Esura ey’Erikumi na Nguma
‘Mutsuke Erisondekania Obwami’
1. (a) Ekyaleka Yesu iniabwira abahulikiri biwe athi batsuke erisondekania obwami niki? (b) Ni kibulyo kyahi ekya thutholere ithwayibulya?
OMWA mukania owa Yesu akaniraya e Galilaya emyaka eyilhabire 1,900 eyihwere, mwabwira abahulikiriri biwe athi: “Mutsuke erisonda Obwami bwa Nyamuhanga n’erithunganene liwe.” Busana naki ekyo kya yithaghisibawa omwa byalhuba? Embere yabya iyikine bighonye bingyi Kristo imwahebwa Obwami, kwabithe? Kwabine bithya, aliriryo Yehova anga kolesirye Obwami bw’Ekimasiya erikangania obuthabali bwiwe bukulhu ngoku bwa butholere eriberererya ekighendererwa kiwe kikulhu busana n’ekihugho. Omundu wosi-wosi oyuwanga yitheghererye omubongo w’ebindu ebyo angahirire Obwami bw’embere omwa ngebe yiwe. Ekyo kyamabya imukyabya kithya omwa kighonye ky’erimbere, kwesi munabwire ka kitholere ikyabya kwilhaba aho kundi Kristo lino ni Mwami! Busana n’ekyo, ekibulyo kiri kithi, Emibere yaghe ey’engebe yine mukangania indi nabirihira Obwami bwa Nyamuhanga bw’embere?—Matayo 6:33.
2. Ni bindu ki eby’abandu bangyi bakasondekanaya kutsibu-tsibu?
2 Munabwire, obukekulhu bw’abandu omwa kihugho kyosi, babiritsuka erisondekania Obwami. Bane mukangania ngoku bakasighika erithabalha ly’Obwami omw’iyihayo oku Yehova n’erihira erisonda liwe ly’embere omwa ngebe syabu. Okwa lhundi lhuhandi, abandu bangyi banzire erisondekania ebindu by’omubiri. Abandu bakasondekanaya esyosente, eby’obughuda n’eby’eriyitsemesya. Kutse ibahira h’akaghalha kanene erikanyirirya emibiiri yabu eya bakakolha. Emibere yabu ey’engebe yikakanganaya ngoku bakayisulhusuthaya omwa bindu by’ekinyamubiri, n’eby’eriyitsemesya. Sibali hira Nyamuhanga y’embere.—Matayo 6:31, 32.
3. (a) Ni bindu byahi ebya Yesu abwira abigha biwe athi basondekanaye, kandi busana naki? (b) Busana naki sihali ekyangaleka ithwa sulhusutha kutsibu omwi sondekania ebindu by’omubiri?
3 Nomwabine, Yesu mwahana abakwenda biwe athi: “Simuyibikire ebindu muna kihugho,” kundi ebindu ng’ebyo sibiri ghunza mughulhu muli. “Nikwa,” athi, “muyibikire ebindu elhubulha” omw’ikolera Yehova. Yesu mwabwira abigha biwe athi ebirengekanio n’akaghalha kabu bibye okw’ikolha erisonda lya Nyamuhanga. Mwababwira athi: “Simwangathoka erikolera Nyamuhanga n’ebindu.” Kandi ibbwa byangabere bithi okwa biyithawa by’omubiri, ng’ebyalya, ebyambalho, n’enyumba? Yesu mwahabulha athi: “Simuyilhuhaye n’amaghaniryo.” Mwabaha eky’erireberyako eky’esyonyonyi ngoku ni Nyamuhanga oyukasilisaya. Yesu mwabwira abigha biwe athi bighire okwa ky’erireberyako ky’ebimole ngoku ni Nyamuhanga oyukabyambayalhaya. Mbwino abaghombe ba Yehova ab’amenge sibalengire ebyosi ebi? Yesu mwabugha athi: “Mutsuke erisonda obwami bwa Nyamuhanga n’erithunganene liwe, nayu asyabaha ebindu [ebibali bwagha] ebyosi ebi.” (Matayo 6:19-34) Emikolere yawu yikanakanganaya indi w’ikirirye ekyo?
Siwuleke Ekwenene y’Obwami Yikakusa
4. Omundu amanza ebindu bya kutsibu, ekyanga lhwiririramu niki?
4 Ni kikulhu erisondekania ebiyithawa byawu eby’ekinyamubiri n’eby’eka yawu. Aliriryo, omundu amanza ebindu by’omubiri bya kutsibu, kyangana lhwiririra mw’ebitsibu ebikalire. N’omwanga bugha athi ikirirye Obwami, omwa muthima wiwe amabya iniakahira ebindi bindu by’embere, ekwenene ey’Obwami iyikendi kusa. (Matayo 13:18-22) Ng’eky’erireberyako, kiro kighuma omundu w’ebindu bingyi mwabulya Yesu athi: “Nyikoleki eribana engebe y’erikotha kwehi?” Abya withe esyongeso mbuya kandi iniakathwalha abandi ba ndeke, aliriryo abyanzire obughuda bwiwe bwa kutsibu. Isyangathoka eribusighania akabya mwigha wa Kristo. Busana n’ekyo mwaghana omughisa owangalekire iniabya haghuma na Kristo omwa Bwami bw’elhubulha. Okwa kiro ekyo Yesu mwabugha athi: ‘Kikalire busana n’abandu abawithe ebindu bingyi eriingira omw’Obwami bwa Nyamuhanga!’—Mariko 10:17-23.
5. (a) Paulo mwabwira Timoteo athi atsemere ebindu ki, kandi busana naki? (b) Sitani akakolesaya athi “erianza ebindu [esyosente]” ng’ekithegho eky’akabi?
5 Emyaka mingyi yabere yalhaba, omukwenda Paulo mwasakangira Timoteo, oyuwabya iniane omwa muyi we Efeso owabya aswire mw’eby’esuburo. Paulo mwa mw’ibukya athi: “Muthuthasa n’ekindu omwa kihugho, kandi sithwendi syathoka erithwalha kindu, thwalhuamu. Neryo thwamabya n’akalyo n’eky’eriyiswika, thutsemere ebyo.” Erikolha omubiiri nuku iwe n’eka yawu mubane “akalyo n’eky’eriyiswika” kitholere. Aliriryo Paulo mwakunga athi: “Abakayitsutsa eribya batheke [baghuda] bakawa omw’irengwako, n’erihambwa omwa kithegho ky’esyongumbu nyingyi nyikiru, esikaghalhaya. Esyongumbu esi sikatsandaya abandu n’eriheryabo.” Sitani awithe amenge mabi. Angana tsuka eryohya omundu y’omwa hindu hike-hike. Angan’ongera erikulengako omwa yindi nzira, obundi iwahebwa akaghisa ak’erikulibwa okwa mubiiri kutse eribana omubiiri owakendi leka iwabana omusahara munene aliriryo omubiiri oyo iniabya iniakathwalha endambi eyawabirihira lhuhandi busana n’emyatsi y’obunyakirimu. Thwamathendi yitheya, “erianza ebindu [esyosente]” kyangana kusya emyatsi y’omubongo eyihambire okw’Obwami. Paulo mwa kikaniako athya: “Abandi bandu abakasimbirirabyo babirileka erikirirya, babiriyitha omw’amalighe mangyi.”—1 Timoteo 6:7-10.
6. (a) Eriyihighulha okwa kithegho eky’erianza ebindu bya kutsibu, thutholere ithwakolha ki? (b) Thwangabya n’eriyikethera lyahi n’omwakine indi emingirirya y’ekihugho siyuwene munabwire?
6 Busana n’erianza Abakristayo balikyabo, Paulo mwahana Timoteo athi: “Wusaghe emyatsi yosi eyi” kandi “wuyitsinge omw’amalhwa owuwene w’erikirirya.” (1 Timoteo 6:11, 12) Akaghalha kanene kakayithayisibawa thwamabya ab’eriyihighulha okwa mibere y’erianza ebindu bya kutsibu eyuswire omwa kihugho. Aliriryo thwamakolha kutsibu erikwamana n’erikirirya lyethu, Yehova isiendi syathusighania nahake. Nomwakine indi ebbeyi y’ebindu yikongera erikalha n’emibiiri eribulha, akendi lhangira athi akathuha ebya thukayithagha. Paulo mwasakanga athi: “Simukwamirire erianza esyofranka, nikwa mutsemere ebyo muwithe. Kusangwa Nyamuhanga abiribugha athi, Sindiendi syakuleka na kera kandi sindiendi syakusighania nahake. Kikaleka ithwabugha butsira eryubaha thuthi, Omwami Mukulhu ni muwathikya waghe, sindiendi syubaha! Kw’abandu banga nyikolha ki kwehi?” (Abaebrania 13:5, 6) N’Omwami Dawudi mwasakanga athi: “Indi mukulhu lino, sinyikiri mulere, nikwa sindithalhangira Omukama akasighania omundu athunganene, kandi sindithalhangira abaana biwe bakasaba-saba akalyo.”—Esyonyimbo 37:25.
Abakwenda ab’Erimbere Bakaha eky’Erireberyako
7. Ni bihano byahi ebihambangene n’erithulhughania ebya Yesu aha abakwenda biwe, kandi busana naki byabya bitholere?
7 Yesu abere abirithendeka abakwenda biwe bandeke, mwabathuma e Israeli eriyathulha engulhu yuwene bathi: “Obwami bw’elhubulha buli hakuhi.” Oyu k’abya mwatsi owakasisimulha! Yesu Kristo ng’Omwami w’Ekimasiya, abya iniane omwa kathi-kathi kabu. Kundi abakwenda babya bakayihayo erikolha omubiiri wa Nyamuhanga, Yesu mwabwirabo athi bayikethere ngoku Nyamuhanga akendi batsomana. Neryo mwabugha athi: “Simuthwale kindu kyosi busana n’olhughendo lhwenyu, kutse omutso, kutse engunza, kutse akalyo, kutse franka; kutse esyokanzu ibiri. N’omwa nyumba eyo bakabakokayamo, mwikalemo erihika aho mwasyalhwira okwa muyi oyo.” (Matayo 10:5-10; Luka 9:1-6) Yehova angalhangire athi akabaha ebiyithawa byabu erilhabira omwa Baisraeli balikyabo, ababya bawithe omutse ow’erikokya abagheni.
8. (a) Ekyaleka Yesu iniaha ebihano bihya-bihya ebihambangene n’omubiiri ow’erithulira athali aholha niki? (b) Nomwakine, ni kyahi ekya abigha ba Yesu banga hirire embere omwa ngebe syabu?
8 Enyuma waho, Yesu abere athali aholha, mwasangwa abwira abakwenda biwe athi omwa mughulhu owakayasa banga kolire omubiiri w’erithulira omwa mibere eyiri mbaghane. Busana n’erihakanisibwa n’obuthabali, obundi kyanga kalire Abaisraeli eribakokya. Nibya, babya ibakaya tsuka erithwalha engulhu y’Obwami y’omwa bitsweka by’Abanya Bihanda. Obuthuku obo bangahekire “engunza” y’akalyo. Nomwabine, babya batholere ibahira Obwami bwa Yehova n’erithunganene liwe by’embere, ibane yikethere ngoku Nyamuhanga anga tsumwire akaghalha kabu eribaha akalyo n’eby’eriyiswika.—Luka 22:35-37.
9. Paulo mwahira athi Obwami bw’embere kandi iniane mutsomana ebiyithawa biwe eby’ekinyamubiri, kandi mwahana athiki erikwamana n’omwatsi oyu?
9 Omukwenda Paulo abya ky’erireberyako kibuya eky’erikolesya ekihano kya Yesu. Paulo mwahira omubiiri w’erithulhughania w’embere omwa ngebe yiwe. (Emibiri 20:24, 25) Anabya amaghenda omwa kitsweka kirebe akayathulira, iniakalhuka amahema nuku angabana ebiyithawa biwe by’omubiri. Mwathahira okw’abandi kw’emiheke yiwe. (Emibiri 18:1-4; 1 Abanya Tesalonika 2:9) Aliriryo, mwasima kutsibu omughulhu abandi b’amukanganaya olhwanzo omwi mukokya n’erimuha ebihembo. (Emibiri 16:15, 34; Abanya Filipi 4:15-17) Paulo mwahimba Abakrisitayo athi siba ghalha-ghandaye amaaka abu busana n’erithulhughania, aliriryo bingana-nganaye emibiiri yabu muthina-muthina. Mwahanabo athi bakole, banze amaaka abu, kandi babye abakahithaya. (Abanya Efeso 4:28; 2 Abanya Tesalonika 3:7-12) Mwabwirabo athi bayikethere omu Nyamuhanga, butsira omwa bindu by’omubiri, n’erikolesya esyongebe syabu omwa nzira eyikakanganaya indi babiriyitheghererya ndeke emyatsi ey’omubongo munene. Erikwamana n’erikangirirya lya Yesu, ekyo kyamanyisaya eritsuka erisondekania Obwami bwa Nyamuhanga n’erithunganene liwe.—Abanya Filipi 1:9-11.
Wuhire Obwami bw’Embere Omwa Ngebe Yawu
10. Eritsuka erisondekania Obwami kikamanyisaya ki?
10 Ithwe ahabwethu, thukathulira abandi b’engulhu yuwene y’Obwami erihika okwa lhulengo lhungahi? Ekyo kikasighikira n’emibere yethu kutse olhulengo lhw’erisima lyethu. Wibuke indi Yesu mwathabugha athi, ‘Wurondaye Obwami omughulhu wuthawithe eky’erikolha.’ Eriminya omubongo w’Obwami, mwakangania erisonda lya Thatha wiwe, akabugha athi: “Mulhole embere erisondekania obwami bwiwe.” (Luka 12:31, NW) Nomwakine indi ithwe abosi thutholere ithwatsomana ebiyithawa byethu n’eby’amaaka ethu, thwamabya n’erikirirya, ithukendi hira omubiiri w’Obwami owa Nyamuhanga abirithuha w’embere. Okwa ndambi ey’en’eyo, ithukendi tsomana olhukwamirwa lhwethu olhw’eritheya amaaka ethu.—1 Timoteo 5:8.
11. (a) Yesu mwakangania athi ithwe abosi ngoku thuthe thwanga kolha omubiiri ow’ingene-ngene thukathulha omwatsi w’Obwami? (b) Ni myatsi yahi eyanga thuha olhulengo olhwa thwanga kolera mw’omubiiri ow’erithulira?
11 Abaghuma okw’ithwe bakathoka erighunza endambi nene omw’ithulhughania engulhu yuwene ey’Obwami. Aliriryo omwa musyo wiwe owahambire okwa muthaka muthina-muthina, Yesu mwakangania athi abosi abawithe omuthima owali ng’omuthaka owuwene bakendi syahethya ebighuma. Mbwino bakahethaya ebighuma erihika okwa lhulengo lhungahi? Abandu bali omwa mibere muthina-muthina. Erikekelhuha, amaghalha, n’olhukwamirwa lhw’amaaka ni bighuma by’okwa mibere eyabalimu. Aliriryo obuli omundu amasima engulhu yuwene y’Obwami ya kutsibu, ithwangana kolha bingyi.—Matayo 13:23.
12. Eminyethu yikahirawa mw’omuhwa erilengekania okwa bilhubirirwa byahi bibuya eby’obunyakirimu?
12 Ni kibuya eribya n’ebilhubirirwa ebyanga thuwathikya eryongera erisangira omwa omubiiri w’Obwami. Eminyethu yitholere iyalengekania kutsibu okwa ky’erirebyeryako kibuya eky’omunyetho w’omuhwa Omukristayo ya Timoteo. (Abanya Filipi 2:19-22) Hane kindi kindu ekyangabya kibuya kwilhaba eringira omwa mubiiri ow’omughulhu wosi bakaghunza ekisomo kyabu? Abakulhu nabu bakendi ghasirwa bamakolha ebilhubirirwa bibuya eby’obunyakirimu.
13. (a) Nindi oyukathuthwiramu ekya thwanga thoka erikolha omwa mubiiri w’Obwami? (b) Thwama tsuka erisondekania Obwami, thukabya ithukakanganaya ki?
13 Omwa kanya k’erikuthya abathukalhangira thuthi bangana kolha ebilengire aho, erikirirya litholere irya thusukuma nuku thukulha-kulhane omw’ikolera Nyamuhanga ya kutsibu ngoku emibere yethu yikathulighira. (Abanya Roma 14:10-12; Abanya Galatia 6:4, 5) Ngoku kikanganibwe omwa mwatsi wa Yobu, Sitani akahangirira athi thwanzire ebindu by’omubiri bya kutsibu, eribya omwa ngebe eyuwene, n’eritsomana amaghalha ethu kandi athi thukakolera Nyamuhanga habw’erimuyithagha kw’ebindu birebe. Aliriryo thwama tsuka erisondekania Obwami, thukakanganaya Diabolo ngoku ni mubehi tsutsu. Thukanganaya ngoku ekya thukahira embere omwa syongebe syethu ly’erikolha omubiiri wa Nyamuhanga. Omwa bya thukakolha n’ebya thukabugha, thukabya ithukakanganaya ngoku thwanzire Yehova ya kutsibu, ngoku thukasighika obuthabali bwiwe omwa buthaleghulha, kandi ngoku thwanzire balikyethu.—Yobu 1:9-11; 2:4, 5; Emisyo 27:11.
14. (a) Busana naki ni kikulhu erikolha endegheka ey’erithulira mw’engulhu yuwene? (b) Abema bangyi bakasangira omwa mubiiri w’erithulira erihika okwa lhulengo lhungahi?
14 Endegheka yangana thuwathikya erikolha bingyi. Yehova nayu ‘akahira h’endambi’ ey’eriberererya mw’ekighendererwa kiwe. (Eriluayo 9:5; Mariko 1:15) Kikathokekana, ni kibuya erisangira omwa mubiiri w’erithulira murundi mughuma kutse kwilhaba aho obuli yenga erikwamana n’endegheka yawu. Abema ba Yehova esyonkumi n’esyonkumi erithimba omwa kihugho kyosi bane mukolha ng’abatemburi abawathikya, erighunza esyosaha ng’ibiri obuli kiro bakathulha engulhu yuwene. Esyonkumi n’esyonkumi esy’abandi bane mukolha ng’abatemburi ab’omughulhu wosi, bakakolesya hakuhi esyosaha ibiri n’embindi obuli kiro bakathulha engulhu y’Obwami. Abatemburi ab’embaghane n’abamisani bakaghunza esyosaha esilhabire aho omwa mubiiri w’Obwami. Nethu thwangana sondekania akaghisa ak’erithulha omwatsi w’Obwami kitsumbukirania okw’abanga hulikirira. (Yoane 4:7-15) Eriyisunza lyethu litholere iryabya iry’erikolha omubiiri oyu omwa buswire emibere yethu yamathulighira, kundi Yesu mwalhaghulha athi: “Engulhu yuwene y’obwami eyi yasyatsuka erithulhughanibwa omwa kihugho kyosi busana n’eriminyisya ebihanda byosi, neryo enduli yasyahika.”—Matayo 24:14; Abanya Efeso 5:15-17.
15. Erikwamana n’omubiiri wethu, ekikaleka iwayowa wuthi erihano eriri omwa 1 Abanya Korinto 15:58 litholere niki?
15 Omwa bughuma, Abema ba Yehova omwa kihugho kyosi bakasangira omwa mubiiri oyu ow’embaghane omwa buli ihanga lyosi eryabalimu. Bakakwama-kwamanaya erihano lye Biblia: “Musike, si musaghe-saghane, mukanyirire omwa mubiiri w’Omukama, imunasi ebyo mukakolera Omukama si bya busa.”—1 Abanya Korinto 15:58.
Eby’Eriyibukya
• Omughulhu Yesu abugha athi “mutsuke erisondekania obwami,” amanyisaya athi ekyanga hirwa omw’omwanya wakabiri omwa ngebe yethu nikyahi?
• Thutholere ithwabya n’amalengekania ki okwa myatsi eyihambire okwa biyithawa byethu n’eby’amaaka ethu? Nyamuhanga akendi thuha buwathikya ki?
• Thwanga sangira omwa mubiiri w’Obwami omu nzira ki?
[Ekisasani okwa lhupapura 107]
Omwa buli kihugho, Abema ba Yehova munabwire bane muthulhughania engulhu yuwene, enduli yithe yahika