Konga JHS-.3ehova nomutHS.3ima wa pyakHS.2udukwa
OMUPRISTERI waIsrael Esra okwa li omukonakoni wOmhango a tongomana, osho yo omuhongwanhu, omushangululi woileshomwa nomulongi wayo. KOvakriste kunena ye oku li oshihopaenenwa shiwa shokulonga nomutima aushe. Ngahelipi ngaho? Ye okwa twikila neliyandjo lometilokalunga laye nande a li muBabilon, oshilando osho sha li shiyadi oikalunga nosho yo eilikano lokwiilikana eendemoni.
Eliyandjo lometilokalunga laEsra kala li ashike la holoka po ngahenya. Ye okwa longa noudiinini opo e li mone. Ye ote tu lombwele kutya okwa “[pyakudukifa, NW] omutima waye mokukonakona omhango yOmwene noku i [shikula].”—Esra 7:10, eendada ofye twe di shanga da endama.
Ngaashi Esra, oshiwana shaJehova kunena osha hala okuninga ngaashi Jehova ta pula kusho nonande oshi li mounyuni ou u tonde elongelokalunga lashili. Natu tale omikalo odo nafye hatu dulu okupyakudukifa omitima detu, omunhu wetu womeni—mwa kwatelwa omadiladilo etu, oikala yetu, omahalo etu nosho yo omalinyengotomheno etu—‘mokukonakona omhango yOmwene noku i shikula.’
Natu pyakudukife omitima detu
“Okupyakudukifa” otashi ti “okulongekida komesho yefimbo omolwetomheno lasha: okutula sha monghalo i shii okulongifwa, okuninga eehenokomesho.” Oshoshili, ngee owa mona eshiivo lEendjovo daKalunga nowa yapulila Jehova omwenyo woye, opo nee omutima woye ou li wa pyakudukwa notau dulu okuyelekanifwa ‘nedu liwa’ olo Jesus a popya kombinga yalo mefaneko lomukuni.—Mateus 13:18-23.
Ndele nande ongaho, omitima detu oda pumbwa omhito ya yuka nosho yo ewapeko. Omolwashike? Omolwomatomheno avali. Lotete olo, omolwaashi omahalo oo a nyika oshiponga otaa dulu okuninga omidi noupu, ngaashi oimbodi moshikunino, unene tuu ‘momafiku aa axuuninwa’ eshi ‘omhepo’ yonghalelo yaSatana ya hapupala noiyadi eembuto diyahameka domadiladilo opambelela. (2 Timoteus 3:1-5; Ovaefeso 2:2) Etomheno etivali oli na sha nedu lo vene. Mokufiwa inali longwa, edu otali kukuta diva noitali dulu okwiimika oiimati. Ile ovanhu vahapu ovo ve he na ko nasha otava dulu okweenda moshikunino noku shi lyataula nopo nee edu otali kala la kukuta unene. Edu lopafaneko lomitima detu ola faafana. Otali dulu okukala la hekuka ngee ola kala inali lungamenwa omolwovanhu ovo ve he na ko nasha nonghalonawa yetu yopamhepo.
Osha fimana hano ngahelipi opo tu pwilikine kekumaido lOmbibeli: “Omutima woye [u] amena komesho yoinima aishe oyo i nokwaamenwa, osheshi muo tamu di omwenyo.”—Omayeletumbulo 4:23.
Oitwa oyo tai ningi “edu”
lomitima detu li kale la lyata
Natu tale koitwa imwe ile komaukwatya amwe oo taa yambapaleke “edu” lomitima detu opo di kale di na oukolele mokukula. Doshili, ope na oinima ihapu oyo tai dulu okulundulula omitima detu, ndele apa ohatu ka tala ku ihamano: okudimbulukwa kwetu eemhumbwe detu dopamhepo, elininipiko, ouyuki, etilokalunga, eitavelo nosho yo ohole.
“Ovanelao ovovo eehepele domhepo,” Jesus osho a ti. (Mateus 5:3, eendada ofye twe di shanga da endama.) Ngaashi ondjala yopedimo oyo hai tu dimbulukifa kutya otwa pumbwa okulya, ngee otu na ko nasha nomhumbwe yopamhepo otashi tu kaleke twa hala okulya eendja dopamhepo. Oshopaushitwe kutya ovanhu ove na alushe ehalo loikulya ya tya ngaha molwaashi ohai kaleke onghalamwenyo i na elalakano notai ti sha. Omafininiko oo taa di monghalelo yoinima yaSatana ile onyalo ngee tashi uya pokukonakona otai kanifa ehalo letu lokulya pamhepo. Nonande ongaho, Jesus okwa ti: “Hakomungome auke omunhu ta kala e nomwenyo, ndelenee okondjovo keshe tai di mokanya kaKalunga.”—Mateus 4:4.
Shi na sha noikulya yolela, ngeenge hatu li pe he na okufaula nohatu li oikulya iwa, otashi ke tu kwafela okukala tu na oukolele muwa, notashi kwafele olutu letu li kale nehalo lokulya vali oikulya ngeenge efimbo lokulya tali holoka. Osha faafana noinima yopamhepo. Ito dulu okulitala ko ove mwene u li omukonakoni omuladi, ndele ongeenge to shi ningi ondjikilile okulesha Eendjovo daKalunga efiku keshe nokukonakona oishangomwa yopaMbibeli nope he na okufaula, oto ka mona kutya ehalo loye lokulya oikulya yopamhepo otali hapupala. Doshili, oto ka tala komesho nenyaku kefimbo loye lokukonakona Ombibeli. Ino teka omukumo; longa noudiinini opo u kulike ehalo lokulya oikulya yopamhepo.
Elininipiko ohali pupaleke omutima
Elininipiko olo oukwatya wa fimana mokukala nomutima wa pyakudukwa omolwaashi otali tu ningi ovanhu ovo ve shii okuhongwa notali tu kwafele okutambula ko noupu omayele opahole nomapukululo. Tala koshihopaenenwa shiwa shohamba Josia. Pefimbo lepangelo laye embo la kwatela mo Omhango yaKalunga oyo ya yandjwa okupitila muMoses oya monika. Eshi Josia a uda eendjovo dOmhango nokudidilika nghee ooxekulu va li va amuka ko kelongelokalunga la koshoka, ye okwa pombaula oikutu yaye nokwa lila koshipala shaJehova. Omolwashike Eendjovo daKalunga da li da kuma unene omutima wohamba? Ehokololo otali ti kutya omutima waye owa li wa “pupalekwa,” onghee hano okwa li e lininipika ye mwene nokupwilikina keendjovo daJehova. Jehova okwa mona omutima waJosia we lininipika nohau tambula omapukululo, nopo nee hano okwe mu nangeka noupuna.—2 Eehamba 22:11, 18-20.
Elininipiko ola dulifa ovalongwa vaJesus ovo va li “ovanhu vongaho” va ude ko nokulongifa omaushili opamhepo oo a li a holekwa ovo ve li “ovanaendunge novanongo” ndele ova li ashike ngaha “pambelela.” (Oilonga 4:13; Lukas 10:21; 1 Ovakorinto 1:26, NW) Ava vaxuuninwa inava kala nehalo okutambula eendjovo daJehova omolwaashi omitima davo da kukutikwa kounhwa. Hano oshikumwifi mbela eshi Jehova ha tondo ounhwa?—Omayeletumbulo 8:13; Daniel 5:20.
Ouyuki netilokalunga
Omuprofeti Jeremia okwa shanga kutya “omutima wovene ou nomakoto u dule ashishe nowa nyonauka. Olyelye ta dulu oku u shiiva?” (Jeremia 17:9) Enyonauko eli ohali liulike lo vene pamikalo dihapu, ngaashi ngee twa ninga sha sha puka ndele ohatu lipopile. Ohali holoka yo ngeenge hatu liweweleke shi na sha nomapuko oo e li mounhu wetu. Ndele ouyuki otau tu kwafa mokufinda omutima oo wa nyonauka moku tu kwafela tu dimine kutya otu na omapuko, opo tu dule okuxwepopala. Omupsalme okwa ulika ouyuki wa tya ngaha eshi a ilikana ta ti: “Omwene, yeleke nge; u konakone nge, shipulula eefiyo dange nomutima wange.” Osha yela kutya omupsalme okwa li a pyakudukifa omutima waye u tambule ko okuyelekwa nokukonakonwa kuJehova, nande okwa li tashi ti okudimbuluka kutya oku na omaukwatya mai, opo a dule oku a finda.—Epsalme 17:3; 26:2.
Etilokalunga, la kwatela mo “okutonda osho shii,” oli li ekwafo li na eenghono momukalo ou wokuyelekwa. (Omayeletumbulo 8:13) Fimbo hatu pandula olune laJehova li na ohole nosho yo ouwa waye, omunhu oo ha tila shili Jehova oha kala e na ko nasha kutya Jehova oku na eenghono dokuhandukila, ile nokuli okuhanauna po ovo ihava dulika kuye. Jehova okwe shi ulika kutya ovo have mu tila ove na yo okudulika kuye, mokupopya kombinga yOvaisrael ta ti: “Akutu, [ngeno] va kale ve nomutima wa tya ngaha va kale nokutila nge nokudiinina alushe oipango yange aishe, opo vo vene novana vavo va mone elao fiyo alushe.”—Deuteronomion 5:29.
Osha yela kutya elalakano letilokalunga, kali shi opo tu kale nokudulika omolwoumbada hatu kakama, ndele oku tu linyengifa tu dulike kuTate yetu omunahole, oo tu shii e na ko nasha shili nonghalonawa yetu. Doshili, etilokalunga eli otali tumbalekifa omunhu noku mu etela nokuli ehafo, ngaashi la ulikwa nawa unene kuJesus Kristus mwene.—Jesaja 11:3; Lukas 12:5.
Omutima wa pyakudukwa
ou na eitavelo la pama
Omutima u na eitavelo la pama ou shii keshe osho Jehova ta pula ile te tu lombwele okupitila mEendjovo daye oshi li alushe mondjila notashi tu etele ouwa. (Jesaja 48:17, 18) Omunhu e na omutima wa tya ngaha oku udite a wanenwa shili nokumbilipalelwa eshi ta longifa ekumaido lomOmayeletumbulo 3:5, 6, oo taa ti: “Nomutima woye aushe lineekela Omwene, ino liameka keendunge doye mwene. Mu shiiva meendjila doye adishe, opo nee Ye ota ka lalakanifa omalila oye.” Ndele omutima oo u he na eitavelo itau dulu okulineekela muJehova, unene tuu ngeenge okuninga ngaha sha kwatela mo okuninga omaliyambo, ngaashi okuninga onghalamwenyo yoye i kale yanafangwa opo u litule mo moinima yOuhamba. (Mateus 6:33) Onetomheno liwa, Jehova omutima u he na eitavelo ohe u tale ko u li “mwii.”—Ovaheberi 3:12.
Eitavelo letu muJehova otali ulikwa moinima ihapu, mwa kwatelwa oinima oyo hatu ningi paumwene momaumbo etu. Pashihopaenenwa, tala kefinamhango lokOvagalati 6:7: “Inamu lifufya, Kalunga iha shekwa; osheshi eshi omunhu te shi kunu, osho tuu te shi teya yo.” Eitavelo letu mefinamhango eli otali ulikwa moinima ngaashi eekino odo hatu tale, omambo oo hatu lesha, ouhapu oo hatu konakona Ombibeli, nosho yo momailikano etu. Heeno, eitavelo la kola olo hali tu linyengifa ‘tu kune pamhepo’ naashi osho oshipatululo mokukala nomutima wa pyakudukwa okutambula Eendjovo daJehova nokudulika kudo.—Ovagalati 6:8.
Ohole oyo oukwatya wa denga mbada
Komesho yomaukwatya aeshe, ohole ohai ningi shili edu lomitima detu li linyenge kEendjovo daJehova. Hano eshi e i faafanifa neitavelo nosho yo eteelelo, omuyapostoli Paulus okwa hokolola ohole i li “inene i dule” omaukwatya aa. (1 Ovakorinto 13:13) Omutima uyadi ohole yokuhola Kalunga ohau mono embilipalelo nehafo la kula olo hali di mokudulika kuye; ihau handuka okuwanifa oiteelelwa yaKalunga. Omuyapostoli Johannes okwa ti: “Osheshi ohole yokuhola Kalunga oyo tuu ei nokutya, tu diinine oipango yaye. Noipango yaye kai fi idjuu.” (1 Johannes 5:3) Sha faafana, Jesus okwa ti: “Ngenge ku na ou e hole nge, oye ta diinine eendjovo dange, naTate ota kala e mu hole.” (Johannes 14:23) Didilika kutya ngeenge otu mu hole, nafye ohatu ka kala tu holike kuXe. Heeno, Jehova oku hole ovo hava nanwa kuye nohole.
Jehova oku shi shii kutya fye inatu wanenena naluhapu ohatu nyono kuye. Nande ongaho, ye iha kala kokule nafye. Jehova osho ta kongo movapiya vaye osho ‘omutima aushe’ oo tau tu linyengifa tu mu longele “nomwenyo u nehalo liwa.” (1 Omafimbo 28:9) Oshoshili, Jehova oku shi shii kutya ohashi pula efimbo kufye osho yo oilonga opo tu kulike omaukwatya mawa momitima detu nopo nee okwiimika hano oiimati yomhepo. (Ovagalati 5:22, 23) Onghee hano ye ohe tu tale onheni, “osheshi Oye ta shiiva oshitwe yetu, nhumbi tu li, ota dimbuluka, nokutya fye ondwi yedu.” (Epsalme 103:14) Mokuulika oikala ya faafana, Jesus ina kala nande nokutokola ovahongwa vaye omolwomapuko avo ndele okwe va kwafela nombili noku va twa omukumo. Ohole ya tya ngaha, nonghenda nelidiiniko oyo ya ulikwa kuJehova naJesus itai ku linyengifa u kale u va hole komesho yaaishe?—Lukas 7:47; 2 Petrus 3:9.
Ngee omafimbo amwe to mono shidjuu okududa mo eenghedindjikilile odo da fa oimbodi i na omidi odo da ya moule ile okudipaa omaukwatya a fa edu la kukuta, ino teka omukumo. Ponhele yaasho, twikila okulonga u lundulule ofimbo wa ‘diinina mokwiilikana,’ sha kwatela mo okupula omhepo iyapuki yaJehova pe he na okufaula. (Ovaroma 12:12) Nekwafo laye lehalo liwa, oto ka pondola ngaashi Esra mokukala nomutima wa pyakudukwa filufilu ‘mokukonakona omhango yOmwene noku i shikula.’
Garo Nalbandian
Esra okwa kala a diinina eliyandjo laye lometilokalunga nande a kala muBabilon