-
Mukonda Diahi ku Bhonza o Athu ku Zola NzambiO Mulangidi—2013 | Mbeji Ia Kamoxi 1
-
-
DIAMBU DIA KAPA | MAKUTU A BHANGESA ATHU KU KAMBA KU ZOLA NZAMBI
Mukonda Diahi ku Bhonza o Athu ku Zola Nzambi
“‘Ua tokala u zola Jihova Nzambi iê ni muxima uê uoso, ni muenhu uê uoso, ni kilunji kiê kioso.’ Kiene kijila kia dianga kia dikota.”—Jezú Kristu, 33 K.K.a
Saí athu kia a bhonza ku zola Nzambi. Phala ene, Nzambi kiphata, uala dikanga dia athu, mba muthu ua iibha. Tala o izuelu íii:
“Nga kexile mu samba kua Nzambi mu ku mu bhinga kikuatekesu, maji nga kexile mu divua kuila muéne ka kexile mu ngi suua, muthu ka tena ku mu zukama. Phala eme, Nzambi kexile muthu ua kidi.”—Marco, mukua Itália.
“Sumbala nga mesenene muene ku sidivila Nzambi, nga monene kuila ua kexile dikanga dia athu. Nga banzele kuila, Nzambi, muthu ua iibha u kaxtikala ngó o athu. Ki ngi xikinine kuila ua kexile ué ni henda ia athu.”—Rosa, mukua Guatemala.
“Ki ngexile hanji ngi mona-ndenge, nga banzele kuila Nzambi u sota o ikuma ietu, phala ku tu kaxtikala. Mu ku bhita thembu, nga kexile mu mona kuila Nzambi, ka tu suu. Nzambi uexile kala nguvulu, uala ku pholo mu ku batula o maka a mundu—maji mu kidi ka a suu.”—Raymonde, mukua Canadá.
Ihi i u banza? O kuila tu tena ku zola Nzambi? O Jikidistá ene mu di bhanga o kibhuidisu kiki mu hama ja mivu. Ku Idade Média, athu avulu mu Kidistandade ka kexile mu sambela Nzambi Muteni-a-Ioso. Mukonda diahi? Akexile ni uôma ua Nzambi. O mukua musoso, Will Durantput, uambe: “Kiebhi o mukua ituxi kieji tena ku samba ku Nzambi muthu ua iibha uala dikanga dia athu?”
Ihi ia bhangesa o athu ku mona Nzambi kala “muthu ua iibha uala dikanga dia athu?” Mu kidi ihi i longa o Bibidia ia lungu ni Nzambi? O kuila o kuijiia o kidi kia lungu ni Nzambi ki ku kuatekesa o ku mu zola?
-
-
Makutu a Bhangesa o Athu ku Banza Kuila Nzambi Kale ni DijinaO Mulangidi—2013 | Mbeji Ia Kamoxi 1
-
-
DIAMBU DIA KAPA | MAKUTU A BHANGESA ATHU KU KAMBA KU ZOLA NZAMBI
Makutu a Bhangesa o Athu ku Banza Kuila Nzambi Kale ni Dijina
IHI I ZUELA O ATHU:
“Ki tua banze luua kuzuela, ‘o’ dijina dia Nzambi, ki tuejiia ué o dijina didi.”—Mesene Davidi Cunningham, Estudos Teológicos.
O KIDI KIA BIBIDIA:
Nzambi uambe: “Eme ngi Jihova, didi diene o djina diami.” (Izaia 42:8) O dijina “Jihova” dijina dia tundu mu dimi dia Hebalaiku, dilombolola ‘Muéne u Bheka ioso ia Mesena o ku Bheka.’—Dimatekenu 2:4.
Jihova ua mesena kuila tu tumbula o dijina diê. O Bibidia i zuela: ‘Tu kole o dijina diê.’ “Tangenu mu’axaxi ka mundu ikalakalu ia maku mê. Tangenu-kiu muene kuma dijina diê kujinga kuahi!”—Izaia 12:4.
Jezú ua tumbula o dijina dia Nzambi. Mu ku samba, Jezú uambela Jihova: “Eme nga ejidisa [o maxibulu a Jezú] o dijina dié, hanji ngi d’ijidisa dingi.” Mukonda diahi Jezú uejidisa o dijina dia Nzambi ku akaiedi’ê? Muéne ua suluka: “Phala o henda i [Nzambi] ua ngi zola na-iu eme, ni i kale mua ene.”—Nzuá 17:26.
MUKONDA DIAHI TUA TOKALA KUIJIIA O MAKA ENHÁ:
O teólogo Walter Lowrie, ua soneka: “O muthu kejiia Nzambi mu dijina, mu kidi ka mu ijiia kala muthu, “ni kuila muthu iú ka tena ku mu zola, se ka mu ijiia kala muthu ua tenena.”
O diiala a mu ixana Victor, ua kexile ni kifua kia kuia mu ngeleja semana joso, maji ka kexile mu divua kala uejiia Nzambi. Muéne uambe: “Maji a ngi longo kuila o dijina dia Nzambi Jihova, kiki kiexile kala a mu ngi londekesa kua muéne. Nga divu kala, nga di sangele ni, mukua fuma. Nga mateka o ku mu mona kala Muthu ua kidi, eme nga bhange né ukamba.”
O ku sueka o dijina dia Nzambi mba kuta-mu dijina diéngi, kulombolola ku di katula mu Bibidia
Jihova, u zukama ku athu a tumbula o dijina diê. Kia lungu ni athu a “xila o dijina diê,” Nzambi u a kanena: ‘Nga ka a kondeka ni ku a kuatela henda, kála ki bhanga o tata ku mon’ê uene ku mu tumaka jinga kiambote.’ (Malakiia 3:16, 17) Nzambi u bhana ué mabesá kua ió a kola o dijina diê. O Bibida i zuela: “Uoso u di kola mu dijina dia [Jihova] u bhuluka.”—Loma 10:13.
-
-
Makutu a Bhangesa o Athu ku Banza Kuila Nzambi KiphataO Mulangidi—2013 | Mbeji Ia Kamoxi 1
-
-
DIAMBU DIA KAPA | MAKUTU A BHANGESA ATHU KU KAMBA KU ZOLA NZAMBI
Makutu a Bhangesa o Athu ku Banza Kuila Nzambi Kiphata
IHI I ZUELA O ATHU:
O Jingeleja “mu maukexilu mâ itatu: O Ngeleja ia Katolika, o Ngeleja Ortodoxa, ni Ngeleja ia Prostante, amba kuila Nzambi muthu umoxi mu nzambi itatu: Nzambi, Tata, Nzambi Mona, ni Nzambi Nzumbi Ikôla. Kala kilondekesa o ulongelu ua jingeleja, kiki ki kilondekesa nzambi jitatu, maji ene kitatu, muthu umoxi ngó.”—Nova Enciclopédia Britânica.
O KIDI KIA BIBIDIA:
Jezú, o Mon’a Nzambi, ka zuela kuila ua difuile ni Tat’ê mba muéne ni tat’ê muthu umoxi ngó. Maji, muéne uambe: “Ngala kuia kua Tata, kuma o Tata uala kota, eme ndenge.” (Nzuá 14:28) Muéne uambe ué ku dixibulu diê: “Nga-nda kubanda kua Tata iami, kua Tata ienu; kua Nzambi iami, kua Nzambi ienu.”—Nzuá 20:17.
O nzumbi ikôla ki muthu. O Jikidistá ja dianga, ‘ezalele ni Nzumbi Ikôla,’ Jihova ua zuela: “Nga kà lundulula o Nzumbi iami ku thandu dia athu oso.” (Ikalakalu 2:1-4, 17) O nzumbi ikôla ki mbandu ia Tilindade kana. O nguzu ia tenena ia Nzambi.
MUKONDA DIAHI TUA TOKALA KUIJIIA O MAKA ENHÁ:
O adilongi akua Katolika, Karl Rahner ni Herbert Vorgrimler, ambe kuila: O milongi ia Tilindade, “keji tena ku i ijiia sé muthu ku i jingununa, né muene se a i jingunuine, o athu keji tena ku i tendela kiambote.” O kuila u tena ku zola muthu, ka tena ku mu ijiia mba ku mu tendela ku athu? O ilongesu ia Tilindade, i fidisa o athu kuijiia Nzambi ni ku mu zola.
Marco, u tua mu tange mu milongi ia dianga, ua mono kuila o ilongesu ia Tilindade i fidisa muene o muthu kuijiia Nzambi. Muéne uambe: “Nga banzele kuila Nzambi ka mesenene kuila ngi mu ijiia, ni kuila, kiki ki mu bhangesa ku kala dingi dikanga, muthu ka tena ku mu ijiia ku athu, kiphata, u bhangesa ku kamba ku mu zukama.” Maji, Nzambi, ‘ki Nzambi ia kavuanza kana.’ (1 Kolindo 14:33) Muéne ka di sueka. Ua mesena kuila tu muijiie. Jezú uambe: ‘Tuejiia o muthu u tua mu mu bheza.’—Nzuá 4:22.
Marco uambe: “Kioso ki nga di longo kuila Nzambi ki mbandu ia Tilindade, nga tena ku bhanga ukamba ua kidi ni muéne.” Se tu mona Jihova kala muthu ua kidi, kana kala kiphata, ki kia-nda bhonza o ku mu zola. O Bibidia i zuela: “Uoso ua kambe kuzola, kejiia Nzambi, kuma Nzambi henda.”—1 Nzuá 4:8.
-
-
Makutu a Bhangesa o Athu ku Banza Kuila Nzambi Muthu ua IibhaO Mulangidi—2013 | Mbeji Ia Kamoxi 1
-
-
DIAMBU DIA KAPA | MAKUTU A BHANGESA ATHU KU KAMBA KU ZOLA NZAMBI
Makutu a Bhangesa o Athu ku Banza Kuila Nzambi Muthu ua Iibha
IHI I ZUELA O ATHU:
“Kioso ió a ta ituxi iavulu kia fuá, o mienhu iâ iia ku ifernu, kididi kua tala hadi mu ku a kaxtikala ni ‘túbhia tu nangenena.’” (Catecismo da Igreja Católica) Saí atuameni a jingeleja, amba kuila, o ifernu kididi kua tula o muthu ubheka uê ni ku kala dikanga dia Nzambi.
O KIDI KIA BIBIDIA:
“Muenhu uoso u ta o kituxi uene u fuá.” (Izekiiele 18:4) O athu afú “k’ejiia dingi kima kioso-kioso.” (Ndongixi 9:5) Se o muenhu ufuá, ni kuila kejiia dingi kima kioso-kioso, kiebhi kieji tena ku tala hadi ku “túbhia tu nangenena” mba kuívua ndolo mukonda dia ku kala dikanga dia Nzambi?
Mu Bibidia, o kizuelu “ifernu” mu Hebalaiku ni mu Ngeleku, kilombolola o mbila ia athu oso a fuá mu ngongo. Mu kifika, kioso Jobe kia katele kiavulu, muéne ua sambe: “Tamanu ua ngi suekele mu mbila [“mu ifernu,” Versão Douay-Rheims].” (Jobe 14:13) Jobe ua mesenene ku nhoha, kana mu kididi kia túbhia mba kididi ki mu bhangesa ku kala dikanga dia Nzambi, maji ua mesenene kuia mu mbila.
MUKONDA DIAHI TUA TOKALA KUIJIIA O MAKA ENHÁ:
O kuiibha ki ku tu bhangesa ku zola Nzambi kana, mu veji dia kiki, ku tu bhangesa ku kala dikanga dia muéne. Rocío ua tungu mu ixi ia México, uambe: “Tundé mu undenge, a ngi longo kuila o athu a iibha aia mu ifernu kioso kia fuá. Mukonda dia kiki, nga kexile ni uôma uavulu ni ku banza kuila Nzambi kale ni ídifua iambote. Nga kexile ku mu mona kuila muéne mukua njinda, muthu ua iibha, sé henda.”
O milongi ia Nzambi ia lungu ni kufundisa kuê ni kiebhi kiala o athu afú, ia kuatekesa Rocío ku lungulula o ibanzelu iê ia lungu ni Nzambi. Muéne uambe: “Ngi divua kiambote—kala a ngi katula kimbamba kia neme ku thandu diami. Nga mateka ku dielela kua Nzambi kuila muéne muthu ua mesena o mbote ietu, muthu ua tu zolo ni kuila ngi tena ku mu zola. Muéne uala kála tata u kuata an’â bhu maku ni ku mesena o mbote iâ.”—Izaia 41:13.
Athu avulu a sota ku kala athu ambote mukonda dia uôma ua kuia mu túbhia tua ifernu kioso kia-nda fuá, maji Nzambi ka mesena kuila eie u mu sidivila mukonda uala ni uôma uê. Mu veji dia kiki, Jezú uambe: “Nzambi ié, u mu zola.” (Marku 12:29, 30) Kioso ki tu mona kuila Nzambi u fundisa mu kidi lelu, tu tena ku dielela kuila muéne ua-nda fundisa kiambote o athu ku hádia. Kala kia bhange o dikamba dia Jobe Edihu, tu tena kuzuela ni kidi kioso: “‘Nzambi ka tena ku bhanga kia iibha!’ O Muteni-a-Ioso ka tena ku bhanga mangonha!”—Jobe 34:10.
-
-
O Kidi ki Tena ku ku Bhana UfôloO Mulangidi—2013 | Mbeji Ia Kamoxi 1
-
-
DIAMBU DIA KAPA | MAKUTU A BHANGESA ATHU KU KAMBA KU ZOLA NZAMBI
O Kidi ki Tena ku ku Bhana Ufôlo
Saí kizuua mu Jeluzaleme, Jezú ua kexile mu zuela ni Tat’ê, Jihova, iu ua londekesa o makutu ia atuamini a jingeleja mu izuua iê. (Nzuá 8:12-30) O ia zuela mu kithangana kieniokio, i tu longa kiebhi ki tu tena muéne kuijiia o ilongesu ia athu lelu ia lungu ni Nzambi. Jezú uambe: “Se mu xalela mu mak’ami, mua-nda kala mu maxibulu ami; mua-nda kuijiia o kidi, o kidi anga ki mi bhana ufôlo.”—Nzuá 8:31, 32, NW.
“Xalela mu mak’ami.” Bhabha, Jezú ua bhana phangu phala ku mona se o ilongesu ia jingeleja, ia “kidi” muene mba kana. Kioso ki uivua ilongesu ia lungu ni Nzambi, dibhudise: ‘O kuila kiki kia lungu ni izuelu ia Jezú ni kuila kiene ué ki longa o Mikanda Ikola?’ Kaiela ió akexile mu kuívua poxolo Phaulu ua kexile mu zuela ia, ai mu ‘tokuesesa mu Mikanda Ikola se o ima íii [o ima ia kexile mu di longa], kiene ki ia tokala.’—Ikalakalu 17:11.
Marco, Rosa, ni Raymonde, u tua a tange kiá mu milongi ia dianga ia Mulangidi iú, a soto kuijiia se o ima ia di longele mu ngeleja jâ, iexile muene o kidi mba kana mu ku di longa o Bibidia ni Jimbangi ja Jihova. Ihi ia di longo?
Marco: “O muthu ua kexile mu tu longa o Bibidia, ua kexile mu katula o milongi mu Bibidia phala ku tambuijila o ibhuidisu ioso i tua kexile mu bhanga, eme ni muhatu uami. O henda ietu kua Jihova, ia mateka o ku di bandekesa, etu ué tua kexile ni ukamba uambote mu ukaza uetu!”
Rosa: “Ku dimatekenu, nga banzele kuila o Bibidia divulu ngó dia kexile ni ibanzelu ia athu, i zuela kiebhi kiala Nzambi. Bhofele-bhofele, nga sange o itambuijilu ia ibhuidisu iami mu Bibidia. Kindala, Jihova muthu ua kidi phala eme. Muéne muthu u ngi tena o ku mu dielela.
Raymonde: “Nga sambe kua Nzambi mu ku bhinga kikuatekesu phala ku mu ijiia kiambote. Mu ku bhita kithangana, eme ni muadi uami tua mateka o ku di longa o Bibidia. Etu tua di longo o kidi kia Jihova! Tua sangulukile kiavulu mu kuijiia kuila muéne Nzambi ia henda.”
O Bibidia ki ilondekesa ngó o makutu a jingeleja ia lungu ni Nzambi; i zuela ué o kidi kia lungu ni ídifua iê. O Bibidia, o Maka mê, i tu kuatekesa “kuijiia o ima ioso i tu bhana Nzambi mu henda iê.” (1 Kolindu 2:12, NW) Mukonda diahi ku di longe eie muene, se kiebhi o Bibidia ki tena ku tambuijila o ibhuidisu ia tokala ia lungu ni Nzambi, o vondadi iê, ni ihi ia-nda bhita n’etu ku hádia? U tena ku sanga o itambuijilu ia ibhuidisu íii, mu ku bhinga milongi ia Bibidia mu, www.pr2711.com/kmb, mba ku bhinga ku Jimbangi ja Jihova phala ku ku kunda kubhata ni ku ku longa o Bibidia. Tuejiia kuila se u bhanga kiki, ua-nda mona kuila, ki ki bhonzo ku zola Nzambi kála kiene mu banza o athu.
-