OMWATSI W’ERIGHA 51
Ibya n’Amaha Awathe Angakulhabirya Ahisi
“Amaha syali thutheba.”—ABAR. 5:5.
OLHWIMBO 142 Eryamakirira Amaha Wethu
EBIKENDI KANIBWAKOa
1. Busana naki ithwabugha thuthi amaha wa Abrahamu abya w’okwenene?
YEHOVA mwalhaghanisya munywani wiwe Abrahamu athi ebihanda byosi by’ekihugho byanga tsumwirwe erilhabira omwa lhubutho lhwiwe. (Enz. 15:5; 22:18) Kundi Abrahamu aby’awithe erikirirya erighumire omu Nyamuhanga, aby’ayikethere ngoku omulhaghe wa Nyamuhanga angabererere. Nomubyanabya bithya, omughulhu Abrahamu abya w’emyaka 100 na mukali wiwe myaka 90, abathahenie abathaleghulha abo babya isibali babutha omughalha. (Enz. 21:1-7) Aliwe e Biblia yikabugha yithi: ‘Abrahamu mw’ikirirya n’eribya n’amaha. Busana n’eki, mwabya thatha w’ebihanda bingyi, ngoku kyabughawa.’ (Abar. 4:18) Wunasi ngoku amaha wa Abrahamu mwabererera. Mwabutha omughalha oyo abya iniabirikandira, ya Isaka. Amaha wa Abrahamu abya aseghemere okuki?
2. Ni kyahi ekyaleka Abrahamu iniayikethera ngoku omulhaghe wa Yehova angabererere?
2 Busana n’obunywani bw’ahakuhi obo aby’awithe na Yehova, Abrahamu “abya iniabiriligha omo muthima wiwe athi, Nyamuhanga angathoka eriberererya erilhagha liwe.” (Abar. 4:21) Yehova mwasima Abrahamu kandi mwamwahulha mwa muthunganene busana n’erikirirya liwe. (Yak. 2:23) Ngoku kikanganibwe omwa Abanya Roma 4:18, erikirirya lya Abrahamu n’amaha wiwe byabya bihambene. Neryo muyire thulebaye ebya mukwenda Paulo akabugha ebihambire okwa maha ngoku kiri omwa Abanya Roma sura 5.
3. Ni byahi ebya Paulo akasoborera ebihambire okwa maha?
3 Paulo akasoborera ekyanga leka ithwayikethera ngoku ‘amaha wethu syali thutheba.’ (Abar. 5:5) Kandi akathuwathikaya eriyitheghererya ngoku amaha wethu w’Ekikristayo angan’ongera erighuma. Thukalebya emibere Paulo athondogholeramo ebiri omwa Abanya Roma 5:1-5, lengekanaya okwa byawalhabiremo. Omw’ikolha ekyo, iwangana lhangira ngoku amaha wawu w’Ekikristayo abiryongera erighuma obuthuku bunemulhaba. Kandi omwatsi ono akendi kangania ngoku wang’ongera erighumya amaha wawu kwilhaba ngoku ali lino. Leka thutsuke erikania okwa maha mabuyanga agho Paulo akabugha athi syanga thulhabirya ahisi.
AMAHA WETHU MABUYANGA
4. Ni byahi ebikanibweko omwa Abanya Roma 5:1, 2?
4 Soma Abanya Roma 5:1, 2. Paulo ahandikira ebinywe ebi by’ekithunga ekye Roma. Balikyethu b’eyo babya ibabir’igha oku Yehova na Yesu, ibabirikangania erikirirya, n’eribya Bakristayo. Neryo Nyamuhanga ‘mwabayira mwa bathunganene busana n’erikirirya,’ kandi mwabahakabya omwa mulimu abuyirire. Mubabana amaha mabuyanga, aw’okwenene.
5. Abahakabibwa bawithe mahaki?
5 Enyuma waho Paulo mwahandikira Abakristayo abahakabibwa abe Efeso ebihambire okwa maha agho bahebawa. Amaha ayo mwabya eribana ‘omughisa mubuya ogho Nyamuhanga akalhagha abandu biwe.’ (Efe. 1:18) Kandi Paulo mwathasyakangania Abanya Kolosai amaha wabo ng’angabererere hayi. Mwahulhagho mo “amaha w’erilhama awabikire busana nenyu elhubulha.” (Kol. 1:4, 5) Neryo amaha w’Abakristayo abahakabibwa ali athi bakalhubukibawa okwa ngebe y’erikotha elhubulha eyo bakendi syathabalha haghuma na Kristo.—1 Tes. 4:13-17; Erib. 20:6.
Mughalha Wethu F. W. Franz mwakangania ndeke eriyikethera eryo Abakristayo abahakabibwa bawithe oko maha wabo (Lebaya enungu 6)
6. Mughalha wethu mughuma omuhakabibwa mwabugha athiki okwa maha wiwe?
6 Abakristayo abahakabibwa bakalhangira maha ayo mwa w’obughuli. Omughuma w’okw’ibo, Mughalha Wethu Frederick Franz, mwabugha bino erilhua okwa muthima: “Amaha wethu ni w’okwenene, kandi akendi syabererera ighuma okwa buli mundu w’erighunzerera ow’okwa bandu 144,000 ab’ekihyo kike okwa lhulengo olhwa thuthethwathalengekaniako.” Abere abirikolera Nyamuhanga buthaleghulha ahabw’emyaka mingyi, omwa 1991 Mughalha Wethu Franz mwakakasya athi: “[Sithuli] thwathibirirwa obughuli bw’amaha ayo. . . . Thukongera eritsemeragho thunemwongera erilindagho. Ni kindu ky’obughuli ekyo thukalinda, nomukyanga yithagha erilinda ahabw’esyomiliyoni sy’emyaka. Ng’ongera erilhangira amaha wethu mwa w’obughuli lino kwilhaba kera.”
7-8. Ni mahaki agho abangyi bawithe? (Abanya Roma 8:20, 21)
7 Abangyi abakaramaya Yehova munabwire bawithe awandi maha. W’amaha agho Abrahamu aby’awithe—engebe y’erikotha oko kihugho ahisi sy’Obwami bwa Nyamuhanga. (Ebr. 11:8-10, 13) Paulo mwahulha ebibuyanga ebyo abawithe amaha ayo balindirire. (Soma Abanya Roma 8:20, 21.) Wabere wukatsuka erigha okwa milhaghe ye Biblia ey’obuthuku obukasa, ni wahi owakutsemesaya kutsibu? Mbwino y’ekwenene ey’eribugha indi kiro kighuma wukendi syahikana, iwabya isiwukiri mukolha-nabi? Kutse mbwino muwatsema wukaminya ngoku abanzwa bawu ababiriholha bakendi syalhubuka n’erithasy’ikalha oko kihugho paradiso? Eki mukyaleka iwabya n’ebingyi by’erilindirira ebiseghemere okwa maha.
8 Mbulha thulindirire erisyatsemera engebe y’erikotha omwa lhubulha kutse okwa kihugho, thuwithe amaha mabuyanga awangaleka ithwatsema. Kandi amaha awakaleka ithwatsema angan’ongera erighuma. Ebyo Paulo akathasyahandika bikasoberera ekyo nga kyangabya kithi. Muleke thulebaye ebyo ahandika ebihambire oko maha wethu. Erikolha ekyo kikendi leka ithw’ongera eriyikethera ngoku amaha wethu akendi lholha embere erighuma kandi akendi syabererera.
NGOKU AMAHA AK’ONGERA ERIGHUMA
Abakristayo abosi batholere ibabya ibanasi ngoku bangana bana amalighe malebe (Lebaya enungu 9-10)
9-10. Ngoku kikanganibwe omwa ky’erileberyako kya Paulo, Abakristayo batholere ibabya ibanasiki? (Abanya Roma 5:3) (Lebaya n’ebisasani.)
9 Soma Abanya Roma 5:3. Lhangira ngoku amalighe nagho anganaleka amaha in’ongera erighuma. Ekyo kyangana thuswekya. Aliwe, abosi abakakwama Kristo bangana bana amalighe. Thulebaye eky’erileberyako kya Paulo. Mwabwira Abanya Tesalonika athi: “Omughulhu thwabya nenyu thwanabya thukababwira thuthi thwasyendereribwa; neryo ekyo mukyabererera.” (1 Tes. 3:4) N’okwa Banya Korinto, mwahandika athi: “Sithwanzire mukabya buthaminya malighe wethu agho thwabana . . . kyaleka ithwabulha amaha w’eribyaho, thuthi thukendi holha.”—2 Kor. 1:8; 11:23-27.
10 N’Abakristayo munabwire bangana bana amalighe malebe. (2 Tim. 3:12) Kandi ibbwa iwe? Iwe erikirirya Yesu n’erimukwama, mbwino kyanabirileka iwabana amalighe? Abanywani n’abahughu bangabya imubakusiningulira. Nibya bangabya imubanakutsurumira. Mbwino iwe erithwamu eribya mw’okwenene omo myatsi yosi kyanabirikulethera ebitsibu okwa mubiiri? (Ebr. 13:18) Egavumente yine yathakuhakanisya habw’eribwira abandi okwa maha wawu? Nomuthwangabana amalighe awali athi, Paulo mwabugha athi thutholere ithwatsema. Busana naki?
11. Busana naki thutholere ithwathwamu eriyiyinirya ekitsibu kyosi-kyosi?
11 Thwangana tsema omughulhu thuwithe amalighe busana n’ebikalhwiririramugho. Ngoku Abanya Roma 5:3 hakabugha, ‘obulighe bukaletha eriyiyinia.’ Abakristayo abosi bakendi bana amalighe, neryo kwesi Abakristayo abosi batholere ibayiyinia. Thutholere ithwathwamu eriyiyinirya ebitsibu byosi-byosi ebyo thwanga bana. Neryo imuthukendi thoka eriyilhangirira eribererera ly’amaha wethu. Sithwanzire thukabya ng’abo Yesu aby’akalengekaniako akakania okwa mbutho eyathoghera okwa lhukuka. Okw’itsuka mubaligha ekinywe n’obutseme aliwe babere babana “obulighe kutse eriendererya,” mubathwikalha. (Mt. 13:5, 6, 20, 21) Ni kwenene, sithuli tsema thukabana erihakanisibwa kutse ebitsibu, aliwe thukaghasirawa thwamabiyiyinirya. Omwa nziraki?
12. Thukaghasirawa thuthi thwamayiyinirya ebitsibu?
12 Omwigha Yakobo mwakangania emighaso y’eriyiyinirya ebitsibu. Mwahandika athi: “Eriyiyinia lyenyu lihikane ndeke, imwabya bandu abahikene imwabirikulha ndeke, isimuli bulha mwatsi.” (Yak. 1:2-4) Yakobo akakanaya okw’iyiyinia ng’eriwithe omubiiri w’erikolha. Eriyiyinia lyabirihebwa mubiiri wahi ow’eriberererya? Lyangana kuwathikya erikulha-kulhania ndeke emibere ng’erighumisirizya, erikirirya, n’eriyikethera Nyamuhanga. Nomwabine, thukaghasirawa omwa yindi nzira thwamayiyinia.
13-14. Eriyiyinia mukalhwiririraki, kandi ekyo kihambene kithi n’amaha? (Abanya Roma 5:4)
13 Soma Abanya Roma 5:4. Paulo mwabugha athi eriyiyinia likalhwiririramo ‘erisimwa na Nyamuhanga.’ Eriyiyinia lyawu likaleka Yehova iniakusima. Eki sikirimanyisaya kithi Yehova akasima wukabana ebitsibu. Ekyo Nyamuhanga akasima n’iwe. Eriyiyinia lyawu mukalhwiririra erisimwa na Nyamuhanga. Oyu ka ni mughisa owakaswekaya!—Esy. 5:12.
14 Wibuke ngoku Abrahamu mwayiyinirya ebitsibu neryo Nyamuhanga amamusima. Yehova mwamulhangira ng’omunywani wiwe n’erimughanza mwa muthunganene. (Enz. 15:6; Abar. 4:13, 22) Ekiri ng’ekyo kyanganathubyako. Nyamuhanga erithusima sikiseghemere okwa bunene bw’omubiiri owathukamukolera kutse okwa syonzunzo esya thuwithe. Akathusima busana n’eriyiyinia lyethu buthaleghulha. Kandi nomuthwangabya ithuli b’emyakaki, ithuli omwa mibereki, kutse ithukathoka byahi, ithwe bosi thwangana yiyinia. Mbwino lino wunemuyiyinirya ekitsibu buthaleghulha? Kyamabya ikwakiri kithya, sika busana n’eriminya ngoku Nyamuhanga akakusima. Eriminya ngoku Nyamuhanga anathusimire kyangana thuhambako ndeke. Kyangana ghumya amaha wethu.
AMAHA AWAGHUMIRE
15. Ni yindi nzumwa yahi eyo Paulo ahulha, kandi busana naki ekyo kyangana tabura abandi?
15 Ngoku Paulo anasoborera, Yehova angana thusima thwamayiyirya ebitsibu buthaleghulha. Lhangira ngoku Paulo akalholha embere n’omukania wiwe athi: “Erisimwa likaletha amaha. Kandi amaha syali thutheba.” (Abar. 5:4, 5) Eki kyangana tabura abandi. Busana naki? Kundi ngoku kiri ahanyuma omwa Abanya Roma 5:2, Paulo mwabugha athi Abakristayo abe Roma abo babya ibanawithe amaha, “amaha w’erisangira olhukengerwa lhwa Nyamuhanga.” Neryo omundu iniangana bulya athi, ‘Abakristayo abo bamabya ibabya ibanawithe amaha, busana naki Paulo iniathasyakania okwa maha?’
Amaha agho watsuka eritsemera abiriyongera n’eribya maha awaghumire aw’Ekikristayo (Lebaya enungu 16-17)
16. Amaha akatsuka athi eryongera omwa mundu? (Lebaya n’ebisasani.)
16 Thwangana yitheghererya ekya Paulo amanyisaya omw’ibya ithun’ibukire ngoku amaha ni kindu ekikabya ikinemw’ongera. Ng’eky’erileberyako: Wangan’ibuka omughulhu watsuka eriowa okwa maha mabuyanga awali omwa Kinywe kya Nyamuhanga? Okwa buthuku obo, wangabya imuwalengekania wuthi omwatsi w’er’ikalha kera na kera okwa kihugho paradiso ni bilhotho buyira. Aliwe wabere wunemuminya ndeke Yehova n’emilhaghe eyiri omwa Biblia, muwongera eriyikethera ngoku amaha aya akendi syabererera.
17. Amaha wawu akalholha athi embere eryongera enyuma w’eriyihayo n’eribatizibwa?
17 Nibya n’enyuma w’eriyihayo n’eribatizibwa, amaha wawu mw’ongera erighuma wunemw’ongera erigha n’erikulha bunyakirimu. (Ebr. 5:13–6:1) Obundi wabiriyilhangirira ebiri omwa Abanya Roma 5:2-4. Wabiribana amalighe muthina-muthina, aliwe wabiriyiyiniryagho kandi wabirilhangira ngoku Nyamuhanga akakusima. Iwunayikethere ngoku Nyamuhanga akakusima, lino wuwithe nzumwa nyingyi esyangaleka iwaminya ngoku wukendi syabana ebyo abirilhagha. Amaha wawu abiryongera erighuma kwilhaba erimbere. Okw’iwe amaha ayo ni w’okwenene kandi ni w’obughuli bunene. Akongera erikuhambako ndeke, erihamba okwa mibere yosi y’engebe yawu n’erihindulha emibere wukakolonganiramo n’ab’eka yenyu, ngoku wukathwamu, nibya n’emibere wukakoleserayamo obuthuku bwawu.
18. N’ikakasya lyahi eryo Yehova akathuha?
18 Omukwenda akathasyahulha eyindi nzumwa ngulhu eyihambire okwa maha agho wukabana enyuma w’erisimwa na Nyamuhanga. Akakukakasaya ngoku amaha wawu akendi syabererera. Busana naki iwayikethera ekyo? Paulo akabwira Abakristayo b’erikakasya lya Nyamuhanga lino: “Amaha syali thutheba, kusangwa omulimu abuyirire agho Nyamuhanga athuha, abiryuthulira olhwanzo lhwa Nyamuhanga omo mithima yethu.” (Abar. 5:5) Wuwithe nzumwa nyingyi esyanga leka iwayikethera amaha agho Nyamuhanga abirikuha.
19. Ni yikethera lyahi eryo wangabya nalyo bikahika okwa maha wawu?
19 Lengekanaya okwa mulhaghe ogho Nyamuhanga aha Abrahamu n’okwa mibere Nyamuhanga amusimiramo n’erimughanza mwa munywani Wiwe. Amaha wa Abrahamu mwabererera. E Biblia yithi: “Abrahamu mwalindirira n’erithendi lhuha, neryo mwasunga ebyo Nyamuhanga alhagha.” (Ebr. 6:15; 11:9, 18; Abar. 4:20-22) Omo kwenene amaha wiwe mwathamulhabirya ahisi nahake. Nawu wangana yikethera ngoku wamasighalha muthaleghulha, iwukendi syahembwa busana n’amaha wawu. Amaha wawu ni w’okwenene; akaletha etseme, kandi syanga kulhabirya ahisi! (Abar. 12:12) Paulo mwahandika athi: “Nikwa Nyamuhanga, oyukaletha amaha, abusulhaye n’obutseme bwosi n’obuholho bwosi busana n’erimwikirirya, amaha wenyu akanyirire kutsibu omo buthoki bw’omulimu abuyirire.”—Abar. 15:13.
OLHWIMBO 139 Yilhangire Iwune Omwa Kihugho Kihya-kihya
a Omo mwatsi ono, thukendi lebya nga ni byahi ebiri omo maha wethu ng’Abakristayo n’ekyangaleka ithwayikethera ngoku akendi syabererera. Abanya Roma sura 5 hakendi thuwathikya erilhangira ngoku amaha agho thuwithe lino ali mbaghane okwa agho thwabya nagho thukatsuka erigha ekwenene.