BWIPUZHO 2
Mambo ka o Ngakaminwa pa byo Mmweka?
WAKONSHA KUBA BYEPI?
Fwanyikizha bino: Julia inge ubena kwitala mu kimbonyi, wimona kubaya bingi. Wamba’mba: “Nafwainwa kunyanako.” Pano bino, bansemi banji ne balunda nanji bamwambila’mba “wanyana.”
Katataka papo, Julia wafuukwilepo kuba’mba asunsululeko mubiji na makilogilamu atanu. Bino pa kuba’mba obe bino, ukeba’mba ekalenga moba amo kwa kubuula kuja . . .
Inge ulanguluka byonka bilanguluka Julia, wakonsha kuba byepi?
AKITULUMANA NE KULANGULUKAPO!
Byo ulanguluka pa byo umweka biji nobe muntu ubena kutala mu kimbonyi kibena kumwesha byo abula kumweka
Kechi kyatama kwakamwa pa byo umweka ne. Mambo Baibolo waambapo pa banabalume ne banabakazhi bamo nabiji Sala, Lechela, Abigaila, Yosefwa, ne Davida , kuba’mba bamwekanga bingi bulongo. Baibolo waamba pe Abishagi amba “walambile bingi.”—1 Bamfumu 1:4.
Nangwa byonkabyo, banyike bavula bakamwa bingi pa byo bamweka. Kino kyakonsha kwibalengela kwikala na makatazho akatampe. Akilanguluka pa bino:
Bashayuka baipwizhe bansongwakazhi bavula ne kutaana kuba’mba 58 pesenti wa bansongwakazhi bemonanga’mba babaya bingi. Pano bino babayile bajingatu 17 pesenti.
Kabiji bataaine’mba 45 pesenti wa banabakazhi banyana balangulukanga’mba baji bingi na kinemenezhi.
Na mambo a kukeba kunyana, banyike bamo bekala kimye kyabaya kwa kubula kuja. Kino kibalengela kukolwa kikola kyatama kitelwa’mba anorexia.
Inge wamona’mba ubena kukizhamo kunyana nangwa kibena kukukatazha kuja, wafwainwa kuya ku kipatela. Wafwainwa kubuula bansemi bobe nangwa muntu mukwabo wakoma ye waketekela. Baibolo waamba’mba: “Mulunda wa kine umwesha butemwe kimye kyonse, kabiji ye mulongo ye wakonsha kuketekela mu kimye kya bya malwa.”—Byambo bya Maana 17:17.
BYO WAKONSHA KUBA
Muntu mwine wa mukachi ye ulengela muntu kuwama nangwa ne. Akilanguluka pe Abisalomo, mwana wa Mfumu Davida. Baibolo waamba’mba:
“Kechi mwajingapo mwanamulume ye batakaikilenga walambile nobe Abisalomo ne. . . . Kechi wajingapo na kabulema ne.”—2 Samwela 14:25.
Pano bino, uno nsongwalume wajinga bingi na bwitote, bujimbijimbi ne kukeba kutumbalala. Baibolo kechi waambapo byawama pe Abisalomo ne; bino waamba kuba’mba wajinga muntu wabula bukishinka kabiji nsatuki.
Onkao mambo, Baibolo witubuula’mba:
‘Vwalai bumuntu bupya.’—Kolose 3:10.
“Kwiwamisha kwenu kechi kwikaletu kwa pangye ya mubiji . . . ne, bino kwikale kwa mu muchima.”—1 Petelo 3:3, 4.
Nangwa kya kuba kechi kyatama kuta muchima ku byo tumweka ne, bino kyanemesha ke kuta muchima ku muntu wetu wa mukachi. Byubilo byawama byo bikalengela bantu kukutemwa, kechi kwikala na mubiji wakosa nangwa kulamba ne. Phylicia waambile’mba: “Kulamba kukebula bingi bantu, pano bino bantu javula bavulukako muchima ye uji nanji ne byubilo byobe byawama.”
LANGULUKA PA BYO UMWEKA
Nanchi mwakamwa pa byo mumweka nyi?
Nanchi mukeba kuya na kwimutumbula ne kujapo bimo pa kuba’mba mumwekenga bulongo nyi?
Ñanyi bintu byo mwakonsha kuwamyako inge mukeba’mba mumwekenga bulongo?
KIMINO
KINEMENEZHI
NSUKI
MUBIJI BYO BAMULENGA
KU MESO
MMWEKELO YA KIKOBA
Inge waji kukumbula’mba ee ku mepuzho atanshi abiji ne kusalapo bintu bisatu mu bwipuzho bwa busatu, languluka pa kino: Kechi bantu bonse bakumona byonka byo wimona obewa mwine ne. Kyapeela bingi kukizhamo kwakamwa pa byo umweka.—1 Samwela 16:7.