Ikalai mu Jibumba ja Yehoba

MWANA wa bwanga Yakoba wanembele’mba: “Fwenyai kwipi ne Lesa, ne aye ukafwenya kwipi ne anweba.” (Yako. 4:8) Ee, Yehoba kechi uji kwalepa kya kuba wakankalwa kumvwa milombelo yetu nangwa kya kuba twi bandengamambo ne. (Byu. 17:27) Twakonsha kufwenya byepi kwipi ne Lesa? Twakonsha kufwenya kwipi ne Lesa inge twaikala na bulunda bwa pa muchima ne Yehoba ne kulombanga na mukoyo. (Sala. 39:12) Kabiji twikala na bulunda bwa pa muchima ne Lesa umvwe saka tufunda Mambo anji, Baibolo kimye kyonse. Mu jino jishinda tuyuka Yehoba Lesa, kyaswa muchima wanji ne bintu byo akeba kwitubila. (2 Timo. 3:16, 17) Kifumamo, tufunda kutemwa Yehoba ne kwikala na moyo wa kuchina kumufichisha ku muchima.—Sala. 25:14.

² Twakonsha kufwenya kwipi ne Yehoba kupichilatu mu Mwananji, aye Yesu. (Yoa. 17:3; Loma 5:10) Kafwako muntu mukwabo wakonsha kwitulumbulwila bilanguluka Yehoba byonka byaubile Yesu ne. Wamuyukile bingi Shanji kya kuba waambile ne kuba’mba: “Kafwako wayuka Mwana ne, poso abo bene Batata, kafwako wayuka Batata ne, poso yenka Mwana ne yense Mwana ye akeba kumusolwelabo.” (Luka 10:22) Onkao mambo, umvwe twafunda byaamba Mambo Awama pa byalangulukanga Yesu ne byo aumvwanga, ko kuba’mba tubena kufunda Yehoba byo alanguluka ne byo omvwa pa bintu. Maana a uno mutundu etulengela kufwenya kwipi ne Lesa wetu.

³ Yesu byo bamutongola kwikala mutwe, witukwasha kwikala na bulunda bwa pa muchima ne Yehoba inge twaikala mu jibumba ja Yehoba jitukwasha kufunda bya kuba kyaswa muchima wa Lesa. Byonka byo kyaambijilwe jimo pa Mateo 24:45-47, Nkambo, aye Yesu Kilishitu, watongola “kalume wa kishinka kabiji wa maana” kupananga “kajo pa kimye kyafwainwa” ku ba mu nzubo ya lwitabilo. Lelo jino, kalume wa kishinka witunengezhezha kajo ka ku mupashi kavula bingi. Kwingijisha jino jishinda, Yehoba witutundaika kutanga Mambo anji moba onse, kutanwa ku kupwila kwetu kwa bena Kilishitu kimye kyonse, ne kwingilako pakatampe mu mwingilo wa kusapwila “mambo awama a Bufumu.” (Mat. 24:14; 28:19, 20; Yosh. 1:8; Sala. 1:1-3) Kechi twafwainwa kumwenanga kalume wa kishinka mumwena bantu ne. Twafwainwa kwibikishako kwikala mu jibumba ja Yehoba ne kulondela mikambizho yajo. Kino kiketulengela kufwenya kwipi ne Lesa wetu, Yehoba, kabiji kiketukosesha ne kwituzhikijila nangwa tuji mu meseko.

ENE MAMBO MESEKO O ABENA KUVUJILAKOTU

⁴ Kampe mwaikala myaka yavula mu bukine. Kabiji umvwe byo ibyo, mwayuka byo kilumbulula kuchinchika meseko a bulumbuluke. Nangwatu inge po po mwamuyuka Yehoba ne kupwanañena pamo na bantu banji, ne anweba mwakonsha kuswa’mba Satana Diabola ukanya yense unekenena bumfumu bwa Yehoba. (2 Timo. 3:12) Pano bino, nangwa mwachinchika meseko akatampe nangwa acheche, kange muswishe kintu nangwa kimo kwimulengela kuchina nangwa kulefulwa ne. Yehoba wimulaya’mba ukemukosesha ne kwimupokolola na mambo a kuchinchika kwenu ne kwimupa bumi mu kimye kya kulutwe.—Hebe. 13:5, 6; Lum. 2:10.

⁵ Atweba bonse twakonsha kupita mu meseko mu ano moba ashalako a bwikalo bwa kwa Satana. Kufumatu kimye kyaikajikilwe Bufumu bwa Lesa mu 1914, Satana kechi bamuswisha kutwela mwiulu mwikala Yehoba ne. Bamutayile kasansala pano pa ntanda, po ekala aye ne bamalaika banji batama. Kuvujilako kwa bya malwa pano pa ntanda, kuvwangakotu ne kumanyika bakalume ba Yehoba bepana, kubena kufuma kwi Satana kabiji ke kishiino kya kuba’mba tubena kwikala mu moba a kupelako a bukalama bwanji bwatama pa bantu.—Lum. 12:1-12.

⁶ Satana ubena kuleta makatazho avula bingi mambo wayuka’mba kakimye kanji kakepa. Pamo na bandemona banji, ubena kwingila papelela bulume bwanji kukanya mwingilo wa kusapwila ne kuvulañanya kukwatankana kwa bakalume ba Yehoba. Kino kitulengela kulwa nkondo ya ku mupashi yo balumbulula amba “kulwa, kechi na mibiji ya mashi ne, bino tubena kulwa na makafulumende, na ba luusa, na bamfumu ba pano pa ntanda ba ino mfishi, ne na nzhita ya bapashi batama baji mu mapunzha a mwiulu.” Umvwe tukeba kushinda ne kwikala ku lubaji lwa Yehoba, kechi twafwainwa kuleka kulwa ne. Twafwainwa kuvwala byonse bya nkondo bya ku mupashi. Twafwainwa ‘kwimana saka twakosa ku bya bujimuku’ bya kwa Diabola. (Efi. 6:10-17) Twafwainwa kuchinchika pa kuba’mba tube bino.

KUCHINCHIKA

⁷ Kuchinchika kulumbulula “kwikala wakosa mu bimye bya makatazho nangwa mu bya malwa.” Onkao mambo, pa kuba’mba tuchinchike twafwainwa kwikala bakosa pa kuba byaoloka inge tubena kupita mu makatazho nabiji kwitushikwa, kwitumanyika, nangwa bintutu bikwabo byakonsha kwitulengela kubula kwikala ba kishinka kwi Lesa. Byo tuji bena Kilishitu, kuji byo twafwainwa kuba pa kuba’mba tuchinchike. Kino kikebewa kimye. Bulume bwetu bwa kuchinchika bubayilako inge bulunda bwetu ne Lesa bwakosa. Kuchinchika meseko acheche a lwitabilo lwetu o twapichilemo byo twatendekeletu kwingijila Lesa kuketukwasha kushinda meseko akatampe akonsha kwiya kulutwe. (Luka 16:10) Kechi twafwainwa kukipembela’mba meseko akatampe akeye apa bino tukakose mu lwitabilo ne. Twafwainwa kwikala bakosa meseko saka akyangye kwiya. Mutumwa Petelo byo aambile’mba kuchinchika kwafwainwa kwendela pamo na byubilo bikwabo bitokesha Lesa pa muchima, wanembele’mba: “Ibikishaingako kuba’mba, ku lwitabilo lwenu munungeko buwame, ku buwame bwenu munungeko kuyuka bintu, ku kuyuka bintu kwenu munungeko kwikanya, ku kwikanya kwenu munungeko kuchinchika, ku kuchinchika kwenu munungeko munema wa kunemeka Lesa, ku munema wenu wa kunemeka Lesa munungeko butemwe bwa kutemwa balongo, kabiji ku butemwe bwenu bwa kutemwa balongo munungeko butemwe.”—2 Pe. 1:5-7; 1 Timo. 6:11.

⁸ Buneme bwa kuchinchika bwamwekela mu byanembele Yakoba amba: “Balongo bami, sekelainga umvwe kemupite mu meseko apusana pusana, byo mwayuka’mba kwesekwa kwa lwitabilo lwenu kwimulengela kuchinchika. Bino kuchinchika kwenu mwikuleke kwingile mwingilo wako yense, pa kuba’mba mwikale balumbuluka kabiji batuntulu mu bintu byonse, kwa kubula kukajilwa kintu nangwa kimo.” (Yako. 1:2-4) Yakoba waamba’mba bena Kilishitu bafwainwa kusekela inge ke bapite mu meseko mambo ebalengela kuchinchika. Nanchi abino byo byo mwiamona meseko nyi? Kabiji Yakoba waamba’mba kuchinchika kwingila mwingilo pa kuba’mba mwina Kilishitu akose ne kwitabilwa kwi Lesa. Ee kine, kuchinchika kwetu kubayilako pa juba pa juba byo tupita mu meseko ne kwiashinda. Kabiji kuchinchika kuleta byubilo bikwabo byawama byo tukeba.

⁹ Kuchinchika kwetu kutokesha Yehoba pa muchima; kabiji kukamulengela kwitupa bumi bwa myaka ne myaka. Yakoba watwajijile kwamba’mba: “Ye wa lusekelo awa muntu utwajijila na kuchinchika meseko, mambo pa kwitabilwa kwi Lesa ukatambula munchinya wa bumi, Yehoba ye alayile boba batwajijila kumutemwa.” (Yako. 1:12) Ee, tuchinchika saka tulanguluka pa bumi. Kwa kubula kuchinchika kechi twakonsha kwikala mu bukine ne. Umvwe twabula kuchinchika makatazho a mu ino ntanda, tukabwela jibiji mu bya ino ntanda. Kwa kubula kuchinchika, kechi twakonsha kutwajijila kwikala na mupashi wa Yehoba ne. Kino kyakonsha kwitulengela kubula kwikala na bipangwa bya mupashi mu bwikalo bwetu.

¹⁰ Umvwe tukeba kutwajijila kuchinchika mu bino bimye byakatazha, twafwainwa kwikala na ndangulukilo yawama inge tubena kupita mu meseko. Vulukai’mba Yakoba wanembele’mba: “Sekelainga.” Kuba kino kechi kwapeela ne, mambo mwakonsha kuvwanga lumanamo lwa ku mubiji nangwa lwa mu milanguluko. Pano bino, vulukai’mba bumi bwa kulutwe buji mu kizumba. Byapichilemo batumwa bitukwasha kumona byo twakonsha kusekela mu kimye kya makatazho. Jino jishimikila jitanwa mu buku wa Byubilo kabiji jaamba’mba: “Baichile batumwa ne kwibapuma, ne kwibakambizha’mba bekileke kwambanga mu jizhina ja Yesu, kabiji bebambijile’mba bayenga. Onkao mambo, bafumine mu kije kya Saniedilini saka basekela, mambo Lesa wibanemekele byo bebanenene na mambo a jizhina ja Yesu.” (Byu. 5:40, 41) Batumwa bayukile’mba lumanamo lwabo lwajinga kishiino kya kuba’mba bakookejile mukambizho wa kwa Yesu ne kuba’mba Yehoba wibobijile bibusa. Byo papichile myaka, Petelo bamutangijile ku mupashi wazhila kunemba nkalata yanji itanshi. Waambile pa buneme bwa kuno kumanama na mambo a bololoke.—1 Pe. 4:12-16.

¹¹ Kintu kikwabo kyamwekele kyaamba pe Paulo ne Silasa. Byo baingijilenga mwingilo wabo wa bumishonale mu Filipai, bebakwachile ne kwibapamo mambo a kuba’mba baletelenga makatazho mu muzhi ne kufunjisha bisho byapusana na mizhilo. Na mambo a kino, bebapumine bingi ne kwibataya mu kaleya. Jishimikila ja mu Baibolo jitubuula’mba byo bajinga mu kaleya ne na bilonda byabo saka bibena kutanta, “pakachi ka bufuku, Paulo ne Silasa balombelenga ne kutota Lesa na nyimbo, ne bakaili bebatelekelenga.” (Byu. 16:16-25) Paulo ne mulunda nanji kechi bamwenetu kumanamina Kilishitu amba kyo kishiino kya bukishinka bwabo kwi Lesa ne ku bantu ne, bino bekimwene ne kuba’mba jajinga jishinda jikwabo ja kusapwilamo ku boba bakebelenga kuteleka ku mambo awama. Mwavwangilwe bumi bwa bakwabo. Bonkabwa bufuku, muota ne ba mu nzubo yanji batelekelenga kabiji baikele ke baana ba bwanga. (Byu. 16:26-34) Paulo ne Silasa baketekejile mwi Yehoba kwibapa bulume ne kwibakosesha byo bapichilenga mu meseko. Kechi wibalengeshe bumvu ne.

¹² Ne lelo jino, Yehoba witupa byonse byo tukeba bya kwitukosesha inge tubena kupita mu meseko. Ukeba atweba kuchinchika. Witupa Mambo anji o banembele na lutangijilo lwa mupashi wazhila kuba’mba tuyuke bulongo kyaswa muchima wanji. Kino kikosesha lwitabilo lwetu. Kyawama bingi kupwanañena pamo na bakwetu ba mu lwitabilo ne kwingila mwingilo wazhila. Kabiji twakonsha kwikala na bulunda bwakosa ne Yehoba inge ke tulombe kwi aye. Uteleka ku milombelo yetu ya kumutota ne ya kulomba na mukoyo kuba’mba etukwashe kwikala batoka kwi aye. (Fili. 4:13) Kabiji kulanguluka pa bintu byawama bitulaya Lesa kwitutundaika bingi.—Mat. 24:13; Hebe. 6:18; Lum. 21:1-4.

KUCHINCHIKA MESEKO APUSANAPUSANA

¹³ Meseko o tupitamo lelo jino ajitu pamo na apichilemo baana ba bwanga batanshi ba kwa Yesu Kilishitu. Mu ano moba, Bakamonyi ba kwa Yehoba babena kwibendeleka ne kwibapuma ku balwanyi babo. Byonka byo kyajinga mu moba a batumwa, bantu baji mu bupopweshi bufunjisha bya bubela kabiji baji na byubilo byatama byo basolola patoka mu Mambo a Lesa, batundaika kumanyika Bakamonyi ba kwa Yehoba. (Byu. 17:5-9, 13) Bimye bimo, bantu ba Yehoba batambula luusa ku kafulumende kuba’mba bebaswishe kwingila mwingilo wabo. (Byu. 22:25; 25:11) Nangwa byonkabyo, bakulumpe ba mu kafulumende bakanya mwingilo wetu, kukeba kulekesha mwingilo wetu wa bwina Kilishitu. (Sala. 2:1-3) Mu bimye bya uno mutundu, tulondela byaubile batumwa ba kishinka saka twachinchika ne kutwajijila “kukookela Lesa kechi bantu ne.”—Byu. 5:29.

¹⁴ Mupashi wa kutemwa kyalo byo akumbana mwaya ntanda, basapwishi ba mambo awama babena kupita mu makatazho avula bingi akonsha kwibalengela kuleka kwingijila Lesa. Bakalume ba Lesa bonse balondela lujimuno luji pa Lumwekesho 14:9-12 pa mambo a kupopwela “lukinyama ne kipashañano kyanji.” Twayuka buneme bwa byambo bya kwa Yoano bya kuba’mba: “Kino kikebewa bazhijikwa kuchinchika, bonka balondela mikambizho ya Lesa ne kukosela mu lwitabilo lwabo mwi Yesu.”

¹⁵ Meseko eya na mambo a makondo, kusatukila kafulumende, kumanyikwa ne kukanya mwingilo ku bakulumpe balama kyalo. Bino byonse byakonsha kwimulengela kubula kwingijila Lesa bulongo. Kupwila kwakonsha kukatazha. Kyakonsha kukatazha kwisamba na ofweshi wa musampi. Bakalama ba myanzo bakonsha kukankalwa kufwakeshakesha bipwilo. Bakonsha kuleka kutuma mabuku. Mwakonsha kuba byepi umvwe kyaikala bino,?

¹⁶ Mukumbu ke wa kuba’mba, inge babena kwimumanyika ibikako kwesakana na papelela bulume bwenu. Mwafwainwa kwikala na lufunjisho lwenu lwa pa bunke. Javula tumabumba tucheche twakonsha kupwilanga mu mazubo na kufunda Mambo a Lesa. Kabiji mwakonsha kwingijisha mabuku o twafunjilemo kala ne Baibolo pa kupwila. Kechi mwafwainwa kukakilwa nangwa kwakamwa ne. Kechi pakonsha ne kubandatu ne, Jibumba Jitangijila jakonsha kumonapo mashinda amo a kwisambilamo na balongo babena kutangijila.

¹⁷ Nangwatu muji kwa bunke kwabula balongo benu bena Kilishitu, vulukai’mba kechi muji kwa bunke na Yehoba ne Mwananji, Yesu Kilishitu ne. Luketekelo lwenu lwakonsha kutwajijila kukosa. Yehoba wakonsha kutwajijila kumvwa milombelo yenu, ne kwimukosesha na mupashi wanji. Mulombai kwimutangijila. Vulukai’mba mwi kalume wa Yehoba kabiji mwi mwana wa bwanga wa kwa Yesu Kilishitu. Onkao mambo, umvwe mwamonapo kimye kya kusapwila, sapwilai. Yehoba ukemukwasha inge saka mwibikako, ne bantu bakwabo bakonsha kwiya mu mpopwelo ya kine.—Byu. 4:13-31; 5:27-42; Fili. 1:27-30; 4:6, 7; 2 Timo. 4:16-18.

¹⁸ Nangwa byonkabyo, umvwe bemuchinya’mba basakwimwipaya byonka byo kyajinga ku batumwa ne ku bakwabotu, ketekelaitu mwi “Lesa usangula bafwa.” (2 Ko. 1:8-10) Kuketekela mu lusanguko kwakonsha kwimukwasha kuchinchika nangwatu inge babena kwimumanyika. (Luka 21:19) Kilishitu Yesu wamwesheshe bya kuba; wayukile’mba bukishinka bwanji mu kimye kya meseko bukalengela bakwabo nabo kuchinchika. Ne anweba mwakonsha kukosesha balongo benu mu jishinda jimotu.—Yoa. 16:33; Hebe. 12:2, 3; 1 Pe. 2:21.

¹⁹ Kununga pa kwimumanyika ne kwimukanya, kuji ne makatazho akwabo o mwafwainwa kuchinchika. Bamo balefulwa na mambo a kwibalengulula ku bantu baji mu nyaunda yabo. Bakwabo nabo babena kuchinchika bikola, nangwa babena kuchinchika na mambo a kuba bulume bwapwa. Mutumwa Paulo naye wachinchikilepo lweseko lumo lwamulengejilenga kubula kwingila bulongo mwingilo wanji. (2 Ko. 12:7) Kabiji Epafolodita mwina Kilishitu wa mu myaka kitota kitanshi wa ku Filipai, ‘wapopomenwe bingi na mambo a kuba [balunda nanji] baumvwine’mba wakolwa.’ (Fili. 2:25-27) Bumbulwa kulumbuluka bwetu ne bwa bakwetu bwakonsha kuleta makatazho akonsha kwitulengela kukankalwa kuchinchika. Bumuntu bwetu bwitulengela kupusenamo na bena Kilishitu bakwetu nangwa na kisemi kyetu. Bino aba balondela mafunde a mu Mambo a Yehoba bakonsha kuchinchika ne kushinda mikiika ya uno mutundu.—Ezi. 2:3-5; 1 Ko. 9:27; 13:8; Kolo. 3:12-14; 1 Pe. 4:8.

KUKEBESHA KUTWAJIJILA KWIKALA BA KISHINKA

²⁰ Twafwainwa kutwajijila kulamachila kwi Yesu Kilishitu, Yehoba ye atongola kwikala Mutwe wa kipwilo. (Kolo. 2:18, 19) Twafwainwa kwingijilanga pamo na “kalume wa kishinka kabiji wa maana” ne boba bo batongola kwikala bakalama. (Hebe. 13:7, 17) Kulondela bintu byanengezha jibumba ja Lesa ne kwingijila pamo na boba babena kutangijila, kuketukwasha kuba kyaswa muchima wa Yehoba. Twafwainwa kulombanga kimye kyonse. Vulukai kuba’mba kwimukasa mu kaleya kwa bunke kechi kwakonsha kwimulekesha kwisamba na Shenu wa mwiulu kabiji uji na butemwe, nangwa kuvulañanya mutende ye muji nanji na bapopweshi bakwenu ne.

²¹ Twayai twibikeko kuchinchika pa kwingila mwingilo wetu wa kusapwila. Twingilenga kimye kyonse mwingilo wa kusapwila, Yesu Kilishitu ye apele baana banji ba bwanga, byo aambile’mba: “Onkao mambo, yainga na kufunjisha bantu ba mu bisaka byonse bya bantu kwikala ke baana bami ba bwanga, ne kwibabatizha mu jizhina ja Tata ne ja Mwana ne ja mupashi wazhila, ne kwibafunjisha kulama bintu byonse byo nemukambizha.” (Mat. 28:19, 20) Byonka byajinga Yesu, ne atweba twafwainwa kuchinchika. Twikale na luketekelo mu Bufumu ne mu bumi bwa myaka ne myaka buji kulutwe. (Hebe. 12:2) Byo tuji baana ba bwanga ba kwa Kilishitu babatizhiwa, tuji na mwingilo ubena kufikizha bungauzhi bwa kwa Yesu bwaamba pa “mpelo ya buno bwikalo.” Waambile’mba: “Ano mambo awama a Bufumu bakeasapwila pano pa ntanda ponse kwikala bukamonyi ku bisaka byonse bya bantu, apa bino mpelo ikafike.” (Mat. 24:3, 14) Umvwe ke twingile na muchima yense uno mwingilo, tukekala na lusekelo pa kwikala na bumi bwa myaka ne myaka mu ntanda ipya ya Yehoba mukekala bololoke!