Okulineekela filufilu muJehova otashi tu kwafele tu kale tu na omukumo
‘Omwene ota udu nge ngeenge handi mu ifana.’ — EPS. 4:4.
1, 2. (a) David okwa li monghalo ilipi ya nyika oshiponga? (b) Ohatu ka kundafana omapsalme elipi?
ESHI ohamba David ya li ya pangela Israel oule wefimbo lonhumba, oya li ye lihanga monghalo i nyikifa oluhodi. Omonamati wayo omukengeleledi, Absalom, okwa li e lininga ye mwene ohamba naasho osha li sha fininika David a dje mo muJerusalem. Okwa li yo a kengelelwa kuumwe oo a li e lineekela, nopomhito oyo okwa li ashike e li pamwe novanhu vanini ovo va li ovadiinini kuye, ta ende kOmhunda yEemono ta lili noku li eemhadi kombada. Kakele kaasho, Simei oo a li ha di moukwaneumbo wohamba Saul, okwa li a tuka David nokwe mu kupula nomamanya noku mu fundila edu. — 2 Sam. 15:30, 31; 16:5-14.
2 Mbela omaupyakadi oo okwa li a nyikifa David oluhodi noku mu fifa ohoni fiyo omefyo? Ahowe, molwaashi David okwa li e lineekela muJehova. Oumbangi oo ou liwetikile mEpsalme eti-3 olo la shangwa kuDavid li na sha nokuya onhapo kwaye. Okwa shanga yo Epsalme eti-4. Momapsalme aeshe oo, David okwa ulika kutya okwa tomhwa kutya Kalunga ota ka uda nokunyamukula omailikano aye. (Eps. 3:5; 4:4) Omapsalme oo otae tu shilipaleke kutya Jehova oha kala pamwe novapiya vaye ovadiinini efimbo keshe, he va yambidida nohe va kwafele va kale ve udite ombili neameno. (Eps. 3:6; 4:9) Onghee hano, natu ka konakoneni omapsalme oo noku ka tala nghee tae tu kwafele tu kale tu na omukumo notwe lineekela muKalunga.
Ngeenge ‘ovatondi vetu va hapupala’
3. Ngaashi sha ulikwa mEpsalme 3:2, 3, David okwa li monghalo ilipi?
3 Omutumwa umwe okwa li a lombwela David a ti: “Omitima dOvaisrael da ama kuAbsalom.” (2 Sam. 15:13) David okwa li te lipula kutya osha enda ngahelipi opo Absalom a itavelife ovanhu vahapu neenghono ve mu yambidide, nokwa li a pula a ti: “Omwene, ongahelipi ovatondi vange va hapupala! Vahapu va fikamena nge! Vahapu otava popi nge tava ti: Ke na ekwafo puKalunga!” (Eps. 3:2, 3) Ovaisrael vahapu ova li tava diladila kutya Jehova ita ka xupifa David momaupyakadi oo a li a etelwa kuAbsalom novayambididi vaye.
4, 5. (a) David okwa li e na oushili ulipi? (b) Oshike shididilikwedi shi na sha noutumbulilo “ove noto yelula omutwe wange”?
4 David okwa li e na elineekelo kutya eenghalo otadi ka lunduluka molwaashi okwa li e lineekela filufilu muKalunga. Okwa imba a ti: “Omwene, Oove oshikelelifo shange netumbalo lange, Ove noto yelula omutwe wange.” (Eps. 3:4) David okwa li e shii kutya Jehova ote ke mu amena ngaashi ashike oshikelelifo hashi amene omukwaita. Oshoshili kutya ohamba oyo inamido oya li i na okuya onhapo, i udite omutwe wayo wa fa wa uvikwa kohoni noya li ya nyongama omolwohoni. Ndele nande ongaho, Omukombadambada okwa li ta ka lundulula onghalo yaDavid noku mu tumbalekifa. Jehova okwa li te ke mu kwafela a kale ofika a yukilila noku yelule omutwe waye. David okwa li a ilikana e na elineekelo kutya Kalunga ote ke mu nyamukula. Mbela naave oho ulike ngoo elineekelo la tya ngaho muJehova?
5 David okwa li e na elineekelo kutya Jehova ote ke mu kwafela, eshi a ti: “Ove noto yelula omutwe wange.” Ombibeli yOshindonga yomo 1986 oya ti: “Ndele Omwene, oove to amene nge alushe koiponga; oho pe nge [efindano] noho tu nge omukumo.” Embo limwe lomauyelele ola popya kombinga youtumbulilo “ove noto yelula omutwe wange,” la ti: ‘Ngeenge Kalunga ta yelula omutwe waumwe, ohe mu kwafele a kale e na eteelelo nomukumo.’ David okwa li e na etomheno lokukala ehe na eteelelo lasha, molwaashi okwa li a fininikwa a dje ko koshipangelapundi shaIsrael. Ndele okwa li ta ka kala vali e na omukumo nokwe lineekela filufilu muKalunga, ngeenge Kalunga okwa ‘yelula omutwe waye.’
‘Jehova ota ka uda eingido letu’
6. Omolwashike David a ti kutya eilikano laye ola nyamukulwa okudja komhunda yaJehova iyapuki?
6 Molwaashi David okwa li e lineekela muJehova nokwa li e na omukumo, okwa twikila ko a ti: “Onda lalekida Omwene mokule, Ye nokwa uda eingido lange [komhunda] yaye iyapuki.” (Eps. 3:5) Oshikefa shehangano, osho sha li tashi faneke okukala po kwaKalunga, osha li sha twalwa kOmhunda yaSion palombwelo laDavid. (Lesha 2 Samuel 15:23-25.) Onghee hano, osha yuka eshi David a ti kutya eilikano laye ola nyamukulwa okudja komhunda yaJehova iyapuki.
7. Omolwashike David a li ina tila?
7 David ka li a tila molwaashi okwa li e shii kutya Kalunga ota ka nyamukula omailikano aye. Ndele ponhele yaasho, okwa imba a ti: “Onda li nda nangala, nda kofa nawa, opo nee nda penduka; osheshi Kalunga oha amene nge.” (Eps. 3:6) David ka li a tila okukofa nokuli noufiku, efimbo olo a li ta dulu okuponokelwa noupu ombadilila. Okwa li e shii kutya ota ka penduka, molwaashi oimoniwa yaye yomonakudiwa oya li ye mu kwafela a kale e na omukumo nelineekelo kutya Kalunga ote ke mu yambidida filufilu. Nafye ohatu ka kala noushili wa tya ngaho ngeenge otwa kala twa kanyatela ‘keendjila dOmwene’ noitatu yapuka mo nandenande. — Lesha 2 Samuel 22:21, 22.
8. Epsalme 27:1-4 otali ulike ngahelipi kutya David okwa li e lineekela muKalunga?
8 Epsalme limwe vali laDavid la nwefwa mo otali yandje yo oumbangi kutya okwa li e na omukumo nokwe lineekela muKalunga, tali ti: “Omwene, Oye ouyelele wange nexupifolao lange; Olyelye ndi tile ngeno? Omwene, Oye ohote yokukalamwenyo kwange; olyelye ta mbadapalifa nge vali? . . . Nande etanga lovakwaita nali dingilile nge, omutima wange itau tila sha; . . . Shimwe ashike onde shi ehela kOmwene, nde shi hala unene: ngeno ame ndi kale mongulu yOmwene omafiku ange aeshe, okutala ouwanyenye wOmwene, ndi lishipulule nawa motembeli yaye.” (Eps. 27:1-4) Ngeenge naave osho u udite ngaho, ou na okukala ho ongala pandjikilile pamwe novalongelikalunga vakweni, ngeenge eenghalo doye otadi shi pitike. — Heb. 10:23-25.
9, 10. Nonande David okwa popya eendjovo odo di li mEpsalme 3:7, 8, omolwashike hatu dulu okutya ka li a kwata onghone?
9 Nonande David okwa li a kengelelwa kuAbsalom novanhu vahapu kava li vali ovadiinini kuye, okwa imba a ti: “Ame ihandi tila ovanhu omayovi omulongo tava dingilile nge keembinga adishe. Omwene, yambuka, xupife nge, Kalunga kange! Osheshi Ove wa teyaula oluhamama lovatondi vange; nomayoo ovalunde we a tataula.” — Eps. 3:7, 8.
10 David ka li a kwata onghone. Okwa li e shii kutya ngeenge ovatondi vaye ova pumbwa ‘okuteywa oluhamama,’ Kalunga oye te shi ningi. Ohamba David oya li ye lishangela okopi yOmhango noya li i shii kutya Jehova okwa popya mOmhango oyo a ti: “Ehandu olange Ame handi futu.” (Deut. 17:14, 15, 18; 32:35) Kalunga oye yo e na okutokola kutya ota ka ‘tataula omayoo ovalunde.’ Okutataula omayoo avo otashi ti kutya ote va ningifa va kale vehe na eenghono dokulonga owii washa. Jehova oku shii kutya oolyelye ovalunde molwaashi ‘oha tale osho shi li momutima.’ (1 Sam. 16:7) Inatu pandula tuu eshi Kalunga e tu kwafela tu kale tu na eitavelo nokwe tu pa eenghono opo tu dule okukondjifa omunawii munenenene, Satana, oo mafiku ta ka pandekwa ndele ta kala a fa onghoshi tai kumbu ihe na omayoo oyo ya wana ashike okudipawa! — 1 Pet. 5:8, 9; Eh. 20:1, 2, 7-10.
“Exupifo oli li mOmwene”
11. Omolwashike tu na okwiilikanena ovaitaveli vakwetu?
11 David okwa li a didilika kutya Jehova oye aeke ta dulu oku mu pa emanguluko olo a li a pumbwa neenghono. Ndele ka li ashike ta diladila ouwa waye mwene. Ongahelipi shi na sha noshiwana shaJehova shi li ongudu? Osha yuka eshi David a xulifa epsalme laye limwe neendjovo da nwefwa mo, edi tadi ti: “Exupifo oli li mOmwene. Enangeko noupuna loye nali kale kombada yoshiwana shoye.” (Eps. 3:9) David okwa li e na shili omaupyakadi a kwata moiti, ndele nande ongaho, okwa li a kaleka momadiladilo oshiwana shaJehova ashishe nokwa li e na elineekelo kutya Jehova ote ke shi nangeka noupuna. Mbela nafye katu na okukaleka ovaitaveli vakwetu momadiladilo? Natu kale hatu va dimbuluka momailikano etu, hatu pula Jehova e va pe omhepo yaye iyapuki opo va kale ve na ouladi nova udife onghundana iwa nomukumo. — Ef. 6:17-20.
12, 13. Oshike sha li sha ningilwa Absalom, na David okwa li e linyenga ngahelipi?
12 Onghalamwenyo yaAbsalom oya xula po monghedi ififohoni, naasho oshi li elondwelo kwaavo hava hepeke vakwao, unene tuu ovo hava hepeke ovavaekwa vaKalunga, ngaashi David a li a hepekwa. (Lesha Omayeletumbulo 3:31-35.) Etangakwaita laDavid nolaAbsalom okwa li a lwifafana, netangakwaita laAbsalom ola li la findwa. Absalom okwa li ta faduka po a londa kofino neexwiki daye diwa oda li da patekena moshitai shimwe shomwandi osho sha li sha endjelela. Opo nee okwa kala a endjelela moshitai osho e na omwenyo ndele ka li e na eteelelo lasha, nolwanima Joab okwe ke mu dipaa, e mu twa omaonga atatu pomutima. — 2 Sam. 18:6-17.
13 Ndele mbela David okwa li a hafa eshi a uda osho sha li sha ningilwa omonamati? Ahowe. Ponhele yaasho, David okwa li ta lyatauka, ta lili mokule ta ti: “Omumwange Absalom, omumwange, omumwange Absalom! Woo, ngeno ame mwene nda fya ponhele yoye! Absalom, omumwange, omumwange.” (2 Sam. 18:24-33) Eendjovo daJoab odo ashike da li da hekeleka David eshi a li a nyika oluhodi neenghono. Onghalamwenyo yaAbsalom kaya li tuu ya xula po monghedi inyikifa oluhodi! Omahalo aye okuliholamwene okwa li e mu linyengifa a lwife xe, omuvaekwa waJehova, nokwa li e litwala ye mwene moupyakadi. — 2 Sam. 19:1-8; Omayel. 12:21; 24:21, 22.
David okwa li a ulika natango kutya okwe lineekela Kalunga
14. Oshike hatu dulu okutya shi na sha nokushangwa kwEpsalme eti-4?
14 Ngaashi Epsalme eti-3, etine nalo oli li eilikano laDavid tali di komutima olo tali yandje oumbangi kutya okwa li e lineekela filufilu muJehova. (Eps. 3:5; 4:4) David otashi dulika a li a shanga eimbilo olo opo a ulike kutya okwa pepelelwa nokwa pandula Kalunga konima eshi omhangela yaAbsalom ya ponya. Ile otashi dulika a li e li shanga a diladila ovaimbi Ovalevi. Kashi na nee mbudi kutya oshike sha li she mu linyengifa, okudilonga kwetu kEpsalme olo otaku ke tu pameka tu kale twe lineekela muJehova.
15. Omolwashike hatu dulu okwiilikana kuJehova okupitila mOmona waye tu na elineekelo?
15 David natango okwa li a ulika filufilu elineekelo laye muKalunga nosho yo kutya oku na oushili kutya ota ka uda nokunyamukula omailikano aye. Okwa imba a ti: “Ngenge handi lalekida, ude nge, alikana, Kalunga wouyuki wange! Mofina yange owa ningila nge mo omhito ya mbwalangadja; file nge onghenda, Oove, uda eindilo lange.” (Eps. 4:2) Nafye ohatu dulu okukala nelineekelo la tya ngaho ngeenge otwa kala hatu longo osho sha yuka. Molwaashi otu shii kutya Jehova, “Kalunga wouyuki,” oha nangeke noupuna ovayuki vaye, ohatu dulu okwiilikana kuye tu na elineekelo, hatu shi ningi okupitila mOmona waye Jesus, tu na eitavelo mekuliloyambo laye. (Joh. 3:16, 36) Osho itashi tu kwafele tuu tu kale tu udite ombili!
16. Omolwashike David tashi dulika a li a teka omukumo?
16 Omafimbo amwe otashi dulika tu shakeneke eenghalo odo tadi tu teya omukumo. Otashi dulika David a li monghalo ya tya ngaho oule wokafimbo, nomolwaasho a imba a ti: ‘Ovalumenhu nye, fiyo onaini tamu ka shekifa efimano lange? Fiyo onaini mu hole oinima yongaho nokukonga oipupulu?’ (Eps. 4:3) Outumbulilo “ovalumenhu nye” osha yela kutya otau ulike kovanhu meityo lii. Ovatondi vaDavid ova li ve “hole oinima yongaho.” O-New International Version oya toloka omushangwa oo ya ti: “Fiyo onaini tamu kala mu hole oinima ihe fi yoshili nokukonga oikalunga?” Nonande otu teke omukumo omolwoinima oyo vamwe tava ningi, natu twikileni okwiilikana twa mana mo nokuulika kutya otwe lineekela filufilu muKalunga aeke kashili.
17. Yelifa nghee hatu dulu okukatuka metwokumwe nEpsalme 4:4.
17 Oshi liwetikile kutya David okwa li e lineekela muKalunga meendjovo edi tadi ti: “Shi shiiveni nokutya, Omwene okwe lihoololela omuyuki, Omwene ota udu, ngenge ame handi mu ifana.” (Eps. 4:4) Otwa pumbwa okukala ovaladi notwe lineekela filufilu muJehova opo tu dule okukala ovadiinini kuye. Pashihopaenenwa, omaukwatya oo okwa pumbiwa komaukwaneumbo opaKriste ngeenge oshilyo shimwe shoukwaneumbo osho inashi livela ombedi sha kondwa. Kalunga oha nangeke noupuna ovo ve li ovadiinini kuye nosho yo keendjila daye. Oshidjemo, okukala ovadiinini nokukala twe lineekela filufilu muJehova otaku ka hapupalifa ehafo mokati koshiwana shaye. — Eps. 84:12, 13.
18. Metwokumwe nEpsalme 4:5, oshike tu na okuninga ngeenge umwe okwe tu ula nai ile a katuka monghedi oyo ye tu nyemateka?
18 Ongahelipi ngeenge umwe okwa popya ile a ninga oshinima osho she tu handukifa? Ohatu dulu okukala twa hafa ngeenge otwa ningi osho sha popiwa kuDavid eshi a ti: “Handukeni, ndelenee inamu nyona. Popyeni momitima deni momitala deni nokulimwenenena.” (Eps. 4:5) Ngeenge otwa ulwa nai kuumwe ile a katuka monghedi oyo ye tu nyemateka, inatu nyona nande moku mu shunifila owii. (Rom. 12:17-19) Ohatu dulu okwiilikana momitima detu fimbo tu li monduda. Ngeenge otwa ilikana kombinga yoshinima osho, otashi dulika tu lundulule etaleko letu notashi ke tu linyengifa tu dimine po vamwe omolwohole. (1 Pet. 4:8) Shihokwifa, omuyapostoli Paulus okwe tu kumaida nomayele oo sha yela kutya okwa kanghamena kEpsalme 4:5, a ti: “Handukeni, ndelenee inamu nyona. Inamu efa etango li ningine mu nehandu. Ndele inamu pa Satana onhele.” — Ef. 4:26, 27.
19. Ongahelipi Epsalme 4:6 tali dulu oku tu kwafela shi na sha nomayambo etu opamhepo?
19 Opo David a divilike kutya otwa pumbwa okukala twe lineekela muKalunga, okwa imba a ti: “Yandjeni omayambo ouyuki, ndele lineekeleni Omwene!” (Eps. 4:6) Omayambo oo Ovaisrael va li hava yandje okwa li ashike taa ka kala e na ongushu ngeenge ove na omalinyengotomheno a yuka. (Jes. 1:11-17) Opo omayambo etu opamhepo a kale a hokiwa kuKalunga, nafye otu na okukala tu na omalinyengotomheno a yuka nokukala twe mu lineekela filufilu. — Lesha Omayeletumbulo 3:5, 6; Ovaheberi 13:15, 16.
20. Outumbulilo “ouyelele woshipala” shaJehova otau ulike kushike?
20 David okwa twikila ko kwaasho sha popiwa mokatendo ka tetekela a ti: “Vahapu otava ti: Olyelye [te] tu monifile ouwa? Omwene, tu yelulila ouyelele woshipala shoye!” (Eps. 4:7) “Ouyelele woshipala” shaJehova otau ulike kokukala twa hokiwa kuye. (Eps. 89:16) Onghee hano, eshi David a li a ilikana ta ti: “Tu yelulila ouyelele woshipala shoye,” okwa li a hala okutya ‘ulika kutya owe tu hokwa.’ Molwaashi otwe lineekela muJehova, okwe tu hokwa notwa hafa neenghono eshi hatu longo ehalo laye nomukumo.
21. Ohatu dulu okukala noushili ulipi ngeenge ohatu kufa ombinga pauyadi moilonga yeteyo lopamhepo lokunena?
21 Molwaashi David okwa li a teelela Jehova e mu pe ehafo li dule olo hali kala li niwe kovateyi pefimbo leteyo, okwe mu imbila a ti: “Ove wa pa nge ehafo momutima wange, eli li dule lavo, eshi ve noshishipo shoilya nomaviinyu.” (Eps. 4:8) Ohatu dulu okukala noushili kutya ohatu ka kala twa hafa tashi di komutima ngeenge ohatu kufa ombinga pauyadi moilonga yeteyo lopamhepo lokunena. (Luk. 10:2) ‘Omolwoshiwana shihapu’ shovavaekwa osho tashi kwatele komesho oilonga yeteyo, otwa hafa eshi omuvalu ‘wovateyi’ tau ende tau hapupala. (Jes. 9:2) Oho kufa ngoo shili ombinga nouladi meteyo olo lihafifa?
Twikila okukala we lineekela Kalunga filufilu u na omukumo
22. Metwokumwe nEpsalme 4:9, Ovaisrael ova li hava kala monghalo ya tya ngahelipi ngeenge va dulika kOmhango yaKalunga?
22 David okwa xulifa epsalme laye neendjovo edi tadi ti: “Onda hala oku ka nangala nombili nohandi kofa nawa, osheshi Oove, Omwene, to tula nge nawa, nghi nambudi.” (Eps. 4:9) Ngeenge Ovaisrael va li va dulika kOmhango yaJehova, ova li hava kala ve na ekwatafano liwa naye nove udite eameno. Pashihopaenenwa, ‘Ovajuda nOvaisrael ova kala’ meameno pefimbo lepangelo laSalomo. (1 Eeh. 4:25) Ovo va li ve lineekela muKalunga ova li hava hafele ombili nokuli nonande oilongo oyo ya li ye va dingilila oya li ikwanyanya. Ngaashi David, ohatu kofa nombili molwaashi Kalunga okwe tu kwafela tu kale tu udite tu li meameno.
23. Ouwa ulipi hatu ka mona ngeenge otwa kala twe lineekela filufilu muKalunga?
23 Natu twikileni okulonga oilonga yaJehova nomukumo. Natu kaleni yo hatu ilikana tu na eitavelo opo tu kale tu “nombili yaKalunga ei i dule eendunge adishe.” (Fil. 4:6, 7) Osho itashi ke tu etela tuu ehafo! Ngeenge otwa kala twe lineekela filufilu muJehova, ohatu ka taalela onakwiiwa tu na omukumo.
Oto nyamukula ngahelipi?
• David okwa li a taalela omaupyakadi elipi omolwaAbsalom?
• Ongahelipi Epsalme eti-3 tali tu kwafele tu kale tu na omukumo?
• Omeenghedi dilipi Epsalme eti-4 tali pameke elineekelo letu muJehova?
• Ongahelipi hatu dulu okumona ouwa mokukala twe lineekela filufilu muKalunga?
[Efano pepandja 29]
David okwa kala e lineekela muJehova nokuli naashi a li a ya onhapo omolwaAbsalom
[Omafano pepandja 32]
Owe lineekela ngoo filufilu muJehova?