Ehongo eti-4: Kalunga omukwatatu

Ehongo loipupulu olo ola dile peni?

O-New Catholic Encyclopedia (1967), embo eti-14, epandja 299 oya ti: “Pamakonakono oo a ningwa, osha fa shi li opo kutya ehongo lOukwatatu ola totwa po lwopexulilo lefelemudo eti-4. Oto hale kutya osho oshoshili . . . Ehongo olo kutya ‘Kalunga omunhu umwe mOvanhu vatatu’ kala li la kolekwa nokala li la tambulwa ko lela mOukriste li li oshitukulwa sheitavelo lao komesho yexulilo lefelemudo eti-4.”

O-Encyclopædia Britannica (1970), embo 6, epandja 386 oya ti: “Olaata yomuNicaea oya li ya ongala mo 20 Mei 325 [O.P.]. Constantine oye mwene a li ta kwatele komesho nouladi eenghundafana ndele ta ningi eetepo laye mwene kutya . . . efinamhango la fimana olo tali ulike ekwatafano olo li li pokati kaKristus naKalunga metokolo olo la tokolwa kolaata, ‘ololo kutya vo naXe omunhu umwe.’ Molwaashi ovabisofi ova li va tila omukesari, vahapu vomuvo ova li va shaina omukanda wetokolo la tya ngaho nonande kava li va hala, kakele ashike kovabisofi vavali.”

Ombibeli otai hongo shike?

“[Stefanus] okwa li e yadi Omhepo Iyapuki, nokwe liamena keulu ndee ta mono oshinge shaKalunga naJesus e li ofika kolulyo laKalunga. Ndele okwa tya: Taleni, ame ndi wete eulu la yeuluka nOmona wOmunhu e li ofika kolulyo laKalunga.” — Oilonga 7:55, 56.

Emoniko olo otali ulike shike? Otali ulike kutya eshi Stefanus a li e yadi eenghono daKalunga tadi longo, okwa li a mona Jesus “e li ofika kolulyo laKalunga.” Hano osha yela kutya, Jesus ka li a ninga Kalunga konima eshi a nyumuninwa omwenyo meulu, ndele ponhele yaasho okwa li omunhu wopamhepo e lili. Mehokololo olo inamu tumbulwa omunhu omutitatu e li puKalunga. Nonande ovanhu ova li tava kendabala okukonga omishangwa opo va yambidide ehongo lOukwatatu, Marie-Émile Boismard, omupristeri Omudominika, okwa shanga membo laye À l’aube du christianisme — La naissance des dogmes (Pehovelo lOukriste — Ehovelo lomahongo) a ti: “Epopyo olo kutya ope na ovanhu vatatu muKalunga umwe . . . itali monika mo nandenande mEtestamenti Lipe.”

Ehongo olo la li la xumifwa komesho kuConstantine ola li la nuninwa okuxulifa po okalamauka oko ka li mOngeleka yomefelemudo etine. Ndele ehongo olo ola li la etifa po vali epulo limwe kutya: Mbela Maria oo a dala Jesus, “oye Ina yaKalunga”?

Yelekanifa eevelishe dOmbibeli edi: Mateus 26:39; Johannes 14:28; 1 Ovakorinto 15:27, 28; Ovakolossi 1:15, 16