Mulangidi KIDIDI KYA KUBHAKA MADIVULU MU INTERNETE
Mulangidi
KIDIDI KYA KUBHAKA MADIVULU MU INTERNETE
Kimbundu
  • BIBIDYA
  • MADIVULU
  • YÔNGE
  • bt kiba. 8 jimb. 60-75
  • “O Ilunga Yoso . . . i Kala ni Kutululuka”

O vidyu iwasolo seku luwa.

Tuloloke, kwamoneka kibhidi mu kujikula o vidyu.

  • “O Ilunga Yoso . . . i Kala ni Kutululuka”
  • ‘Bhana Umbangi’ Walungu ni Utuminu wa Nzambi
  • Tudyambu
  • Milongi Yadifu
  • “Mukonda dyahi wa mu ngizukutisa?” (Ika. 9:1-5)
  • “Sawúlu phang’yami, o Ngana Jezú . . . wa ngi tumikisa” (Ika. 9:6-17)
  • Mwene “wamateka kuboka . . . yalungu ni Jezú” (Ika. 9:18-30)
  • “Athu avulu axikana o Ngana” (Ika. 9:31-43)
  • Jezú u Sola Saúlu
    Katula Mbote mu Misoso ia Bibidia
  • Mu Njila ia Damásku
    Divulu Diami Dia Misoso Ia Bibidia
  • Davidi ni Saulu
    Katula Mbote mu Misoso ia Bibidia
  • Saúlu—Sobha ia Dianga ia Izalaiele
    Divulu Diami Dia Misoso Ia Bibidia
Tala dingi ima yamukwa
‘Bhana Umbangi’ Walungu ni Utuminu wa Nzambi
bt kiba. 8 jimb. 60-75

KIBATULU 8

“O Ilunga Yoso . . . i Kala ni Kutululuka”

Sawúlu weha kuzukutisa o ilunga ni nguzu yoso, yu wakituka mukunji waswina

Adikatula mu divulu dya Ikalakalu 9:1-43

1, 2. Ihi yamesenene kubhanga Sawúlu mu mbanza ya Damasku?

MAYALA ala ni njinda yavulu amuya mu mbanza ya Damasku, mwanda bhanga ima yayibha. O maxibulu a Jezú a azembe kyavulu, ene anda ku akatula mu jinzo jâ ni nguzu yoso, ku akuta, ku a sebhulula, ku akoka kate mu Jeluzaleme phala kukala bhu pholo dya akwa inzo yabetakota yakufundisa ya Jijudé, o afundixi yá ala ni njinda yavulu.

2 O mutwameni wa kibuka kya athu exile ni njinda amwixana Sawúlu, o maku mê ezalele kyá ni manyinga.a Tu izuwa kudima mwene wamono kuma kima kyambote o makamba mê kububa ni matadi Xitevá katé kyafu, o dixibulu dya fiyele dya Jezú. (Ika. 7:57–8:1) Maji Sawúlu kasangulukile ngó mu kuzukutisa o akayedi a Jezú atungile mu Jeluzaleme. Mwene wamesenene kyavulu kuzubha o akwa ngeleja yiyi a ixanene “Njila ya Nzambi.”—Ika. 9:1, 2; Tala o kaxa “O ungana wexile nawu Sawúlu ku Damasku,” mu difwe 69.

3, 4. (a) Ihi yabhiti ni Sawúlu? (b) Ibhwidisu yebhi itwanda dilonga?

3 Mu kithangana kyenyókyo Sawúlu amumwikina ku mukengeji. O makamba mê akexile kwenda kumoxi, amono o mukengeji akala ni woma, katena kuzwela kima. Sawúlu wakituka kifofo yu wabu bhoxi, wevu dízwi dyatundu ku dyulu, dyambe: “Sawúlu, Sawúlu, mukonda dyahi wa mu ngizukutisa?” Mwene wadiwanene kyavulu, yu webhwidisa: “Éye nanyi Ngana?” O kitambwijilu kyevu Sawúlu sé phata kya mubhangesa kukala ni woma: “Éme Jezú, yó wa mu muzukutisa.”—Ika. 9:3-5; 22:9.

4 Ihi itutena kudilonga mu izwelu yadyanga ya Jezú kwa Sawúlu? Mbote yahi itukatula mu kutokwesa o ima yabhiti ni Sawúlu kyoso kyakituka dixibulu? Madisá ebhi ututena kukatula mu kumona kyebhi o kilunga kyakalakala ni kutululuka kwa kexile naku kyoso Sawúlu kya kituka Kidistá?

O UNGANA WEXILE NAWU SAWÚLU KU DAMASKU

Mukonda dyahi Sawúlu wexile ni ungana phala kukuta o Jikidistá atungile mu mbanza yengi? O akwa inzo ya betakota ya kufundisa ya Jijudé ni mukunji wa dikota exile ni ungana wa kuzwela kyebhi kyeji kala o mwenyu wa Jijudé mu jimbandu joso. O akunji amakota exile ni ungana wa kubheka mu Jeluzaleme o athu ate o ituxi bhwoso bhwoso bhwakexile phala ku afundisa. Kyenyiki o mikanda ya mukunji wa dikota yeji bhangesa o tufunga twa malombe ku Damasku kukumbidila o itendelesu yoso yexile mu mikanda yiyi.—Ika. 9:1, 2.

O akwa Loma abhanene ku Jijudé o ungana wa kubatula o maka mâ. Kiki kijimbulula se mukonda dyahi lutanu o Jijudé abhana makwinyi atatu ni divwa dya jixikote kwa Phawulu. (2 Ko. 11:24) O divulu 1 Makabewu dyamba kuma o nguvulu ya Loma Pitolomewu ya kanake mukwa Ijitu, ku muvu wa 138 A.K.K. wa soneka mukanda. O mukanda wambele kiki: “Se sayi athu ate ituxi alenge ku Judeya phala kuya mu ixi yê, bhakulawu kwa Ximá o mukunji wa dikota, phala ku akaxtikala kala kyamba o kijila kyâ.” (1 Mak. 15:21) Ku muvu wa 47 A.K.K. Julyo Sézalu wazwela yalungu ni mawujitu exile nawu o mukunji wa dikota ni ungana wê phala kubatula o maka alungu ni ijila ya Jijudé.

“Mukonda dyahi wa mu ngizukutisa?” (Ika. 9:1-5)

5, 6. Ihi itudilonga ku izwelu ya Jezú kwa Sawúlu?

5 Kyoso Jezú kyexile muzwela ni Sawúlu mu njila ya kuya ku Damasku, Mwene kebhwidisa: “Mukonda dyahi wamuzukutisa o maxibulu mami?” Maji kala kyotumbule kyá kudima, mwene wambe: “Mukonda dyahi wa mu ngizukutisa?” (Ika. 9:4) Kiki kilondekesa kwila Jezú udivwa kyayibha kyoso kyatalesa hadi ku akayedi’ê.—Mat. 25:34-40, 45.

6 Se amukuzukutisa mukonda dya kixikanu kyé kwa Kidistu, ejiya kwila Jihova ni Jezú ejiya kyambote yoso iwamudibhana nayu. (Mat. 10:22, 28-31) Nange Jihova kanda katula kindala o kizukutisu kitwamudibhana nakyu. Maji lembalala kwila, Jezú wamono o ima yabhange Sawúlu phala kujibha Xitevá, wamono we Sawúlu kukatula o maxibulu afiyele mu jinzo jâ mu Jeluzaleme. (Ika. 8:3) Né kiki Jezú kabhange kima phala kukatula o kizukutisu kyenyókyo. Maji Jihova bhukaxi ka Kidistu wabhana kwa Xitevá ni ku maxibulu amukwa o nguzu yabhindamene phala kukolokota fiyele.

7. Ihi iwatokala kubhanga phala kukolokota mu izukutisu?

7 Eye we utena kukolokota mu izukutisu. Kyebhi? (1) Kolokota mu ufiyele wé kwa Jihova kiza ki kizé. (2) Bhinga o kikwatekesu kwa Jihova. (Fil. 4:6, 7) (3) Ehela Jihova “kuvutwila phonzo.” (Lom. 12:17-21) (4) Dyelela kwila Jihova wanda kubhana nguzu phala kukolokota katé mwene kyanda mona kwila o kithangana kya ku kukatula o kizukutisu kyabhixila kyá.—Fil. 4:12, 13.

“Sawúlu phang’yami, o Ngana Jezú . . . wa ngi tumikisa” (Ika. 9:6-17)

8, 9. Nange kyebhi kyadivu Ananiya kyoso kyatambula o kikalakalu kya kuzwela ni Sawúlu?

8 Kyoso Jezú kyatambwijila o kibhwidisu kya Sawúlu, “Éye nanyi Ngana?” Jezú wamutangela: “Balumuka, bokona mu mbanza. Mwenyomo, anda kutangela se ihi i watokala o kubhanga.” (Ika. 9:6) Sé kumona kima, Sawúlu amwambata mu inzo mwejikala mu Damasku, mwene wasambe mu izuwa itatu, kadile kima, kanwine we kima. Mu kithangana kiki Jezú wazwela yalungu ni Sawúlu ku dixibulu mu mbanza yenyoyo amwixana Ananiya: “O Jijudé atungile mwenyomo akexile ku muzwela kyambote.”—Ika. 22:12.

9 Xinganeka kyebhi kyadivwile Ananiya kyoso kyatambula o njimbu yiyi! O Mutwameni wa kilunga Jezú Kidistu amufukunwine wakexile muzwelane, wamusolo phala kubhanga o kikalakalu kiki kya katunda. Yu wexile ujitu wadikota, maji kikalakalu kyabhonzo! Kyoso Ananiya kyejidile kwila watokalele kuzwela ni Sawúlu, wambe: “Ngana, eme ngevu athu avulu kuzwela yalungu ni diyala didi, ni ima yoso yayibha yabhange mwene ku maxibulu mé mu Jeluzaleme. Mwene weza bhabha ni kutena kwa mubhana o akunji a makota kwa kukuta oso a kuxikana.”—Ika. 9:13, 14.

10. Ihi itwadilongo yalungu ni Jezú mu ukexilu watalatala Ananiya?

10 Jezú kabazela Ananiya mukuzwela o kima kyexile mu mutandanganyesa. Maji wa mubhana itendelesu yatokala. Walondekesa kwila wexile mu mubhana valolo mu kumutangela se mukonda dyahi wamesenene kwila Ananiya mwéne weji kunda Sawúlu. Jezú wambe kiki yalungu ni Sawúlu: “Ndé, mukonda o diyala didi nga musolo phala kubhana umbangi walungu n’eme ku akwa jixi jengi, ku jisobha ni ku an’a Izalayele. Mukonda nganda mwijidisa o hadi yanda tala mukonda dya dijina dyami.” (Ika. 9:15, 16) Ni kuxila kwoso Ananiya wabelesela Jezú. Mwene wadisange ni Sawúlu, yu wa mwambela: “Sawúlu phang’yami, o Ngana Jezú wa kutukulukila mu njila mu wejile, wa ngi tumikisa phala umone dingi ni wizale ni nzumbi ikôla.”—Ika. 9:17.

11, 12. Ihi itwadilongo ku ima yabhiti ni Jezú, Ananiya ni Sawúlu?

11 Twadilongo ima yavulu ni yabhiti ni Jezú, Ananiya ni Sawulu. Twadilongo kwila Jezú wamukwendesa o kikalakalu kya kuboka kala kyakanena ku maxibulu mê. (Mat. 28:20) Sumbala lelu kazwela ni athu kala kyazwelele ni Ananiya, Jezú wamukwendesa o kikalakalu kyakuboka bhukaxi ka kimbadi kya fiyele, yo a asolo kwa mwene phala kutambula konda ya akwa dibhata dyê, mu izuwa yetu. (Mat. 24:45-47) Ni itendelesu ya Kibuka Kya Utuminu, sayi aboki ni aboki athembu yoso, a atumikisa phala kusanga woso wandala kwijiya dingi yalungu ni Kidistu. Kala ki twamono mu kibatulu kyabhiti, avulu mudya asambe kwa Nzambi mu ku mubhinga kikwatekesu, anga a akundu ku Jimbangi ja Jihova.—Ika. 9:11.

12 Ananiya waxikina o kikalakalu kyatambwile anga amubesowala. O kwila eye ubelesela o kitumu kyakuboka né mwene se o kikalakalu kiki kikubhangesa kutandanganya? Sayi aboki akala ni hele yakuboka inzo ni inzo, ni kuzwela ni athu ka ejiya. Amukwa amona kwila kibhonza kuboka mu ikoka, mu itanda, bhukaxi ka mikanda mba bhukaxi ka mutelembe. Ananiya watolola o woma we anga watenene kukwatekesa Sawúlu kutambula o nzumbi ikola.b Ananiya waditundu kyambote mukonda wadyelele kwa Jezú, wamonene we kwila ku hádya Sawúlu wejikala phangy’ê mu nzumbi. Kala Ananiya tutena kutolola o woma wetu, se tudyelela kwa Jezú yo wamukwendesa o kikalakalu kya kuboka, se tukwatela henda ku athu katé mwene yo atukwatesa woma, ni kwamona kwila kuhádya andakala jiphange jetu mu nzumbi.—Mat. 9:36.

Mwene “wamateka kuboka . . . yalungu ni Jezú” (Ika. 9:18-30)

13, 14. Se wamudilonga o Bibidya maji ka kubatizala luwa, ihi i utena kudilonga ku phangu ya Sawúlu?

13 Ni lusolo Sawúlu wamateka kukumbidila yoso yadilongo. Kyazubha kumusaka, amubatizala anga wamateka kudibunda kumoxi ni maxibulu mu mbanza ya Damasku. Maji Sawúlu wabhange dingi kima kyamukwa. Mwene “wamateka kuboka mu malombe yalungu ni Jezú, kwila mwéne o Mon’a Nzambi.”—Ika. 9:20.

14 Se eye wamudilonga o Bibidya maji ka kubatizala luwa, o kwila wandakayela o phangu ya Sawúlu mu kukumbidila ni lusolo o ima iwamudilonga? O madiwanu abhange Jezú amono Sawúlu ni mesu mê, amukwatekesa kulungulula o ukexilu wê. Maji ki kyene ngó o kima kyamubhangesa kulunguluka, mukonda athu avulu amono we madiwanu abhangele Jezú maji kabhange kima. Mu kifika kibuka kya Jifalizewu amono Jezú kusaka diyala wakatele lukwaku, Jijudé javulu ejidile kwila Jezú wafukunwine Lázalu. Ne kiki ene kalondekesa kixikanu, kate mwene amuzembele. (Mál. 3:1-6; Nzw. 12:9, 10) Maji ki kyene kyabhange Sawúlu, mwene walungulula o ukexilu wê. Mukonda dyahi Sawúlu waxikina o njimbu yambote yamutudile, o akwâ kana? Mukonda mwene wexile ni woma wa Nzambi muveji dya athu, wexile we mulondekesa kisakidilu mu henda ya mulondekesa Kidistu. (Fil. 3:8) Se ubhanga we kiki, ki wanda kwehela kima kyosokyoso ku kufidisa kuboka o njimbu yambote ni kukala polondo phala kukubatizala.

15, 16. Ihi yexile mubhanga Sawúlu mu malombe? Ihi yabhange o Jijudé mu Damasku kyoso kyevu o njimbu yaboko mwene?

15 Kyoso Sawúlu kyexile muboka o njimbu yambote yalungu ni Jezú mu malombe, athu avulu nange exile mudiwana, amukwa hanji exile ni njinda, mukonda dya kiki exile mudibhwidisa: “Yú kimwéne o diyala wakexile mu zukutisa mu Jeluzaleme, o athu axikana mu dijina dya Jezú?” (Ika. 9:21) Kyoso Sawúlu kyexile mu jimbulula ku athu se mukonda dyahi walungulula o kibanzelu kyê kyalungu ni Jezú, mwene wexile mwa “lombolwela kyambote kwila Jezú, mwéne o Kidistu.” (Ika. 9:22) Maji o kulombolola kyambote ki kyene o kima kyeji bhangesa o akwa kudizangeleka, athu axikinine mu Kijila kulungulula o ukexilu wâ. Né kiki Sawúlu keha kwabokela o njimbu yalungu ni Kidistu.

16 Mivu itatu kupholo o Jijudé mu mbanza ya Damasku exile hanji muzoka ni Sawúlu. Mu kusukaku, “asoto ndunge phala ku mujibha.” (Ika. 9:23; 2 Ko. 11:32, 33; Nga. 1:13-18) Kyoso Sawúlu ni maxibulu amukwa kyeza mu kwijiya o ndunge yiyi, Sawúlu walenge mu kaswekele, waxikina ku “mu kulumukisa mu kinda kyonene bhu njanela yexile mu kilumbu.” O athu akwatekesa Sawúlu kulenga, Luka wa atumbula kala “maxibulu mê [a Sawúlu].” (Ika. 9:25) O izwelu yiyi ilondekesa kwila sayi athu evu Sawúlu kuboka mu mbanza ya Damasku axikina o njimbu yê ya akituka maxibulu a Kidistu.

17. (a) Ihi ibhanga o athu kyoso ki twatudila o njimbu ya Bibidya? (b) Ihi itwatokala kusuluka mu kubhanga ni mukonda dyahi?

17 Kyoso ki wamateka kuzwela ni jindandu jé, makamba ni athu amukwa yalungu ni ima yambote iwakexile mudilonga, nange wafikile kwila enyoso eji xikina o kidi kya Bibidya ki wexile mwatudila. Nange amoxi axikina maji avulu kana. Mu kidi, nange o jindandu jé akutalatala kala u nguma yâ. (Mat. 10:32-38) Maji se usuluka mu kubandekesa o uhete wé wakujimbulula o Mak’â Nzambi ni kukala ni wendelu wambote, katé mwene o athu yo amukuzukutisa atena kulungulula o ukexilu wâ ni kuxikina o njimbu yambote.—Ika. 17:2; 1 Ph. 2:12; 3:1, 2, 7.

18, 19. (a) Ihi yabhiti kyoso Balanabé kyazokela Sawúlu? (b) Kyebhi kitutena kukayela o phangu ya Balanabé ni ya Sawúlu?

18 Tutendela se mukonda dyahi o maxibulu akexile ni woma kyoso Sawúlu kyabhixila mu Jeluzaleme yu wa atangela kwila wexile kya dixibulu dya Kidistu. Maji kyoso Balanabé kyamuzokela, o jipoxolo amuxikina. Kyenyiki Sawúlu wabhiti nawu kithangana. (Ika. 9:26-28) Sawúlu wexile muthu wadimuka, maji kexile “ni jisonyi ja [kuboka] o njimbu yambote.” (Lom. 1:16) Mwene waboko ni kuswina kwoso mu Jeluzaleme, o kididi bhwa matekene kuzukutisa ni undanda woso o maxibulu a Jezú Kidistu. O Jijudé mu Jeluzaleme aluwalele kyavulu, amono kwila o muthu amudyelele kyavulu wayi ku mbandu ya jinguma jâ, o Jikidistá. Kyenyiki amesenene kumujibha. O Bibidya yamba kwila “o jiphange kyevu o ima yiyi, a kulumuka-nê ku Sezaleya, ya a mutumikisa ku Tálusu.” (Ika. 9:30) Sawúlu wabelesela o itendelesu yabhana Jezú bhukaxi ka kilunga. Mukonda dya kiki kikale mwene mba o kilunga akatula mbote yavulu.

19 Twamono kwila Balanabé mwene o muthu wadyangele kukwatekesa Sawúlu phala o maxibulu amukwa amumone mu ukexilu wambote. Sé phata o henda yalondekesa Balanabé yakwatekesa o jiselevende ja Jihova kukala ni ukamba wambote. Kala kyabhange Balanabé o kwila wene mukwatekesa ni muxima woso o aboki a ubhe mu kilunga mu kukalakala nawu mu sidivisu yakuboka ni mu kwakwatekesa kukula mu nzumbi? Se ubhanga kiki wanda tambula mabesá avulu. Se u muboki wa ubhe wene muxikina o kikwatekesu kyene mu kubhana kala kyabhangele Sawúlu? Mu kukalakala ni aboki ala ni uhete wavulu, eye we wanda bandekesa o uhete wé mu ukunji, wanda sanguluka kyavulu, wanda kala ni ukamba wambote ni jiphange mu kilunga, o ukamba utena kunangenena kate kuhádya ni hádya.

“Athu avulu axikana o Ngana” (Ika. 9:31-43)

20, 21. Kyebhi o jiselevende ja Nzambi mu ukulu ni mu izuwa ya lelu, kyene mukatula mbote mu kithangana kya kutululuka?

20 Kyoso Sawúlu kyakituka Kidistá yu waxisa o mbanza ya Jeluzaleme, “o ilunga yoso mu Judeya, mu Ngalileya ni mu Samadiya [yakexile] ni kutululuka.” (Ika. 9:31) Ihi yabhange o maxibulu mu ithangana yoyo yambote? (2 Ti. 4:2) O Bibidya yamba kwila ene “exile mu diswinisa.” O jipoxolo ni jiphange jamukwa exile ku pholo dya kilunga, akexile mukolesa o kixikanu kya maxibulu ni kwa endesa. Enyoso “akexile mu belesela Jihova, ni kwa kwatekesa bhukaxi ka nzumbi ikôla.” Mu kifika, Phetele wayi mu swinisa o maxibulu atungile mu mbanza ya Lida mu mbandu ya Salone. O nguzu yê yabhangesa “athu atungile mu mbanza ya Lida” ni mu jimbandu jenyojo, kuxikina Ngana. (Ika. 9:32-35) O maxibulu kehela kwila ima yakamukwa ya alandukisa, ene akexile mudikwatekesa mudya ni kuboka o njimbu yambote. Mukonda dya kiki “o ilunga yexile mu dibandekesa.”

21 Ku disukilu dya hama ya 20, o Jimbangi ja Jihova mu jixi javulu akexile ni kutululuka kala kyakexile nakyu o maxibulu. Sayi jinguvulu jakexile mu zukutisa o mundu wa Nzambi mu mivu yavulu, mu kithangana ni mbandu jafu, mukonda dya kiki mu jixi jenyiji sayi ima yakexile mufidisa o kikalakalu kyetu kyakuboka a ikatula. Mu jixi jamukwa o jinguvulu akatula mwene o ifidisu yoso. Mazunda a Jimbangi ja Jihova atenene kuboka mu ididi mubhita athu avulu. Mu kubhanga kiki atambula mabesá avulu.

22. Kyebhi ki utena kukalakala kyambote ni ufolo u wala nawu?

22 O kwila wamukatula mbote ku ufolo u wala nawu? Se watungu mu ixi o jinguvulu ehela o Jimbangi ja Jihova kuboka ni ufolo woso, Satanaji wamesena kyavulu ku kufunyisa phala ni udisunge mu kusota o jimbote kana o ima yalungu ni Utuminu wa Nzambi. (Mat. 13:22) Kana kwehela kukufunyisa, bhanga yoso phala ni ukalakale kyambote ni ufolo u wala nawu. Lembalala kwila o kithangana kiki phala kuboka ni kuswinisa o kilunga, ni kwila o ima itena kulunguluka mu kithangana ni mbandu.

23, 24. (a) Madisá ebhi utudilonga ku musoso wa Tabita? (b) Twatokala kukala polondo phala kubhanga ihi?

23 Tala yabhiti ni dixibulu dya muhatu amwixana Tabita mba Doloka. Mwene watungile mu Jope o mbanza yazukamene ni mbanza ya Lida. O phange yiyi yafiyele wexile mukalakala kyambote ni kithangana kyê ni mawuhete exile nawu. “Mwene wakexile mubhanga ima yavulu yambote ni kukwatekesa we kyavulu o jingadyama.” Mu kithangana ni mbandu, wakatele, yu wafu.c O kufwa kwê kwabhekela dilamba dya dikota ku maxibulu ku Jope, bengebenge ku atudi akexile mwalondekesa henda kwa Tabita. Kyoso Phetele kyabhixila mu inzo mwakexile mu sokejeka o kimbi kya Tabita phala ku mufunda, mwene wabhange madiwanu akambele luwa kubhanga ku jipoxolo ja Jezú Kidistu. Phetele wasambe yu wabheka dingi Tabita ku mwenyu! Utena kuxinganeka o kusanguluka kwexile naku o atudi ni maxibulu amukwa kyoso Phetele kya abhingi phala kubokona mu dixilu anga amono kwila Tabita wexile dingi ku mwenyu? O izulukutu yiyi ya aswinisa kyavulu phala kudibhana ni izukutisu yeji kwiza kupholo! Tutena kutendela se mukonda dyahi “athu oso mu mbanza ya Jope evu yalungu ni madiwanu enyá.” Anga avulu mudyâ “axikana o Ngana.”—Ika. 9:36-42.

Phange ya muhatu wamubhana ithulu kwa phange ya mukwa ya muhatu wa kuka kyá, wamukata.

Kyebhi kitutena kukayela o phangu ya Tabita?

24 O musoso wa Doloka utulonga madisá ayadi adikota. (1) O mwenyu ki ulaleka kubhita, kyenyiki twatokala kubhanga yoso phala tukale ni dijina dyambote bhu pholo ya Jihova kabasa twala hanji ni kithangana! (Ndo. 7:1) (2) O kidyelelu kya difukunukinu, kya kidi mwene. Jihova wamono o ima yavulu yambote yexile mubhanga Tabita, yu wamubesowala mukonda dya ima yiyi. Mwene wanda lembalala o kikalakalu kyoso kitwamubhanga ni nguzu yoso. Anga se tufwa ande dya Alumajedone, wanda tufukununa. (Jih. 6:10) Mu kiki kikale se twala “mu ithangana yabhonzo,” mba twala mu kithangana kya kutululuka, tukolokotyenu mu kuboka yalungu ni Jezú Kidistu.—2 Ti. 4:2.

SAWÚLU O FALIZEWU

O “munzangala a mwixana Sawúlu” amutumbula mu divulu dya Ikalakalu ku musoso walungu ni kububa Xitevá ni matadi mwene wexile mukwa Tálusu, o mbanza yabetakota ya kibatu kya Silisya mu utuminu wa Loma. Lelu o kibatu kiki kyala kumbandu ya lwiji ku ixi ya Turquia. (Ika. 7:58) Mu mbanza yenyoyo mwexile Jijudé javulu. Sawúlu wasoneka kiki yalungu ni mwene: “Angisaye mu kizuwa kya kanake, ngi mukwa Izalayele, ngatundu ku mwiji wa Bejamí, eme ngi Hebelewu, o jitata jami exile we Jihebelewu, yalungu ni kijila, eme ngi Falizewu.”—Fil. 3:5.

Sawúlu o Falizewu.

Sawúlu watungile mu mbanza yadikota mwexile mu bhanga wenji wavulu, athu avulu kwenyóko exile mu kayela o ijila ya Jingeleku. Mukonda dya kukala mu mbanza ya Tálusu, Sawúlu wejidile kuzwela o dimi dya Ngeleku. Nange adyangele kumulonga mu xikola ya Jijudé. Sawúlu wadilongo kutunga jibalaka, yu wexile ufunu wa athu avulu mu kididi kyenyókyo. Nange Sawúlu amulongo o ufunu yu kwa tat’ê kyoso kyexile hanji munzangala.—Ika. 18:2, 3.

O divulu dya Ikalakalu dilondekesa we kwila Sawúlu amuvwala kala mukwa Loma. (Ika. 22:25-28) Kiki kilombolola kwila muthu umoxi ku jikuku jê wasumbile o ujitu yú. Kitwejiya se kyebhi o mwiji wa Sawúlu kyatambula o ujitu wa kukala akwa Loma. O ujitu yu wa abhangesa kukala mwaxaxi ka athu afumanene mu kibatu kyenyókyo. Mu kiki, o mwiji ni jixikola mwadilongele Sawúlu ja mubhangesa kwijiya o ijila itatu: ya Jijudé, ya Jingeleku ni ya akwa Loma.

Nange kyoso Sawúlu kyexile ni 13 kya mivu, wayi mutunga mu mbanza ya Jeluzaleme phala kusuluka mu kudilonga. O muthu wexile ku Tálusu phala kubhixila ku Jeluzaleme wabhingile kwenda 840 ya jikilómetulu. Mu Jeluzaleme Sawúlu amulongele kwala Ngamadiyele, mulongexi wa ijila ya Jifalizewu, wafumanene kyavulu.—Ika. 22:3.

O milongi yoyo yadifu ni kuya mu xikola yakatunda mu izuwa yetu, yalungile ni kuta mu kilunji o itendelesu ya Mikanda Ikola ni ijila ya Jijudé. Se dixibulu dimoxi amulongele kwa Ngamadiyele weji ditunda kyambote, kuhádya wejitena kukala ni mwenyu wambote, nange Sawúlu wexile dixibulu dya difwile kiki. Kupholo dya kwenda mwene wasoneka: “Mu ilongesu ya Jijudé, éme ngakexile ku pholo dya yó akexile mu kitala kyami. Mukonda ngakexile mukayela o ijila ya jitata jami ni kuswina kwoso.” (Nga. 1:14) Sé phata, o hanji ya Sawúlu ya kubelesela o ijila ya Jijudé ya mubhangesa kuzukutisa ni kuswina kwoso o kilunga kya ubhe kya Jikidistá.

TABITA “WEXILE MUBHANGA IMA YAVULU YAMBOTE”

Tabita wamubhana mulele ku muthu wamumubhinga kikwatekesu.

Tabita wabhangele mbandu mu kilunga kya Jikidistá mu mbanza ya Jope. O makamba mê amuzolele kyavulu mukonda “wakexile mubhanga ima yavulu yambote ni kukwatekesa we kyavulu o jingadyama.” (Ika. 9:36) Jijudé javulu jatungile mu jimbanza mwexile Jijudé ni akwa jixi jengi akexile ni dijina mu dimi dya Hebalayiku mba mu dimi dya Alamayiku, o dya mukwa mu Ngeleku mba mu dimi dya Latim. Kiki kyene kyabhiti ni Tabita. O dijina Doloka, didi mu Ngeleku, mu Alamayiku “Tabita.” O majina ayadi yá alombolola “Kasexi.”

Nange Tabita wakatele anga wafu ni lusolo. Kala kyexile mu bhanga mu izuwa yenyoyo, o mukutu wê a uzowesa phala kumufunda. O kimbi akitula mu inzo yathandu, nange mu inzo Tabita mwene. Mu kibatu kiki kya Oriente Médio o kuma kutema kyavulu, mukonda dya kiki o imbi yatokalele ku ifunda mu kizuwa kyafu o muthu mba mu kizuwa kyakayela. O Jikidistá ku Jope evwile kwila poxolo Phetele wexile mu mbanza ya zukamene ku Lida. Phetele wexile ni kithangana kyasoko phala kubhixila ku Jope ande dya kufunda Tabita, mukonda o dikanga mu jimbanza jiji dyexile ngó dya 18 dya jikilómetulu. O muthu wabhingile ngó kwenda ola jiwana. Kyenyiki o jiphange mu kilunga atumikisa mayala ayadi phala kubhinga kwa Phetele nayi mu mbanza ya Jope ni lusolo. (Ika. 9:37, 38) Sayi diyala mukwa kutokwesa wambe: “Mu ukulu mwexile ima yavulu yexile mubhangesa o Jijudé kutumikisa o athu mu kiyadi ni kiyadi. Kima kimoxi, akexile mubhanga kiki phala o muthu wamukwenda ni mukwâ na kale mbangi ya ima yamuzwela o muthu wamukwenda nê.”

Ihi yabhiti kyoso Phetele kyabhixila ku Jope? O Bibidya yamba: “A mwambata mu inzo yathandu, o atudi a ahatu a mu kondoloka. Ene akexile mudila ni kulondekesa o mavunga ni izwatu ya mukwá ya bhangele Doloka kyoso kyakexile hanji ku mwenyu.” (Ika. 9:39) Tabita amuzolele kyavulu mu kilunga mukonda wexile mubhanga ima yavulu yambote, wexile we mutunga izwatu phala o atudi. Wexile mubhanga izwatu ni mavunga exile muta kuthandu dya izwatu yiyi. Kitwejiya se Tabita wexile musumba o milele mba wexile ngó mutunga o izwatu. Kabasa kima, twejiya kwila amuzolele mukonda wexile mubhanga ima yavulu yambote ni kukwatekesa kyavulu o jingadyama.

O yamono Phetele mu inzo yenyoyo yamubhangesa kudiwana. O ngijiye amwixana Richard Lenski wambe: “O mukondo yu ki wadifwanganene ni mukondo a ulondekesa kwala o ahatu a exanene phala kudila ni ku yó exile muxika jimbendu mu inzo ya Jayilu. O athu kexile mudidila Tabita mu mangonya.” (Mat. 9:23) Akexile mumudidila mu kidi ni muxima woso. Kuma o divulu dya Ikalakalu ki ditumbula diyala ku mbandu ya Tabita, kiki kibhangesa avulu kwamba kuma Tabita wexile dikudi.

Kyoso Jezú kyatumikisa o jipoxolo jê phala kuboka, wa abhana kutena phala kufukununa “o madifundu.” (Mat. 10:8) Phetele wamonene kya Jezú kufukununa athu kala o mona wa Jayilu. Mu kithangana kyenyókyo ki kwexile luwa poxolo wafukunwine muthu. (Mál. 5:21-24, 35-43) Phetele wabhingi ku athu akexilemu phala kutunda mu inzo yathandu, yu wasambe ni kuswina kwoso, kyenyiki Tabita wajikula o mesu anga waxikama. Xinganeka o kusanguluka kwexile naku o atudi ni jiphange joso ku Jope kyamono kwila o phange yâ ya kazola Tabita wavutuka kumwenyu.—Ika. 9:40-42.

a Tala o kaxa “Sawúlu o Falizewu,” mu difwe 70.

b O jipoxolo ene akexile mu bhana o mawuhete a nzumbi ikola ya Nzambi. Maji kala kitwamono mu kaxi, nange Jezú wabhana kwa Ananiya o ungana wakubhana o nzumbi ikola kwa Sawúlu. Kyoso kyakituka Kidistá kwabhiti ithangana yavulu phala Sawúlu kudisanga ni 12 kya jipoxolo. Maji ande dya kudisanga ni jipoxolo mwene wexile kyá mubhanga o kikalakalu kya Jihova. Nange Jezú wabhangesa kwila Sawúlu ukala ni kutena kwabhindamene phala kukumbidila o kikalakalu kyê kya kuboka.

c Tala o kaxa “Tabita ‘wexile mubhanga ima yavulu yambote,’” mu difwe 75.

    Madivulu Muoso Kimbundu (2008-2025)
    Kutunda
    Kubokona
    • Kimbundu
    • Kuwanena akwenu
    • Yakuwabhela
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ijila
    • Kikutu Kyetu
    • Definições de privacidade
    • JW.ORG
    • Kubokona
    Kuwanena akwenu