Kristumiutut inuunerput kiffartornerpullu – Najoqqutassaq-mut innersuussutit

JANUAARIP 1-7

GUUTIP OQAASIANI ERLINNARTUUTIT | MATTHÆUSI 1-3

“Qilaap Naalagaaffia qanillivoq”

nwtsty Matt 3:1, 2-mut nassuiaatit

oqaluussisalerpoq: Grækerit oqaasiat ‘oqaluus­sineq’-mik nutser­neqar­toq isumaqavip­poq: “Tamanut oqariar­tor­titatut nalunaaruteqar­neq”. Nalunaarutip qanoq it­tuuneranik ersersitsivoq: inun­nut eqimat­tanut oqalugiar­ner­tut in­nani, am­masumik tamanul­lu nalunaarutigin­nin­neruvoq.

Qilaap Naalagaaffia: Oqariar­taaseq taman­na 30-t mis­siliorlugit ator­neqar­poq taamaal­laal­lu Mat­thæusip iivangkiiliuani ator­neqarluni. Naalagaaf­fik taman­na Markusip Lukasil­lu iivangkiiliuini ‘Guutip naalagaaf­fianik’ taaneqar­poq, ersersin­neqar­porlu ‘Guutip naalagaaf­fia’ qilan­ni anersaak­kut it­tuni tun­ngaveqarlunilu taak­kunan­ngaan­niit naalak­kersor­neqar­toq. – Matt 21:43; Mark 1:15; Luk 4:43; Dan 2:44; 2 Tim 4:18.

Naalagaaffia: Grækerit oqaasiat basileia tas­sani ator­neqaq­qaar­poq. Pineqar­porlu naalak­kersuisut kun­ngik­kormiuusut tas­sanilu kun­ngiusup nunaa in­nut­taalu. Grækerit oqaasiat taman­na Kristumiut Al­lagaataan­ni Grækerisuuni 162-eriarluni ator­neqar­poq, taak­kualu ilaat 55-it Mat­thæusip iivangkiiliuani al­las­simap­put amerlaner­tigul­lu Guutip qilam­mi naalak­kersuinera pineqar­tarluni. Mat­thæusip oqaaseq taman­na ator­tangaarmagu iivangkiiliua Naalagaaf­fik pil­lugu iivangkiiliumik taaneqarsin­naavoq.

qanillimmat: Uani isumaqar­poq Qilaap Naalagaaf­fiani naalak­kersuisus­sap najuun­nis­saa nal­liutingajalersoq.

nwtsty assit

Johannesip Kuisisup atisai isikkualu

Johan­nesi qatigat­tuup meq­quinik sanaanik atisaqar­poq amermil­lu qitequteqarami sakis­sami nalaanut as­sigiin­ngitsunik ilisisin­naal­luni. Pruf­fiiti Elia taak­kunun­nga as­singusunik atisaqar­poq. (2 Kng 1:8) Atisat qatigat­tuup meq­quinik sanaat qeratasuujup­put piitsunil­lu atisarineqar­tarlutik. Pisuul­li qitut­tunik, siilikinik ilupaas­sianil­luun­niit sanaanik, atisaqar­tar­put. (Matt 11:7-9) Johan­nesi inun­nguuseralugu nasiræerium­mat imaas­sin­naavoq nujai kil­lor­neqan­ngisaan­nar­tut. Atisaanit isik­kuanil­lu takuneqarsin­naagunar­poq pilimanian­ngitsumik inooriaaseqar­toq Guutil­lu piumasaatut ilior­nis­samut tun­niusimal­luin­narluni.

Pillertat

Pil­ler­tat Biibilimi eq­qaaneqaraangata pil­ler­tat nas­suusal­lit as­sigiin­ngitsut, ingam­mik pil­ler­tat amerlasoorsuak­kuutaarlutik tikit­tar­tut, pineqarsin­naasar­put. Jerusalemimi misis­suisoqarmat paasineqar­poq pil­ler­tat inoqajuitsormiut timaat 75 procentimik proteineqar­tut. Ul­lumik­kut nerineqas­sagaangamik niaquat, niui, sului up­pataal­lu peer­neqar­tar­put. Sin­neri, tas­sa qatii, uun­nagit uul­lugil­luun­niit nerineqar­tar­put. Sul­ler­nit tamak­ku raajatut as­sagiarsut­tul­luun­niit mamas­suseqar­put proteineqarluarlutil­lu.

Tungusunnitsuut nunaannarmi nassaaq

As­simi takuneqarsin­naap­put igutsaat inaat igutsaat tungusun­nitsuutil­lit pigineqan­ngitsut sanaavat (1) igutsaal­lu kutsuusiaat tungusun­nitsuum­mik ulik­kaar­toq (2). Tungusun­nitsuut Johan­nesip nerisarisimasaa igutsan­nit Apis mellifera syriaca-mik taaneqar­tar­tunit Israelimi piujuarsimasunit sanaajusimasin­naavoq. Igutsaat taak­kua Judæap inoqajuitsuata silaan­naanut isugutan­nanilu kiat­tumut naleq­qus­sarsimap­put, inun­nil­li saas­sus­siumatuujugamik igutsaatigineqar­tus­satut naleq­qutin­ngil­lat. Kr.in.si. 800-kkun­ni Israelimi najugal­lit ulamer­tuni marrarmik sanaani tungusun­nitsuutilin­nik igutsaateqar­tarsimap­put. Igutsan­nut iniliar­pas­suit taamaat­tut aseq­qukui Jordanip Qooruani il­loqarfiusimasup (Tel Rehovimik taaguuteqarsimasup) qeq­qani nas­saarineqarsimap­put. Tungusun­nitsuut iniliani taamaat­tuniit­toq igutsan­nit ul­lumik­kut Tyrkiamik taaguk­katsin­niit eq­qun­neqarsimasunit sanaajusarsimagunar­poq.

Anersaakkut erlinnartunik ujarlerneq

nwtsty Matt 1:3-mut nassuiaatit

Tamari: Ar­nat tal­limaasut Jiisusip siuaasaasa al­lat­torsimaf­fian­ni Mat­thæusip taasaasa siul­lersaat. Sisamat al­lat tas­saap­put Rahabi Ruthilu, marluul­lutik Israelik­kuun­ngitsut (v. 5); Batseba ‘Uriasip nulia’ (v. 6) aam­ma Maria (v. 16). Siuaasat al­lat­torsimaf­fian­ni angutaan­naat al­las­simagaluar­tut ilimanar­poq ar­nat taak­ku ilan­ngun­neqarsimasut im­mik­korluin­naq it­tumik Jiisusimut siuaasan­ngor­nerat pis­sutigalugu.

nwtsty Matt 3:11-mut nassuiaatit

kuivassi: Imaluun­niit: “Morsutsip­pas­si.” Grækerit oqaasiat baptizo isumaqar­poq: “Misup­paa; morsutsip­paa”. Biibilimi al­las­simaf­fin­nit al­lanit erser­poq kuisin­neq tas­saasoq morsutsitaaneq. Ilaan­ni Johan­nesi Salemip eq­qaani Jordanip Qooruani kuisivoq “tas­sani imeqarluarmat”. (Joh 3:23) Filipip Etiopiamiu kun­ngip atorfilit­taa kuigamiuk “marluul­lutik imermut ikip­put”. (ApS 8:38) Grækerit oqaasiat taman­na Septuaginta-mi 2 Kng 5:14-imi ator­neqar­poq Na’amani ‘Jordanimukar­toq er­nganul­lu arfineq-marloriarluni morsut­tar­toq’ oqalut­tuarineqarmat.

JANUAARIP 8-14

GUUTIP OQAASIANI ERLINNARTUUTIT | MATTHÆUSI 4-5

“Jiisusip qaqqami oqaluusianit ilinniarfigineqarsinnaasut”

(Matthæusi 5:3, NW) Pil­luar­put anersaak­kut pisariaqar­titsinermin­nik eq­qumaf­figin­nit­tut, taak­kuami qilaat naalagaaf­fiat pigaat.

nwtsty Matt 5:3-mut nassuiaatit

Pilluarput: Tas­saagin­nan­ngilaq iluarusul­luni nuan­naar­neq. Inuit pil­lugit ator­neqaraangat inuup Guutimit pil­luaq­quneqarlunilu iluarisaanera pineqar­tar­poq. Oqaaseq aam­ma Guutip Jiisusil­lu qilam­mi naalan­narsisin­neqar­nerata al­laatigineqar­neran­nut tun­ngatil­lugu ator­neqar­tar­poq. – 1 Tim 1:11; 6:15.

anersaakkut pisariaqartitsinerminnik eqqumaffiginnittut: Grækerit oqaasiat “eq­qumaf­figin­nit­tut”-mik nutser­neqar­toq nutsiin­navil­lugu isumaqar­poq: “Piitsut (pisariaqar­titsisut; suuteqan­ngitsut; qinusar­tut).” Versit ataqatigiin­nerat naaper­torlugu pisariaqar­titsisut tamatumin­ngalu eq­qumaf­figin­nil­luin­nar­tut pineqar­put. Oqaaseq taman­na Luk 16:20, 22-mi ator­neqar­poq Lazarusi ‘qinusar­tutut’ (NW) oqalut­tuarineqarmat. Grækerit oqariar­taasian­ni tamatumani, nutsik­kat ilaan­ni “anersaak­kut piitsut”-mik nutser­neqar­tumi, pineqar­put inuit anersaak­kut piitsuunermin­nik Guutimil­lu pisariaqar­titsinermin­nik eq­qumaf­figin­neq­qis­saar­tut.

nwtsty Matt 5:7-mut nassuiaatit

nallittuisut: Oqaaseq ‘nal­lit­tuineq’ Biibilimi ator­neqaraangat pineqaan­nar­tan­ngilaq isumak­keerfigin­nin­neq qajas­suus­sisumil­luun­niit eq­qar­tuus­sineq. Amerlaner­tigut misigis­sutsit, misigin­neqataaneq naak­kigin­nin­nerlu, inuup pisariaqar­titsisunik ikiuinis­saminut kajumis­sis­sutigisar­tagai al­laatigineqar­tar­put.

nwtsty Matt 5:9-mut nassuiaatit

eqqisseqatigiissitsisut: Eq­qis­seqatigiin­nermik in­narliinaveersaar­tuugin­nar­natik aam­mali eq­qis­siviil­lior­nermi eq­qis­seqatigiis­sitsisut.

Anersaakkut erlinnartunik ujarlerneq

nwtsty Matt 4:9-mut nassuiaatit

pallorfigigumma: Grækerit oqaluutaan­ni uani “pal­lorfigaa”-mik nutser­neqarsin­naasumi pineqar­poq ataasiarluni iliuuserisaq sivikitsoq. Diaavulup Jiisusimit pal­lorfigineqar­tuar­nis­sani pin­ngilaa; ataasiaam­mik pal­lorfigeq­quvoq.

nwtsty Matt 4:23-mut nassuiaatit

ajoqersuisarluni ... oqaluussissutigisarlugu: Ajoqersuineq oqaluus­sinermit al­laaneruvoq ajoqersuisoq nalunaarutigin­niin­nar­tan­ngin­nami; ilitsersuisar­poq, nas­suiaasar­poq, qularun­naar­nar­tumil­lu tun­ngavilersuisar­poq up­per­narsaateqar­tarlunilu.

JANUAARIP 15-21

GUUTIP OQAASIANI ERLINNARTUUTIT | MATTHÆUSI 6-7

“Guutip naalagaaffia siulliullugu noqqaassutigiuaruk”

nwtsty Matt 6:24-mut nassuiaatit

kiffartorsinnaasoqanngilaq: Grækerit oqaluutaan­ni ‘kif­far­tor­poq’-mik nutser­neqar­tumi pineqar­poq inus­siatut naalak­kamit ataatsimit pigineqarluni sulineq. Jiisusip uani pivaa kristumiut pigisaqar­neruniarlutik ilungersuutigalutik Guuti tun­niusimal­luin­narfigineqar­nis­saatut tun­niusimal­luin­narfigisin­naan­ngik­kaat.

(Matthæusi 6:33, NW) Taamaat­tumik Naalagaaf­fik naaper­tuil­luas­suserlu taas­suma pia siul­liul­lugit noq­qaas­sutigiuarsigit, taava tamak­ku tamaasa ilan­ngul­lugit ilis­sin­nut tun­niun­neqarumaar­put.

nwtsty Matt 6:33-mut nassuiaatit

Naalagaaffik: Grækerit al­lagatoqaataasa ilaan­ni “Guutip naalagaaf­fia”-nik al­las­simavoq.

naapertuilluassuserlu: Guutip naaper­tuil­luas­susianik noq­qaas­sutigin­nit­tut taas­suma piumasaatut kajumil­lutik iliuuseqarlutil­lu aam­ma suup eq­qor­tuuneranik suul­lu eq­qun­ngitsuuneranik najoq­qutas­siaanut naleq­qus­sar­tar­put. Ilin­niar­titsis­sut taman­na farisiiarit, nam­min­neq naaper­tuil­luar­tuusorisamin­nik noq­qaas­suteqar­tut, ajoqersuutaan­nit al­laanerul­luin­nar­poq. – Matt 5:20.

taassuma pia: Guuti, ‘ataataq qilam­miit­toq’ Matt 6:32-mi eq­qaaneqar­toq, pineqar­poq.

noqqaassutigiuarsigit: Grækerit oqaluutaan­ni uani pineqar­poq iliuuseriuagaq imatul­lu nutser­neqarsin­naasoq: “Tamatigut noq­qaas­sutigisigit.” Jiisusip ajoqersugai ilumoor­tut Naalagaaf­fik pif­fis­sami kil­lilim­mi noq­qaas­sutigeriarlugu al­lanik noq­qaas­suteqalis­san­ngil­lat. Inuunermin­nili Naalagaaf­fik pingaar­ner­paatit­tuar­tariaqar­paat.

Anersaakkut erlinnartunik ujarlerneq

nwtsty Matt 7:28, 29-mut nassuiaatit

ajoqersuutaa: Tamatumani pineqar­poq Jiisusi qanoq ajoqersuinersoq, tas­sa ilin­niar­titseriaasii, aam­ma suut ilin­niar­titsis­sutigigai, tas­sa qaq­qami oqaluusiani oqariar­tuutaa tamak­kerlugu.

tupigusuutigingaarpaat: Grækerit oqaluutaat uani ator­neqar­toq isumaqarsin­naavoq inuit Jiisusip oqaasii kil­litsis­sutigingaarlugil­lu ataavar­tumik sun­ner­neqaatigigaat.

allakkanik ilisimasortamissut pinnani: Al­lak­kanik ilisimasut rabbinerinik ataq­qisaasunik oqar­tus­saas­suseqarsorineqar­tunik is­suaasar­tut as­siginagit Jiisusi Jehovap sin­niisuatut, oqartussaassuseqartutut, oqalup­poq ilin­niar­titsis­sutigisani Guutip oqaasianik tun­ngaveqar­til­lugit. – Joh 7:16.

JANUAARIP 22-28

GUUTIP OQAASIANI ERLINNARTUUTIT | MATTHÆUSI 8-9

“Jiisusip inuit asavai”

nwtsty Matt 8:3-mut nassuiaatit

attorpaa: Mosesip inatsisai naaper­torlugit pupis­sut avin­ngarusimas­sap­put inoqatimin­nik tunil­laan­ngin­nias­sam­mata. (3 Mos 13:45, 46; 4 Mos 5:1-4) Taak­kuali saniatigut juutit up­perisarsior­nik­kut siut­tui al­lanik inatsisilior­put. As­sersuutigalugu kial­luun­niit pupis­soq 4 aleninit (1,8 meteri mis­siliorlugu) qanin­nerulis­san­ngilaa, anorleraangal­lu 100 aleninit (45 meterit mis­siliorlugit) qanin­nerulis­san­ngilaa. Inatsisit taamaat­tut pupis­sunut naak­kitsaatsulior­nerup­put. Oqalut­tuatoq­qani rabbineri pupis­sunut toq­qor­toq rabbinerilu al­la pupis­sut qanil­litin­naveersaar­niarlugit ujaq­qanik mil­luuisoq nersor­neqar­put. Jiisusi al­laanerul­luin­narluni pupis­sup qin­nutaanit kil­litsingaarluni juutit al­lat iliuuseriuman­ngisaat­tut ilior­poq – pupis­soq taan­na at­tor­paa. Taamaalior­poq naak oqaan­narluni pupis­soq ajorun­naarsis­sin­naagaluarlugu. – Matt 8:5-12.

Piumavunga: Qin­nutaa Jiisusip akueriin­nar­nagu oqarfigaa ikiorusungaarlugu, taamaalil­luni ersersip­paa taamaalior­nis­sani pisus­saaf­fiin­nar­tut isigin­ngin­namiuk kajumis­suseqangaarluni.

nwtsty Matt 9:10-mut nassuiaatit

nerrivimmiitillugu: Imaluun­niit: “Nerrivim­mut pal­lungatil­lugu”. Nerrivim­mut inoqam­mik pal­lungaqateqar­neq qanitariin­nermut ersiutaavoq. Taamaat­tumik Jiisusip nalaani juutit juutiun­ngitsunik nerrivim­mut pal­lungaqateqarusun­neq ajor­put, tas­sa nereqateqarusun­neq ajor­put.

ilanngaaserisut: Juuter­pas­suit Romamiut oqar­tus­saasui sin­nerlugit akileraar­titsisar­put. Juutit taamaat­tut uumigineqar­put oqar­tus­saasut al­lamiut iluarineqan­ngitsut suleqatigiin­nar­nagit pisor­tatigoor­tumik akileraarutis­sat sin­nerlugit akiliisitsisaramik. Akileraar­titsisar­tut juuteqatimin­nit ajor­tulior­tunut ator­tit­tar­tunul­lu as­sersuun­neqarlutil­lu nigorsimaneqar­tar­put. – Matt 11:19; 21:32.

nwtsty Matt 9:36-mut nassuiaatit

nalligingaalerpai: Grækerit oqaluutaat splagchnizomai uani ator­neqar­toq oqaatsimit “erlaviit”-mit (splagchna) naggueqar­poq, isumaqar­porlu misigis­suseq timimi ilorler­paamiit­toq, misigis­suseq sak­kor­tooq. Misigin­neqataaneq pil­lugu grækerit oqaasiisa sak­kor­tuner­paat ilagaat.

JANUAARIP 29-FEBRUAARIP 4

GUUTIP OQAASIANI ERLINNARTUUTIT | MATTHÆUSI 10-11

“Jiisusip nukissaqalersitserusunnera”

nwtsty Matt 10:29, 30-mut nassuiaatit

Qupaloraarsuit: Grækerit oqaasiat strouthion oqaasiuvoq mikisorsiut tim­miaaq­qanut sunul­luun­niit ator­neqar­tar­toq, qupaloraarsuil­li tim­mis­sanit nerineqar­tar­tunit akikin­ner­paajusut pineqar­nerusar­put.

skillingimik: Nutsiin­navil­lugu: “As­sarionimik.” Inuup minutsini 45-ni sulinermi akis­sarsiarisar­tagaa. (Takuuk Guutip oqaasianik misissueqqissaarut, imm. 18). Ilaan­ni Jiisusi pingajus­saanik Galilæami angalatil­luni oqar­poq qupaloraarsuit marluk 1 as­sarionimik akeqar­tut. Pisumi al­lami, qular­nan­ngitsumik ukiup ataatsip mis­saa qaangiut­toq Judæami oqaluus­sitil­luni, Jiisusi oqar­poq qupaloraarsuit tal­limat marloriaam­mik akilerlugit pisiarineqarsin­naasut. (Luk 12:6) Oqalut­tuat taak­ku aal­laavigalugit paasivar­put qupaloraarsuit niuer­tunut nalikingaarmata tal­limaat akeqar­tin­nagu pineqarsin­naasoq.

Ilissimi nutsasiluunniit tamarmik kisissimapput: Inuup nujai agguaqatigiis­sil­lugu 100.000-nit amerlanerunerar­neqar­tar­put. Jehovap suminin­nguanik taamaat­tunik ilisiman­neq­qis­saar­nera Kristusip ajoqersugaanik soqutigin­nil­luin­nar­neranut up­per­narsaataavoq.

nwtsty asseq

Qupaloraarsuk

Qupaloraarsuit tim­mis­sanit nerisas­satut tuniniar­neqar­tar­tunit akikin­ner­paap­put. Inuup minutsini 45-ni sulinermi akis­sarsiaata nalinganut marlun­nik qupaloraarsus­sisoqarsin­naavoq. Grækerit oqaasian­ni pineqar­tar­put tim­miaaq­qat as­sigiin­ngitsut, ilaatigut gråspurvi (Passer domesticus biblicus) aam­ma qupaloraarsuk Spaniameersoq (Passer hispaniolensis) Israelimi ul­lumik­kut suli nas­saas­saasut.

(Matthæusi 11:28, NW) Or­nis­singa tamas­si sulerulut­tusi naner­tugaasusilu, taava nukis­saqalersis­savas­si.

nwtsty Matt 11:28-mut nassuiaatit

nanertugaasusi: Jiisusip qaaq­qusai isumakuluutinit suleruloor­nermil­lu ‘naner­tugaap­put’. Inuit ileq­qutoqaat Mosesip inatsisaanut ilan­ngun­neqarmata Jehovamik pal­lorfigin­nin­neq erloqinarsivoq. (Matt 23:4) Al­laat sabbati, nakus­satsif­fiusus­saagaluar­toq, naner­tuutaavoq. – 2 Mos 23:12; Mark 2:23-28; Luk 6:1-11.

nukissaqalersissavassi: Grækerit oqaasian­ni ‘nukis­saqaler­nermik’ isumaqar­tumi pineqar­put qasuersaar­neq (Matt 26:45; Mark 6:31) aam­ma nukis­saqaleq­qis­sin­naajumal­luni suleruloorun­naar­neq (2 Kor 7:13; Fiil 7). Versit ataqatigiin­neran­nit erser­poq Jiisusip ‘ersuutaanik’ (Matt 11:29, NW) ersugaqaler­neq sulinerusoq, qasuersaar­nerunani. Grækerit oqaluutaat pisorsiutaam­mat Jiisusilu susuum­mat isumaqar­poq Jiisusip qasusut inuum­maris­sarlugil­lu nukis­saqalersik­kai, ersuutiminik iluar­tumik oqitsumil­lu ersuk­kius­sinis­samut kajumis­seq­qul­lugit.

(Matthæusi 11:29, 30, NW) Ersuutiga ersus­siuk ilin­niarfigalungalu, saamagama maniguul­lungalu, taava nukis­saqalis­saasi. ³⁰ Ersuutigami iluaqaaq ersutaralu oqeqaluni.

nwtsty Matt 11:29-mut nassuiaatit

Ersuutiga ersussiuk: Jiisusip ‘ersuut’ oqar­tus­saasunut siulersuisunul­lu naalatsigitin­nermut as­sersuutitut ator­paa. Ersuut marluut­tariaq, Guutip Jiisusimut ersuk­kiutsitaa, eq­qarsaatigisimagaluaruniuk taava ersoqatigeq­qul­luni ajoqersuk­kani oqarfigisimas­sagaluar­pai ikiorsimas­sagaluarlugil­lu. Taamaap­pat oqaatsit imaas­sin­naagaluar­put: “Ersoqatigisinga.” Ersuut ajoqersuk­kanut Jiisusimit ersuk­kiutsitaap­pat taava ajoqersuk­kat Kristusip oqar­tus­saas­susianut siulersuineranul­lu naalatsigitit­tus­saanerat pineqarsimas­saaq.

(Matthæusi 11:28-30, NW) Or­nis­singa tamas­si sulerulut­tusi naner­tugaasusilu, taava nukis­saqalersis­savas­si. ²⁹ Ersuutiga ersus­siuk ilin­niarfigalungalu, saamagama maniguul­lungalu, taava nukis­saqalis­saasi. ³⁰ Ersuutigami iluaqaaq ersutaralu oqeqaluni.