OMWATSI W’ERIGHA 46
Yehova Akathukakasaya Ngoku Akendi Syakolha Ekihugho Mwa Paradiso
“Oyukatsumulhawa omo kihugho, asyatsumulhwa oku Nyamuhanga w’ekwenene.”—ISA. 65:16.
OLHWIMBO 3 Amaha, Amaaka, n’Erisika Lyethu
EBIKENDI KANIBWAKOa
1. Ni mwatsi wahi ogho omuminyereri Isaya abwira Abaisraeli balikyabo?
OMUMINYERERI Isaya mwakania oku Yehova nga “Nyamuhanga w’ekwenene.” Ekinywe ekyahindulhawamo “kwenene” erikithwalha ngoku kine kikamanyisaya “amina.” (Isa. 65:16) Ekinywe “amina” kikamanyisaya “kwabinabye bithya” kutse “kwenene.” Mughulhu mungyi ekinywe “amina” kikakolesibawa omwa Biblia erikakasya ngoku ebya Yehova kutse Yesu akabugha kutse erikolha bihikire. Busana n’ekyo, omwatsi wa Isaya okwa Baisraeli balikyabo aby’alhangirikire ndeke: Ebya Yehova akalhaghulha mughulhu wosi ni by’eriyikethera. Yehova abirikangania okwenene kw’ekyo omw’iberererya obuli mughuma w’okwa milhaghe yiwe.
2. Busana naki thwangana yikethera emilhaghe ya Yehova eyihambire okwa buthuku bwethu obukasa, kandi ni bibulyo byahi ebya thukendi kaniako?
2 Mbwino nethu thwanganabya n’eriyikethera ng’eryo omwa milhaghe ya Yehova eyihambire okwa buthuku bwethu obukasa? Hakuhi myaka 800 Isaya alibereho, omukwenda Paulo mwasoborera ekikaleka emilhaghe ya Nyamuhanga mughulhu wosi iyabya y’eriyikethera. Paulo mwabugha athi: “Nyamuhanga syali thoka eribiha.” (Ebr. 6:18) Ngoku olhusi lhuthe lhwangahulhukya amaghetse awuwene n’awali mw’omunyu, Yehova nayu, Enzuko y’ekwenene, syanga bugha amabehi. Kwesi, thwangana yikethera ighuma obuli kindu ekya Yehova akabugha, imwamuli n’emilhaghe yiwe eyosi eyihambire okwa buthuku bwethu obukasa. Omo mwatsi ono, thukendi kania okwa bibulyo bino: Ni byahi ebyo Yehova abiriyilhagha erithuha omwa buthuku obukasa? Kandi ni kakasya lyahi eryo Yehova abirithuha erikakanganaya ngoku emilhaghe yiwe yikendi syabererera?
YEHOVA ABIRIYILHAGHAKI?
3. (a) Ni mulhaghe wahi agho abaghombe ba Nyamuhanga banzire? (Eribisulirwa 21:3, 4) (b) Abandi bakakolhaki thukababwira okwa mulhaghe oyo?
3 Abaghombe ba Nyamuhanga erithimba omwa kihugho kyosi banzire omulhaghe ogho thukayakanayako. (Soma Eribisulirwa 21:3, 4.) Yehova abirilhaghanisya obuthuku omughulhu “olhuholho silhwendi syasabyaho, erisusumana kutse eririra, kutse eriaghalhwa.” Abangyi omw’ithwe thukakolesaya omwatsi we Biblia oyu owakatsemesaya owahambire okwa ngebe omwa Paradiso thukathulira abandi. Abandi bakakolhaki thukababwira okwa mulhaghe oyu? Ibangana bugha bathi, “Ekyo ni kindu ekithendi syabya.”
4. (a) Ni byahi ebya Yehova abya inianasi? (b) Eryongera okw’iyilhagha, ni kindi kyahi ekya Yehova akolha?
4 Ni kwenene, omughulhu asondolha omukwenda Yoane erihandika omulhaghe oyu ow’engebe omwa Paradiso, Yehova abya inianasi ngoku nethu munabwire thwangabwire abandi okwa maha aya thukathulha omwatsi w’Obwami. Yehova kandi abya inianasi ngoku kyangakalire abangyi eriligha omulhaghe ‘w’emyatsi mihya-mihya’ oyu. (Isa. 42:9; 60:2; 2 Kor. 4:3, 4) Neryo thwanga kakasya thuthi abandi—nethu ithw’ibene-bene—ngoku emighisa eyikanibweko omwa Eribisulirwa 21:3, 4 yikendi syabererera? Yehova mwathasubulira okw’iha omulhaghe ow’akatsemesaya oyu aliwe kandi mwaha n’esyonzumwa esyangaleka ithwayiketheragho. Ni nzumwa syahi esyo aha?
YEHOVA AKAKAKASAYA NGOKU OMULHAGHE WIWE AKENDI SYABERERERA
5. Ni nzumwa syahi esyathuwithe esikaleka ithwayikethera omulhaghe wa Nyamuhanga owe Paradiso kandi ni hayi aho thwanga sibana?
5 Thukabana esyonzumwa esikaleka ithwayikethera omulhaghe wa Yehova owe Paradiso omwa milhondo eyikakwamako. Hakabugha hathi: “Oyuwikere oko kithumbi ky’obwami mwabugha athi, Lebaya! Lino ngayira emyatsi yosi mo mihya-mihya. Neryo mwabugha athi, wusake ebi kusangwa ebinywe ebi ni by’eriyikethera n’eby’ekwenene. Kandi mwabugha athi, Byamakoleka! Ingye indi Alfa na Omega, eritsuka n’enduli.”—Erib. 21:5, 6a.
6. Busana naki erikakasya eriri omwa Eribisulirwa 21:5, 6 likaghumaya eriyikethera lyethu omwa mulhaghe wa Nyamuhanga?
6 Busana naki omwatsi we Biblia oyu akaghumaya eriyikethera lyethu omwa mulhaghe wa Nyamuhanga? Ekitabu Revelation Climax kikabugha bino okwa milhondo eyi: “Yehova mwabya ng’oyukasayiningira abandu abathaleghulha b’ekihandiko ky’endaghano, ey’emighisa eyi ey’obuthuku obukasa.”b Omulhaghe wa Nyamuhanga ali omwa Eribisulirwa 21:3, 4. Aliwe omwa mulhondo 5 n’owa 6, thukabya ng’abamabanamo esayini ya Yehova, eyikakakasaya okwenene kw’omulhaghe wiwe. Leka thulebaye ndeke ebinywe ebya Yehova akakolesaya erikakasya eriyilhagha liwe.
7. Busana naki ebinywe ebikatsuka erikakasya lya Nyamuhanga ni by’embaghane, kandi busana naki ekyo ni kikulhu?
7 Erikakasya lya Nyamuhanga likatsuka n’ebinywe bino: “Oyuwikere oko kithumbi ky’obwami mwabugha athi.” (Erib. 21:5a) Ebinywe ebi bikakanaya okwa mughuma w’okwa mirundi isathu eyiri omw’Ibisulirwa Yehova akakania erilhabira omo syonzoli. Neryo Yehova iyuwene-wene yuwaha erikakasya eri, butsira omumalaika w’amaaka, nibya butsira Yesu oyuwabirilhubukibwa! Eki kikakanganaya ngoku ebinywe ebikakwamako ni by’eriyikethera. Busana naki ithwabugha thuthya? Kundi Yehova ‘syalibiha.’ (Tito 1:2) Ebinywe ebyo bikaleka ebya thukasoma omwa Eribisulirwa 21:5, 6 ibyabya by’eriyiketherwa ighuma.
“LEBAYA! LINO NGAYIRA EMYATSI YOSI MO MIHYA-MIHYA”
8. Yehova akahira athi omuwatho okw’ibererera ly’omulhaghe wiwe? (Isaya 46:10)
8 N’ekindi, thukanaye okwa kinywe “Lebaya!” (Erib. 21:5) Ekinywe ky’Ekigiriki ekyahindulhawamo “lebaya!” kikolesibirwe mirundi mingyi omwa kitabu ky’Eribisulirwa. Ekitabu kighuma kikabugha kithi akaminyikalho akali okwa kinywe ekyo kakolesibirwe “ng’enzira y’erihira omwa musomi mw’omuhwa w’erihulikirira ndeke ekikayakwamako.” Ni kyahi ekikwamire akaminyikalho ako? Ebinywe bya Nyamuhanga bino: “Ngayira emyatsi yosi mo mihya-mihya.” Ni kwenene, Yehova akakanaya okwa syombinduka sy’obuthuku obukasa, aliwe okw’iyo omulhaghe oyu kwenene akendi syabya indi akakanaya okwa syombinduka esi ng’esinemubya.—Soma Isaya 46:10.
9. (a) Ebinywe ‘eriyira emyatsi yosi mo mihya-mihya’ bikakanaya okwa mibiiri yahi ibiri ya Yehova? (b) Ni kyahi ekikendi syabya okwa “lhubulha” “n’ekihugho” ebiriho lino?
9 Thulebaye ndeke ebinywe ebikakwamako ebiri omwa Eribisulirwa 21:5: ‘Eriyira emyatsi yosi mo mihya-mihya.’ Omwa sura eyi, ebinywe ebyo bikakanaya okwa mibiiri ibiri ya Yehova—erisubyaho ekindi n’erisuba-subania. Eky’erimbere, ni kyahi ekya Yehova akendi lhusyaho? Eribisulirwa 21:1, hathi: “Olhubulha lhw’erimbere n’ekihugho ky’erimbere mubyalenga.” “Olhubulha lhw’erimbere” sy’esyogavumente sy’ekipolitiki esikasondolibawa na Sitani n’esyombinga siwe. (Mt. 4:8, 9; 1 Yn. 5:19) Ngoku kikolesibirwe omwa Biblia, “ekihugho” kyangana manyisya abandu. (Enz. 11:1; Esy. 96:1) Kwesi, “ekihugho ky’erimbere” b’abandu babi abamunabwire. Yehova syendi syakwama kyuwania-wania kutse erihindulha “olhubulha” “n’ekihugho” ebiriho lino; omwakanya k’ekyo, akendi syabithoghothya omw’isubyaho ebindi. Akendi syasubya omo mwanya w’olhubulha n’ekihugho ebiriho lino mo “lhubulha lhuhya-lhuhya n’ekihugho kihya-kihya”—ni bugha ambu, egavumente embyaka n’abandu bahyaka.
10. Ni byahi ebya Yehova akendi syayira mo bihya-bihya?
10 Omwa Eribisulirwa 21:5, thukathasyasoma okwa ebya Yehova akabugha ebihambire okwa ebyo akendi syakolha mo bihya-bihya. Lhangira ngoku Yehova mwathabugha athi: “Ngakolha emyatsi yosi emihya-mihya.” Omwakanya k’ekyo, mwabugha athi: ‘Lino ngayira emyatsi yosi mo mihya-mihya.’ Yehova akendi syayira ekihugho n’abandu mo bahya-bahya omw’ibahikania. Ngoku Isaya analhaghulha, ekihugho kyosi kikendi syabya ng’akalima akuwene—e Edeni y’ekihugho kyosi. Kandi thukendisyayirwa mo bahya-bahya, kutse erisuba-subanibwa, obuli mundu erilhamibirwa ighuma. Abalema, esyondimethime, n’abatsiha bakendisyalhamibwa, kandi nibya n’ababiriholha bakendisya lhubukibwa.—Isa. 25:8; 35:1-7.
“EBINYWE EBI NI BY’ERIYIKETHERA N’EBY’EKWENENE. . . . BYAMAKOLEKA!”
11. Ni kihano kyahi n’enzumwa yahi ebya Yehova aha Yoane?
11 Ni kindi kyahi ekya Nyamuhanga abiribugha erithukakasya? Mwabwira Yoane athi: “Wusake ebi kusangwa ebinywe ebi ni by’eriyikethera n’eby’ekwenene.” (Erib. 21:5) Yehova mwathasubulira okw’ikwama kyalhaghira athi “wusake.” Mwaha n’enzumwa eyikaleka. Mwabugha athi: “Kusangwa ebinywe ebi ni by’eriyikethera n’eby’ekwenene”—ni bugha ambu, ebinywe Biwe ni by’eriyikethera kandi bihikire. Thukasima kundi Yoane mwaghendera okwa kihano ky’eribugha indi “wusake.” Busana n’ekyo, thwangana soma okwa mulhaghe wa Nyamuhanga owe Paradiso n’erighanirya oko mighisa mibuyanga eyo thulindirire.
12. Busana naki Yehova aby’asingene akabugha athi: “Byamakoleka!”
12 Nyamuhanga akathasyabugha athiki? “Byamakoleka!” (Erib. 21:6) Hano Yehova akakanaya okwa byosi ebyo abiryahulha ebihambire okwa mulhaghe we Paradiso ng’ebyabirikoleka. Kandi asingene eribugha athya kundi sihali ekyosi-kyosi ekyanga mukakirya eriberererya ekighendererwa kiwe. Yehova akathuha ekindi kindu ky’amaaka ekikakanganaya ngoku buthekwa-buthekwa omulhaghe wiwe akendi syabererera. Ky’ekyahi?
“INGYE INDI ALFA NA OMEGA”
13. Ni kyahi ekyaleka Yehova iniabugha athi: “Ingye indi Alfa na Omega”?
13 Ngoku kikanganibwe okw’itsuka, mirundi isathu Yehova iyuwene-wene mwakania erilhabira omwa syonzoli esyo aha Yoane. (Erib. 1:8; 21:5, 6; 22:13) Okwa buli murundi, Yehova mwabugha ebinywe bighumerere athi: “Ingye indi Alfa na Omega.” Enyughuta alfa y’eyikatsuka esyonyughuta sy’Olhugiriki, ne omega y’ey’erighunzerera. Omw’ikolesya ebinywe “Ingye indi Alfa na Omega” akayikaniako, Yehova akakanganaya ngoku amabiritsuka ekindu, akakikolha erihika aho kikendi hwera.
Yehova amatsuka erikolha ekindu, akakolhakyo erihika aho kikendi hwera (Lebaya enungu 14, 17)
14. (a) Iha eky’erileberyako ekikakanganaya omughulhu Yehova abya ng’oyuwamabugha athi, “Alfa” n’omughulhu ogho akendi syabya ng’oyuwamabugha athi, “Omega.” (b) Ni kakasya lyahi eriri omwa Enzuko 2:1-3?
14 Yehova abere abirihangika Adamu na Eva, mwakangania ekighendererwa kiwe ky’erimbere busana n’abandu n’ekihugho. E Biblia yikabugha yithi: “Nyamuhanga mwatsumulhabo, neryo Nyamuhanga mwabwirabo athi, mubuthe mukanyirire, musulhaye ekihugho, mughondayekyo.” (Enz. 1:28) Okwa buthuku obo, mwabya ng’oyuwamabugha athi “Alfa.” Mwakangania ndeke-ndeke ekighendererwa kiwe: Obuthuku bwangahikire ab’olhubutho lhwa Adamu na Eva abahikene kandi abowa ibusulya ekihugho n’erikihindulhamo Paradiso. Omwa buthuku obukasa obo, Yehova akendisyabya ng’oyukabugha athi “Omega.” Abere abirighunza erihangika ‘olhubulha n’ekihugho n’ebyosi ebirimo,’ Yehova mwaha ebikakanganaya ngoku ekighendererwa kiwe kikendi syabererera. Biri omwa Enzuko 2:1-3. (Soma.) Yehova mwahighulha ekiro ky’omusanju ng’ekibuyirire okw’iyo. Ekyo kikamanyisayaki? Yehova mwakakasya ngoku syangabere athethaberererya ekighendererwa kiwe busana n’abandu n’ekihugho. Kyangabererere omwa buswire okw’ihwererera ly’ekiro ky’omusanju ekyo.
15. Busana naki mukyasond’ilhangirika Sitani ng’amimania ekighendererwa kya Nyamuhanga busana n’abandu?
15 Adamu na Eva babere babiriyisamambulha, mubabya bakolha-nabi kandi mubasighalirya ab’olhubutho lhwabu b’ekibi n’olhuholho. (Abar. 5:12) Busana n’ekyo, mukyasond’ilhangirika Sitani ng’amimania ekighendererwa kya Nyamuhanga eky’erisulya omwa kihugho mw’abandu abahikene kandi abowa. Mukyabya Sitani ng’amaleka kikalire Yehova eribugha athi “Omega.” Sitani angabya imwalengekania athi Yehova syakiwithe eky’erikolha. Angabya imwalengekania athi Yehova ang’ithire Adamu na Eva n’erihangika owundi mulhume n’omukali abahikene eriberererya ekighendererwa kiwe busana n’abandu. Aliwe Nyamuhanga kwakolha ekyo Diabolo angabughire athi ni mubehi. Busana naki? Kundi, ngoku kiri omwa Enzuko 1:28, Yehova abya iniabiribwira Adamu na Eva athi ab’olhubutho lhwabo bangusulirye ekihugho.
16. Busana naki Sitani angabya imwalengekania athi angatswebire Yehova athi abirilemwa?
16 Ni kindi kyahi ekya Sitani angalengekenie athi Nyamuhanga angakolire? Obundi angalengekenie athi Yehova angalekire Adamu na Eva ibabutha abaana abathahikene abathe bangathokire erihika okw’ihikana. (Omu. 7:20; Abar. 3:23) Okw’ekyo, Diabolo angabughire athi Yehova abirilemwa. Busana naki? Kundi enzira eyi siyangaberererye ekighendererwa kya Nyamuhanga, ni bugha ambu, eryusulya ekihugho Paradiso mw’ab’olhubutho lhwa Adamu na Eva abahikene kandi abowa.
17. Yehova mwaghunzaho athi eriyisamambulha lya Sitani n’abandu b’erimbere, kandi ni byahi ebikendi syalhwiririramo? (Lebaya n’ekisasani.)
17 Yehova mwaghunzaho eriyisamambulha lya Sitani n’ery’abandu b’erimbere omwa nzira eyitholere eribya imuyaswekya Sitani. (Esy. 92:5) Omwakanya k’erilhangirika mwa mubehi, Yehova mwakangania ku ni w’ekwenene omw’ilighira Adamu na Eva eributha abaana. Kandi omwakanya k’erilhangirika ng’oyuwabirilemwa, Yehova mwakangania kw’abirisingura. Mwalhangira athi ekighendererwa kiwe kikabya ikinemulholha embere omw’ihiraho “ekihanda” ekyangalhamirye ab’olhubutho lhwa Adamu na Eva abowa. (Enz. 3:15; 22:18) Endegheka ya Yehova ey’endongolya yitholere eribya imuyakukubalya Sitani. Busana naki? Kundi endegheka eyo yiseghemere oko lhwanzo olhuthemo eriyitsomana. (Mt. 20:28; Yn. 3:16) Sitani syawithe omubere oyo. Neryo, ni byahi ebikendi syabya busana n’endegheka y’endongolya? Okw’ihwererera ly’Emyaka Rukumi, ab’olhubutho lhwa Adamu na Eva abahikene kandi abowa bakendi sy’ikalha okwa kihugho paradiso—ngoku ekighendererwa kya Yehova eky’erimbere kyanabya. Okwa buthuku obo, Yehova akendi syabugha ngoku kyabya kitholere eribya athi, “Omega.”
NGOKU THUKAGHUMAYA ERIYIKETHERA LYETHU OMWA MULHAGHE WA YEHOVA OWE PARADISO
18. N’ikakasya lyahi ery’emiringo isathu erya Nyamuhanga akathuha? (Lebaya n’akasanduko “Esyonzumwa Isathu Esyanga Leka Ithwayikethera Omulhaghe wa Yehova.”)
18 Erikwamana n’ebya thwamabirikaniako, ni kakasya lyahi erya thwanga bwirako abakathika-thikira erisyabererera ly’omulhaghe wa Nyamuhanga owe Paradiso? Eky’erimbere, Yehova iyuwene-wene yukayilhagha. Ekitabu ky’Eribisulirwa kikabugha kithi: “Oyuwikere oko kithumbi ky’obwami mwabugha athi, Lebaya! Lino ngayira emyatsi yosi mo mihya-mihya.” Awithe amenge, amaaka, kandi anzire eriberererya omulhaghe wiwe. Ekyakabiri, eribererera ly’omulhaghe wiwe ni ry’okwenene indi oku Yehova liri ng’eryabiribya. Ahikire akabugha athi: “Ebinywe ebi ni by’eriyikethera n’eby’ekwenene. . . . Byamakoleka!” Ekyakasathu, Yehova amabiritsuka ekindu, akakikolha erihika aho kikendi hwera, ngoku kikanganibwe omo binywe bino: “Ingye indi Alfa na Omega.” Yehova akendisya kangania ngoku Sitani ni mubehi kandi oyulemirwe.
19. Abandu bamathika-thikira omulhaghe wa Nyamuhanga owe Paradiso, iwukendi kolhaki?
19 Wibuke, obuli eribwira abandi okw’ikakasya lya Nyamuhanga omw’ithulira, wukaghumaya eriyikethera lyawu omwa milhaghe ya Yehova. Neryo ekindi kiro wukasomera omundu y’omulhaghe ow’akatsemesaya owahambire okwa Paradiso eyikayasa owali omwa Eribisulirwa 21:4 neryo iniabugha athi, “Ekyo ni kindu ekithendi syabya,” iwukendi kolhaki? Busana naki iwuthamusomera n’erimusoborera omulhondo wa 5 n’owa 6? Kanganaya ngoku Yehova abirikakasya omulhaghe wiwe omw’isayininga kugho, omwa sayini yiwe-yiwe.—Isa. 65:16.
OLHWIMBO 145 Nyamuhanga Erilhaghanisya e Paradiso
a Omwatsi ono akendi kania okw’ikakasya eryo Yehova abirithuha erikathukanganaya ngoku omulhaghe wiwe we Paradiso akendi syabererera. Obuli eribwira abandi okw’ikakasya eri, thukaghumaya eriyikethera lyethu omwa milhaghe ya Yehova.
b Lebaya ekitabu Revelation—Its Grand Climax At Hand! olhup. 303-304, enu. 8-9.