofi vaKatolika onhumwafo yo 29 Juni 2008, ya ti: “Omido opo da di ko, opa totwa onghedi yokutumbula edina laKalunga kaIsrael monghedi ya yuka.” Onhumwafo oyo oya li yo ya yandja elombwelo eli tali ti: “Edina laKalunga . . . kali na okulongifwa ile okutumbulwa.” Oya twikila ko vali ya ti: “Omishangwa dOmbibeli odo tadi tolokwa momalaka okunena, . . . edina laKalunga olo li li molupe lo-tetragrammaton oli na okutolokwa noitya Adonai/Kyrios, oyo tai ti: ‘Omwene.’ ” Nopehe na omalimbililo, o-Vatican oya li ya yandja elombwelo olo nelalakano lokuxulifa po okulongifwa kwedina laKalunga.

Ovaprotestande navo inava fimaneka edina laJehova. Omupopikalelipo wOvaprotestande ovo va yambidida etoloko lo-New International Version, la nyanyangidwa mOshiingilisha mo 1978, okwa ti: “Jehova edina laKalunga le likalekelwa notwa li ngeno tu na oku li longifa. Ndele otwa futa eedola [daAmerika] omamiliyona 2, 3 opo tu tolokife Ombibeli ei, ashike ngeno otwa hepifa oimaliwa ngeno otwa tolokifile pashihopaenenwa Epsalme 23, taku ti: ‘Yahweh oye omufita wange.’ ”

Kakele kaasho, eengeleka oda imba ovanhu vomuAmerika lokOlukadi va shiive edina laKalunga. Steven Voth, omuyandjimayele moilonga yokutoloka yEhanganombibeli laHangana (UBS), okwa ti: “Oshinima shimwe osho sha kala tashi tuwa eemhata tadi twikile mOvaprotestande muAmerika lokOlukadi osho okulongifwa kwedina Jehová . . . Ndele shihokwifa, ovanhu vahapu notava ende tava hapupala ovo va hokwa ongeleka yopentekoste, . . . ova ti kutya ova hala Ombibeli yo-Reina-Valera, elundululo lomo 1960, ndele inava hala i kale i na edina Jehová. Ponhele yaasho, ova li va hala ku longifwe oshitya Señor [osho tashi Omwene].” Pakupopya kwaVoth, o-UBS oya li tete ya anya eindilo olo, ndele lwanima oya ka dimina ndele tai nyanyangida etoloko lOmbibeli yo-Reina-Valera “ihe na edina Jehová.”

Okudima mo edina laKalunga mEendjovo daye noku li pingena po “nOmwene” otaku imbi shili ovaleshi vayo va shiive kutya Kalunga oye lyelye. Okupingena po edina laKalunga kwa tya ngaho okwa etifa po engwangwano. Pashihopaenenwa, omuleshi otashi dulika a kale a limbililwa molwaashi ota nyengwa okuyoolola kutya “Omwene” ou ta popiwa oJehova ile Omona waye, Jesus. Omushangwa umwe oo omuyapostoli Petrus a li a tofa meendjovo daDavid, tau ti: “[Jehova, NW] okwa lombwela Omwene wange [Jesus omunyumunwa]: Kala omutumba kolulyo lange,” Eembibeli dihapu ode u toloka da ti: “Omwene okwa lombwela Omwene wange.” (Oilonga 2:34) Kakele kaasho, David Clines okwa popya metotwahokololo laye ledina “Yahweh nosho yo Kalunga kOvateologi Ovakriste,” a ti: “Okukufwa mo kwedina Yahweh momadiladilo Ovakriste okwa ningwa nelalakano opo ku yukifwe elitulemo lavo kuKristus mwene.” Omolwetomheno olo, ovanhu vahapu ovo hava i keengeleka kave shii kutya Kalunga kashili oo a li ha ilikanwa kuJesus, Omunhu wolela e na edina laye Jehova.

Satana okwa kala ta longo noudiinini opo a twikife eendunge dovanhu shi na sha naKalunga. Ndele nande ongaho, oto dulu okushiiva Jehova nawanawa.

Oto dulu okushiiva edina laJehova

Satana okwa kala ta kendabala okuya moshipala okushiivifwa kwedina laKalunga nokwa kala ta longifa omalongelokalunga oipupulu nekoto opo a holeke edina olo. Ndele oushili oyoo kutya meulu nokombada yedu kamu na omunaenghono ta dulu okwiimba Omwene Omunamapangelo aeshe Jehova a shiivifile edina laye ovo va hala okushiiva oshili kombinga yaye nosho yo elalakano laye likumwifi li na sha novanhu ovadiinini.

Eendombwedi daJehova otadi ka kala da hafa oku ku kwafela u lihonge nghee to dulu okweehena popepi naKalunga okupitila mekonakonombibeli. Ohadi shikula oshihopaenenwa shaJesus, oo a li a lombwela Kalunga a ti: “Ame nde va shiivifa edina loye.” (Joh. 17:26) Oto ka shiiva omaukwatya aJehova mawa mahapu eshi to konakona omishangwa odo tadi ulike kutya ota dana eenghandangala di lili noku lili dilipi opo a etele ovanhu omanangeko noupuna.

Tatekulululwa omudiinini Job okwa li a panga ‘oukaume naKalunga,’ onghee hano, naave oto dulu okupanga oukaume naYe. (Job 29:4) Okumona eshiivo lomEendjovo daKalunga otaku dulu oku ku kwafela u shiive edina laye. Eshiivo la tya ngaho otali ku timaumbwilifa kutya Jehova ota ka katuka eenghatu metwokumwe neityo ledina laye, olo tali ti: “Ame ohandi ka kala keshe osho sha wapalela nge.” (Exodus 3:14, patoloko laRotherham.) Onghee hano, Jehova ota ka wanifa po shili omaudaneko mawa aeshe oo a udanekela ovanhu.

[Eshangelo lopedu]

a Tala eshangelo lopedu mOmbibeli yOshindonga yomo 1986, muExodus 3:14.

Mbela Ovakriste vonale ova li ngoo hava longifa edina laKalunga?

Pefimbo lovayapostoli vaJesus vomefelemudo lotete O.P., opa li pa totwa omaongalo opaKriste moilongo ihapu. Oilyo yomaongalo oo oya li hai ongala pandjikilile opo i konakone Omishangwa. Ndele mbela mOmishangwa dOvakriste ovo vonale omwa li ngoo mu na edina laJehova?

Molwaashi Oshigreka osho sha li elaka lopaiwana pefimbo opo, omaongalo mahapu okwa li haa longifa o-Septuagint yOshigreka, etoloko lOmishangwa dOshiheberi olo la li la pwa okutolokwa mefelemudo etivali K.O.P. Ovahongwanhu vamwe otava popi kutya o-Septuagint oya pingena po edina laKalunga nedinafimaneko Kyʹri·os lOshigreka, olo tali ti “Omwene,” okudja ngoo eshi ya tolokwa oshikando shotete. Ndele ope na oumbangi oo tau ulike kutya omapopyo a tya ngaho kae fi oshili.

Outukulwa ava va ulikwa apa ove li oitukulwa yo-Septuagint yOshigreka, oyo ya shangwa mefelemudo lotete K.O.P. Outukulwa ovo otava ulike nawa edina laJehova li li meendada nhee dOshigreka יהוה (YHWH) ile tu tye, o-Tetragrammaton. Omuprofesa George Howard okwa ti: “Otu na Eembibeli nhatu da yoolokafana do-Septuagint yOshigreka dopefimbo olo la tetekela Oukriste, ndele kape na nande opapa edina laKalunga olo li li molupe lo-Tetragrammaton la tolokwa kyrios nola efuwa li kale mo li li ngaashi li li. Paife ohatu dulu okukala noushili kutya Ovajuda okwa li hava longifa edina laKalunga, kutya nee ovovo va li ko pefimbo olo la tetekela Etestamenti lipe, vopefimbo lokushangwa kwalo ile ovovo va ka landula ko, . . . fiyo osheshi Omishangwa dOshigreka da shangwa.” — Biblical Archaeology Review.

Mbela ovayapostoli vaJesus nosho yo ovahongwa vaye ova li ngoo va longifa edina laKalunga momashangelo avo a nwefwa mo? Omuprofesa Howard okwa ti: “Eshi eongalo olo la tumbulwa mEtestamenti Lipe la kala tali longifa nokutofa omishangwa mo-Septuagint odo di na edina laKalunga li li mOshiheberi, osha yela kutya ovashangi vEtestamenti Lipe ova li va kwatela mo o-Tetragrammaton momatofwemo avo.”

Onghee hano, ohatu dulu okufika pexulifodiladilo li li mondjila kutya Ovakriste vonale ova li hava dulu okulesha edina laKalunga, kutya nee okudja momatoloko avo Omishangwa dOshiheberi ile omeekopi davo dOmishangwa dopaKriste dOshigreka.

    Oishangomwa yoshiKwanayama (2000-2025)
    Dja mo
    Loginga mo
    • Oshikwanyama
    • Tuma
    • Omahoololo
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Omaufomhango e na sha nelongifo
    • Omilandu di na sha nouyelele wopaumwene
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Loginga mo
    Tuma