Etukulwa etimulongo netivali
Osho eninginifo loye tali ti
1. Omolwashike okuninginifwa momeva shi na okukala shihokwifa kukeshe umwe womufye?
MOMUDO 29 O.P., Jesus okwa ninginifwa, eshi a ninginifwa koshi yomeva momulonga waJordan, kuJohannes Omuninginifi. Jehova okwa li ta tale nokwa popya kutya okwa li e mu hokwa. (Mateus 3:16, 17) Kungaha, Jesus okwa tulila po ovahongwa vaye aveshe oshihopaenenwa osho ve na okulandula. Omido nhatu netata konima yaasho, Jesus okwa yandja omalombwelo aa kovahongwa vaye, a ti: “Ame onda pewa eenghono adishe meulu nokombada yedu. Indeni hano ka ningeni ovanhu aveshe ovalongwa vange, noku va [ninginifa, NW] medina laXe nolOmona nolOmhepo Iyapuki.” (Mateus 28:18, 19) Mbela owa ninginifwa metwokumwe naasho Jesus a popya? Ngeenge hasho, mbela oto lilongekida oku shi ninga?
2. Shi na sha neninginifo, omapulo elipi a pumbwa okunyamukulwa?
2 Kutya nee oshike, eudeko la yela li na sha neninginifo ola fimana kukeshe umwe oo a hala okulongela Jehova noku ka kala mounyuni waye mupe wouyuki. Omapulo oo a wana okunyamukulwa oo kutya: Mbela eninginifo lopaKriste kunena oli na ngoo eityo la faafana neninginifo laJesus? Otashi ti ngahelipi okuninginifwa “medina laXe nolOmona nolOmhepo Iyapuki”? Oshike sha kwatelwa mokukala metwokumwe naasho eninginifo lomomeva lopaKriste tali ti?
Eninginifo olo la ningwa kuJohannes
3. Eninginifo laJohannes okwa li la ngabekelwa oolyelye?
3 Eehani hamano lwaapo fimbo Jesus ina ninginifwa, Johannes Omuninginifi okwa li ta udifa mombuwa yaJudea, ta ti: “Lidilululeni, osheshi ouhamba weulu we uya popepi.” (Mateus 3:1, 2) Ovanhu ova li va uda osho Johannes a popya ndele tava dulika kusho. Ova li va hepaulula omatimba avo va manguluka, ve livela ombedi ndele tave uya kuJohannes va ninginifwe kuye momulonga waJordan. Eninginifo olo ola li ashike lOvajuda.—Lukas 1:13-16; Oilonga 13:23, 24.
4. Omolwashike Ovajuda vomefelemudo lotete kwa li va pumbwa okulivela ombedi meendelelo?
4 Ovajuda ovo ova li va pumbwa okulivela ombedi meendelelo. Pomhunda yaSinai momudo 1513 K.O.P., ooxekulululwa ova li va ya mehangano lopashiwana, sha hala okutya, eudafanotwokumwe naJehova Kalunga. Ndele omolwomanyono avo a kwata moiti, inava kala metwokumwe noinakuwanifwa yavo koshi yehangano olo, omolwaasho ova li va tokolwa kulo. Eshi Jesus a li kombada yedu, onghalo yavo oya li ya kwata moiti neenghono. “Efiku olo linene nolitilifa lOmwene” olo la xunganekwa kuMalakia ola li popepi. Mo 70 O.P., “efiku” olo ola li le uya eshi omatanga ovakwaita aRoma a hanauna po Jerusalem, otembeli yasho nosho yo Ovajuda ve dule pemiliyona. Johannes Omuninginifi, e na ouladi welongelokalunga lashili, okwa li a tumwa fimbo ehanauno olo inali uya, “a longekidile Omwene oshiwana sha pwa.” Oshiwana osha li sha pumbwa okulivela ombedi omolwokunyona kwasho ehangano lOmhango yaMoses nokulilongekida shi tambule ko Omona waKalunga, Jesus, oo kwa li va tuminwa kuKalunga.—Malakia 4:4-6; Lukas 1:17; Oilonga 19:4.
5. (a) Eshi Jesus e uya okuninginifwa, omolwashike Johannes a li ina hala oku mu ninginifa? (b) Oshike kwa li tashi fanekwa keninginifo laJesus?
5 Mokati kaavo va li va ya kuJohannes va ka ninginifwe omwa li yo Jesus. Ndele omolwashike mbela? Johannes okwa li e shii kutya Jesus ka li e na omatimba okulihokolola, omolwaasho a ti: “Ame onda pumbwa [okuninginifwa, NW] kuove, ndelenee ove to uya kuame!” Ndele okuninginifwa kwaJesus okwa li taku faneke oshinima shi lilile. Onghee hano, Jesus okwe mu nyamukula a ti: “Itavela tuu nena, osheshi osho oshe tu [wapalela] okuwanifa ouyuki aushe.” (Mateus 3:13-15) Molwaashi Jesus ka li e na omanyono, eninginifo laye kala li tali faneke okulivela ombedi komanyono; noka li a pumbwa okuliyapulila Kalunga, molwaashi okwa li oshilyo shoshiwana osho she mu liyapulila nale. Ponhele yaasho, okuninginifwa kwaye pomido 30 okwa li kwe likalekelwa kuye, nokwa li kwa faneka okuliyandja ye mwene kuXe womeulu opo a twikile okulonga ehalo laYe.
6. Jesus okwa li a tala ko ngahelipi okulonga ehalo laKalunga?
6 Ehalo laKalunga li na sha naKristus Jesus ola li la kwatela mo oilonga i na sha nOuhamba. (Lukas 8:1) Ola li yo la kwatela mo eyambo laye lomwenyo wopanhu wa wanenena u li ekulilo nosho yo ekanghameno lehangano lipe. (Mateus 20:28; 26:26-28; Ovaheberi 10:5-10) Jesus okwa li a tala ko eityo lokuninginifwa kwaye momeva sha kwata moiti. Ina efa elitulemo laye li piyaanekwe koinima imwe. Fiyo opexulilo longhalamwenyo yaye yokombada yedu, okwa kala ta wanifa po ehalo laKalunga mokukala a lenga oilonga yokuudifa Ouhamba waKalunga.—Johannes 4:34.
Okuninginifwa momeva kwovahongwa Ovakriste
7. Okudja pOpentekoste 33 O.P., Ovakriste ova li va lombwelwa va ninge shike shi na sha neninginifo?
7 Ovahongwa vaJesus votete ova li va ninginifwa momeva kuJohannes ndele tava i kuJesus ve li oilyo yomonakwiiwa yOuhamba womeulu. (Johannes 3:25-30) Koshi yewiliko laJesus ovahongwa ovo navo ova ninga eninginifo lonhumba, olo kwa li li na eityo la fa leninginifo laJohannes. (Johannes 4:1, 2) Ndele okutameka pOpentekoste 33 O.P., ova hovela okuwanifa po oshilonga shokuninginifa “medina laXe nolOmona nolOmhepo Iyapuki.” (Mateus 28:19) Oto ka mona ouwa mokweendulula kutya osho otashi ti ngahelipi.
8. Otashi ti ngahelipi okuninginifwa “medina laXe”?
8 Otashi ti shike okuninginifwa “medina laXe”? Otashi ti okudimina edina laye, ondodo yaye, eenghonopangelo daye, omalalakano aye nosho yo eemhango daye. Konakona kutya osho osha kwatela mo shike. (1) Shi na sha nedina laye, Exodus 15:3 (OB-1954) ota ti: “Jehova Ofule; edina laye Jehova.” (2) Shi na sha nondodo yaye, Jeremia 10:10 ota ti: “Omwene oye Kalunga kashili.” (3) Shi na sha neenghonopangelo daye, Ehololo 4:11 otali tu lombwele tali ti: “Omwene wetu naKalunga ketu, Ove wa wana okutambula efimano nefimaneko nepangelo, osheshi Ove wa shita oinima aishe, ndele kehalo loye i li po noya shitwa.” (4) Otu na yo okudimina kutya Jehova oye Omuyandjimwenyo, oo a lalakanena oku tu xupifa koulunde nefyo: “Exupifo oli li mOmwene.” (Epsalme 3:9; 36:10) (5) Otwa pumbwa okudimina kutya Jehova oye Omuyandjimhango Munenenene: “Jehova oye Omutokoli wetu, Jehova oye Omuyandjimhango wetu, Jehova oye Ohamba yetu.” (Jesaja 33:22, NW) Molwaashi oku na eendodo adishe odo, ohatu ladipikwa taku ti: “Hola Omwene Kalunga koye nomutima woye aushe nomwenyo woye aushe neendunge doye adishe.”—Mateus 22:37.
9. Otashi ti ngahelipi okuninginifwa ‘medina lOmona’?
9 Okuninginifwa ‘medina lOmona’ otashi ti ngahelipi? Otashi ti okudimina edina, ondodo nosho yo eenghonopangelo daJesus Kristus. Edina laye Jesus otali ti kutya “Jehova oye exupifo.” Okwa mona ondodo yaye molwaashi oye Omona ewifa laKalunga, eshito lotete laKalunga. (Mateus 16:16; Ovakolossi 1:15, 16) Shi na sha nOmona oo, Johannes 3:16 ote tu lombwele ta ti: “Osho Kalunga a kala e hole ounyuni [wovanhu ovo tava dulu okukulilwa], Oye a yandja Omona waye Ewifa, opo keshe ou te mu itavele a ha kane, ndelenee a kale e nomwenyo waalushe.” Molwaashi Jesus okwa fya omudiinini, Kalunga okwe mu nyumuna koufi ndele te mu pe eenghonopangelo dipe. Omuyapostoli Paulus okwa popya a ti kutya Kalunga okwa “lenga” Jesus a kale pondodo yopombada meshito alishe, e mu ninga omutivali kuYe. Omolwaasho “aveshe ve nokutwa eengolo medina laJesus . . . nelaka keshe li nokufimaneka Kalunga Xe nokuhepaulula, kutya Jesus Kristus Oye Omwene.” (Ovafilippi 2:9-11) Osho osha hala okutya okudulika koipango yaJesus, oyo ya dja kuJehova.—Johannes 15:10.
10. Otashi ti ngahelipi okuninginifwa ‘medina lomhepo iyapuki’?
10 Otashi ti ngahelipi okuninginifwa ‘medina lomhepo iyapuki’? Otashi ti okudimina onghandangala noilonga yomhepo iyapuki. Ndele omhepo iyapuki oshike? Oyo eenghono daJehova tadi longo, odo ha wanifa po nado omalalakano aye. Jesus okwa lombwela ovashikuli vaye a ti: “Ohandi indile Tate, ndele Oye te mu pe Omupopili umwe, a kale punye alushelushe, Oye Omhepo yoshili.” (Johannes 14:16, 17) Osho okwa li tashi ke va dulifa okuninga shike? Jesus okwe va lombwela natango a ti: “Nye otamu pewa eenghono, Omhepo Iyapuki ngenge tai uya munye, ndee tamu ka ninga eendombwedi dange muJerusalem nomuJudea ashishe nomuSamaria nofiyo okominghulo dounyuni.” (Oilonga 1:8) Okupitila momhepo iyapuki, Jehova okwa nwefa mo yo okushangwa kwOmbibeli: “Inapa etwa nande ouprofeti kehalo lomunhu, ndelenee ovanhu ovayapuki ova popya odo ve di pewa kuKalunga nokuwilikwa kOmhepo Iyapuki.” (2 Petrus 1:21) Onghee hano, ohatu dimine onghandangala yomhepo iyapuki eshi hatu konakona Ombibeli. Onghedi imwe omo hatu dimine omhepo iyapuki oyo okupula Jehova e tu kwafele tu imike “oiimati yOmhepo,” sha hala okutya, “ohole, ehafo, ombili, onheni, oukaume, ouwa, oudiinini, engungumano, elididimiko.”—Ovagalati 5:22.
11. (a) Eityo lashili leninginifo kunena olilipi? (b) Ongahelipi eninginifo la fa okufya nokunyumunwa?
11 Ovo va ninginifwa tete metwokumwe nomalombwelo aJesus ova li Ovajuda nosho yo ovo ve lidilululifwa ndele tava ningi veitavelo lOshijuda, okutameka mo 33 O.P. Okafimbo kaxupi konima yaasho, oufembanghenda wokuninga omuhongwa Omukriste owa li yo wa pewa Ovasamaria. Opo nee mo 36 O.P., eifano olo ola li la yeulukila yo ovo ve he fi Ovajuda inava pita etanda. Fimbo inava ninginifwa, Ovasamaria, Ovajuda nosho yo ovo ve he fi Ovajuda naavo ve lidilululifwa ndele tava ningi veitavelo lOshijuda ova li ve na okuliyapulila Jehova paumwene opo ve mu longele ve li ovahongwa vOmona waye. Osho otashi twikile okukala eityo lokuninginifwa momeva kwopaKriste fiyo okunena. Okuninginifwa filufilu momeva oshi li edidiliko tali wapalele leliyandjo olo lopaumwene, molwaashi eninginifo oli li efudiko lopafaneko. Okuya kwoye koshi yomeva okuninginifa otaku faneke okufya kwoye konghedi yoye yokukalamwenyo kwonale. Okudja ko koshi yomeva otaku faneke okunyumuninwa momwenyo opo u longe ehalo laKalunga. Aveshe ovo tava ningi Ovakriste vashili ohava ninginifwa “eninginifo limwe” olo. Peninginifo lavo ohava ningi Ovakriste Eendombwedi daJehova, ovakalele vaKalunga va yapulwa.—Ovaefeso 4:5, NW; 2 Ovakorinto 6:3, 4.
12. Eninginifo momeva lopaKriste otali tu kumwe nashike, nongahelipi?
12 Eninginifo la tya ngaho oli na eityo la fimana lokuxupifa momesho aKalunga. Pashihopaenenwa, konima yokutumbula okutunga ongulu yomomeva kwaNoa, omo ye noukwaneumbo waye va xupifilwa mo pEyelu, omuyapostoli Petrus okwa shanga a ti: ‘Pafaneko eli paife nanye yo tamu xupifwa komeva, keninginifo lo li he fi ekufe po lonyata yombelela, ndelenee okwiindila kuKalunga eliudo liwa omolwenyumuko laJesus Kristus.’ (1 Petrus 3:21, yelekanifa NW.) Ongulu yomomeva oya li euliko lashili kutya Noa okwa longa noudiinini oilonga oyo a pewa kuKalunga. Konima eshi oilonga yongulu yomomeva ya pwa, “ounyuni winya wonale wa nyonaukila meyelu lao.” (2 Petrus 3:6) Ndele Noa nosho yo oukwaneumbo waye, “ovanhu va-8, va xupifwa komeva.”—1 Petrus 3:20.
13. Omukriste okwa xupifwa kushike okupitila meninginifo lomeva?
13 Kunena, ovo ve liyapulila Jehova kekanghameno leitavelo muKristus omunyumunwa, ohava ninginifwa shi li edidiliko leliyapulo olo. Opo nee tava longo ehalo laKalunga kunena nova xupifwa mounyuni ou wonena woukolokoshi. (Ovagalati 1:3, 4) Inava yuka vali kehanauno longhalelo yoinima youkolokoshi yopaife. Ova xupifwa mo mehanauno nova pewa eliudo liwa kuKalunga. Omuyapostoli Johannes okwa shilipaleka ovapiya vaKalunga a ti: “Ounyuni otau xulu po pamwe nokahalu [kao]; ndelenee ou ta longo ehalo laKalunga, oye ta kala alushe.”—1 Johannes 2:17.
Natu kale metwokumwe noinakuwanifwa yetu
14. Omolwashike eninginifo lo vene itali shilipaleke exupifo?
14 Otashi ka kala epuko okufika pexulifodiladilo kutya eninginifo lo vene otali shilipaleke exupifo. Oli na ashike ongushu ngeenge omunhu okwe liyapulila shili Jehova okupitila muJesus Kristus nokonima yaasho ta twikile okulonga ehalo laKalunga, ta kala omudiinini fiyo exulilo. “Ou te lididimike fiyo exulilo, oye ta xupifwa.”—Mateus 24:13.
15. (a) Ehalo laKalunga lilipi kunena li na sha nOvakriste ovo va ninginifwa? (b) Okukala omuhongwa kwopaKriste oku na okukala kwa fimana ngahelipi monghalamwenyo yetu?
15 Ehalo laKalunga li na sha naJesus ola li la kwatela mo nghee a longifa omwenyo waye e li omunhu. Owa li wa yandjwa mefyo u li eyambo. Shi na sha nafye, otu na okuyandja omalutu etu kuKalunga, notu na okutwikila nonghalamwenyo yokuliyamba mwene mokulonga ehalo laKalunga. (Ovaroma 12:1, 2) Osha yela kutya itatu longo nandenande ehalo laKalunga ngeenge omafimbo nomafimbo ohatu lihumbata owina twa fa ounyuni oo we tu dingilila ile hatu lalakanene oinima yokulihola mwene mokukalamwenyo, hatu longo ashike shinini moilonga yaKalunga. (1 Petrus 4:1-3; 1 Johannes 2:15, 16) Eshi Omujuda wonhumba a pula osho e na okuninga opo a mone omwenyo waalushe, Jesus okwa dimina efimano lokukala nonghalamwenyo ya koshoka paenghedi. Ndelenee okwa tumbula oshinima shonhumba osho sha fimanenena: omhumbwe yokukala omuhongwa wopaKriste, omushikuli waJesus. Osho oshi na okukala oshinima sha fimanenena monghalamwenyo. Itashi dulu okupitwa komesho kokulalakanena omaliko.—Mateus 19:16-21.
16. (a) Oshinakuwanifwa shilipi Ovakriste aveshe ve na shi na sha nOuhamba? (b) Ngaashi sha ulikwa pepandja 116 nosho yo 117, eenghedi dimwe tadi pondola dilipi omo tu na okulonga oilonga yOuhamba? (c) Okukufa ombinga kwetu nomutima aushe moilonga yokuyandja oundombwedi otaku yandje oumbangi washike?
16 Oshi na okudivilikwa natango kutya ehalo laKalunga li na sha naJesus ola li la kwatela mo oilonga ya fimanenena i na sha nOuhamba waKalunga. Jesus okwa nangekwa po e li Ohamba. Ndele eshi a li kombada yedu, okwa yandja yo oundombwedi nouladi u na sha nOuhamba. Nafye otu na oilonga ya faafana yokuyandja oundombwedi, notu na omatomheno mahapu okukufa ombinga muyo nomutima aushe. Mokuninga ngaho, ohatu ulike olupandu letu lokupandula ounamapangelo waJehova nosho yo ohole yetu yokuhola ovanhu vakwetu. (Mateus 22:36-40) Ohatu ulike yo kutya otwa hangana novalongelikalunga vakwetu mounyuni aushe, aveshe ovo ve li ovaudifi vOuhamba. Atushe tu li moukumwe womounyuni aushe, ohatu longo noudiinini tu na elalakano lokumona omwenyo waalushe kombada yedu moshitukulwa shOuhamba shokombada yedu.
Eenghundafana dokweendulula
• Omafaafano nosho yo omayooloko elipi e li pokati keninginifo laJesus nosho yo eninginifo momeva kunena?
• Otashi ti ngahelipi okuninginifwa “medina laXe nolOmona nolOmhepo Iyapuki”?
• Oshike sha kwatelwa mo mokukala metwokumwe noinakuwanifwa oyo tai pulwa shi na sha neninginifo momeva lopaKriste?
[Omafano e li pepandja 116, 117]
EENGHEDI DIMWE DOKUUDIFA OUHAMBA
Kovapambele
Kovanailonga vakwetu
Kovanafikola vakwetu
Momapandavanda
Eumbo neumbo
Okuninga omalishuneko kwaavo ve na ohokwe
Pomakonakonombibeli opeumbo