KAPITELI 4
Qanoq illumi ingerlatsisoqartarpa?
1. Sooq ullumikkut illumi ingerlatsineq ajornakusoorsinnaava?
’SILAP matuma pissusia allanngorarpoq.’ (1 Korintumiut 7:31, NV) Oqaatsit taakku ukiut 1900-nit amerlanerusut siorna allanneqarsimapput, ullumikkullu aatsaat taama ilumoortigipput! Pissutsit allanngorartuarput, ingammik ilaqutariittut inuuneq eqqarsaatigalugu. Ukiut 40-t 50-illuunniit matuma siorna pissusissamisoortutut isigineqartut ullumikkut taamatut isigineqarunnaarsimapput. Taamaammat ullutsinni illumi ingerlatsineq unamminiarnartorujussuusinnaavoq. Biibilimili unnersuussutit malikkaanni unamminiarnartoq tamanna iluatsittumik anigorneqarsinnaavoq.
PIGISATIT NAAPERTORLUGIT INUUGIT
2. Aningaasaqarniarnikkut pissutsit suut ilaqutariinnik tatisisinnaappat?
2 Ullumikkut inuppassuit ilaqutariinnguatut inuunissaannaq naammagiunnaarsimavaat. Ullumikkut niuernerup silarsuaa sorpassuarnik sanaartortuartillugu nioqqutissiaminillu piseqqusaariuartillugu ataataasut anaanaasullu millionilikkuutaat tamakkununnga akissaqarumallutik nalunaaquttap-akunnerpassuini sulisariaqartarput. Allalli millionilikkuutaat ullormiit ullormut nerisassaqarnissartik ilungersuutigisarpaat. Qangarnit sivisunerujussuarmik sulisariaqartarput, immaqalu ilaat marlunnik suliffeqartariaqartarput pisariaqavissunut akissaqarumallutik. Sulilu allat suliffissarsisinnaanerinnartik nuannaarutigisarpaat, suliffissaaleqineq sumi tamaani ajornartorsiutaagaluttuinnarmat. Aap, ullumikkut inuuneq ilaqutariinnut oqitsuinnaanngilaq. Taamaakkaluartorli ilaqutariit Biibilimi najoqqutassiat malikkunikkik pissutsit ajunnginnerpaamik atorsinnaassavaat.
3. Najoqqutassiaq suna Paulusip saqqummiussimavaa, illumilu ingerlatsinermi qanoq ililluni iluaqutaasinnaava?
3 Aamma apustilip Paulusip aningaasatigut tatineqarnerit misigisarsimavai. Tamakkuli anigorniarneranni naleqaqisumik ilikkagaqarsimavoq, tamannalu ikinngumminut Timoteusimut allakkamini eqqaasimavaa. Ima allassimavoq: ’Sunnguamimmi nassataqarnata silamut matumunnga pigatta, nalunanngilaq sunnguamik nassataqarnata kingumut qimassagipput. Nerisassaqarlutali atisassaqarutta tamakku naammagissavavut.’ (1 Timûtiuse 6:7, 8) Soorunami ilaqutariit nerisassat atisallu kisiisa pisariaqartinngilaat. Aamma najugaqartariaqarput. Meeqqat atuartitaasariaqarput. Kiisalu nakorsaatit allallu aningaasartuutissaapput. Najoqqutassiarli Paulusip oqaasiiniittoq suli atuuppoq. Kissaatigisavut tamaasa piniaannarnagit pisariaqartitatta matussutissinnissaat naammagisarutsigu inuunerput oqinnerussaaq.
4, 5. Siumut sillimareerneq pilersaarusiornerlu qanoq ilillutik illumi ingerlatsinermi iluaqutaasinnaappat?
4 Najoqqutassiaq iluaqutaasoq alla Jesusip assersuusiaasa ilaanni nassaassaavoq. Taanna ima oqarsimavoq: ’Kinami ilarsi qaqiffiliorumaguni ingikkallassannginnerpa akissaa naatsorsorlugu, inernissaanut atortussat piginerini.’ (Lúkarse 14:28) Jesusip tassani pilersaarusiorneq siumullu sillimareerneq eqqartorpai. Kapitalimi matuma siulianiittumi paasivarput tamanna inuusuttunut katinnissaminnik eqqarsaateqartunut iluaqutaasartoq. Katereernerminnilu illumi ingerlatsinermi tamanna iluaqutigissavaat. Siumut sillimareernermut ilaavoq aningaasatigut naatsorsuusiorneq, pigeriikkat qanoq iluaqutaanerpaamik atorneqarnissaat siumut pilersaarusiorlugu. Taamaalillutik ilaqutariit nakkutigisinnaassavaat suut akiligassaanersut, aningaasanik ullormut, sapaatip-akunneranut imaluunniit qaammammut atugassanik immikkoortitsillutik, naatsorsuutitillu qaangernagit atuillutik.
5 Nunat ilaanni taamatut aningaasatigut naatsorsuusiorneq eqqortissagaanni pisariaqanngitsumik pisiniarnaveersaartariaqarpoq, imaluunniit annertuumik ernialimmik taarsigassarsinaveersaartariaqarpoq. Nunani allani kreditkortimik atuineq sianigisariaqarpoq. (Ussatit 22:7) Aamma imaassinnaavoq kingunissaa eqqarsaatigeqqaarnagu imaluunniit atorfissaqartinnerlugit isumaliutigeqqaarnagu pisiortornissaq pinaveersaartariaqartoq. Aningaasatigut naatsorsuusiornikkut paasineqarsinnaavortaaq ilaqutariit aningaasaqarniarnerannut qanoq ajoqutaatigissasoq namminissarsiorluni aningaasanoortaraanni, pujortartaraanni imaluunniit imerpallaartaraanni — ileqqut Biibilimi najoqqutassianut akerliusut. — Ussatit 23:20, 21, 29-35; Rûmamiut 6:19; Evfisumiut 5:3-5.
6. Biibilimi sallusuissutsit suut piitsuullutik inuusariaqartut iluaqutigisinnaavaat?
6 Piitsuullutimmi inuusariaqartut? Silarsuarmi maani ajornartorsiutit atuuttuaannartussaannginnerannik ilisimanninneq tuppallersaataasinnaavoq. Silarsuassami nutaami qanilliartorasuartumi Jehovap piitsuussuseq pissutsillu ajortut allat inuit atugarliungaarnerannut pissutaasut tamaasa piiassavai. (Tussiaat 72:1, 12-16) Tamatuma pinnginnerani kristumiut ilumoortut piitsuusut isumatsannavianngillat, Jehovap neriorsuutaa manna upperigamikku: ’Iperassanngilakkit qimassanatillu.’ Isumalluarlutik ima oqarsinnaapput: ’Jehovap ikiormanga ersissanngilanga.’ (Eprîarit 13:5, 6) Ulluni ajornakusoortuni makkunani Jehovap innuttani najoqqutassiani malikkaangatigik Naalagaaffinilu inuunerminni saalliutikkaangassuk arlalippassuartigut ikiortarpai. (Matîuse 6:33) Tamanna uppernarsarlugu inuppassuit Paulusip oqarsimaneratut ima oqarsinnaapput: ’Tamanik tamanilu sungiussisimavunga qaarsilaarnermik kaannermillu, peqangaarnermik ajorsarnermillu. Tamaasa pissatsitsisikkut sapinngilakka.’ — Filípimiut 4:12, 13.
NAMMAQATIGIIGITSI
Ilaqutariit illumi suliassat suleqatigiissutigisariaqarpaat
7. Jesusip oqaasii suut ilaqutariinni atorneqarunik illumi ingerlatsinermik oqilisitsissappat?
7 Nunarsuarmi kiffartornermi naangajalernerani Jesus ima oqarsimavoq: ’Tullit ilittut asassavat.’ (Matîuse 22:39) Najoqqutassiaq tamanna illumi ingerlatsinermi atussallugu iluaqutaassaqaaq. Tulleq pingaarnerpaamik tassaavoq ui, nuliaq, angajoqqaat imaluunniit meeqqat. Qanoq ililluni ilaqutariinni asaqatigiittoqarsinnaava?
8. Asanninneq ilaqutariinni qanoq ililluni ersersinneqarsinnaava?
8 Ilaatigut ilaqutariinnut ilaasut tamarmik illumi suliassanut ikiuuttarneratigut asaqatigiinneq ersersinneqarsinnaavoq. Assersuutigalugu, meeqqat atoriikkanik iluarsaassineq ilinniartariaqarpaat, atisat pinngussallu eqqarsaatigalugit. Immaqa ullaat tamaasa siniffimmik iluarsaassinissaq eqianarsinnaagaluarpoq, tamannaannarli torersuutitsinissamut ilasaataasinnaaqaaq. Soorunami ilaannikkut tukatsilaanngitsoorfiuneq ajorpoq, angerlarsimaffilli sapinngisamik takujuminartuutinniarlugu, kiisalu nerereernermi erruisarneq eqqarsaatigalugu, tamarmik suleqatigiissinnaapput. Eqiasunneq, imminut nukatsinneq akerlilersuiniakujuinnarnerlu tamanut ajortumik sunniuteqartarput. (Ussatit 26:14-16) Akerlianilli nuannaartuuneq isumalluartuunerlu ilaqutariit pilluarnerannik ilasisarput. ’Kajumittumik [nuannaarluni] tunisisoq Guutip asavaa.’ — 2 Korintumiut 9:7.
9, 10. (a) Arnat qanoq artukkersorneqarajuppat, nammagarlu tamanna qanoq ililluni oqilisinneqarsinnaava? (b) Illumi suliassat oqimaaqatigiissumik qanoq isumaqarfigissallugit pitsaassava?
9 Taamatut isumassoqatigiinneq asannittumillu pissuseqarfigeqatigiinneq ilaqutariit ilaanni ajornartorsiutaasumik annertuumik pinaveersimatitsisarpoq. Qangaanerusoq illumi ingerlatsineq anaanaasut isumagigajunneruaat. Meeqqanik isumassuineq, ipertaajaaneq, ilaqutariit atisaannik errorsineq, pisiniarneq nerisassiornerlu isumagisarpaat. Aamma nunat ilaanni arnat narsaammi sulisarsimapput, nioqqutissanik tuniniaasarlutik allatigulluunniit ilaqutariit aningaasaqarniarnerannut tapersersuisarlutik. Allaat sumiiffinni qangaanerusoq tamakkua nalinginnaaffigisimanngisaanni nuliaasut millionilikkuutaat angerlarsimaffiup avataani suliffissarsiortariaqalersimapput. Nuliaallunilu anaanaasoq eqiasuilluni tamakkuninnga suliaqartoq nersortariaqarluinnarpoq. „Nuliaalluartoq“ Biibilimi allaatigineqartoq assigalugu suliassarpassuaqarpoq, „nerisartagaalu eqiasunnikkut pissarsiaanngillat“. (Ussatit 31:10, 27) Arnarli illumi suliassanik sulisinnaasutuaanngilaq. Uiusoq nuliaasorlu ulloq tamaat sulereerlutik angerlaraangata illumi suliassat ’utaqqisarpaat’. Nuliaasup kisimi, uini meeqqanilu qasuersaartillugit, tamakku suliassarai? Soorunami naamik. (Naleqqiuguk Korintumiunut agdlagkat áipait 8:13, 14.) Assersuutigalugu, anaanaasoq nerisassiussaguni qularnanngitsumik qujamasuutigissavaa ilani pisiniareersimappata, nerriviliorlutik imaluunniit angerlarsimaffimmi ipertaajaalaarlutik. Aap, tamarmik suleqataasinnaapput. — Naleqqiuguk Galâsiamiunut agdlagkat 6:2.
10 Immaqa ima oqarumasoqassaaq: „Uanga najukkanni uiusoq tamakkuninnga suliaqartussaanngilaq.“ Immaqami tamanna ilumooraluarpoq, pitsaassanngilali tamanna eqqarsaatiginerulaassallugu? Jehova Guutip ilaqutariinnik aaqqissuussaq pilersikkamiuk oqanngilaq suliassat aalajangersimasut arnat kisimik suliarisassagaat. Itsaq angut aalajaatsoq Abraham Jehovamit immikkut aallartitanit pulaarneqarami nerisassioqataallunilu pulaartunut sassaalleeqataasimavoq. (1 Moses 18:1-8) Biibilimi ima unnersuussuteqarpoq: ’Angutit nuliatik asasariaqarpaat soorlu timitik.’ (Evfisumiut 5:28) Angut ualikkut qasuppat eqqissisimaarusullunilu, ilimanannginnerpa aamma nulia taamaassasoq, immaqa allaat qasunerulluni? (1 Pîtruse 3:7) Taava uiusoq asannittuliussannginnerpa illumi suliassanut ikiuukkuni? — Filípimiut 2:3, 4.
11. Ilaqutariinniittunut tamanut Jesus qanoq maligassiuilluarsimava?
11 Jesus Guutip iluarisaanik iliorneq ikinngutimilu pilluarnerannik annertusaaneq eqqarsaatigalugit maligassiuilluarnerpaasimavoq. Naak katinngisaannaraluarluni uiusunut, nuliaasunut meeqqanullu maligassiuilluarsimavoq. Imminut ima oqaatigisimavoq: ’Inuup ernera tikiutinngilaq kiffartorfigeqqulluni, kisianni kiffartussalluni.’ (Matîuse 20:28) Ilaqutariit isumamik taama ittumik ineriartortitsinissaminnik ilungersuutiginnittut aaqqiagiillutik inuupput.
SOOQ IPEERSAARNEQ PINGAARTUUSOQ
12. Jehovap imminut kiffartortut qanoq piumaffigai?
12 Biibilimi najoqqutassiaq alla illumi ingerlatsissagaanni iluaqutaasinnaasoq Korintumiunut agdlagkat áipait 7:1-imi nassaarisinnaavarput. Tassani allassimavoq: ’Immitsinnik eqqiarniarta uinngullu anersaallu mingui tamaasa piiarlugit; iluarsinissarlu Guuti mianeralugu naammassiniartigu.’ Oqaatsinut isumassarsiarititaasunut taakkununnga naalattut Jehovap, ’Guutisiornermik minguitsumik assuarnanngitsumillu’ piumasaqartup, iluarai. (Jâko 1:27) Aammalu ilaqutariinnut iluaqutaassaaq.
13. Sooq timikkut anersaakkullu minguitsuunissaq taama pingaartigaa?
13 Biibilimi neriorsoqqissaarneqarpugut nappaatit atuukkunnaarumaartut. Taamanikkussamut „ima oqartoqassanngilaq: ’Napparsimavunga!’“. (Jesaja 33:24; sarĸúmersitat 21:4, 5) Tamanna pitinnagu ilaqutariit tamarmik ilaannikkooriarlutik napparsimasassapput. Aamma Paulus Timoteusilu napparsimasarsimapput. (Galâsiamiut 4:13; 1 Timûtiuse 5:23) Nakorsalli ilarpassui oqartarput nappaatit ilarpassui pinaveersaartinneqarsinnaasut. Ilaqutariit silatuut timikkut anersaakkullu minguitsuunissartik sulissutigigunikku nappaatit pinaveersaartinneqarsinnaasut pinngitsoorsinnaavaat. Qanoq ililluni taamaaliortoqarsinnaasoq sammeriartigu. — Naleqqiuguk Ussatit 22:3.
14. Ileqqussatigut minguissuseq ilaqutariit nappaatinut qanoq ilillutik illersuutigisinnaavaat?
14 Anersaakkut minguissutsimut ilaavoq ileqqussatigut minguissuseq. Biibilip ileqqussatigut najoqqutassanik qutsissunik siuarsaanera aappariinnerullu avataatigut kinguaassiuutitigut atoqatigiinnernik sunilluunniit ajorinninnera ilisimaneqarluarpoq. ’Uersaasulluunniit . . . arnaanillilluunniit mumingasumilluunniit kanngunartuliorfigitittut kanngunartuliorfiginnittulluunniit . . . Guutip naalagaaffia kingornussarissanngilaat.’ (1 Korintumiut 6:9, 10) Pingaartorujussuuvoq kristumiut ullumikkut silarsuarmi ajortunngorsimasumi inuusut najoqqutassianik erseqqissumik saqqummiunneqartunik tamakkuninnga maleruaanissaat. Tamanna Guutip iluarissavaa, aammalu nappaatinut kinguaassiuutitigut tunillaattartunut, soorlu AIDS-imut, syfilisimut, gonorrémut chlamydiamullu, ilaqutariinnut illersuutaassaaq. — Ussatit 7:10-23.
15. Timikkut minguitsuutinnginnerup qanoq ililluni pisariaqanngitsumik napparsimalernermik kinguneqarsinnaaneranut assersuuteqarit.
15 ’Uinngup minguinut tamanut eqqiarnerup’ ilaqutariit nappaatinut aamma allanut sernissorsinnaavai. Nappaatit ilarpassui timikkut minguitsuunissamik suusupaginninnermik pissuteqarput. Pujortartarneq assersuutigeriartigu. Pujortartarneq puannik, atisanik silaannarmillu mingutsitsiinnartanngilaq, aammali inunnik napparsimalersitsisarpoq. Ukiut tamaasa inuit millionilikkuutaat pujortartarnertik pissutigalugu toqusarput. Eqqarsaatigeriassagit! Ukiut tamaasa inuit millionilikkuutaat ’uinimminnik mingutsitsisimanngitsuugunik’ napparsimalertassanngikkaluarput toqusassanngikkaluarlutilluunniit!
16, 17. (a) Jehovap inatsisaata suup Israelikkut nappaatit ilaannut sernissorsimavai? (b) Najoqqutassiaq Mosesimik allakkat tallimaat 23:12, 13-imi allassimasut tunuliaqutarisaat angerlarsimaffinni tamani qanoq ililluni atorneqarsinnaava?
16 Allamik assersuuteqariarta. Ukiut 3500-it matuma siorna Guutip inuiaat Israelikkut inatsisinik, guutisiorneq ulluinnarnilu inuuneq pillugit aalajangersakkanik imalinnik, tunivai. Inatsisit katitikkat tamakkua inuiannik nappaatinut sernissueqataapput, eqqiluisaarnissaq pillugu tunngaviusunik maleruagassartaqaramik. Inatsisit ilaat inuit anaannik igitsisarnissamut tunngavoq, peqqussutigineqarluni tammaarfiup avataanut isumannaatsumik assaallugit matoorunneqartassasut, inuit najugaqarfigisaat mingutsinneqaqqunagu. (5 Moses 23:12, 13) Inatsisitoqaq tamanna suli malitassaqqissuuvoq. Allaat ullumikkut inuit napparsimalerlutillu toqusarput tamatuminnga malinninnginnertik pissutigalugu.a
17 Najoqqutassiaq Israelikkunnut inatsisip tunuliaqutarisaa naapertorlugu ilaqutariit uffarfitsik anartarfitsillu, illup iluaniikkaluarpat silamiikkaluarpalluunniit, eqqiluitsuutillugulu tunillaannaveersaarfiutittussaavaat. Anartarfik eqqiluitsuutinneqanngippat matoqartinneqanngippallu niviukkat katersuuffigissavaat, taamaalillutillu taakkua bakteriat angerlarsimaffiup sinneranut nerisassanullu siaruartissavaat. Pingaartuuvortaaq meeqqat inersimasullu anartarfimmeereernerit tamaasa errortortarnissaat. Taamaaliunngippata bakteriat assaanniiginnassapput. Nakorsaq franskeq naapertussagaanni errortorneq ’aqajaqqukkut/inalukkakkut, anersaartuutikkut amikkullu aseruuttoornissamut illersuutit suli pitsaanerpaartaraat’.
Ipeersaarneq nakorsaatinit akikinneruvoq
18, 19. Siunnersuutit suut angerlarsimaffiup, allaat piitsoqarfimmiittup, ipiitsuutinnissaanut iluaqutaasinnaappat?
18 Piitsut ineqarfiini eqqiluisaaqqissaarnissaq ipiitsuutitsinissarlu unamminiarnartuusinnaavoq. Ineqarfinnik taama ittunik ilisimasalik ima nassuiaavoq: „Silaannaap kissaqisup ipertaajaaneq marloriaammik ajornakusuulersittarpaa. Anorersuaraangat pujoralaap illup quppai tamaviisa unerarfigisarpai, suna tamaat saattuararsuarmik kajortumik qallerlugu. . . . Illoqarfinni nunaannarnilu inuit amerliartornerat aamma peqqissutsikkut ulorianartorsiortitsilertarpoq. Kuuffiit ammaannartut, eqqakkat qaleriiaat aaneqanngitsut, tamanut anartarfissiat ipertuut aammalu teriarsuit, kakerlakkit niviukkallu tunillaassuisut sumi tamaani nassaassaapput.“
19 Pissutsini taama ittuni ipeersaarnissaq ajornakusoortarpoq. Ilungersornerli imminut akilersinnaavoq. Qaqorsaat imerlu ilungersulaarnerlu nakorsaatinit nakorsiarnermillu akikinnerupput. Taama ittumi najugaqaruit nammineq init naatsiiviillu sapinngisannik uumasut anaqartinnaaveersaaruk. Illuit tungaanut aqqusineeraq siallernerani marullunnguuttarpat immaqa ujaraaqqanik ujaqqanilluunniit qallersinnaavat, marulluk iperlu eqqussuutinnginniassammata. Immaqa kamippaat aloqutilluunniit isilernermi peerneqartarsinnaapput. Aammattaaq imissamaatip mingutsinneqannginnissaa pingaartorujussuuvoq. Missiliuunneqarpoq inuit ukiumut minnerpaamik 2 millionit imeq mingutsinneqarsimasoq anartarfeqarnikkullu atugarissaannginneq pissutigalugit toqusartut.
20. Angerlarsimaffik ipiitsuussappat kikkut ikiuuttariaqarpat?
20 Tamarmik angerlarsimaffimmik ipiitsuutitseqataasariaqarput — anaanaasoq, ataataasoq, meeqqat pulaartullu. Kenyami arnaq arfineq-pingasunik meeralik ima oqarsimavoq: „Tamarmik ikiuunnissartik ilikkarpaat.“ Angerlarsimaffik ipiillunilu torersoq ilaqutariinnut tamanut ajunngitsumik sunniuteqartarpoq. Spaniamiut ima ussateqarput: „Piitsuussuseq ipeersaarnerlu imminnut assortunngillat.“ Illumi kusanartumi, inissiami, inissiapalaannguami imaluunniit illuaqqami najugaqaraluraanni ipeersaarneq ilaqutariit peqqissusiannut iluaqutaasarpoq.
QIIMMASSARNEQARNERUP ’SIKKERSITTARPAATIGUT’
21. Ussatit 31:28 naapertorlugu suna ilaqutariinni nuannaarnermik pilersitsisarpa?
21 Nuliaalluartoq Ussatit-ni ima allaatigineqarpoq: „Ernerisa sassarlutik unnersiutigisarpaat, uiatalu nersualaartarpaa.“ (Ussatit 31:28) Qanga kingullermik ilaquttavit ilaannik nersualaarivit? Naasutut upernaakkut kissaleraangat imerterneqarlualeraangamillu sikkernissaminnut piareersimasutut ippugut. ’Kiak’ nersualaarneqarnermit pisoq atorfissaqartipparput. Nuliaasup nersualaarneqaraangami naluneq ajorpaa suliani annertooq asannittumillu isumassuinini uiminit pingaartinneqartoq, taamaattussaannartullu isiginngikkaani. (Ussatit 15:23; 25:11) Aammattaaq nuannertaqaaq nuliaasup uini angerlarsimaffiup avataani angerlarsimaffimmilu suliai pillugit nersualaaraangagu. Aamma meeqqat angerlarsimaffimmi, atuarfimmi imaluunniit ilagiinni kristumiuni suliatik pillugit angajoqqaaminnit nersualaarneqaraangamik ’sikkertarput’. Qujamasuffigineqalaaraannilu naammassisat amerlasaqaat. Qujaneq qanoq akeqarpa? Akeqanngilaq, ilaqutariinnili akaareqatigiinnermik pilersitsisarpoq.
22. Ilaqutariit ’tunngavilerneqassappata’ suna pisariaqarpa, qanorlu ililluni tamanna anguneqartarpa?
22 Illumi ingerlatsinerup oqitsuunnginneranut pissutaasut amerlaqaat. Kinguneqarluartumilli naammassineqarnissaa ajornanngilaq. Biibilimi ima ussateqarpoq: „Ilisimassut atorlugu illu sananeqartarpoq, siuneqarneq atorlugu tunngavilerneqartarpoq.“ (Ussatit 24:3) Ilaqutariinniittut tamarmik Guutip piumasaata ilinniarnissaa ilungersuutigigunikku malillugulu, ilisimassummik siuneqarnermillu pigisaqalissapput. Taamaaliorneq imminut akilersinnaavoq, ilaqutariinnimmi pillualersitsisarpoq!
a Timminneq — nappaat siammarsimaqisoq naalungiarsuppassuillu toqqutigisartagaat — qanoq ililluni pinngitsoorneqarsinnaasoq pillugu atuakkiami nunarsuarmi peqqinnissamut ataatsimiititaliarsuarmit (WHO-mit) manna oqaatigineqarpoq: „Anartarfeqanngippat illumit meeqqallu pinnguarfigisartagaannit ungasiartumukartariaqarpoq, imeqarfimmiillu minnerpaamik 10 meterisut ungasitsigisumut; annat nunamut matoorunneqartariaqarput.“