Shelo ne Hadesi byo bi Ka?

MU MILAKA ine itanshi, Baibolo waingijisha kyambo kya Kihebelu kya sheʼohlʹ ne kyambo kikwabo kipashako kya Kingiliki kya haiʹdes kukila pa bimye 70. Bino byonse byambo bibiji byalamata ku lufu. Mu ma Baibolo amo bino byambo byatuntululwa’mba “kilende,” “helo,” nangwa’mba “kimbo.” Pano bino, mu milaka yavula kafwamo byambo byalumbulula bulongo mwatala bino byambo bya Kihebelu ne Kingiliki ne. Pano nga bino byambo nanchi bilumbulula ka? Twayai tumone byo byaingijishiwa mu bibaba byavula bya mu Baibolo.

Musapwishi 9:10 waamba’mba: ‘Mu Kalunga ka bafu [Shelo] mo mukaya, kafwamo mwingilo nangwa kulanguluka nangwa maana nangwa milangwe ne.’ Nanchi kino kyatala mu kuba’mba Shelo ke mpunzha kuzhikwa bantu nangwa’mba ku bilende ko twakonsha kuzhika mutemwe wetu nyi? Ine. Umvwe Baibolo watongola mpunzha kuzhikwa bantu nangwa’mba ku bilende, wingijisha byambo bikwabo bya Kihebelu ne Kingiliki, kechi wingijisha sheʼohlʹ ne haiʹdes ne. (Ntendekelo 23:7-9; Mateo 28:1) Kabiji Baibolo kechi wingijisha kyambo kya “Shelo” kulumbulwilamo kilende mo bazhika bantu bavula bonse pamo, nabiji bilende bya kuzhikako ba mu kisemi nangwa kilende kikatampe mo bazhika bantu bavula ne.—Ntendekelo 49:30, 31.

Pano nga nanchi “Shelo” ke mpunzha ya mutundu ka? Mambo a Lesa aamba’mba “Shelo,” nangwa’mba “Hadesi,” ilumbulula kintu kikatampe kyakila ne pa kilende kikatampe mo bazhika bantu bavula. Kya kumwenako, Isaya 5:14 waamba’mba Shelo ‘waasamishatu kanwa kanji.’ Mu ñambilo ya kifwanyikizho, nangwa kya kuba Shelo wamina kala bantu bakukankalwa kubala, ukikebelapotu ne bakwabo. (Byambo bya Mana 30:15, 16) Kupusanako na bilende kwakonsha kuzhikwatu bantu bacheche, ‘Kalunga ka bafu [nangwa’mba Shelo] ne Lonaiko kechi bitondwa ne.’ (Byambo bya Mana 27:20) Shelo kechi uyula ne. Kechi uji na pa kupelela ne. Mu jino jishinda, Shelo nangwa’mba Hadesi, kechi ke mpunzha ya kine ijipo kuntu kumo ne. Ke bilende ko bazhika bafu, mpunzha ya kifwanyikizho ko balaala bantu bavula mu tulo twa lufu.

Lufunjisho lwa mu Baibolo pa mambo a lusanguko lwitukwasha kumvwisha mwatala byambo bya “Shelo” ne “Hadesi.” Mambo a Lesa atazha Shelo ne Hadesi ku mutundu wa lufu lufwa bantu bakasangulwa.a (Yoba 14:13; Byubilo 2:31; Lumwekesho 20:13) Kabiji Mambo a Lesa aamba’mba mu Shelo nangwa’mba mu Hadesi, kechi mujitu bantu bamwingijilanga Yehoba bonka ne, muji ne bavula babulanga kumwingijila. (Ntendekelo 37:35; Masalamo 55:15) O ene mambo Baibolo o afunjishisha’mba kukekala “lusanguko lwa baoloka ne babula koloka.”—Byubilo 24:15.