Biibili – Atuagaq tutsuiginartoq

Oqalut­tuarisaanerup ingerlanerani inuit as­sigiin­ngitsor­pas­suar­nik tunuliaqutal­lit Biibilimi sal­lusuis­sutit tutsuiginar­tutut isigisarsimavaat. Ul­lumik­kut tas­sani ajoqersuutigineqar­tut mil­lionilin­nit malin­neqar­put. Al­lal­li Biibili naleq­qutin­ngitsutut oqalut­tualiaan­nar­tul­luun­niit isigigamik­ku itigar­tit­tar­paat. Il­lit qanoq isumaqar­pit? Sal­lusuis­sut Biibilimi nas­saarisin­naaviuk?

SOOQ BIIBILI TUTSUIGISINNAAGIT

Biibili tutsuigisin­naanerlugu qanoq paasisin­naaviuk? As­sersuut una eq­qarsaatigiuk: Ikin­ngutip­pit ukior­pas­suar­ni tamatigut ilumoor­tumik oqalut­tuut­tar­patit ilimanar­poq tatigis­sagit. Ikin­ngutip tutsuiginar­tup pisar­neratut Biibilimi al­las­simasut tamatigut ilumoor­tar­pat? As­sersuutit ilaat eq­qarsaatigik­kit.

Allattut tutsuiginarput

Biibilimik al­laqataasut un­neq­qaril­luin­naramik kuk­kus­sutitik nas­suerutigisar­paat. As­sersuutigalugu pruf­fiitip Jonap naalan­ngin­nini al­laatigaa. (Jona 1:1-3) Al­laat Biibilimi atuagaq al­latani Guutimit avoq­qaarineqar­nerminik naggaser­paa, isigin­nit­taatsiminil­li qanoq al­lan­nguisimanini eq­qaanagu. (Jona 4:1, 4, 10, 11) Biibilimik al­laqataasut tamarmik un­neq­qarin­neran­nit erser­poq sal­lusuis­sum­mik pingaar­titsisuusut.

Iluaqutaavoq

Biibili ul­luin­nar­nut tun­ngasunik iluaqutaasunik siun­nersuuteqar­pa? Aap, amerlasuunik. As­sersuutigalugu al­lanut at­taveqarluar­tar­neq pil­lugu Biibilimi al­las­simasut maluginiak­kit: “Inun­nut qanorluun­niit iliorfigeq­qugus­si ilis­sis­saaq taamatut iliorfigisigit.” (Mat­thæusi 7:12) “Akis­sut sal­laatsoq kaman­naveersaar­titsisar­poq, oqaatsil­li ajual­lan­nar­tut uumitsatsitsisar­put.” (Us­satit 15:1) Aap, Biibilimi sal­lusuis­sutit itsaq al­lan­neqaraluar­tut suli iluaqutaap­put.

Oqaluttuarisaanermut naapertuuppoq

Biibilimi inuit, sumiif­fiit pisul­lu as­sigiin­ngitsut eq­qaaneqar­tut piusimaneran­nut eq­qoq­qis­saar­neran­nul­lu up­per­narsaatit itsar­nisarsiuunit amerlasuunit ukiut ingerlaneran­ni nas­saarineqar­tar­put. As­sersuutigalugu up­per­narsaat an­nikitsoq ataaseq eq­qarsaatigiuk. Biibilimi al­las­simavoq Nehemiap nalaani Tyrusimiut (Fønikiamiut Tyrusimeersut) Jerusalemimi najugaqar­tut “aalisak­kanik nioq­qutis­sanil­lu as­sigiin­ngitsunik tamalaanik” aggius­sisar­tut. – Nehemia 13:16.

Biibilimi versi taan­na up­per­narsaatis­saqar­pa? Aap, itsar­nisarsiuut Fønikiamiut nioq­qutis­siaataat Israelimi nas­saarisimavaat, tas­sa itsaq inuiaqatigiit taak­ku marluk niueqatigiit­tarsimar­pasip­put. Tamatuma saniatigut aalisak­kat Im­mamit Akul­lersuarmeersut Jerusalemimi nas­saarineqarsimap­put. Itsar­nisarsiuut ilimagaat aalisak­kat ungasis­sumit niuer­tunit as­sar­tor­neqar­tarsimas­sasut. Up­per­narsaatit misis­soq­qis­saareerlugit ilisimatooq ima iner­niliivoq: “Tyrusimiut Jerusalemimi aalisak­kanik tunisisar­nerat pil­lugu Neh[emia] 13:16-imi al­las­simasut ilumoor­pasip­put.”

Ilisimatusarnermut naapertuuppoq

Biibili atuagaavoq up­perisarsior­nermut oqalut­tuarisaanermul­lu tun­nganerusoq. Ilisimatusar­nermul­li tun­ngasut eq­qoq­qis­saar­tar­put. Una eq­qarsaatigiuk.

Ukiut 3.500-t mis­siliorlugit matuma sior­na Biibilimi al­lan­neqar­poq nunarsuaq “soqan­ngitsup qulaanut” nivin­ngar­neqar­toq. (Jobi 26:7) Taman­na nunarsuup im­mami put­taneranik imaluun­niit saanilorujus­suup qaavaniin­neranik oqalut­tualianit al­laanerul­luin­nar­poq. Jobimik al­lak­kat ukiut 1.100-t mis­saat al­lan­neqar­nerisa kingor­na inuit nunarsuaq silaan­narmi nivingaan­narsin­naasorin­ngin­namik­ku arlaan­nik toq­qam­maveqarsoraat. Aatsaat ukiumi 1687-imi Isaac Newtonip nunap nutsuinera pil­lugu misis­suinini saq­qum­mersik­kamiuk nas­suiar­paa nunarsuaq nukim­mit takus­saan­ngitsumit kaaviiaar­tin­neqar­toq. Ilisimatusar­nermi paasisamit pingaarutilim­mit tamatuman­nga Biibilimi ukiut 3.000-t sin­nerlugit tamatuma sior­na al­lan­neqar­tut up­per­narsar­neqar­put.