NUNARSUARPUT ATAJUASSAVA?
SILAANNAQ
SILAANNAQ anersaartorsinnaaqqulluta pisariaqartilluinnarparput. Aammali seqerngup qinngornerisa ajoqutaasut amerlanersaannut illersuutaasarpoq. Silaannaqanngitsuuppat nunarsuaq tamarmi qerinnassagaluarpoq.
Silaannarmut tunngatillugu aarlerinartut
Silaannarmik mingutsitsineq nunarsuarmi uumassusillit nungutitaanerannik kinguneqaratarsinnaavoq. Nunarsuarmi inuit 1 procentiinnaat silaannarmik WHO-mit minguitsutut naliligaasumik najuussuisarput.
Silaannarmik mingutsitsineq anersaartuutitigut nappaateqalernermut, puakkut kræfteqalernermut, uummalluuteqalernermut ukiullu tamaasa inuit 7 millionit toqujaarpallaarnerannut pissutaasarpoq.
Nunarsuarput atajuartussatut pinngortitaasoq
Nunarsuarput uumassusilinnut tamanut minguitsumik silaannaqartitsiuartussatut pinngortitaavoq. Aatsaalli inuit mingutsitsinerat ingasappallaanngippat nunarsuaq imminut salilluarsinnaanerussaaq. Uku eqqarsaatigeriakkit:
Ilisimaneqarluarpoq orpippassuit silaannarmit CO2-mik milluaasartut. Ikittuinnaalli nalunngilaat orpiit mangrovit sinerissani masarsunniittartut milluaalluarnerusartut. CO2 orpiit taakkua piiartagaat kiattup orpippassuisa piiartagaannit tallimariaammik annertuneruvoq.
Qanittukkut misissuinerni paasineqarpoq qeqqussat ilaat CO2-mik silaannarmit milluaasartut. Pilutaat pullartaqarput ungasissorsuarmullu puttalasinnaasarlutik. Taava avasissumi pullartat qaartarput, qeqqussallu CO2-mik ulikkaartut immap naqqanut kivisarput. Tassaniissorineqartarpullu ukiuni hundredelinni arlalinni.
COVID-19-ip nalaani nunarsuatta silaannatsinnik mingutsinneqarsimasumik qanoq saliilluartartiginera erseqqissivoq. 2020-mi nunarsuaq tamakkerlugu suliffeqarfissuit biilillu motoorillillu allat silaannarmik mingutsitsiunnaarluinnangajammata silaannaq pitsanngoriartupallappoq. Nunat “2020 World Air Quality Report”-imut peqataasut amerlanersaannit nalunaarutigineqarpoq suut tamarmik matuneqarnerata kinguninngua silaannaq minguinnerulersimasoq.
Suliniutigineqartut
Sikkilertaraanni silaannaq mingutsinneqannginnerusinnaavoq
Nunarpassuarni suliffeqarfissuit silaannarmik mingutsitsinermik annikillisaaqquneqarput. Ilisimatusartuttaaq mingutsitsinerup sunniutaanik akiueriaatsinik nutaanik pilersitsiuartarput. Akiueriaatsit taakkua ilagaat uumasuaqqat tappiorannartut atorlugit mingutsitsisunik ajoqutaajunnaarsitsineq. Aamma biilernani pisuinnartarnissaq sikkilertarnissarluunniit angerlarsimaffimmilu sarfatunnginnerulernissaq immikkut ilisimasalinnit innersuussutigineqarpoq.
Nunat ilaanni silaannaap mingutsinneqarneranik annikillisaaniarluni innuttaasut nutaalianik kissarsuuteqartinneqarput, nunalli ilarpassuini tamanna periarfissaanngilaq
Suliniutigineqartulli naammanngillat. Tamanna nunani tamalaani peqatigiiffiit, ilaatigut WHO-p nunallu tamalaat aningaaserivissuata, suleqatigiillutik 2022-mi nalunaarusiaannit erserpoq.
Nalunaarusiami allassimavoq 2020-mi nunarsuarmi tamarmi innuttaasut pingajorarterutaasa missaanniittut mingutsitsisunik kissarsuuteqartut. Sumiiffiit ilarpassuini inuit amerlanersaat kissarsuutitaarnissamut mingutsitsinnginnerusunilluunniit ikummatissaqalernissamut akissaqanngillat.
Isumalluarnissamut pissutissat Biibilimeersut
“Ima oqarpoq Guuti ... qilammik pinngortitsisoq ..., siaartitsisoq nunamik inerittuinillu, tunniussisoq anersaartornermik inunnut nunamiittunut.” – Esaja 42:5.
Guuti silaannarmik najuussukkatsinnik pinngortitsivoq imminut salissinnaanngortillugu. Aamma inunnik asanningaarpoq killeqanngitsumillu pissaaneqarluni. Taamaattumik pissutissaqarluarluni isummertoqarsinnaavoq silaannarmik mingutsitsineq iliuuseqarfigiumaaraa. Allaaserisaq “Guuti neriorsuivoq nunarsuarput atajuassasoq” takuuk.