“Ikalai ba Michima ya Kusanta”

“Muleke mutende wa Kilishitu ekale wa kwimulama mu michima yenu . . . kabiji ikalai ba michima ya kusanta”—KOLOSE 3:15.

1. Lupusano ka lotumona pakachi ka kipwilo kya bwina Kilishitu ne bantu ba ino ntanda iji mu bulume bwa kwa Satana?

MU BIPWILO 94,600 bya Bakamonyi ba kwa Yehoba kuzhokoloka ntanda yonse, muji muchima wa kusanta. Kupwila konse kutatula ne kupwa na lulombelo muvwangiwa ne byambo bya kusanchila Yehoba. Bakyanyike ne bakikulumpe, kubikapotu ne bakatataka ne Bakamonyi babandamo kimye kyo bapwila ne kupwañena pamo, javula tumvwa ñambilo ya kuba’mba “twasanta mwane,” “kyawama mwane” nangwa ñambilotu ikwabo ya byonkabye. (Masalamo 133:1) Kino byo kyapusanapo ku bavula baji na kichima ‘babula kuyuka Yehoba, ne abo babula kukokela mambo awama’! (2 Tesalonika 1:8) Twikala mu ntanda ya bantu babula muchima wa kusanta. Akino kechi kyakukumya ne, mambo Satana Diabola ye lesa wa panopantanda utundaika muchima wa kwitemwatu obe mwine, kabiji bwitote ne byubilo byanji bya bunsatuki byakumbanatu ku bantu bonse!—Yoano 8:44; 2 Kolinda 4:4; 1 Yoano 5:19.

2. Ñanyi lujimuno lo twafwainwa kumvwina, kabiji mepuzho ka o tusakwisambapo?

² Byo twazhokolokwa na bantu ba ino ntanda ya kwa Satana, twafwainwa kujimuka kuchina kwitumpa mu byubilo byabo. Mu myaka kitota kitanshi, mutumwa Paulo wavulwileko bena Kilishitu mu Efisesa amba: “Mo mwaendelenga kala monka mwayila musango wa panopantanda, monka musakila mfumu wa ba lūsa lwa mu mwela, ye mupashi wingila ne pano mu bantu ba milengulwila; mwi abo mo mo twaikajile kala ne atweba bonse netuwa monka mu bya lwiso lwa buntunshi bwetu, kasa tuba bisakasaka mubiji ne muchima, kabiji mu kusemwa kwetu twajinga bafwainwa bukaji pamo ne bonse bakwetu.” (Efisesa 2:2, 3) Byobyo kiji ne ku bavula lelo jino. Pano twakonsha kwikala byepi na muchima wa kusanta? Ñanyi bukwasho Yehoba boapana? Mu ñanyi mashinda mo twafwainwa kumweshesha amba kine twi ba michima ya kusanta?

Ene mambo o Twafwainwa Kwikela ba Michima ya Kusanta

3. Kika kitulengela kumusanchila Yehoba?

³ Yehoba Lesa, aye Mulenga wetu Upana bumi, yeye tusanchila, kikatakata byo tulanguluka pa bintu byavula byawama byoetupa. (Yakoba 1:17) Pa juba pa juba tumusanchila Yehoba kuba’mba twi bomi. (Masalamo 36:9) Tuji na byakumwenako byavula bituzhokoloka bitumwesha mingilo yo aingila Yehoba nabiji juba, ñondo, ne tubangabanga. Ino pulaneti yetu iji na bintu byavula bilengela bumi kutwajijila. Mu lwelele muji mwela wanema bingi wapusana pusana wavwangakana. Kabiji kuji ne bintu bituzhokoloka byotubula kuyukisha bulongo byo bingila. Bino byonse bimwesha amba twafwainwa kumusanchila Shetu wa mwiulu wa butemwe. Mfumu Davida waimbile’mba, “Anweba Yehoba Lesa wami, mingilo ya kukumya yo mwaingila yo yavula, ne milanguluko yenu yo mwitulanguluka nayo pamo. Ka paji nangwa umo wa kwimutanchikilayo bulongo ne; umvwe nasaka kwiimwesha ne kwiyamba, yakila mu kuvula kechi yakonsheka kubalwa ne.”—Masalamo 40:5.

4. Mambo ka o twafwainwa kumusanchila Yehoba pa mambo a kupwanañana kwa lusekelo ko twiyowa mu bipwilo?

⁴ Nangwa kya kuba kechi baji mu paladisa wa ku mubiji ne, bakalume ba Yehoba lelo jino baji mu paladisa wa ku mupashi. Mu Mazubo etu a Bufumu, pa kupwila kwetu kwa nkambi, kwa kijiiji, ne kwa juba jiikajila tumona bipangwa bya mupashi byo bingila mu bakwetu baitabila. Pa kusapwila bantu bayukako pacheche nangwa baluba bya bupopweshi, Bakamonyi bamo batongola byalumbulwile mutumwa Paulo mu nkalata yanji ku bena Ngalatiya. Patanshi bakitatula kwamba pa “mingilo ya buntunshi” ne kwipuzha banteleki babo kwambapo pa byo bayukapo pa kino. (Ngalatiya 5:19-23) Bavula betaba amba ino mingilo yo ibena kubapo bantu bavula lelo jino. Umvwe bebalondolwela bipangwa bya mupashi byo biji ne kwibeta amba bakeye ku Nzubo ya Bufumu yakonka kobekela bakemwene bene bukine bwa kino, bavula bafikenatu kwamba’mba: “Kine Lesa uji mukachi kenu.” (1 Kolinda 14:25) Akino kechi kitanyiwatu mu Nzubo ya Bufumu imo ne. Konse ko mukaya inge mwatanako uji yense wa mu Bakamonyi bakwa Yehoba bakila pa 6 milyonyi mukebatana bajitu na muchima umo wa lusekelo. Kya kine kuno kupwanañana kwa kwikomesha ke kishinka kimo kitulengela kumusanchila Yehoba upana mupashi wanji ulengela kuba’mba kino kikonsheke kubiwa.—Zefwaniya 3:9; Efisesa 3:20, 21.

5, 6. Twakonsha kwikala byepi ba michima ya kumusanchila Lesa pa bupe bwanji bwa nkuulo boapana bwakilamo kubaya?

⁵ Bupe bukatampe bwa lumbuluka bo apana Yehoba kukila pa byonse ke Mwananji Yesu, mo apaine kitapisho kya bukuzhi. Mutumwa Yoano wanembele’mba; “Umvwe Lesa witutemwa byonkabi, ne atweba twafwainwa kwitemwa atwe bene na bene.” (1 Yoano 4:11) Ee kine, kechi tumweshatu kusanchila nkuulo kupichila mu kumweshatu butemwe ne lusanchilo kwi Yehoba konkatu ne, bino ne mu kwikala bwikalo bumwesha kutemwa bakwetu.—Mateo 22:37-39.

⁶ Twakonsha kufunda byavula pa mambo a kumwesha lusanchilo kupichila mu kumona Yehoba byo aingijile na bena Isalela bakala. Kupichila mu Mizhilo yo apaine ku uno mukoka mwi Mosesa, Yehoba wafunjishe bantu byavula. Kupichila mu ‘musango wa maana ne wa bukine monka mu Mizhilo,’ twakonsha kufunda bintu byavula byakonsha kwitukwasha kulondela lujimuno lwa kwa Paulo: “Ikalai ba michima ya kusanta.”—Loma 2:20; Kolose 3:15.

Lufunjisho Lusatu lo Twakonsha Kufunjilako ku Mizhilo ya Mosesa

7. Lunengezho lwa kupana bya bujikumi lwibapele byepi bena Isalela jishuko ja kumwesheshamo lusanchilo lwabo kwi Yehoba?

⁷ Mu Mizhilo ya Mosesa, Yehoba wanengezhezhe mashinda asatu bena Isalela mo bafwainwe kumweshesha lusanchilo lwa kine pa buwame bwanji. Kitanshi kyajinga kupana bya bujikumi. Bya bujikumi byonse bya mu ntanda, kubikapotu ne bya ‘bujikumi bya mujitanga ja bañombe ne mikooko’, byafwainwe kwikala ‘byazhila kwi Yehoba’. (Bena Levi 27:30-32) Bena Isalela byo bakokejilenga kino, Yehoba wibobijilenga bibusa. “Letai byonse bya bujikumi mu nzubo mo bafya kajo, namba mwikale bya kuja mu nzubo yami; pano ngesekai mumone, byo byaamba Yehoba wa mabumba, ne amiwa nkemushinkwila bipenze bya mwiulu ne kwimwitulwila bibusa, kya kuba’mba kechi mukamona mwa kwibilonga ne.’”—Malakai 3:10.

8. Kika kyapusenye bupe bwa kwitemenwa ku bya bujikumi?

⁸ Kya bubiji, kununga pa kupana bya bujikumi, Yehoba wanengezhejile bena Isalela kupana bupe bwa kwitemenwa. Wakambizhizhe Mosesa kubula bena Isalela amba: “Byo mukatwela mu ntanda ko mbenakwimutwala, kabiji ne byo mukaja kajo ka mu yoya ntanda, mukalambule mulambo wa kusuntula [wa kwitemenwa, NW] kwi Yehoba.” Kabiji ku bunga bwabo bumo butanshi bwa ‘nkapankapa bo bapangangako bashinkwa’ bwafwainwe kuletwa ‘ke mulambo kwi Yehoba’ monka mwayijile bisemi byabo bya kulutwe. Yukai’mba kechi kwajingapo kipimo kyakebewenga mwa kupana bino bya nsomo ne. (Kubala 15:18-21) Bino bena Isalela byo bapainenga bya bupe na lusanchilo, Yehoba wibabujile mu bukishinka amba ukebobila bibusa. Lunengezho lwa yenkawe mutundu lwajinga ne mu nzubo ya mu kimwesho kya kwa Ezikyo. Tutanga amba: “Ne bitanshi bine bya nsomo yenu bya misango yonse, ne milambo yenu yonse ya kusuntula [ya kwitemenwa, NW] kwi Yehoba bikekala ke bya bañanga; ne bunga bwenu butanshi bwa nkapankapa mukapana ku bañanga, namba bibusa bikekalenga mu mazubo enu.”—Ezikyo 44:30.

9. Kika Yehoba kyo afunjishe mu lunengezho lwa bya kupupula kajo?

⁹ Kya busatu, Yehoba wanengezhezhe bya kupupula kajo. Wibakambizhizhe amba, ‘Byo mukanowanga kajo mu kyalo kyenu kechi mukanowe kajo kufikizha ne munsa munsa ya bujimi ne, nangwa kupupula twashalamo ne. Kabiji kechi ukabwelulukemo jibiji na kwapa mu bujimi bobe bwa miñanzañanza ne, nangwa kutolaula alakachila panshi ne; ukeashe ke a bayanji ne benyi; amiwa yami Yehoba, Lesa wenu.’ (Bena Levi 19:9, 10) Mu kino namo kechi kwajinga kipimo kyakebewenga ne. Kyajinga ku mwine mwina Isalela yense kufuukula byo akonsheshe kushila balanda. Solomone Mfumu wa maana walumbulwile amba: “Awa wamubila lusa muyanji wamukongwesha Yehoba, kabiji aye ukamulubwila akya kyanji kyawama kyo aubile.” (Byambo bya Mana 19:17) Mu jino jishinda Yehoba wafunjishe kwikala na lusa ne kulangulukilako bayanji.

10. Bika byafumangamo umvwe bena Isalela bakankalwa kwikala ba michima ya kusanta?

¹⁰ Yehoba waubijile bena Isalela bibusa umvwe bakokela ne kuleta bya bujikumi, kupana bupe bwa kwitemenwa, ne kukwasha bayanji. Bino bena Isalela byo bakankelwe kwikala ba michima ya kusanta, Yehoba wibavundamijile. Kino kyaletele malwa kabiji kulutwe na lwendo batwajilwe ne mu buzha. (2 Byambo bya Moba 36:17-21) Nga ñanyi lufunjisho lo twafwainwa kufunjilako?

Byotumwesha Kwikala ba Michima ya Kusanta

11. Ñanyi jishinda jikatampe jo twakonsha kumwesheshamo lusanchilo lwetu kwi Yehoba?

¹¹ Jishinda jikatampe jo twakonsha kumwesheshamo kutota Yehoba ne kumwesha michima ya lusanchilo ke ja “kupana.” Kya kine atweba bena Kilishitu, kechi tukiji mu Mizhilo ya Mosesa ya kupana banyama nangwa kajo ne. (Kolose 2:14) Nangwa byonkabyo mutumwa Paulo wakambizhe bena Kilishitu Bahebelu amba: “Kabiji monka mwi aye tuletenga [tupanenga, NW] kitapisho kya kutota Lesa moba onse, ko kuba’mba, bipangwa bya pa bya tunwa byetu bitota jizhina janji.” (Bahebelu 13:15) Kupichila mu kwingijisha bulume ne bunonshi bwetu kupana kitapisho kya kutota Yehoba, kikale mu mwingilo nangwa “mu bipwilo” na bakwetu bena Kilishitu, tumwesha lusanchilo kufuma panshi ya michima yetu lwa kusanchila Shetu wa mwiulu, Yehoba Lesa. (Masalamo 26:12) Mu kuba bino, kika kyo twakonsha kufunjilako ku mashinda bena Isalela o bamwesheshangamo lusanchilo lwabo kwi Yehoba?

12. Pa mambo a mutembo wetu wa bwina Kilishitu, kika kyo twakonsha kufunjilako ku lunengezho lwa kupana bya bujikumi?

¹² Kyakila pa byonse, byonka byo twisambapo kala, lunengezho lwa kupana bya bujikumi kechi lwajingatu lwa kuba’mba kiji konji ami mwine kupana nangwa kubula kupana ne; mwina Isalela yense wajinga na mutembo wa kupana. Atweba bena Kilishitu, tuji na mutembo wa kuya mu mwingilo ne kutanwanga ku kupwila kwa bwina Kilishitu. Ino mingilo kechi yakuba’mba kiji konji ami mwine kwiyuba nangwa kubula kwiyuba ne, twafwainwa kwiyuba. Mu bungauzhi bwanji bukatampe bwa pa mambo a kimye kya ku mpelo, Yesu waambishetu amba: “Ano mambo awama a bufumu akasapwilwa panopantanda ponse mwa kwibashimwina ba mu mikoka yonse ya bantu; bino ke ku mpelo.” (Mateo 24:14; 28:19, 20) Pa mambo a kupwila kwa bwina Kilishitu, mutumwa Paulo watangijilwe na mupashi kunemba’mba: “Twilanguluke atwe bene na bene mu kwiubisha butemwe ne mingilo yawama; ne kuleka kupwila pamo, byo boba bamo, ne, poso kwifunda, ne kwibikishakotu byo mumona aja juba kasa jibena kufwenya pepi.” (Bahebelu 10:24, 25) Tumwesha lusanchilo kwi Yehoba umvwe twaswa na lusekelo mutembo wa kusapwila ne kufunjisha, kubikapo ne kupwañena pamo na balongo betu kimye kyonse pa kupwila kwa kipwilo ne kwikimona kwikala ke jishuko kabiji ne munema.

13. Lufunjisho ka luji mu lunengezho lwa bupe bwa kwitemenwa ne bya kupupula kajo?

¹³ Kunungapo, twakonsha kumwenamo pa kulanguluka pa lunengezho lukwabo lubiji bena Isalela lo bamwesheshengamo lusanchilo lwabo. Luno lunengezho ke bupe bwa kwitemenwa ne bya kupupula kajo. Kupusanako na kupana bya bujikumi byajinga mukambizho wa kupana kwakubula kukanaika, bupe bwa kwitemenwa ne bya kupupula kajo kechi bwajingapo na kipimo kyaimikilwe amba kyo kyafwainwa kupanwa ne. Kalume wa Yehoba waswishiwe kumwesha lusanchilo kufuma panshi ya muchima wanji ne monka moakebela. Byonkabyo, nangwa kya kuba twayuka’mba kuya mu mwingilo ne kutanwa ku kupwila kwa bwina Kilishitu ke mutembo wanema bingi ku kalume yense wa Yehoba, abya twibyuba na muchima yense ne kwipana nyi? Nanchi twibimona nobe byo bimye bya kumwesheshamo lusanchilo lwa kufuma panshi ya michima yetu kwi Yehoba na mambo a bintu byonse byo etubila nyi? Abya twipana pakatampe mu ino mingilo, kwesakana na mwayila bwikalo bwetu pa muntu pa muntu nyi? Inyi tumonatu byonse bye nobe mutembo ye twafwainwa kufikizhatu? Ano ke mepuzho o twafwainwa kwikumbwila atwe bene pa muntu pa muntu. Mutumwa Paulo wikyambijile mu jino jishinda amba: “Bantu bonse, pa muntu pa muntu, belumbulwile mingilo yabo bene, kabiji ponkapo baketotela mu bintu byabo bene, kechi mu bya bakwabo ne.”—Ngalatiya 6:4.

14. Yehoba wituketekela kuba ka mu mwingilo wetu kwi aye?

¹⁴ Yehoba Lesa wayukishatu bulongo bwikalo bwetu byo buji. Kabiji wayuka ne motupelelela. Unemeka bitapisho bya bakalume banji byo bapana na muchima umo kikale bicheche nangwa bikatampe. Aye kechi uketekela amba atweba bonse tupane kipimo kimo ne, kabiji ne atwe bene kechi twakonsha kuba byobyo ne. Byo aambilenga pa mambo a kupana bintu bya ku mubiji, mutumwa Paulo wabujile bena Kilishitu bena Kolinda amba: “Umvwe kuswa ko kuji, kya bupe kitabilwa monka mwayila byo aji nabyo muntu, kechi mwayila byo abula nabyo ne.” (2 Kolinda 8:12) Jino jifunde jingila ne ku mwingilo wetu kwi Lesa. Kilengela mwingilo wetu kwitabilwa kwi Yehoba kechi buvule bwa bintu byotuba ne, bino jishinda jo twingijilamo na lusekelo ne na muchima yense—Masalamo 100:1-5; Kolose 3:23.

Ikalai ne Kutwajijila na Muchima wa Bupainiya

15, 16. (a) Lukwatankano ka luji pakachi ka mwingilo wa bupainiya ne lusanchilo? (b) Aba babula kukonsha kwingilako bupainiya, bakonsha kumwesha byepi muchima wa bupainiya?

¹⁵ Jishinda ja lusekelo ja kumwesheshamo muchima wa kusanta kwi Yehoba ke kutwela mu mwingilo wa kimye kyonse. Na mambo a kutundaikwa na butemwe bwa kutemwa Yehoba ne kusanchila kifyele kyanji, bakalume bavula bepana bapimpula bwikalo bwabo kuba’mba bekalengako na kimye kyabaya kya kwingijila Yehoba. Bamo babena kwingila bupainiya bwa kimye kyonse kwingila maawala 70 pa ñondo pa ñondo na kusapwila mambo awama ne kufunjisha bantu bukine. Bakwabo nabo babula kukonsha kwingila bupainiya bwa kimye kyonse na mambo a makatazho apusana pusana mu bwikalo, banengezha pa kimye ne kimye kwingilako bupainiya bwa kukwasha maawala 50 pa ñondo.

¹⁶ Pano ibyepi ku bakalume ba Yehoba babula kukonsha kwingilako bupainiya bwa kimye kyonse nangwa bwa kukwasha? Bakonsha kwikala ba michima ya kusanta kupichila mu kwikala na muchima wa bupainiya. Mu ñanyi jishinda? Kupichila mu kutundaika boba bakonsha kwingila bupainiya, kutundaika baana babo kwikala na kizaku kya kwingilako mwingilo wa kimye kyonse, kabiji ne kupichila mu kwikala na mukoyo wa kusapwila kwesakana na bwikalo bwabo byo buji. Byo tupana mu mwingilo wetu byaimena pa lusanchilo lo tuji nalo kufuma panshi ya michima yetu lwa kusanchila Yehoba pa byoetubila, byo abena kuba, ne byo aketubila.

Kumwesha Lusanchilo na ‘Bintu Byetu’

17, 18. (a) Twakonsha kumwesha byepi lusanchilo na ‘bintu byetu’? (b) Kintu ka Yesu kyo amwenemo mu bupe bwa mwanamukazhi wafwilwa, kabiji mambo ka?

¹⁷ Byambo bya Mana 3:9 byaamba’mba, “Nemeka Yehoba na bintu byobe ne na nsomo ya kajo kobe konse.” Bakalume ba Yehoba kechi bakikebewa ne luno kupana bya bujikumi ne. Nangwa byonkabyo Paulo wanembejile kipwilo kya bena Kolinda amba: ‘Bonse pa muntu pa muntu bobe monka mo bafuukwila mu michima yabo: kechi bapane na butanyi ne, nangwa na mambo a kukanjikizha ne: mambo Lesa watemwa upana na lusekelo.” (2 Kolinda 9:7) Kupana bupe bwa kwitemenwa bwa kukwasha mwingilo wa kusapwila Bufumu mwaya ntanda yonse, nakyo kimwesha lusanchilo lwetu. Lusanchilo lufuma panshi ya muchima lwitulengela kuba kino kimye kyonse, kampe kunengezhapo byo twakonsha kupana mulungu ne mulungu byonka byaubilenga bena Kilishitu batanshi.—1 Kolinda 16:1, 2.

¹⁸ Kuvula kwa bintu byotupana kechi ko kumwesha lusanchilo lwetu kwi Yehoba ne, kana muchima ye tupainamo byobyo bintu. Akino kyokyo amwene Yesu kimye bantu kyo batayilenga bya bupe byabo mu kilambwilo kya mu nzubo ya Lesa. Yesu byo amwene mwanamukazhi mulanda wafwilwa watayamo “tundalama tubiji tucheche,” waambile’mba: “Amiwa kine nemwambila namba, uno mulanda mwanamukazhi wafwilwa watayamo byakila bya bonse: mambo abo bonse batayamo mu bya bupe bya mu kuvula kwabo; pakuba aye mu kukajilwa kwanji watayamo byonse byo aji nabyo.”—Luka 21:1-4.

19. Mambo ka o kyawamina kumona jibiji mashinda motumweshesha lusanchilo lwetu?

¹⁹ Lekai luno lufunjisho lwa byo twakonsha kumwesha kwikala ba michima ya kusanta lwitutundaike kumona jibiji mashinda motumweshesha lusanchilo lwetu. Abya twakonsha kunungako kitapisho kyetu kya kutota Yehoba, kubikapo ne kukwasha mwingilo wa ntanda yonse na bintu byotuji nabyo nyi? Kwesakana na mpaino yetu, twakonsha kuketekela amba Shetu mpanyi wa butemwe, aye Yehoba, ukasekela bingi kuba’mba twi ba michima ya kusanta.

Mukivuluka Nyi?

• Ñanyi ene mambo o twafwainwa kwikela ba michima ya kusanta kwi Yehoba?

• Lufunjisho ka lo tufunjilako ku kupana bya bujikumi, bupe bwa kwitemenwa ne bya kupupula kajo?

• Twikala byepi na muchima wa bupainiya?

• Twakonsha kwingijisha byepi ‘bintu byetu’ kusanchila Yehoba?

[Bipikichala pa peja 28]

“Bya kupana byonse byawama ne bya bupe byonse byalumbuluka bifuma mwiulu”

[Bipikichala pa peja 31]

Ñanyi bitapisho byo twakonsha kupana?