Georgette Douwma/Stone via Getty Images
NUNARSUARPUT ATAJUASSAVA?
IMARPISSUIT
IMARPISSUIT inuussutissatsinnik aallerfigilluartarpagut, aammali nakorsaasiarisartakkatta akussaannik peqarluarput. Imarpissuit nunarsuarmi iltip annersaanik pilersitsisarput CO2-millu inuit piliaannik milluaasinnaallutik. Aamma silamik atoruminarsaasarput.
Imarpissuarnut tunngatillugu aarlerinartut
Silap pissusiata allanngoriartornera koraalinut ikkanninnguuttunut, qalerualinnut immamilu uumassusilinnut allanut navianartorsiortitsivoq. Ilisimatusartut ilimagaat koraalit ikkanninnguuttut tamangajammik – immami uumassusillit sisamararterutaannut pingaaruteqarluinnartut – ukiut 30-t qaangiutsinnagit nungusaaratarsinnaasut.
Immikkut ilisimasallit naatsorsuinerat naapertorlugu timmissat immami nerisaqartartut 90 procentiat tikillugu plastikkimik nerisaqarsimasinnaapput. Ukiullu tamaasa imarmiut millionillit plastikkimik toqquteqartarsorineqarput.
Naalagaaffiit Peqatigiit generalsekretæriat António Guterres 2022-mi ima oqarpoq: “Imarpissuit paarilluannginnatsigit ullumikkut imarpissuit ajornartoorfimmiittutut oqaatigineqarsinnaapput.”
Nunarsuarput atajuartussatut pinngortitaasoq
Imarpissuit imminut salittartussatut pinngortitaapput, maannali inuit mingutsitsinerannit artorsartitaapput. Atuakkami nassuiarneqarpoq inuit imarpissuarnik mingutsitsinngitsuuppata imarpissuit imminut minguiartuarsinnaassagaluartut. (Regeneration: Ending the Climate Crisis in One Generation) Uku eqqarsaatigeriakkit:
Uumassusillit tappiorannartut fytoplanktoninik taaneqartartut CO2-mik – nunarsuarmi silap kiatsikkiartorneranut pissutaanerpaasorineqartumik – najuussuisarput. Fytoplanktonit CO2-mik orpiit, ivikkat nunallu naasuisa allat tamarmik ataatsimut katersortagaattut annertutigingajattumik katersuisarput.
Uumasuaqqat tappiorannartut aalisakkat toqungasut amiinik saarnginillu nerisarput. Taava uumasuaqqat taakku imarmiunit allanit nerineqartarput. Smithsonian Institution Ocean-ip nittartagaa naapertorlugu taamaalilluni “imarpissuit saligaatsuutinneqartarput”.
Aalisakkat nerisaasa aqajaruini uunneqariaasiat immami syreqassutsimik – koraalinut, qalerualinnut uumassusilinnullu allanut ajoqutaasartumik – annikillisaasarpoq.
Suliniutigineqartut
Puussianik puiaasanillu atoqqinneqarsinnaasunik atuisarnikkut imarpissuarni plastikkinik eqqakkat annikillisinneqarsinnaapput
Imaq eqqaavittut atorneqanngitsoq salinneqartariaqarneq ajorpoq. Taamaattumik kajumissaarutigineqarpoq puussianik, atortunik puunillu allanik atoqqiisarnissarput, plastikkinik ataasiartarissanik igittariaqartunillu atuinata.
Suliniutigineqartulli naammanngillat. Avatangiisinik suliniaqatigiiffik qanittukkut ukiup ataatsip ingerlanerani nunani 112-ini eqqakkanik tippussaasimasunik 8.350 tonsit miss. katersuivoq. Taakkuli ukiut tamaasa imaanut eqqarneqartartut ilaminiinnaraat.
National Geographic naapertorlugu imarpissuit ima syreqassuseqartigilersimapput aaqqiivigineqarsinnaagunarnatik. Inuit ikummatissanik nunap iluaneersunik ima atuitigipput imarmiut immamik minguiaasinnaajunnaarlutik.
Isumalluarnissamut pissutissat Biibilimeersut
“Nunarsuaq pinngortitannik ulikkaarpoq. Tamassa imarsuaq isorartooq, ujameriattoq kisissaanngitsunik uumasunik mikisunik angisuunillu!” – Tussiaat 104:24, 25.
Pinngortitsisitta imarpissuit imminut salissinnaasutut pinngortippai. Manna eqqarsaatigiuk: Pinngortitsisoq immamik imarmiunillu pinngortitsigami inuit immami ajoqusigaannik aaqqiilluinnarsinnaasimassaaq. Allaaserisaq “Guuti neriorsuivoq nunarsuarput atajuassasoq” qupperneq 15-imiittoq takuuk.