Watchtower LEBRALE OKWA INTANETI
Watchtower
LEBRALE OKWA INTANETI
Lhukonzo
  • E BIBLIA
  • EBITABU
  • EMIHINDANO
  • w23 Okwakathano olhup. 20-25
  • Lhangira Wuthi “Ekirimi Kundu ky’Omwami Mukulhu” Kikabya Ikinakire

Ebya wamasombolha simuli evidiyo

Bolho-bolho, hamabya obutsibu evidiyo yikanza eriyako.

  • Lhangira Wuthi “Ekirimi Kundu ky’Omwami Mukulhu” Kikabya Ikinakire
  • Akaleberyo Akakarangirira Obwami Bwa Yehova (Eby’Erigha)—2023
  • Emithwe Mike-mike
  • Omwatsi Owasosene
  • LHOLHA EMBERE ERIGHUMYA OBUGHUMA BWAWU NA YEHOVA
  • MUSIBE HAGHUMA
  • MUSIKANGANAYE
  • Ebindu Bibiri Ebyanga Leka Obutheke Ibwa Ghuma
    Embiitha ey’Eribana Obutseme omw’Amaka
  • Eka Yawu Yanga Tsema Yithi?—Ekitsweka 1
    Tsemera Engebe Kera na Kera!—Erigha e Biblia omw’Ikanirania
  • Obutheke​—Ekihembo Erilhua oku Nyamuhanga
    Ngoku Wanga Sighalha omo Lhwanzo Lhwa Nyamuhanga
  • Ngoku Abakristayo Bang’uwania Obutheke Bwabu
    Akaleberyo Akakarangirira Obwami Bwa Yehova (Study)—2016
Lebaya n'Ebindi
Akaleberyo Akakarangirira Obwami Bwa Yehova (Eby’Erigha)—2023
w23 Okwakathano olhup. 20-25

OMWATSI W’ERIGHA 23

Lhangira Wuthi “Ekirimi Kundu ky’Omwami Mukulhu” Kikabya Ikinakire

“Eripalya [ly’olhwanzo] n’ipalya ly’omuliro, ekirimi kundu ky’Omwami Mukulhu.”​—OLW. 8:6.

OLHWIMBO 131 ‘Abo Nyamuhanga Abirimathania Haghuma’

EBIKENDI KANIBWAKOa

1. E Biblia yikasoborera yithi olhwanzo lhw’okwenene?

“ERIPALYA [ly’olhwanzo] n’ipalya ly’omuliro, ekirimi kundu ky’Omwami Mukulhu. Amaghetse mangyi syanga thoka eririmya olhwanzo, kutse erighunga ly’amaghetse siryanga thoka erisendyalho.”b (Olw. 8:6, 7) Ebi ka ni binywe ebyuwene kutsibu ebikasoborera olhwanzo lhw’okwenene! Ebinywe ebi biri mw’ekwenene eyikahimba abatheke: Mwangana thungirana olhwanzo olhuthe lemawa.

2. Abathahenie batholere ibakolhaki erilhangira bathi olhwanzo lhwabu silhuliholhoka?

2 Mbulha abathahenie bamathwamu eribya n’olhwanzo olhuthe lemawa omw’ibyaho lyabo lyosi kutse eyihi kikasighikira okw’ibo. Ng’eky’erileberyako, omuliro iniakendi lholha embere eryaka—inianalyahiribawamo esyongwe. Ekyo kyamathendi kolhwa, erighunzerera iniakendilima. Kuthya olhwanzo olho omulhume na mukali wiwe bawithirene lhwangana sighalha ilhunaghumire—aliwe ibanalyaghumaya obughuma bwabo. Okwa bundi buthuku, omulhume na mukali wiwe bangana yowa olhwanzo lhwabo ilhuli kuholhoka, kutsibu-tsibu omughulhu babiribbunika muthima busana n’ebitsibu by’esyosente, eby’amaghalha, kutse eby’erilembera abaana. Neryo wamabya iwuli omwa butheke, wanga kolhaki erilhangira wuthi “ekirimi kundu ky’Omwami Mukulhu” kikabya ikinemwaka omwa butheke bwawu? Omo mwatsi ono, thukendi kania okwa syonzira isathu esyo wanga lholeramo embere erighumya obughuma bwawu n’eribya n’obutheke obuli mw’etseme.c

LHOLHA EMBERE ERIGHUMYA OBUGHUMA BWAWU NA YEHOVA

Abathahenie banemusaba ibanahambene omo byalha. Akasasani akakakanganaya Yozefu na Maria bakasaba ibanahambene omwa byalha kane ahalhuthambi.

Nga Yozefu na Maria, omulhume na mukali wiwe batholere ibabya n’obughuma obughumire na Yehova (Lebaya enungu 3)

3. Obughuma obughumire na Yehova bukawathikaya buthi abathahenie erilholha embere ibananzene? (Omugambuli 4:12) (Lebaya n’ekisasani.)

3 Omulhume na mukali wiwe erilhangira bathi “ekirimi kundu ky’Omwami Mukulhu” kikabya ikinakire, abosi batholere ibahiraho akaghalha nuku babye n’obughuma obughumire na Yehova. Obughuma obo bukawathikaya buthi obutheke bwabu? Omulhume na mukali wiwe bamalhangira obughuma bwabu na Thatha wabu w’elhubulha mwa bw’obughuli, ibakendi ghendera okw’ihabulha liwe ibananzire, kandi ekyo ikikendi bawathikya eriyihighulha n’erisingura ebitsibu ebyanga leka olhwanzo olhwa bawithirene ilhwaholhoka. (Soma Omugambuli 4:12.) Kandi abandu b’obunyakirimu bakalengaho erigherererya Yehova n’erikulha-kulhania emibere ey’akakanganaya, ng’olhukeri, erighumisirizya, n’erighanyira. (Efe. 4:32–5:1) Abathahenie abakakanganaya emibere ng’eyo bakaleka olhwanzo lhwabo ilhwongera. Mwali wethu ya Lena, oyuwamabirighunza omwa butheke mw’emyaka eyilhabire oku 25, akabugha athi, “Kyolhobire erianza n’erisikya omundu w’obunyakirimu.”

4. Ni kyahi ekyaleka Yehova iniasombolha Yozefu na Maria erisyabya babuthi ba Masiya?

4 Thulebaye eky’erileberyako ky’omwa Biblia. Yehova abere akasombolha omulhume n’omukali abangabere babuthi ba Masiya, mwasombolha Yozefu na Maria erilhua omwa bangyi ab’okwa lhubutho lhwa Dawudi. Busana naki? Abosi babya ibanawithe obughuma obughumire na Yehova, Yehova abya inianasi ngoku obutheke bwabu bukendi seghemera okwa lhwanzo olho bamuwithire. Abali omwa butheke, mwang’ighaki oku Yozefu na Maria?

5. Abiba bang’ighaki oku Yozefu?

5 Yozefu abya inianayitheghekire erighendera okwa busondoli bwa Yehova, kandi ekyo mukyaleka iniabya iba mubuya. Ngendo ng’isathu, mwahebwa obusondoli erilhua oku Nyamuhanga obuhambire okwa famile yiwe. Okwa buli ngendo, iniakalhuaho iniaghendera okwa busondoli, nomukyangabya ikikendi muyithaghisya erikolha esyombinduka nene-nene. (Mt. 1:20, 24; 2:13-15, 19-21) Omw’ighendera okwa busondoli bwa Nyamuhanga, Yozefu mwatheya Maria, amamusighika, n’erimutsomana. Thalengekania ebya Yozefu akolha nga bitholere eribya imubyaghumya bungahi olhwanzo n’erisikya erya Maria aby’amuwithire! Abiba, mwangana gherererya Yozefu omw’isondekania erihabulha eriseghemere okwa Biblia bikahika okw’itsomana esyofamile syenyu.d Wamaghendera okw’ihabulha eri, nomukyangabya ikikendi kuyithaghisya erikolha esyombinduka, wukakanganaya ku wanzire mukali wawu kandi wukaghumaya obutheke bwawu. Mwali wethu owe Vanuatu oyuwamabirighunza omwa butheke mw’emyaka eyilhabire oku 20, akabugha athi: “Mwira waghe akabya amasondekania obusondoli bwa Yehova n’eribughenderako, ngongera erimusikya. Ngayowa buholho, kandi ngayikethera erithwamu liwe.”

6. Abakali bathahibwa bang’ighaki oku Maria?

6 Maria ahabwiwe aby’ayiwithire obughuma na Yehova; erikirirya liwe siryabya liseghemere okwa bya Yozefu akolha. Maria aby’asi ndeke Amasako. Kandi iniakahiraho endambi y’erighanirya. (Lk. 2:19, 51) Ahathe erithika-thika, obunyakirimu bwa Maria mubwaleka iniabya mukali muthahibwa mubuya. Munabwire, abakali bathahibwa bangyi bakalengaho erikolha ngoku Maria akolha. Ng’eky’erileberyako, mwali wethu ya Emiko akabugha athi: “Ingakine muhuru, nabya ngwithe endegheka yaghe y’obunyakirimu. Aliwe nabere nabiringira omwa butheke, munalengekania indi kundi mwira waghe yukathusabira n’erisondolha eriramya ly’eka, erikirirya lyaghe lyabya iryamabiriseghemera okwa by’akakolha. Munaminya ngoku ngatholere ingayihekera omuheke waghe bikahika okwa bughuma bwaghe na Yehova. Neryo lino ngahiraho endambi y’eribya ingyuwene na Nyamuhanga waghe—erisaba, erisoma Amasako, n’erighanirya okwa malengekania wiwe.” (Gal. 6:5) Abakali bathahibwa, mukendibya munemulholha embere erighumya obunywani bwenyu na Yehova, bira benyu bakendyongera eribapipa n’eribanza.—Emi. 31:30.

7. Abathahenie bang’ighaki oku Yozefu na Maria bikahika okw’iramya haghuma?

7 Kandi Yozefu na Maria mubakolera haghuma eribya ibanemughumya obughuma bwabu na Yehova. Mubaminya omughaso w’eriramya Yehova haghuma ng’efamile. (Lk. 2:22-24, 41; 4:16) Kyangabya imukyakalha erikolha ekyo, kutsibu-tsibu efamile yinemwongera, aliwe mubathoka. Eki ka ni ky’erileberyako ekyuwene okwa bathahenie munabwire! Wamabya iwuwithe abaana, ngoku Yozefu na Maria babya, ikyanganakalha erihindana kutse erihiraho endegheka y’eriramya ly’eka. Nibya kyangan’ongera erikalha eribana endambi y’eriyeghesya kutse erisaba haghuma inywe ng’abathahenie. Aliwe, mwibuke ngoku mukabya mukaramya Yehova ya haghuma, mukongera eriyithunda hakuhi nayu kandi nenyu imwayithunda haghuma. Neryo muhire eriramya ly’embere.

8. Abali omwa butheke obuli mw’ebitsibu bangaghasirwa bathi ndeke omw’iramya ly’eka?

8 Kandi ibbwa omwa butheke bwenyu mwamabya imuli ebitsibu? Eky’eribya haghuma okw’iramya ly’eka ikyanganaghana eritsemesya. Kyamabya ikwakiri kithya, mutsuke omw’ikanirania okwa kindu kike kandi ekya mukatsemera, ekindu ekyo inywe bosi mukaligha erikaniako. Ekiika eki kyangana ghumya obughuma n’eriyisunza lyenyu ly’erikolera haghuma eby’obunyakirimu ng’abathahenie.

MUSIBE HAGHUMA

9. Busana naki omulhume na mukali wiwe batholere ibabana endambi y’erisiba haghuma?

9 Abathahenie, kandi mwanganalholha embere erighumya olhwanzo lhwenyu omw’isiba haghuma. Mwamakolha ekyo imukendibya bughuma omo bulengekania n’omw’iyowa. (Enz. 2:24) Thulebaye ekya Lilia na Ruslan bayilhangirira myaka eyilhabire omu 15 enyuma imubanamathahania. Lilia akabugha athi: “Muthwaminya ku sithwanga banirana endambi eyikaghunza ngoku thwabya thukalengekania. Ithukabya bbize omwa mibiiri y’ekihugho, ey’eka, n’enyuma waho abaana. Muthwaminya ngoku kuthuthabanirana endambi ithwe ng’abathahenie, thwanga seghereneko haali.”

10. Abathahenie banga ghendera bathi okwa musingyi owali omwa Abanya Efeso 5:15, 16?

10 Abathahenie banga kolhaki erilhangira bathi bakabana endambi y’erisiba haghuma? Imwangana yithagha erihiraho endambi y’eribya haghuma. (Soma Abanya Efeso 5:15, 16.) Mughalha wethu e Nigeria ya Uzondu akabugha athi: “Ngabya ingakolha endegheka y’emibiiri yaghe, ngahiramo n’endambi eyo ingye na mukali waghe thukendi beramo haghuma ng’abathahenie, kandi ngalhangirayo mwa kindu kikulhu.” (Fil. 1:10) Thuthalebya emibere Anastasia, omukali w’omulebererya w’omuthimbo e Moldova, akakoleserayamo ndeke endambi yiwe. Akabugha athi: “Ngalengaho erikolha emibiiri yaghe mwira waghe iniane bbize omwa syongwamirwa siwe. Omwa nzira eyo, enyuma waho thukabya ithwangana bana endambi y’eribya haghuma.” Kandi ibbwa esyondegheka syenyu syamabya isikaleka ikyabakalira eribana endambi y’erisiba haghuma?

Abathahenie banemukolha haghuma omw’irima ibanatsemire. Akasasani akakakanganaya Akwila na Pirisila ibanemulhuka haghuma esyohema ibanatsemire kane ahalhuthambi.

Ni mibiiri yahi eya mwangakolha haghuma ng’abathahenie? (Lebaya enungu 11-12)

11. Ni mibiiri yahi eya Akwila na Pirisila bakolera haghuma?

11 Abathahenie bangan’ighira okwa ky’erileberyako kya Akwila na Pirisila, abo Abakristayo bangyi ab’omwa kighana ky’erimbere babya bakasima. (Abar. 16:3, 4) Nomwakine indi e Biblia siyirikanaya bingyi okwa butheke bwabu, yikakanganaya ngoku mubakolha haghuma, erithulira, n’eriwathikya abandi. (Emib. 18:2, 3, 24-26) Erithwalira haghuma, e Biblia yikabya yikahulha Akwila na Pirisila, mughulhu mungyi yikabahulira haghuma.

12. Omulhume na mukali wiwe banga kolhaki eryongera endambi y’erisiba haghuma? (Lebaya n’ekisasani.)

12 Abathahenie banga gherererya bathi Akwila na Pirisila? Thalengekania okwa bingyi ebyo iwe n’omwanze wawu mutholere imwakolha. Mbwino si mwanga kolera haghuma emighuma y’okwa mibiiri eyi ng’abathahenie butsira obuli mundu ahabwiwe? Ng’eky’erileberyako, Akwila na Pirisila ibakathulira haghuma. Mbwino mughulhu wosi mukanahiraho endegheka y’erikolha ekiri ng’ekyo? Kandi Akwila na Pirisila ibakakolera haghuma. Iwe n’omwanze wawu mwanganabya isimuwithe emibiiri mighumerere, aliwe mbwino simwangakolera emibiiri y’eka ya haghuma? (Omu. 4:9) Mwamawathikania erikolha omubiiri mulebe, mukayowa imuli ng’etimu kandi mukabana akaghisa k’erikanirania. Robert na Linda bamabirighunza omwa butheke mw’emyaka eyilhabire oku 50. Robert akabugha athi: “Okwenene kuli kuthi, si thuwithe ndambi nene y’eriyitsemesya haghuma. Aliwe ngabya ingoya ebindu na mukali waghe inianemubijubura kutse inganemulima nayu iniasa iniakolha haghuma naghe, ngatsema. Erikolera ebindu bya haghuma kikathuthunda haghuma. Olhwanzo lhwethu lhukathasyongera.”

13. Eribya bughuma ndeke, omulhume na mukali wiwe batholere ibakolhaki?

13 Aliwe wibuke ngoku erithabya haghuma sikirimanyisaya kithi kikendi leka mughulhu wosi imwabya omwa bughuma. Omukali muthahibwa e Brazil akabugha athi: “Ebiro bino kundi hali bingyi ebikalengemeraya, nabiriminya ngoku thwanganawa omwa kithegho ky’erilengekania thuthi thunemusiba haghuma kundi thuli omwa nyumba nguma. Nabiriminya ngoku erithabya haghuma sikirighunza. Kandi ngatholere ingaha omwanze waghe y’eritsomana ery’akayithagha.” Thulebaye Bruno na mukali wiwe ya Tays, nga bakakolha bathi erilhangira bathi bakatsomanangana. Bruno akabugha athi: “Okwa ndambi yethu y’eribya haghuma, thukayilhusayako esyosimu neryo ithwatsemera endambi yethu ya haghuma.”

14. Abathahenie bamabya isibali tsemera erisiba haghuma, bangakolhaki?

14 Aliwe ibbwa iwe n’omwanze wawu mwamabya isimuli tsemera erisiba haghuma? Obundi ebyamukatsemera sibisosene, kutse owundi iniakaponesaya owundi. Wanga kolhaki? Thulengekanaye okwa muliro owakanibweko okw’itsuka. Syali kanyira aho n’aho. Akayithagha eribya inianemwongerwamo esyongwe. Kuthya, busana naki imuthatsuka omw’isiba haghuma habw’akathuku kake obuli kiro? Mulhangire muthi mukakolha ekya inywe bosi mukatsemera, butsira ekikendi leka imwalhwa. (Yak. 3:18) Omw’itsuka omwa hike-hike, olhwanzo lhwenyu ilhwangana tsuka eryongera.

MUSIKANGANAYE

15. Busana naki erisikya ni likulhu nuku olhwanzo lhw’abathahenie lhubye ilhunakire?

15 Erisikya ni kindu kikulhu omwa butheke. Liri ng’omuka (oxygen) owakaleka omuliro iniaka ndeke. Ahathe omuka oyo, omuliro akalhuaho iniayirimira. Kuthya, ahathe erisikya, olhwanzo lhw’omulhume na mukali wiwe ilhukendilhuaho ilhwahwa. Okwa lhundi lhuhandi, omulhume n’omukali abakalengaho erisikania bakabya ibamaleka olhwanzo lhwabu ilhwabya ilhunakire. Aliwe wibuke ngoku, sikwama kyalengekania wuthi wunamusikirye, ekikulhu ly’eriminya omwanze wawu ng’akanayowa iwunamusikirye. Penny na Aret bamabirighunza omwa butheke mw’emyaka eyilhabire oku 25. Penny akabugha athi: “Erisikania erya thuwithirene likaleka efamile yethu iyabyamo olhwanzo. Thukayowa bwiranda eribugha ekiri okwa muthima kundi thukayowa owundi inianasikirye amalengekania w’owundi.” Neryo wangakolhaki erileka omwanze wawu ayowe kwenene ku wunamusikirye? Thuthalebya eky’erileberyako kya Abrahamu na Sara.

Omulhume anemuhulikirira ndeke mukali wiwe akamubwira ebiri okwa muthima. Akasasani akakakanganaya Abrahamu inianemuhulikirira ndeke Sara akamubwira ebiri okwa muthima kane ahalhuthambi.

Iba Omukristayo atholere iniasikya eriyowa lya mukali wiwe omw’imuhulikirira ndeke (Lebaya enungu 16)

16. Abiba bang’ighaki okwa ky’erileberyako kya Abrahamu? (1 Petero 3:7) (Lebaya n’ekisasani.)

16 Abrahamu mwakolongana na Sara omw’isikya. Iniakahulikirira amalengekania wa Sara n’erisikya eriyowa liwe. Buthuku bughuma, Sara mwabya omwa bitunturo, kandi mwabwira Abrahamu y’eriyowa liwe, nibya n’erimutsweba. Mbwino Abrahamu mwanamutsurumira? Eyihi. Abya inianasi ngoku Sara ni mukali mwowa kandi oyukamusighika. Abrahamu mwamuhulikirira n’erilengaho erighunzaho ekitsibu. (Enz. 16:5, 6) Thwang’ighaki? Abiba, muwithe obuthoki bw’erikolha erithwamu omw’eka yenyu. (1 Kor. 11:3) Nomwabine, ekindu ky’olhwanzo ekya wanga kolha ly’eritsuka eriminya amalengekania wa mukali wawu wuthe wathwamu, kutsibu-tsibu erithwamu eryo lyamabya irikendi muhambako. (1 Kor. 13:4, 5) Okwa bundi buthuku, mukali wawu anganabya omwa bitunturo kandi angananza erikubwira eriyowa liwe. Wukanasikaya eriyowa liwe omw’imuhulikirira ndeke? (Soma 1 Petero 3:7.) Angela na Dmitry bamabirighunza omwa butheke hakuhi myaka 30. Angela akasoborera ngoku mwira wiwe akaleka iniayowa iniasikibirwe: “Mughulhu wosi Dmitry akabya inianayitheghekire erinyihulikirira n’omughulhu ngahithene kutse omughulhu nganza erikania. Akanyighumisirizaya, nibya n’omughulhu ngatsurumire.”

17. Abakali bathahibwa banga gherererya bathi eky’erileberyako kya Sara? (1 Petero 3:5, 6)

17 Sara iniakasikaya Abrahamu omw’isighika erithwamu liwe. (Enz. 12:5) Buthuku bughuma, Abrahamu mwathwamu eritheghekera abagheni abo athabya ayitsulirye. Mwabwira Sara athi aleke ebyo alhue akakolha atheghekanaye omuggati munene. (Enz. 18:6) Sara mwakolha omwa byalhuba n’erisighika erithwamu lya Abrahamu. Abakali bathahibwa, mwangana gherererya Sara omw’isighika erithwamu ly’abira benyu. Mwamakolha ekyo, imukendi ghumya obutheke bwenyu. (Soma 1 Petero 3:5, 6.) Dmitry, oyukanibweko omwa nungu y’ahighulhu, akasoborera ngoku mukali wiwe akaleka iniayowa iniasikibirwe. Akabugha athi: “Ngasima akaghalha ako Angela akahiraho erisighika erithwamu lyaghe, amalengekania wethu nomwangabya isyahambene. Lyamathendi lhwiririra mw’ebibuya, syali nyitsweba.” Ka kikolhoba erianza omundu oyukusikirye!

18. Abathahenie banga ghasirwa bathi omw’ihiraho akaghalha nuku olhwanzo lhwabu lhubye ilhunakire?

18 Munabwire, Sitani anzire inialimya olhwanzo olhuli omwa matheke w’Abakristayo. Anasi ngoku olhwanzo lhw’abathahenie lhwamahwaho, ibangana tsuka eriseghera haali oku Yehova. Aliwe, olhwanzo lhw’okwenene silhwangalimibwa! Neryo kwesi ambi olhwanzo olhuli omwa butheke bwenyu ilhwabya ng’olhwanzo olhukanibweko omwa Lhwimbo lhw’Esyonyimbo. Muthwemu erihira Yehova y’embere, eribana endambi y’erisiba haghuma, n’erisikya eriyowa n’ebiyithawa by’owundi. Mwamakolha ekyo, obutheke bwenyu ibukendiha ekitsumbi oko Nzuko y’olhwanzo lhw’okwenene, Yehova, kandi ng’omuliro owakabya inianemuhirwamo esyongwe, olhwanzo lhwenyu ilhukendibya ilhunakire erihika kera na kera.

WANGA SUBIRYA WUTHIKI?

  • Obughuma obughumire na Yehova bukaletha buthi etseme omwa butheke?

  • Abathahenie banga kolhaki erilhangira bathi bakasiba haghuma?

  • Abathahenie banga kolongana bathi omw’isikania?

OLHWIMBO 132 Lino Thuli Mundu Mughuma

a Yehova mwaha abandu b’ekihembo ky’obutheke, ekikaleka omulhume na mukali wiwe ibatsemera olhwanzo lhw’embaghane. Aliwe okwa bundi buthuku, olhwanzo olho lhwangana holhoka. Wamabya iwuli omwa butheke, omwatsi ono akendi kuwathikya erilhangira wuthi olhwanzo lhwenyu lhukabya ilhunakire n’eribya n’obutheke obuli mw’etseme.

b Olhwanzo lhw’okwenene, olhuthehinduka kandi olhukakotha, lhukahulhawamo, “ekirimi kundu ky’Omwami Mukulhu” kundi Yehova yuwatsukisaya olhwanzo ng’olho.

c Nomuwangabya iwuli omwa butheke n’oyuthikirirye, amenge ano iniangana kuwathikya erighumya obughuma bwenyu.—1 Kor. 7:12-14; 1 Pet. 3:1, 2.

d Ng’eky’erileberyako, lebaya erihabulha ly’amenge eriri omwa myatsi eyikabera eryasa “Obuwathikya Busana n’Amaka,” eyiri okwa jw.org n’omwa JW Library®.

    Ebitabu Ebiri Omwa Lhukonzo (1982-2025)
    Hulhuka
    Ingira
    • Lhukonzo
    • Ghaba
    • Ebyawanzire
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Eby'Erighenderako
    • Eribika Embiitha
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Ingira
    Ghaba