Mbela oho kufa ngoo ombinga pokwoongala kwopaKriste opo u tunge vamwe?
‘Ngeenge tamu ongala, aishe nai kwafe okutunga.’ — 1 KOR. 14:26.
1. PaVakorinto votete etukulwa 14, elalakano la fimana lokwoongala kwopaKriste olashike?
‘OKWOONGALA okwa li kuwa shili!’ Mbela naave osho ngoo ho kala u udite ngaho konima yokwoongala pOlupale lOuhamba? Nopehe na omalimbililo, osho ho kala u udite ngaho. Okwoongala oku li shili odjo yetwomukumo, ndele osho itashi tu kumwifa. Ngaashi ashike sha li pefimbo lOvakriste vonale, elalakano la fimana lokwoongala kwetu kunena olo okupameka ovakalipo aveshe pamhepo. Didilika nghee omuyapostoli Paulus a divilika kutya okwoongala ohaku ningwa nelalakano lokupameka vamwe pamhepo monhumwafo yaye yotete kOvakorinto. Paulus okwa popya lwoikando metukulwa eti-14 lonhumwafo oyo kutya oitukulwa aishe yokwoongala kweongalo oi na okuyandjwa nelalakano ‘lokutunga eongalo.’ — Lesha 1 Ovakorinto 14:3, 12, 26.a
2. (a) Oshike hashi ningifa okwoongala ku kale taku tungu? (b) Ohatu ka kundafana epulo lilipi?
2 Otu shii kutya omhepo iyapuki yaKalunga oyo unene hai ningifa okwoongala ku kale taku tungu notaku hongo. Onghee hano, okwoongala ohaku hovele neilikano tali di komutima opo Tate yetu womeulu Jehova a nangeke noupuna okwoongala kwetu okupitila momhepo iyapuki. Kakele kaasho, otu shi shii kutya ovakalipo aveshe otava dulu okukufa ombinga opo okwoongala kwa tya ngaho ku kale taku tungu. Ndele mbela eenghatu dimwe dilipi tu na okukatuka pauhandimwe opo tu shilipaleke kutya okwoongala keshe hatu ningi pOlupale lOuhamba oku li odjo yepepelelo noyetwomukumo lopamhepo?
3. Okwoongala kwopaKriste okwa fimana shi fike peni?
3 Opo tu mone enyamukulo kepulo olo la pulwa mokatendo ka tetekela, ohatu ka konakona oinima yonhumba oyo ovanhu ovo hava kwatele komesho okwoongala ve na okukaleka momadiladilo. Ohatu ka kundafana yo nghee eongalo alishe tali dulu okukufa ombinga mokutunga ovakalipo aveshe pokwoongala. Oshitukulwa eshi osha fimana neenghono kufye molwaashi okwoongala kwetu okuyapuki. Doshili, okukala pokwoongala nokukufa ombinga muko oku li oshitukulwa sha fimana shelongelokalunga letu. — Eps. 26:12; 111:1; Jes. 66:22, 23.
Okwoongala okwa totwa po nelalakano lokukonakona Ombibeli
4, 5. Elalakano lekonakono lOshungonangelo olashike?
4 Atusheni ohatu kala twa hala okumona ouwa pauyadi mekonakono letu lOshungonangelo. Onghee hano, opo tu dule okuuda ko nawa elalakano lokwoongala oko, natu ka tale kutya omolwashike tu na ekonakono lOshungonangelo nokutala yo komalunduluko oo a ningwa po e na sha noitukulwa yokukonakonwa.
5 Elalakano lekonakono lOshungonangelo olo okukonakona Ombibeli hatu longifa oshifo eshi. Onghee hano, ngaashi ashike sha li pefimbo laNehemia, pekonakono lOshungonangelo ohapa ‘fatululwa’ Eendjovo daKalunga opo tu di ‘ude ko.’ — Neh. 8:8; Jes. 54:13.
6. (a) Omalunduluko elipi a ningwa po e na sha nekonakono lOshungonangelo? (b) Oshike tu na okukaleka momadiladilo shi na sha nomishangwa odo da ulikwa kutya “lesha”?
6 Molwaashi ohatu ongala nelalakano lokukonakona Ombibeli, opa ningwa omalunduluko e na sha nekonakono lOshungonangelo. Omishangwa dihapu odo hadi kala inadi tofwa mo moitukulwa yokukonakonwa ohadi kala da ulikwa kutya “lesha.” Atusheni ohatu ladipikwa tu kale hatu shikula mEembibeli detu vene ngeenge omishangwa da tya ngaho tadi leshwa pokwoongala. (Oil. 17:11) Omolwashike mbela? Omolwaashi ohashi tu kumu neenghono ngeenge hatu lesha kombinga yomayele aKalunga mEembibeli detu vene. (Heb. 4:12) Onghee hano, fimbo omishangwa odo inadi leshwa, ou ta kwatele komesho oku na okuteelela ovanhu aveshe va mone omishangwa odo opo va dule okweendela pamwe naau ta lesha.
Okwoongala ohaku tu pe omhito iwa yokuhepaulula eitavelo letu
7. Paife otu na omhito ilipi pekonakono lOshungonangelo?
7 Opa ningwa yo omalunduluko e na sha noule woitukulwa yokukonakonwa yOshungonangelo. Omido opo da di ko, oitukulwa yOshungonangelo oya ningwa ixupi. Onghee hano, paife ohaku longifwa efimbo lixupi okulesha outendo, ofimbo efimbo lihapu hali longifwa okuyandja omatyekosha pefimbo lekonakono lOshungonangelo. Paife ovanhu vahapu momaongalo ove na omhito yokuhepaulula eitavelo lavo mokunyamukula omapulo, okuyelifa nghee Omishangwa tadi dulu okutulwa moilonga, okuhokolola oimoniwa i li pauxupi oyo tai ulike kutya oshi li pandunge okudulika komifikamhango dOmbibeli ile meenghedi dimwe vali. Ominute donhumba odi na okukala hadi longifwa po mokukundafana omafano. — Lesha Epsalme 22:23; 35:18; 40:10.
8, 9. Omukwatelikomesho wekonakono lOshungonangelo oku na okudana onghandangala ilipi?
8 Ngeenge ovakufimbinga otava yandje omatyekosha e li pauxupi nosho yo ngeenge omukwatelikomesho wekonakono lOshungonangelo ita ningi omatyekosha mahapumahapu, opo ashike tapa ka kala efimbo la wedwa po lokuninga omatyekosha e lili noku lili. Ndele oshike tashi dulu okukwafela oo ta kwatele komesho a mone kutya omatyekosha aye nosho yo ovapwilikini oku li pandjele opo okwoongala ku kale taku tungu ovakalipo aveshe?
9 Opo tu mone enyamukulo kepulo olo, natu ka taleni kefaneko eli. Ngeenge ekonakono lOshungonangelo ola kwatelwa nawa komesho, ohali kala ngaashi exwata leengala odo tadi monika nawa. Ngaashi ashike exwata leengala hali kala la fikama po meengala dihapu di lili noku lili, ekonakono lOshungonangelo nalo ola pumbwa ovakufimbinga vahapu ve lili noku lili. Natango, ngaashi ashike ongala keshe oyo i li mexwata leengala hai kala ya yooloka ko kudikwao mounene nomoluvala, omatyekosha oo haa yandjwa pokwoongala nao ohaa kala a yooloka moule nosho yo monghedi omo taa yandjwa. Ndele mbela omukwatelikomesho wOshungonangelo oku na okudana onghandangala ilipi? Omatyekosha aye oo ha yandje omalupita oku na okukala ngaashi outai voumeno ovo hava tulwa noukeka mexwata leengala. Outai va tya ngaho ihava tulwa mo vahapu, ndele ponhele yaasho, ohamu tulwa ashike vanini opo va kwatakanife nawa eengala di kale tadi monika nawa. Sha faafana, ou ta kwatele komesho oku na okudimbuluka kutya onghandangala ilipi ta dana, ke na okukala ta popi oinima ihapu unene, ndele ponhele yaasho, oku na ashike okuweda ko kanini komatyekosha oo taa ningwa pokwoongala. Ngeenge omatyekosha ovakalipo e lili noku lili okwa kwatelwa kumwe nawa nomatyekosha e li pauxupi omukwatelikomesho, otaa ka kala exwata loitya liwa oyo tai ka tunga ovakalipo aveshe.
“Natu eteleni Kalunga alushe omahambeleloyambo”
10. Ovakriste vonale ova li va tala ko ngahelipi okwoongala kwopaKriste?
10 Paulus okwe tu yelifila mOvakorinto votete etukulwa 14:26-33 kutya okwoongala kwopaKriste okwa li haku ningwa monghedi ya tya ngahelipi mefelemudo lotete. Omuhongwanhu umwe wOmbibeli okwa popya shi na sha neevelishe odo, a ti: “Oshinima shimwe shididilikwedi shi na sha nelongelokalunga lOngeleka yonale oshosho kutya konyala keshe umwe okwa li ha i ko e udite kutya oku na oufembanghenda nosho yo oshinakuwanifwa shokukufa ombinga. Omunhu ka li ha i kongeleka nelalakano loku ka pwilikina ashike, ndele naye okwa li ha ka kufa ombinga.” Doshili, Ovakriste vonale ova li va tala ko okwoongala kwopaKriste ku li omhito yokuhepaulula eitavelo lavo. — Rom. 10:10.
11. (a) Oshike unene hashi ningifa okwoongala ku kale taku tungu, nomolwashike? (b) Omaetepo elipi tu na okutula moilonga oo taa dulu okuxwepopaleka omatyekosha etu pokwoongala? (Tala eshangelo lopedu.)
11 Okuhepaulula eitavelo letu pokwoongala ohaku ‘tungu eongalo’ neenghono. Kashi na nee mbudi kutya otwa kala hatu ongala oule womido di fike peni, ohashi kala alushe shitunhula okupwilikina komatyekosha ovamwatate novamwameme. Ohatu tungwa komatyekosha ovaitaveli vakwetu ovanamido ovadiinini oo hava yandje taa di komutima; ohatu pamekwa komatyekosha ovakulunhuongalo ovo ve na ko nasha nafye; nohatu kala hatu limemesha ngeenge ounona tava yandje omatyekosha avo tashi di komutima tava ulike ohole yavo yashili yokuhola Jehova. Osha yela kutya omilombo odo hatu yandje ohadi ningifa okwoongala kwopaKriste ku kale taku tungu.b
12. (a) Oshike hatu dulu okulihonga moshihopaenenwa shaMoses naJeremia? (b) Eilikano ohali dana onghandangala ilipi mokuyandja omatyekosha pokwoongala?
12 Ndele otashi dulika okuyandja omatyekosha pokwoongala ku kale oshinima shidjuu kwaavo vambada. Ngeenge naave oho kala wa tila, dimbuluka kutya haave auke ho kala u udite ngaho. Nokuli novapiya vaKalunga ovadiinini vonale ngaashi Moses naJeremia navo ova li hava kala va tila okupopya moipafi. (Ex. 4:10; Jer. 1:6) Ndele ngaashi ashike Jehova a li a kwafela ovapiya vaye vonale ve mu tange moipafi, naave ote ke ku kwafela yo u mu etele omahambeleloyambo. (Lesha Ovaheberi 13:15.) Ndele mbela oshike u na okuninga opo Jehova e ku kwafele u finde oumbada wokuyandja omilombo pokwoongala? Shotete, ou na okulilongekidila nawa okwoongala. Ndele fimbo ino ya kokwoongala, pula ekwafo kuJehova okupitila meilikano to mu pula kondadalunde e ku pe ouladi opo u ka dule okuyandja omatyekosha. (Fil. 4:6) Oto dulu okukala noushili kutya Jehova ota ka nyamukula eilikano loye, molwaashi osho to mu indile oshi li “pahalo laye.” — 1 Joh. 5:14; Omayel. 15:29.
Okwoongala ohaku ningwa nelalakano ‘lokutungafana, okutwaafana omukumo nokuhekelekafana’
13. (a) Okwoongala kwetu oku na okukuma ngahelipi ovakalipo? (b) Epulo la fimana lilipi ovakulunhuongalo ve na okulipula?
13 Paulus okwa popya kutya elalakano lokwoongala kwopaKriste olo ‘okutungafana, okutwaafana omukumo nokuhekelekafana.’c (1 Kor. 14:3, NW) Ndele ongahelipi ovakulunhuongalo Ovakriste vokunena tava dulu okushilipaleka kutya oitukulwa oyo tava ka yandja pokwoongala otai ka tunga nokuhekeleka ovamwaxe? Opo tu mone enyamukulo kepulo olo, natu ka taleni kokwoongala oko Jesus a li a unganeka diva konima eshi a nyumuka.
14. (a) Oiningwanima ilipi ya li ya tetekela okwoongala oko Jesus a li a unganeka? (b) Omolwashike ovayapostoli va li ve udite va pepelelwa eshi ‘Jesus a li e uya kuvo ndele ta popi navo?’
14 Natu ka taleni koiningwanima oyo ya li ya tetekela okwoongala oko Jesus a li a unganeka. Fimbo Jesus ina dipawa, ovayapostoli vaye ova li ‘ve mu fiya po, ndele tava faduka po,’ nova li va ‘halakanifwa keshe umwe e liyukila’ ngaashi sha li sha xunganekwa. (Mark. 14:50; Joh. 16:32) Konima eshi Jesus a nyumuka, okwa li a shiva ovayapostoli vaye ovo va li va teka omukumo va ye kokwoongala oko kwa li kwe likalekelwa.d Opo nee, “ovalongwa ovo omulongo naumwe ova ya kuGalilea okomhunda inya, Jesus e i va lombwela.” Eshi va fika komhunda oyo, ‘Jesus okwe uya kuvo, nokwa popya navo.’ (Mat. 28:10, 16, 18) Diladila ashike kutya ovayapostoli ova li va pepelelwa shi fike peni eshi Jesus a li a katuka onghatu ya tya ngaho! Mbela Jesus okwa li a kundafana navo kombinga yashike?
15. (a) Jesus okwa li a kundafana shike novayapostoli vaye, noshike osho a li ina kundafana navo? (b) Okwoongala oko Jesus a li a ninga novayapostoli vaye okwa li kwe va kuma ngahelipi?
15 Jesus okwa li a hovela okwoongala oko neshiivifo eli kutya: “Ame onda pewa eenghono adishe.” Opo nee, okwa li a pa ovahongwa vaye oshinakuwanifwa a ti: “Indeni hano ka ningeni ovanhu aveshe ovalongwa.” Hauxuuninwa, okwa li e va shilipaleka pahole a ti: “Ame ndi li pamwe nanye omafiku aeshe.” (Mat. 28:18-20) Ndele mbela owa didilika ngoo kutya oshike osho Jesus a li ina ninga? Jesus ka li a tangunina ovayapostoli vaye pokwoongala oko noka li a longifa omhito oyo okupa ovayapostoli vaye oushima omolweenghatu odo va li va katuka ile oku va ningifa va kale unene ve udite etimba eshi eitavelo lavo la li la nghundipala pakafimbo. Ndele ponhele yaasho, Jesus okwa li a shilipaleka ovayapostoli vaye kutya ye nosho yo Xe ove va hole, nomolwaasho ve ve lineekelela oshinakuwanifwa osho sha fimanenena. Ndele mbela onghedi omo Jesus a li a popya novayapostoli vaye oya li ye va kuma ngahelipi? Eendjovo daye oda li de va tunga, de va twa omukumo noda li de va hekeleka, nomolwaasho ova li natango va hovela ‘okuhonga nokuudifa evangeli’ konima yokwoongala oko. — Oil. 5:42.
16. Ovakulunhuongalo Ovakriste ohava hopaenene Jesus ngahelipi kunena opo okwoongala ku kale taku tulumukifa?
16 Ngaashi Jesus, ovakulunhuongalo kunena ohava tale ko okwoongala ku li omhito yokushilipaleka ovaitaveli vakwao kutya Jehova okuhole oshiwana shaye nohole i na oudiinini. (Rom. 8:38, 39) Onghee hano, ngeenge ovakulunhuongalo tava yandje oipopiwa yavo pokwoongala, ove na okuyandja elitulemo koinima oyo ovamwatate hava endifa nawa, ndele hakomaunghundi avo. Kave na okukala va limbililwa omalinyengotomheno ovamwaxe. Ponhele yaasho, ohava ulike mokupopya kwavo kutya ova tala ko ovaitaveli vakwao ve hole Jehova pauhandimwe nova hala okuninga osho sha yuka. (1 Tes. 4:1, 9-12) Oshoshili kutya omafimbo amwe ovakulunhuongalo ohava pumbwa okuyandja omapukululo keongalo alishe, ndele ngeenge omunhu wonhumba pauhandimwe okwa pumbwa epukululo, oshiwa okupukulula omunhu a tya ngaho pamwe novanhu ashike ovo va kwatelwa moshinima. (Gal. 6:1; 2 Tim. 2:24-26) Ngeenge ovakulunhuongalo tava ungaunga neongalo alishe, ove na okulalakanena okuyandja olupandu pomhito keshe tai wapalele. (Jes. 32:2) Ovakulunhuongalo ohava kendabala okupopya neongalo monghedi oyo tai tulumukifa notai ladipike keshe oo e li pokwoongala. — Mat. 11:28; Oil. 15:32.
Okwoongala onhele yeameno
17. (a) Omolwashike okwoongala kwetu kwa pumbwa okukala onhele yeameno shi dulife nale? (b) Oshike osho keshe umwe ta dulu okuninga pauhandimwe opo okwoongala ku kala taku tungu? (Tala oshimhungu: “Oinima omulongo oyo tai ningifa okwoongala ku kale taku tungu ovakalipo aveshe.”)
17 Molwaashi ounyuni ou waSatana otau ende tau naipala neenghono, otwa pumbwa okushilipaleka kutya okwoongala kwetu kwopaKriste oku li onhele yeameno, sha hala okutya, odjo yehekeleko kovanhu aveshe. (1 Tes. 5:11) Omumwameme umwe oo a kala te lididimikile eyeleko linene pamwe nomushamane waye oule womido donhumba da pita, okwa ti: “Ngeenge twa li tu li pokwoongala, otwa li hatu kala tu udite tu li meameno leke laJehova. Efimbo olo twa li hatu kala pokwoongala tu li mokati kovamwatate novamwameme, okwa li hatu kala tu udite kutya otwa dula okuundulila omitengi detu kuJehova nokwa li hatu kala tu udite twa pepelelwa keemwenyo.” (Eps. 55:23) Okwoongala kwetu nako naku kale odjo yetwomukumo noyehekeleko kovakalipo aveshe. Ndele opo osho shi ningwe, natu kale hatu kufa ombinga mokutunga vamwe pokwoongala kwopaKriste.
[Omashangelo opedu]
a Okwa li kwa xunganekwa kutya oinima imwe oyo ya li hai ningwa pokwoongala kwopaKriste mefelemudo lotete otai ka xulifwa po. Pashihopaenenwa, ‘okuprofeta nokupopya omalaka’ okwa xula po. (1 Kor. 13:8; 14:5) Ndele nande ongaho, Paulus okwe tu pa ouyelele kutya okwoongala kwopaKriste oku na okuningwa ngahelipi kunena.
b Ngeenge owa hala okutala omaetepo e na sha nanghee hatu dulu okuxwepopaleka omatyekosha etu pokwoongala, tala membo Mona ouwa mOfikola yOukalele woPauteokratika, koshi yoshipalanyole, “Nghee to dulu okunyamukula pokwoongala kwopaKriste,” epandja 70.
c Emboitya ledina Vine Expository Dictionary of Old and New Testament Words ola yandja eyooloko olo li li pokati “ketwomukumo” nosho yo “okuhekeleka,” la ti kutya oshitya shOshigreka osho sha tolokwa “okuhekeleka” otashi ulike “kokunakonasha kwomoule ku dule [etwomukumo].” — Yelekanifa naJohannes 11:19.
d Paulus otashi dulika a li ta popi kombinga yoshiningwanima osho eshi a ti kutya Jesus okwa li a ‘holokela ovalumenhu ve dule omafele atano.’ — 1 Kor. 15:6.
Oto nyamukula ngahelipi?
• Okwoongala kwopaKriste okwa fimana shi fike peni?
• Omolwashike omatyekosha oo haa yandjwa pokwoongala haa ‘tungu eongalo’?
• Oshike hatu dulu okulihonga shi na sha nokwoongala oko Jesus a li a ninga novashikuli vaye?
[Oshimhungu/Omafano pepandja 26]
OINIMA OMULONGO OYO TAI NINGIFA OKWOONGALA KU KALE TAKU TUNGU OVAKALIPO AVESHE
Lilongekida komesho yefimbo. Ngeenge owa kala ho konakona ouyelele oo tau ka kundafanwa pOlupale lOuhamba komesho yefimbo, oto ka dula okuyandja nawa elitulemo pokwoongala noto ka kumwa neenghono kwaasho tashi kundafanwa po.
Ino kala ho faula okwoongala. Ngaashi ashike atusheni hatu tuwa omukumo ngeenge ovanhu vahapu ve uya kokwoongala, nafye okukala po kwetu okwa fimana.
Kala ho fiki pefimbo. Ngeenge otwa kala hatu fiki pokwoongala fimbo inaku hovela, ohatu ka dula okukufa ombinga mokwiimba eimbilo nokupwilikina keilikano lopehovelo, oinima oyo i li oshitukulwa shelongelokalunga letu.
Etelela oinima aishe oyo tai ka longifwa pokwoongala. Etelela Ombibeli yoye nosho yo oileshomwa oyo tai ka konakonwa pokwoongala opo u dule okulandula nokuuda ko nawa osho tashi kundafanwa.
Ino efa u piyaanekwe kusha. Pashihopaenenwa, ino lesha omatumwalaka kongodi yopeke pefimbo lokwoongala. Kungaho, opo ashike to ka dula okuninga oinima yoye pefimbo olo tali wapalele.
Kala ho kufa ombinga. Vahapu otava ka tuwa omukumo neitavelo lavo otali ka pamekwa ngeenge tava pwilikine komatyekosha e lili noku lili oo taa yandjwa pokwoongala.
Kala ho yandje omilombo di li pauxupi. Okuyandja omilombo di li pauxupi ohaku pe ovanhu vahapu omhito va dule okutya sha pokwoongala.
Kala ho wanifa po oinakuwanifwa yoye. Ngeenge ou li omunafikola mOfikola yOukalele woPauteokratika ile ho kufa ombinga moitukulwa yOkwoongala kwoPailonga, kala ho lilongekida nawa, ho lideula komesho yefimbo nokuninga eenghendabala u wanife po oinakuwanifwa yoye.
Pandula ovakufimbinga. Kala ho pandula ovo va yandja oipopiwa ile ovo va yandja omilombo pokwoongala omolweenghendabala davo.
Eendafano. Okukala ho popifa ovanhu nombili nokuninga eenghundafana navo tadi tungu komesho nokonima yokwoongala, ohashi eta ehafo nohashi etele ouwa ovakalipo.