Nsajilo Yenu Yamafunde
NANCHI mwibantu balondela mafundenyi? Inyi mumona nobe kulondela mizhilo yabyubilo byawama amba byaka byakala? Kishinka kekyakuba’mba, muntu yense uji namafunde amo oalondela oamona mwine’mba anema koaji. Mafunde kemizhilo yabyubilo byawama. Mafunde etukwasha mubintu byotufuukula nekwitutangijila mubwikalo bwetu. Mafunde aji nobe kampasi. (Kampasi kekintu kyapasha nkoloko kitongola kwafwainwa kuya muntu nabiji yewa wendesha ndeke.)
Kyakumwenako, Yesu wakambizhe baana banji babwanga kulondela Muzhilo Wawama uji mu Mateo 7:12 amba: “Bintu byonse byo musaka’mba, bantu betubile, ne anweba sa mwibobila byonkabya.” Baana babwanga bakwa Confucius balondelanga mafunde abyubilo byawama nekifyele nabiji lusa, kwikepesha, mushingi, nebukishinka. Nangwatu bantu babula kuya mubupopweshi bajipo namizhilo imo ibatangijila mubyubilo byabo.
Mafundeka Otwafwainwa Kusala?
Twafwainwa kuvulukanga’mba mafunde amo akonsha kwikala awama amo atama. Kyakumwenako, bantu bavula batundaikwa kulondela kisela kyajingako kala kyakuba’mba mubyonse yami nafwainwa kwikala mutanshi. Nangwa kyakuba bantu bavula kechi bekiyuka kino kisela nangwa kwilanguluka amba nabo baji nakyone, kyokyo boba umvwe baleka kulondela mizhilo yabyubilo byawama. Kikale bayukanyikwa’mba byobyo baji nangwane, kisela kyakuba’mba mubyonse yami nafwainwa kwikala mutanshi kimwesha amba awo muntu uji nakichima kabiji watemwisha bintu. Wamwingilo umo wingila kubiñambañamba bya Televizhonyi mu China waambile’mba, “tujitu namafunde abiji. Jimo jakupota bintu byoukeba, jikwabo najo jakukeba kwikala namali avula.”
Kisela kyakuba’mba mubyonse yami nafwainwa kwikala mutanshi kiji nobe magineti. Magineti nanchi isendula byepi kampasi? Umvwe bino bintu bibiji mwibilamankesha pamo, nguya yakampasi kechi ishinkamana bulongo pampunzha poyafwainwa kutongolane. Byonkabyo, nekino kisela kyakonsha kupampula kampasi yabyubilo byamuntu, nangwa kumulengela kusankilapo mizhilo yabyubilo byawama kasake bintu byakila pabyoamona.
Nanchi mwakonsha kukumya umvwe mwayuka’mba kino kisela kechi kyenyi nenyi? Kino kisela kyatendekejile mubujimi bwa Edena bansemi yetu batanshi byobasankijilepo mizhilo yawama ibapele Mulenga wetu. Kino kibasendwijile kampasi yabo yabyubilo byawama. Byotuji baana baba Adama ne Evwa, bantu baji nakyo kino kisela mubwikalo, kyakuba’mba “mubyonse yami nafwainwa kwikala mutanshi.”—Ntendekelo 3:6-8, 12.
Kino kisela kyasampukamo bingi kikatakata muano moba atelwa mu Baibolo amba ‘moba apelako’ a “bimye byakatazha.” Bantu bavula ‘betemwa bene.’ Kabiji kechi kyakukumyane, neatweba kyokyo tutalañena naluno lukatazho lwakuba’mba mubyonse yami nafwainwa kwikala mutanshi.—2 Timoti 3:1-5.
Kampe nenuwa mwakonsha kuswa byaambile mwanyike umo wajizhina ja Olaf, wanembejile nkalata kumusampi umo wa Bakamonyi bakwa Yehoba mu Europe amba: “Kyashupa bingi kwikala nabyubilo byawama, kikatakata atweba banyike. Mwane twajijilai kwituvululangako buneme bwakukakachila kumafunde amu Baibolo.”
Olaf waambile mulanguluko wamaana. Mafunde a Lesa akonsha kwitukwasha kukakachila kumizhilo yabyubilo byawama kikale twibanyike nangwa twibakulumpe. Kabiji akonsha kwitukwasha kukana kisela kyakuba’mba mubyonse yami nafwainwa kwikala mutanshi, kana byotwayukanwa amba byotujinyi nangwane. Umvwe mubena kukeba kuyuka byavula pamambo amafunde amu Baibolo byoakonsha kwimukwasha, mwane tangai mutwe walondelapo.
[Bipikichala pa peja 4]
Bantu bavula ano moba kechi batako muchima kubikeba bakwabone