OMWATSI W’ERIGHA 37
Yikethere Yehova Ngoku Samusoni Akolha
“Iwe Mwami Mukulhu, kisi-kisi, wunyibuke, kandi kisi-kisi wumbe akaghalha.”—ABAT. 16:28.
OLHWIMBO 30 Thatha Waghe, Nyamuhanga, Kandi Munywani
EBIKENDI KANIBWAKOa
1-2. Busana naki ni kibuya eriyeghesya okwa bihambire oku Samusoni?
NI KYAHI ekikasa omwa bulengekania bwawu wukowa erina Samusoni? Obundi wukalengekanaya okwa mulhume oyuwabya awithe akaghalha kanene kutsibu. Ekyo ni kwenene. Aliwe Samusoni mwakolha erithwamu erithuwene eryalhwiririramo obulhumi. Nomwabine, Yehova mwahira obulengekania okwa bya Samusoni akolha omwa buthaleghulha, ebyahandikawa omwa Biblia erithughasira.
2 Yehova mwakolesya Samusoni eriberererya ebindu ebikaswekaya eriwathikya abandu Biwe abayisoghawa, Abaisraeli. Bighana bingyi Samusoni aliholire, Yehova mwasondolha omukwenda Paulo erihira erina lya Samusoni omwa listi ey’abalhume b’erikirirya linene. (Ebr. 11:32-34) Eky’erileberyako kya Samusoni kyangana thuhimba. Mwayikethera Yehova n’omwa mibere eyikalire. Leka thulebaye nga ni byahi ebya thwang’ighira oku Samusoni kandi eky’erileberyako kiwe nga kyanga thuhimba kithi.
SAMUSONI MWAYIKETHERA YEHOVA
3. Samusoni mwahebwa lhukwamirwaki?
3 Omughulhu Samusoni abuthawa, Abafilisitini babya ibanemuthabalha ekihanda kye Israeli kandi ibakakinubaya. (Abat. 13:1) Erithabalha lyabu eryabya mw’obutsurumi mulyalethera Abaisraeli b’eriaghalhwa linene. Yehova mwasombolha Samusoni “erilhamya Abaisraeli omo byalha by’Abafilisitini.” (Abat. 13:5) Oyu ka abya mubiiri owakalire kutsibu! Eriberererya olhukwamirwa olhukalire olhu, Samusoni abya w’eriyikethera Yehova.
Samusoni mwayikethera Yehova kandi iniakaghenda-ghendanaya n’emibere eyiriho. Mwakolesya ebyabyaho eriberererya erisonda lya Nyamuhanga (Lebaya enungu 4-5)
4. Yehova mwawathikya athi Samusoni eriyilhusya omo byalha by’Abafilisitini? (Abatsweri 15:14-16)
4 Thalengekania okwa ky’erileberyako ekikakanganaya ngoku Samusoni ayikethera Yehova n’obuwathikya obwa Nyamuhanga amuha. Buthuku bughuma, amahe w’Abafilisitini abya iniabirisyahamba Samusoni e Lehi, kilhangirikire eyabya e Yuda. Abalhume be Yuda mububaha, neryo mubathwamu erighemulira Samusoni y’esyonzighu. Abandu ba Samusoni ibobene-bene mubamuboha ndeke omo bikoba bibiri bihya-bihya n’erimulethera Abafilisitini. (Abat. 15:9-13) Aliwe, “omulimu w’Omwami Mukulhu mwamuhikako n’amaaka” neryo Samusoni amathwa ebikoba ebyo. Neryo “mwabana omukese mubisi w’epunda,” mwimyagho, n’erikolesyagho eritha abalhume 1,000 Abafilisitini!—Soma Abatsweri 15:14-16.
5. Samusoni erikolesya omukese w’epunda, kikabisulhaki okw’iyikethera liwe omu Yehova?
5 Ni kyahi ekyaleka Samusoni iniakolesya omukese w’epunda? Kyabya kirwanisyo ekithe kya buli kiro! Ahathe erithika-thika Samusoni abya inianasi ngoku Yehova yukendi muthokesya butsira ekirwanisyo eky’akolesaya. Omulhume muthaleghulha oyu mwakolesya ebyabyaho eriberererya erisonda lya Yehova. Omo kwenene, Samusoni mwathoka eritha abalhume abosi abo busana n’eriyikethera Yehova.
6. Thwang’ighaki oku Samusoni bikahika okw’iberererya esyongwamirwa syethu sy’ekiteokrasi?
6 Nethu Yehova anganathuha akaghalha k’eriberererya esyongwamirwa syethu, nibya n’esyangabya nga sirithohire. Nyamuhanga anganakolha ekyo omwa nzira eyanga thuswekya. Yikethere ngoku Yehova, oyuwaha Samusoni y’amaaka, akendi kuwathikya erikolha erisonda Liwe wamabya iwunayikethere ngoku akendi kuwathikya.—Emi. 16:3.
7. Ni ky’erileberyako kyahi ekikakanganaya omughaso w’erisondya obusondoli bwa Yehova?
7 Balikyethu bangyi abakasangira omwa by’obuhimbe babirikangania ku bayikethere Yehova. Kera, balikyethu ibakabya ibanemukolha esyopulani n’erihimba ebisenge bingyi by’obwami ebihyaka n’awandi manyumba. Aliwe, erighunzerera, ebiyithawa by’ekithunga kya Yehova ekikakulha-kulhana mubyaleka ihabya esyombinduka. Baghalha bethu b’olhukwamirwa mubasondya obusondoli bwa Yehova n’erilengesya esyonzira mbyaka, ng’erighulha ebithaka ebiriko amanyumba n’erisughagho. Robert, oyo omwa myaka ya lino-lino abya inianemukolha okwa by’obuhimbe bw’amanyumba wethu mangyi erithimba omwa kihugho kyosi, akabugha athi: “Okw’itsuka, mukyakalira abandi eriligha enzira mbyaka eyi.” Akongerako athi: “Enzira eyi yabya mbaghane kutsibu okwa eyathwabya ithwabirighunza myaka ithunemukolesya. Aliwe baghalha bethu mubakangania ku banayitheghekire erighenda-ghendania n’embinduka eyi, kandi kyabirilhangirika ngoku Yehova anemutsumulha esyombinduka esyo.” Eki ni ky’erileberyako kighuma ky’okwa bikakanganaya ngoku Yehova anemusondolha abandu biwe eriberererya erisonda liwe. Mughulhu wosi, ithwe bosi thukakolha ndeke thukayibulya thuthi, ‘Nganemusondekania obusondoli bwa Yehova n’erighenda-ghendania n’embinduka omwa mubiiri ogho ngamukolera?’
SAMUSONI MWAKOLESYA NDEKE EBYA YEHOVA AKAHA
8. Buthuku bughuma omughulhu Samusoni akwa enyotha nene, mwakolhaki?
8 Wanganabya iwabirisoma okwa yindi mighulhu eya Samusoni akoleramo ebindu ebikaswekaya. Byalha-bisa, mwalhwa n’endale n’enyuma waho amitha abalhume 30 omwa muyi we Askeloni owe Filistini. (Abat. 14:5, 6, 19) Samusoni abya inianasi ngoku syangathokire erikolha ebindu ng’ebyo ahathe obuwathikya bwa Yehova. Eki mukyalhangirika omughulhu akwa enyotha nene enyuma w’eritha Abafilisitini 1000. Mwakolhaki? Omwakanya k’eriyikethera amaaka wiwe eribana amaghetse w’erinywa, mwasaba Yehova y’obuwathikya.—Abat. 15:18.
9. Yehova mwakolhaki Samusoni akamusaba obuwathikya? (Abatsweri 15:19)
9 Yehova mwasubirya erisaba lya Samusoni omw’imuha aho ang’iha amaghetse omwa nzira y’ekithiko-thiko. Samusoni abere abirinywagho, “ekirimu kiwe mukyasuba, nayu mwabyaho.” (Soma Abatsweri 15:19.) Kilhangirikire, engununuko eyo yabya iyikineho enyuma w’emyaka mirebe Samweli akasondolibwa erihandika ekitabu ky’Abatsweri. Abaisraeli abalhangira amaghetse ayo akasenda bangabya imubibukibwa ngoku Yehova anganayiketherwa bikahika okw’iwathikya abaramya biwe abathaleghulha omughulhu bali omwa buyithawa.
Samusoni mwabana akaghalha enyuma w’erinywa okwa maghetse agho Yehova amuha. Nethu thukakolha ndeke thukakolesya ndeke ebya Yehova akaha erisighalha ithunaghumire bunyakirimu (Lebaya enungu 10)
10. Ni byahi ebya thwangakolha thukasondya obuwathikya bwa Yehova? (Lebaya n’ekisasani.)
10 Nethu thutholere ithwasondekania obuwathikya bwa Yehova nomuthwangabya ithunawithe amaaka kutse ithunawithe ebya thwabirikolha omwa mubiiri wiwe. Omw’iyikehya, thutholere ithwaligha ngoku erithoka ery’okwenene likabya ithunalyayikethera Yehova. Ngoku Samusoni anabana akaghalha abirinywa okwa maghetse agho Yehova amuha, nethu ithukendibana akaghalha bunyakirimu thwamakolesya ndeke ebyosi ebya Yehova akaha ebyathuwithe.—Mt. 11:28.
11. Thwanga kolesya thuthi ndeke obuwathikya bwa Yehova? Iha eky’erileberyako.
11 Thalengekania okwa ky’erileberyako kya Aleksey, omughuma w’oko baghalha bethu be Russia oyunemughumira eriendereribwa erikalire. Ni kyahi ekyabirimuwathikya erisighalha inianaghumire nibya n’omwa mibere eyikalire kutsibu? Iyo na mukali wiwe babiriyihiriraho endegheka eyuwene ey’obunyakirimu. Akabugha athi: “Ngalengaho erighenda-ghendania n’endegheka yaghe ey’obunyakirimu ey’eriyeghesya n’erisoma e Biblia buli kiro. Obuli ngyakya, ingye na mukali waghe thukasoma erisako ly’obuli kiro n’erisaba Yehova haghuma.” Eki kikathweghesayaki? Omwakanya k’eriyikethera amaaka wethu, thutholere ithwayikethera Yehova. Thuthi? Omw’ihimba erikirirya lyethu erilhabira omwa ndegheka eyuwene ey’eriyeghesya e Biblia n’omwa yindi mibiiri y’ekiteokrasi. Na Yehova, iniakendi tsumulha ndeke akaghalha ako thukahiraho erimukolera. Mwaghumya Samusoni, kandi ahathe erithika-thika nethu angana thughumya.
SAMUSONI MWATHABIKYAKO
12. N’ithwamu lyahi libi erya Samusoni akolha, kandi eri lyangabya iryabya lithi mbaghane okwa eryo atsuka erikolha?
12 Ng’ithwe, Samusoni sy’aby’ahikene, neryo ihakanayira iniathwamu nabi. Hane erithwamu lighuma eryo akolha eryalhwiririramo ebitsibu ebikalire. Samusoni abere abirikolha ng’omutsweri ahabw’obuthuku bulebe, “mwanza omukali omo musya we Soreki, erina liwe iyo Delila.” (Abat. 16:4) Ekyo kithe kyabya, Samusoni abya iniabir’ingira omwa buthethane n’omukali Omufilisitini, aliwe obughuma obo ‘bwalhua oku Yehova, oyuwasonda omwanya w’erilhwa n’Abafilisitini.’ Enyuma waho, Samusoni mwikalha omwa nyumba y’omumalaya omwa muyi we Gaza e Filistini. Okwa buthuku obo, Nyamuhanga mwaha Samusoni y’amaaka w’eriheka esyonyuyi sy’okwa lhukyo lhw’omuyi, eritsekya omuyi oyo. (Abat. 14:1-4; 16:1-3) Aliwe omwatsi wa Delila angabya iniabya mbaghane, kundi angabya iniabya Muisraeli.
13. Delila mw’ingirya athi Samusoni omwa mibere eyikalire?
13 Delila mwaligha esyosente nene esyo Abafilisitini bamuha nuku aghoberaye Samusoni. Mbwino Samusoni mwayikethera Delila yo kutsibu, olhwanzo olhw’amuwithire lhwamamulibania kw’ameso erihika okw’ilemwa eriminya ekya Delila anza erikolha? Mbulha ky’ekyahi, Delila mwabera erihathikana Samusoni athi amubisulire enzuko y’amaaka wiwe, n’erighunzerera Samusoni mwamubwira. Eky’obulighe, Samusoni mwayingirya omwa mibere eyaleka iniaherya amaaka wiwe n’eribya isyakisimirwe na Yehova habw’obuthuku.—Abat. 16:16-20.
14. Ni bitsibu byahi ebya Samusoni abana busana n’eriyikethera Delila?
14 Samusoni mwabana ebitsibu ebikalire busana n’eriyikethera Delila omwakanya k’eriyikethera Yehova. Abafilisitini mubahamba Samusoni n’erimuyira mwa ndimethime. Mwahirwa omwa ngomo e Gaza, eyo abya iniabirihemulikania abandu b’eyo, kandi mwabya mundu w’ahisi oyukaswa engano. Neryo mwahemulikanibwa omughulhu Abafilisitini bahindana haghuma okwa mukonga. Mubahongera enyamuhanga yabo y’amabehi Dagoni y’obuhere bunene, eribya nga y’eyamahira Samusoni omwa byalha byabu. Mubalhusya Samusoni y’omwa ngomo erimuletha okwa mukonga oyo nuku ‘abasekaye’—erimusekererya.—Abat. 16:21-25.
Yehova mwaha Samusoni y’amaaka nuku aberereraye eritswera Liwe okwa Bafilisitini (Lebaya enungu 15)
15. Samusoni mwakangania athi kw’abirithasyayikethera Yehova? (Abatsweri 16:28-30) (Lebaya ekisasani ky’okwa kidipa.)
15 Samusoni abya iniabirikolha ekisobyo ekikalire, aliwe mwathabikyako. Mwasondya akaghisa k’eriberererya olhukwamirwa olhwa Nyamuhanga amuha olhw’erilhwa n’Abafilisitini. (Soma Abatsweri 16:28-30.) Samusoni mwalemba-lemba Yehova athi: ‘Leka ngayikisiraye oko Bafilisitini.’ Nyamuhanga w’okwenene mwasubirya Samusoni kandi amathasyamuha amaaka w’embaghane. Ekyalhwiririramo, Samusoni mw’itha Abafilisitini bangyi okwa buthuku obu kwilhaba kera.
16. Thwang’ighaki okwa kisobyo kya Samusoni?
16 Nomwakine indi Samusoni mwabana ebitsibu busana n’ekisobyo kiwe, mwathaleka erilengaho erikolha erisonda lya Yehova. Nomuthwanga kolha ekisobyo neryo thukayithagha erihengulhwa kutse eriherya olhusunzo, sithutholere thukabikyako. Thw’ibuke ngoku Yehova syali thulhuhirirako. (Esy. 103:8-10) Nomuthwangasobya, ithwangana sighalha ithune b’omughaso embere sya Yehova, nga Samusoni kwabya.
Samusoni angabya imwayowa nabi kutsibu busana n’ekisobyo kiwe, aliwe mwathabikyako—nethu sithutholere thukakolha ekyo (Lebaya enungu 17-18)
17-18. Ni kyahi ekyamakuhimba omwa ky’erileberyako kya Michael? (Lebaya n’ekisasani.)
17 Lengekanaya okwa ky’erileberyako kya mughalha wethu omulere ya Michael. Abya inianemukolha bingyi omwa mibiiri y’ekiteokrasi, erikolha ng’omughombe omuwathikya kandi ng’omutemburi w’omughulhu wosi. Aliwe eky’obulighe, mwasobya, kyamaleka iniaherya esyonzunzo siwe omwa kithunga. Akabugha athi: “Erihika okwa buthuku obo, nabya inganemukolha bingyi omwa mubiiri wa Yehova. Neryo kitsumbukirania, munayowa nga singakiwithe ekya nangathasyakolera Yehova. Isindi nathalengekania indi Yehova angana nyisighania, aliwe munabulha obughuma bwaghe nayu nga bwangana thasyasuba ngoku bwabya kutse nga nangana thasyathoka erimukolera ndeke omwa kithunga ngoku nabya kera.”
18 Eky’obutseme, Michael mwathabikyako. Akongerako athi: “Munahwerya amalengekania waghe w’okw’isuba-subania obughuma byaghe na Yehova omw’imubwira mughulhu wosi ebyosi ebiri okwa muthima, eriyeghesya, n’erighanirya.” Endambi muyahika, Michael amathasyabya n’emimanire eyuwene omwa kithunga. Lino akakolha ng’omusyakulhu w’ekithunga kandi ng’omutemburi w’omughulhu wosi. Akabugha athi: “Obuwathikya n’erihumulikania ebyo nahebawa, kutsibu-tsibu erilhua okwa basyakulhu, mubyangwathikya eriminya ngoku Yehova akinanyanzire. Lino nangana thasyakolera omwa kithunga ingane n’obunyamuthima-thima obuhenirye. Ebya nalhabamo ebi byabirinyeghesya ngoku Yehova iniakendi ghanyira owosi-wosi oyukayisubamu omo kwenene.” Thwangana yikethera ngoku Yehova akendi thukolesya n’erithutsumulha nomuthwangabya ithwabirisobya, thwamabya ithunemukolha ekyosi-kyosi ekya thwanga thoka erihengulha esyonzira syethu n’erilholha embere erimuyikethera.—Esy. 86:5; Emi. 28:13.
19. Eky’erileberyako kya Samusoni kyamakughumya kithi?
19 Omo mwatsi ono, thwamabiriminya emike y’okwa myatsi eyikatsemesaya eyabya omwa ngebe ya Samusoni. Syabya ahikene; aliwe, mwathabikyako erikolera Yehova, nibya n’enyuma w’ekisobyo ekyasa busana na Delila. Na Yehova mwathamulhuhirirako. Nyamuhanga kandi mwakolesya Samusoni omwa nzira y’amaaka. Nomwabine, Yehova abya iniakinamulhangira ng’omulhume w’erikirirya linene, omw’imuhira omwa listi y’abathaleghulha abali omwa Abaebrania esura 11. Ka kikahumulikanaya eriminya ngoku thukakolera Thatha wethu w’elhubulha ow’olhwanzo ng’oyu oyuwanzire erithughumya, kutsibu-tsibu omughulhu thuhwere amani! Neryo nga Samusoni, leka thulembe-lembe Yehova thuthi: ‘Kisi-kisi, wuthw’ibuke, kandi kisi-kisi wuthuhe akaghalha.’—Abat. 16:28.
OLHWIMBO 3 Amaha, Amaaka, n’Erisika Lyethu
a Samusoni—erina ly’oyukanibweko omwa Biblia oyu, lyasibwe n’abandu bangyi, nibya n’abathasi Amasako. Omwatsi wiwe abirikanganibwa omwa misathu, omwa syonyimbo, n’omwa syofilimu. Nomwabine, omwatsi owahambire okwa ngebe yiwe, si lhughano buyira. Thwangan’igha bingyi oko mulhume w’erikirirya linene oyu.