Twikale Na ‘Buzhile mu Moyo wa Kwakamwa Lesa’
BAIBOLO waamba pa buzhile bukatampe bwa Yehoba Lesa amba: “Wazhila, wazhila, wazhila, Yehoba.” (Isa. 6:3; Lum. 4:8) Byambo bya Kihebelu ne Kingiliki byatuntululwa’mba “buzhile” bilumbulula kintu kyawama nangwa’mba kutokeshiwa kwa mpopwelo, ko kuba’mba kintu kyabula kukowela. Buzhile bwa Lesa bulumbulula byubilo byanji byaoloka.
Nanchi Yehoba Lesa wazhila, kechi waketekela bantu bamupopwela kwikala bazhila, ko kuba’mba kwikala batoka ku mupashi, ku mubiji ne mu byubilo nenyi? Baibolo waambishatu patoka’mba Yehoba ukeba bantu banji kwikala bazhila. Pa 1 Petelo 1:16 tutangapo’mba: “Mukekale bazhila; mambo ne amiwa nazhila.” Nanchi bantu bambulwakoloka bakonsha kwikala bazhila byonka biji Yehoba nyi? Ee, nangwa kya kuba kechi bakonsha kwikala byonka biji Yehoba ne. Twakonsha kwikala bazhila kwi Lesa inge saka tumupopwela batoka ku mupashi ne kwikala balunda nanji ba pa muchima.
Pano twakonsha kwikala byepi batoka mu ino ntanda muji byubilo byatama? Byubilo ka byo twafwainwa kuchinuzhuka? Kabiji ñanyi ñambilo ne byubilo byo twakonsha kupimpula? Twayai tumone byo twakonsha kufunda pe Lesa byo akebelenga ku Bayudea bafumine mu Babilona ne kubwela ku ntanda yabo mu 537 B.C.E.
‘Mukekala Mukwakwa Wazhila’
Yehoba waambijile jimo’mba bantu banji bajinga mu buzha mu Babilona bakabwezhiwa ku ntanda yabo. Bungauzhi bwaambile pa kubwezhiwa bwajinga na uno mulaye wa kuba’mba: “Mukekala mukwakwa, ye bakatela’mba: Mukwakwa wazhila; aba bezhilulula kechi bakapitamo ne.” (Isa. 35:8a) Abino byambo bimwesha kuba’mba Yehoba kechi wibashinkwijiletu jishinda Bayudea ja kubwelemo ne, bino wibamwesheshe ne kuba’mba usa kukebazhikijila.
Yehoba washinkwila bakalume banji ba mu ano moba panopantanda, “mukwakwa wazhila” wibafumya mu Babilona mukatampe, bufumu bwa ntanda yonse bwa bupopweshi bwabubela. Mu 1919 wakasulwile bena Kilishitu bashingwa kufuma mu buzha bwa bupopweshi bwa bubela, kabiji batokesheshe mpopwelo yabo. Kipwilo kya bapopweshi ba kwa Yehoba lelo jino ke mpunzha yatokeshiwa kabiji muji mutende, amo mo twakonsha kumupopwela Yehoba mu mutende, ne kwikala na bulunda bwawama ne aye ne balongo betu.
Bena Kilishitu bashingwa ba “kajitanga kacheche” ne “jibumba jikatampe” jibena kukomenako ja ‘mikooko ikwabo’ basalapo kwenda mu jishinda jazhila kabiji babena kwita bakwabo kwinungako kwi abo. (Luka 12:32; Lum. 7:9; Yoa. 10:16) “Mukwakwa wazhila” washinkuka ku bonse bepana ‘kulambula mibiji yabo, ke kitapisho kyumi, kyazhila, kyaitabilwa kwi Lesa.’—Loma 12:1.
“Aba Bezhilulula Kechi Bakapitamo Ne”
Mu 537 B.C.E., Bayudea byo babwelele bafwainwe kulondela muzhilo umo wanema. Kwesakana na boba bafwainwe kwenda mu “mukwakwa wazhila,” Isaya 35:8b waamba’mba: ‘Aba bezhilulula kechi bakapitamo ne. Ukekala ke wa kwendamo bantu banji; aba bakapitangamo, nangwa babula maana, kechi bakalubamo ne.’ Byo kyajinga kuba’mba nkebelo ya Bayudea ya kubwelamo ku Yelusalema yajinga ya kubwezha mpopwelo ya kine, aba bajinga na byubilo byatama, babujile kunemeka bintu byazhila, nangwa’mba bezhilulwile kechi bakonsheshe kwikalamo ne. Aba babwelele bafwanyijile kwikala na byubilo byawama. Nangwatu bakeba kwitabilwa kwi Lesa lelo jino bafwainwa kulondela mizhilo imotu. Bafwainwa kwikala na “buzhile mu moyo wa kwakamwa Lesa.” (2 Ko. 7:1) Nanchi byubilo ka byatama byo twafwainwa kuchinuzhuka?
Mutumwa Paulo wanembele’mba: “Mingilo ya buntunshi yamweka, yoyo yino, bulalelale, ne bubipisho, ne bya bunya.” (Nga. 5:19) Bulalelale ke kwilaala konse kwavwangamo kwingijisha bibese bya lusemo kwa bantu babula kwisongola. “Bya bunya byavwangamo lwiso lwa banabakazhi; bupite, byubilo bya bumvu ne kwilaala kwabula kufwainwa.” Bulalelale ne bya bunya byapusanako na buzhile bwa Yehoba. Onkao mambo aba batwajijila kuba bino bintu kechi betabizhiwa kwikala lubaji lwa kipwilo kya bwina Kilishitu ne, bapangiwa mu kipwilo. Kino kyo kyubiwa ne ku boba batwajijila kuba bintu byatama ko kuba’mba kuba “bubipisho bonse na lwiso.”—Efi. 4:19.
Kyambo kya “bubipisho” kilumbulula mbaji yavula ya bundengamambo. Mu Kingiliki kyambo kya bubipisho kitazha ku byubilo byatama byonse, mu byubilo, ñambilo, ne mu kupwañenanga pamo na bantu babula kwitabila. Kyavwangamo ne byubilo bikwabo byakonsha kubula kutotolwesha muntu mukije kya mambo.a Nanchi aba boba bubipisho balondela jishinda ja buzhile nyi?
Ibyepi nge kya kuba mwina Kilishitu watendeka kutamba bipikichala bya mulekese mu bufyamfya. Mu kuya kwa kimye, milanguluko yatama itendeka kukomenako pachepache, kabiji bukishinka bwanji ne Yehoba bupwa. Nangwa kya kuba byubilo byanji bikyangye kutamisha kya kine ne, bino waleka kutwajijila kulangulukanga pa ‘byonse byawamisha, ne byonse bya lusa, kabiji umvwe ko buji buwame, kabiji umvwe ko luji lutotelo.’ (Fili. 4:8) Kutamba bipikichala byatama kulengela muntu konauna bulunda bwanji na Lesa. Bubipisho bonsetu kechi twafwainwa kwibuswa nangwa kwibutela mwetu motuji ne.—Efi. 5:3.
Monai kya kumwenako kikwabo. Twambe namba mwina Kilishitu watendeka kwisuka, ko kuba’mba keobilemotu kya nshiji kwikaisha mwine amba eumvwishenga kisangajimbwe kya bulalelale, kikale kupichila mu kutamba bipikichala bya mulekese nangwa ne. Nangwa kya kuba kyambo kya kusuka kechi kitanwa mu Baibolo ne, kwakubula nangwa kuzhinaukatu ne, nanchi kino kisela kechi kyakonsha konauna milanguluko ya muntu nenyi? Nanchi ino milanguluko ya muntu inge yatwajijila, kechi yakonsha konauna bulunda bwanji na Yehoba ne kutalwa bibi kwi Lesa nenyi? Twayai tulondele lujimuno lwa mutumwa Paulo lwa kuba’mba “twitokeshe atwe bene ku bubipisho bonse bwa mubiji ne bwa muchima” ne ‘‘kwipaya bya ku mibiji yetu biji panopantanda: bulalelale, ne bubipisho, ne kusakasaka kubindakanya muchima, ne kusakasaka kubi konse, ne lunkumbwa.”—2 Ko. 7:1; Kolo. 3:5.
Ino ntanda ibena kulamwa na Satana iswisha byubilo byatama, ne kwibitundaika. Kuchinuzhuka meseko a byubilo byatama kwakonsha kushupa bingi. Pano bino mwina Kilishitu wakine kechi wafwainwa “kwendanga monka mo bendela Bagentila, mwayila milanguluko yabo yatu ne.” (Efi. 4:17) Yehoba uketuswisha kwenda mu “mukwakwa wazhila” kanatu twaleka byubilo byatama bya mu bufyamfya nangwa byubiwa patoka.
“Kechi Mukekala Bokwe Ne”
Pakuba’mba muntu eyowe bibusa bya Yehoba Lesa wazhila, wafwainwa kupimpula byubilo ne ñambilo yanji. Isaya 35:9 waamba’mba: “Kechi mukekala bokwe ne, nangwa nyama mukaji mukwabo kechi ukendamo ne,” ko kuba’mba ke “mukwakwa wazhila.” Mu ñambilo ya kifwanyikizho, bantu bambanzhi kabiji bashinta mu byubilo ne mu ñambilo bebapashañanya ku banyama bamungye. Kabiji kechi bakatwela mu ntanda ipya yaoloka ya kwa Lesa ne. (Isa. 11:6; 65:25) Onkao mambo aba bakeba kwitabilwa kwi Lesa bafwainwa kusha byubilo byabo byatama ne kulonda jishinda ja buzhile.
Binembelo bitubula’mba “bululu bonse, ne bukaji, ne kubukabukaji, ne kubwazanga, ne mwenga, ne lupato lonse mwibifumye mo muji.” (Efi. 4:31) Pa Kolose 3:8, tutangapo’mba: “Bitayai ne bino byonse ne kubukabukaji, ne bukaji, ne nshiji, ne kayebe, ne matuka mu kanwa kenu.” Kyambo kya kuba’mba “mwenga” kyaingijishiwa mu bino byepelo bibiji kilumbulula milanguluko yabipa, milengulwila, nangwa’mba byambo byatama.
Bantu bavula lelo jino batemwa bingi kwamba byambo byatama nangwatu pa nzubo. Baji mu masongola bepumpula, kwiambila byatama, ne kwishintaukila abo bene ne baana babo. Ino ñambilo ya kwinena kechi yafwainwa kwikala mu mazubo abena Kilishitu ne.—1 Ko. 5:11.
Kwikala na “Buzhile mu Moyo” Wa Kwakamwa Lesa ke Mapesho Bingi!
Byo twashukwapo kwingijila Yehoba Lesa, wazhila! (Yosh. 24:19) Paladisa wa ku mupashi Yehoba mo etuleta wawama bingi. Kutwajijila na byubilo byazhila ku meso a Yehoba ke kintu kimo kyanema bingi mu bwikalo bwetu.
Katatakatu mulaye wa Lesa akafikizhiwe wa ino ntanda kwikala Paladisa. (Isa. 35:1, 2, 5-7) Aba bakeba kwikalamo kabiji babena kulonda jishinda ja Lesa bakekala mu Paladisa. (Isa. 65:17, 21) Onkao mambo, twayai tutwajijile kupopwela Lesa mu jishinda ja ku mupashi jatoka ne kutwajijila kwikala balunda nanji ba pa muchima.
[Tubyambo twa mushi]
a Monai byambo bikwabo byaamba pa lupusano luji pakachi ka “bubipisho” ne “bubipisho bwa lwiso” mu Kyamba kya Usopa, kya Kibemba kya July 15, 2006 mapeja 29 kufika 31.
[Kipikichala pa peja 26]
Ki ka kyakebewenga pa kuba’mba Bayudea bende mu “mukwakwa wazhila”?
[Kipikichala pa peja 27]
Bipikichala bya mulekese byonawina muntu bulunda bwanji ne Yehoba
[Kipikichala pa peja 28]
‘Byonse . . . kubwazanga ne mwenga . . . mwibifumye mo muji’