Byambo Bya Kwa Yesu Byo Bituletela Lusekelo
‘[Yesu] wakanjijile pa mutumba: . . . baana banji ba bwanga baishile kwi aye: . . . wibafunjishenga.’—MAT. 5:1, 2.
1, 2. (a) Bintu byajinga byepi kimye Yesu kyo aambilenga Jashi ja pa Mutumba? (b) Yesu watendekele byepi jashi janji?
MWAJINGA mu mwaka wa 31 C.E. Yesu wachibikizhe lwendo lwanji lwa kuya na kusapwila mu Ngalilea amba atanwe ku kijiilo kya Lupitailo mu Yelusalema. (Yoa. 5:1) Byo abwelelemo ku Ngalilea, wakishishe bufuku bonse na kulomba amba Lesa amutangijile kusala batumwa 12. Juba jalondejilepo, jibumba jakonkene pamo kwi Yesu byo abukilenga bantu bakolelwe. Waikele pa mutumba pamo na baana banji ba bwanga ne bantu bakwabo kabiji watatwile kwibafunjisha.—Mat. 4:23–5:2; Luka 6:12-19.
2 Yesu watatwile kwamba jashi janji jitelwa amba Jashi ja pa Mutumba na byambo byamwesheshenga amba kwikala na bulunda bwawama na Lesa mufuma lusekelo. (Tangai Mateo 5:1-12.)a Lusekelo ke ‘kusekela kwa muchima.’ Yesu waambilepo pa bintu bitanu na bina bileta lusekelo byo ambilenga pa ene mambo bena Kilishitu kyo baikela na lusekelo kabiji nangwatu lelo jino byanema bingi byonkatu byo byanemene myaka pepi na 2,000 yapitapo. Twayai twisambe pa bino byambo.
“Bata Muchima ku Mupashi bo Batokwa”
3. Kuta muchima ku mupashi kulumbulula ka?
3 “Bata muchima ku mupashi bo batokwa mambo bufumu bwa mwiulu bo bwabo.” (Mat. 5:3) “Bata muchima ku mupashi” bayuka’mba bafwainwa lutangijilo lwa Lesa ne lusa lwanji.
4, 5. (a) Mambo ka aba bata muchima ku mupashi kyo baikela balusekelo? (b) Twakonsha kuta byepi muchima ku mupashi?
4 Bata muchima ku mupashi bo balusekelo “mambo bufumu bwa mwiulu bo bwabo.” Kwitabila mwi Yesu amba ye Mesiasa kwashinkwile jishinda ku baana banji ba bwanga batanshi ja kulama pamo nanji mu Bufumu bwa Lesa bwa mwiulu. (Luka 22:28-30) Kikale twaketekela kulama pamo na Kilishitu mwiulu nangwa kwikala na bumi bwa myaka ne myaka mu paladisa panopantanda, twakonsha kwikala balusekelo umvwe twata muchima ku mupashi.
5 Kechi bantu bonse bayuka amba bafwainwa lutangijilo ne lusa lwa Lesa ne, mambo bavula kechi baitabila ne kuta muchima ku bintu byazhila ne. (2 Tesa. 3:1, 2; Hebe. 12:16) Mashinda mo tutela muchima ku mupashi avwangamo kutanga Baibolo, kwingila na mukoyo mu mwingilo wa kulenga baana ba bwanga ne kutanwanga kimye kyonse ku kupwila kwa bena Kilishitu.—Mat. 28:19, 20; Hebe. 10:23-25.
Bajila Majilo bo “Batokwa”
6. “Bajila majilo” bo bañanyi, kabiji mambo ka o baikela “batokwa”?
6 “Bajila majilo bo batokwa: mambo bakatekeneshiwa.” (Mat. 5:4) “Bajila majilo” bo bantutu bamo “bata muchima ku mupashi.” Kujila ko bajila majilo kechi kulumbulula’mba babena kunyinyita na mambo a kukeba kulonda bintu bya lwiso ne. Kumwesha bulanda bo baji nabo pa kwikala bandengamambo ne pa bintu bibena kumweka na mambo a bantu babula kulumbuluka. Mambo ka bano bajila majilo kyo baikela “batokwa”? Mambo baitabila mwi Lesa ne Kilishitu kabiji kwikala na bulunda bwawama na Yehoba kwibatekenesha bingi.—Yoa. 3:36.
7. Ntanda ya kwa Satana yakonsha kwitulengela kumvwa byepi?
7 Nanchi tujila majilo na mambo a bumbulwakoloka bwasampukila ne pakatele mu ntanda ya kwa Satana nyi? Bimweka mu ntanda bitulengela kumvwa byepi? Mutumwa Yoano wanembele’mba: “Byonse biji panopantanda, lwiso lwa mubiji, ne lwiso lwa meso, ne kwitota kwatu kwa buno bumi, kechi byo bya Tata ne.” (1 Yoa. 2:16) Pano bino twakonsha kuba byepi umvwe twamona amba kupopwela kwetu batendeka kwikuluwankanya ku “mupashi wa panopantanda,” bulume buji mu bantu bepatula kwi Lesa? Twafwainwa kulomba, kutanga Mambo a Lesa ne kukeba bukwasho ku bakulumpe mu kipwilo. Byo tufwenya kwipi ne Yehoba, ‘twitekenesha’ atwe bene kechi na mambo na kyonse kitulengela kupopomenwa ne.—1 Ko. 2:12; Sala. 119:52; Yako. 5:14, 15.
“Ba Kimote” bo Balusekelo
8, 9. Kwikala kimote kulumbulula ka, kabiji mambo ka bakimote kyo baikela balusekelo?
8 “Ba kimote bo batokwa: mambo bakaswana ntanda.” (Mat. 5:5) “Bukimote” kechi bulumbulula bukoke nangwa kwibepekezha kutekanya ne. (1 Timo. 6:11) Umvwe twi bakimote, tumwesha bukimote kupichila mu kuba kyaswa muchima wa Yehoba ne kulondela lutangijilo lwanji. Bukimote bumwekela ne mu jishinda jo twingijilamo na bakwetu ba mu lwitabilo ne bantutu bakwabo. Buno bukimote bwakwatankana na lujimuno lwitujimwineko mutumwa Paulo.—Tangai Loma 12:17-19.
9 Mambo ka ba kimote kyo baikela balusekelo? Kimote aye Yesu waambile’mba: “mambo bakaswana ntanda.” Ye nswanyi wa byonse panopantanda. (Sala. 2:8; Mat. 11:29; Hebe. 2:8, 9) Bino ba kimote ba “kuswana pamo ne Kilishitu” nabo bakaswana ino ntanda. (Loma 8:16, 17) Bakwabo bakimote bakekala myaka ne myaka mu ntanda ikalamwanga na Bufumu bwa kwa Yesu.—Sala. 37:10, 11.
10. Kyakonsha kwikala byepi ku babena kukanamina bukulumpe bwa kulama kipwilo ne bulunda bwawama na bakwabo umvwe babula bukimote?
10 Twafwainwa kwikala bakimote byonka biji Yesu. Pano ibyepi inge betuyukila mu kwikala muntu wa lutobo? Kino kyubilo kyatama kyafwainwa kulengela bantu ke betunyeme. Umvwe twibalongo babena kukanamina bukulumpe bwa kulama kipwilo, lutobo lwakonsha kwitulengela kubula kwikala bakulumpe. (1 Timo. 3:1, 3) Paulo waambijile Titusa kuvululako bena Kilishitu mu Keleta amba kechi ‘bekale ba lutobo ne, bekale bakoka muchima ne kumwesha bukimote bonse ku bantu bonse.’ (Titu. 3:1, 2) Bukimote bwa uno mutundu bwawama bingi ku bakwetu!
Baumvwa Nzala ya Kusakisha “Bololoke”
11-13. (a) Kumvwa nzala ne kilaka kya kusakisha bololoke ko ku ka? (b) Kimye ka baumvwa nzala ne kilaka kya kusakisha bololoke kyo “bakekuta”?
11 “Baumvwa nzala ne kilaka kya kusakisha bololoke bo batokwa: mambo bakekuta.” (Mat. 5:6) “Bololoke” Yesu bo aambilepo ke kuba kyaoloka kyaila monka mwaswila muchima wa Lesa ne mikambizho yanji. Nyimbi wa masalamo waambile’mba “usaka ne kulajika” na mambo a kusakisha mafunde aoloka a Lesa. (Sala. 119:20) Abya twatemwa bololoke kya kuba’mba twakonsha ne kufwilapo nyi?
12 Yesu waambile amba baumvwa nzala ne kilaka kya kusakisha bololoke bo balusekelo mambo “bakekuta.” Kino kyamwekele panyuma ya Pentekosita mu 33 C.E. mupashi wazhila wa Yehoba po atatwile ‘kushiina ba panopantanda na mambo . . . a bololoke.’ (Yoa. 16:8) Lesa waingijishe mupashi wazhila kukwasha banabalume kunemba Binembelo bya bwina Kilishitu bya Kingiliki, byawama ‘kwitufunda mu bololoke.’ (2 Timo. 3:16) Kabiji mupashi wa Lesa witulengela “kuvwala bumuntu bupya bwalengwa mu bololoke . . . bwa bukine monka mwaikajila Lesa.” (Efi. 4:24) Nanchi kino kechi kitutekenesha kuyuka amba balapila balomba lulekelo lwa mambo kupichila mu kitapisho kya bukuzhi bwa kwa Yesu bebabingisha ke baoloka kwi Lesa nenyi?—Tangai Loma 3:23, 24.
13 Kumvwa nzala ne kilaka kya kusakisha bololoke ko tumvwa atweba tuji na luketekelo lwa kwikala panopantanda kukapwatu kimye kyo tukatambula bumi bwa myaka ne myaka mu ntanda ya bololoke. Luno twayai twibikengako kwikela monka mwayila mafunde a Yehoba. Yesu waambile’mba: “Sambilai kukebesha bufumu [bwa Lesa], ne bololoke bwanji.” (Mat. 6:33) Kuba kino kuketulengela kwingila na ngovu mu mwingilo wa Lesa ne kwituletela lusekelo.—1 Ko. 15:58.
“Boba Lusa” kyo Baikela Balusekelo
14, 15. Twakonsha kumwesha byepi lusa, kabiji mambo ka “boba lusa” kyo baikela balusekelo?
14 “Boba lusa bo batokwa: mambo bakobilwa lusa.” (Mat. 5:7) Aba “boba lusa” bakwasha bakwabo. Yesu wabukile bantu bamanaminenga mu jishinda ja kukumya mambo a kuba’mba wibobijile lusa. (Mat. 14:14) Tumwesha lusa pa kulekelako bakwetu mambo, byonka Yehoba byo alekelako mambo bantu balapila. (Lupu. 34:6, 7; Sala. 103:10) Twakonsha kumwesha lusa mu jino jishinda, mu byambo ne byubilo bya lutekenesho ku bakwetu. Jishinda jawama kumwesheshamo lusa ke kwisamba na bakwetu bukine buji mu Baibolo. Yesu byo aubijile bantu lusa, “watatwile kwibafunjisha byavula.”—Mako 6:34.
15 Twayuka kine kintu kyo twakonshesha kwitabila byambo bya kwa Yesu bya kuba’mba: “Boba lusa bo batokwa: mambo bakobilwa lusa.” Umvwe twaubila lusa bakwetu, nabo baketubila lusa. Lesa naye wakonsha kwituchibila mambo mu jishinda ja lusa mambo a kuba’mba netuwa twaubijile bakwetu lusa. (Yako. 2:13) Bantu boba lusa bakalekelwa mambo ne kwikala na bumi bwa myaka ne myaka.—Mat. 6:15.
Ene Mambo “ba Michima Yatoka” kyo Baikela Balusekelo
16. Kwikala “ba michima yatoka” kulumbulula ka, kabiji baji na kino kyubilo ‘bamumona Lesa’ byepi?
16 “Ba michima yatoka to bo batokwa: mambo bakamumona Lesa.” (Mat. 5:8) Umvwe twaikala “ba michima yatoka,” kutoka kwa muchima kukamwekela mu bintu byo twanemeka ne kine kintu kyo twibinemekela. Tukamwesha “butemwe bufuma mu muchima watoka.” (1 Timo. 1:5) Kwikala batoka mu muchima kuketulengela ‘kumona Lesa.’ Kino kechi kibena kulumbulula kumona Yehoba na meso etu onkae ne, mambo ‘kafwako muntu wakonsha kumona [Lesa] ne kwikala na bumi ne.’ (Lupu. 33:20) Yesu byo amwesheshe byubilo bya Lesa mu jishinda jalumbuluka, kyamufwainwe kwamba’mba: “Awa wammona amiwa wamona ne Batata.” (Yoa. 14:7-9) Byo tuji bapopweshi ba Yehoba panopantanda, twakonsha ‘kumona Lesa’ kupichila mu byo etubila. (Yoba 42:5) Bena Kilishitu bashingwa bamona Lesa Shabo wa mwiulu byonka byo aji umvwe basangulwa ne kwikala bilengwa bya mupashi.—1 Yoa. 3:2.
17. Kwikala na muchima watoka kwitulengela kwikala byepi?
17 Mambo muntu uji na muchima watoka uji na byubilo byawama ne mingilo yanji imwesha amba watoka kwi Yehoba, kechi uba bintu bya muzhilo kwi Yehoba ne. (1 Moba. 28:9; Isa. 52:11) Umvwe muchima wetu watoka, byo twamba ne kuba bikala byatoka kabiji kechi tukengilanga mwingilo wa Yehoba na bujimbijimbi ne.
“Bapwanya Bantu” Bakatelwa’mba Baana ba Lesa
18, 19. “Bapwanya bantu” baji na byubilo bya mutundu ka?
18 ‘Bapwanya bantu bo batokwa: mambo bakatelwa’mba, Baana ba Lesa.’ (Mat. 5:9) “Bapwanya bantu” bayukanyikilwa ku byo boba ne byo babula kuba. Umvwe twi bantu Yesu bo aambilengapo, tupwanya bantu ne kubula ‘kubwezha kibi mu kibi kikwabo ne.’ Mu kifulo kya byobyo, ‘moba onse tulonda mwa kubila byawama bakwetu.’—1 Tesa. 5:15.
19 Ñambilo ya Kingiliki yatuntululwa amba “bapwanya bantu” pa Mateo 5:9 ilumbulula kuleta “mutende.” Pa kuba’mba twikale bapwanya bantu, twafwainwa kutundaika mutende. Baleta mutende kechi boba kintu kyakonsha ‘kwabanya ba mulunda na muntu’ ne. (Mana. 16:28) Byo tuji bapwanya bantu, twingijisha mashinda awama ‘a kwikelamo mu mutende na bantu bonse.’—Hebe. 12:14.
20. Lelo jino ‘baana ba Lesa’ bañanyi, kabiji bañanyi bakwabo bakekala baana ba Lesa?
20 Bapwanya bantu baji na lusekelo mambo ‘bakatelwa’mba, Baana ba Lesa.’ Bena Kilishitu bashingwa bakishinka bapotwa kwi Yehoba kabiji ke ‘Baana ba Lesa.’ Baikala baana ba kwa Yehoba mambo baitabila mwi Kilishitu kabiji bapopwela “Lesa wa butemwe ne wa mutende” na muchima yense. (2 Ko. 13:11; Yoa. 1:12) Pano kiji byepi ku ‘mikooko ikwabo’ ya kwa Yesu ipwanya bantu? Yesu ukekala “Shabantu wa myaka” kwi abo mu Bukalama bwa Myaka Kiumbi Kimo, bino ku mpelo ukakokela Yehoba ne abo bakekala ke baana ba Lesa kikupu.—Yoa. 10:16; Isa. 9:6; Loma 8:21; 1 Ko. 15:27, 28.
21. Umvwe “twamwena bumi ku mupashi” twingila byepi?
21 Umvwe “twamwena bumi ku mupashi,” bakwetu bakamona kyubilo kya kupwanya bantu mwi atweba. Kechi “twikale ke ba kwitota kwatu kwa kwivulumuna” nangwa’mba kwizhingijisha atwe bene na bene ne. (Nga. 5:22-26) Bino tweseka na ngovu kwikala “mu mutende na bantu bonse.”—Loma 12:18.
Bo Bapata bo Balusekelo!
22-24. (a) Bishinka ka biletela lusekelo boba bo bapata na mambo a bololoke? (b) Bi ka byo tukafunda mu mitwe ibiji yalondelapo?
22 “Bo bapata na mambo a bololoke bo batokwa: mambo bufumu bwa mwiulu bo bwabo.” (Mat. 5:10) Yesu wanungilepo ne byambo bikwabo amba: “Kabiji anweba mwi batokwa umvwe bantu bemwambila mwenga, ne kwimupata, ne kwimubepela mu misango yonse ya bubi, na mambo a amiwa. Sekelai, ne kusangalala: mambo mfweto yenu ikatampe mwiulu: mambo bebapachilenga byonkabyo ne bangauzhi ba Lesa ba kala bemutangijile.”—Mat. 5:11, 12.
23 Bena Kilishitu bayuka kuba’mba nabo bebambila mwenga, kwibapata ne kwibabepela “na mambo a bololoke” byonka byo kyajingatu ne ku bangauzhi ba kwa Lesa kala. Umvwe twachinchika ano meseko, tusekela mambo twayuka amba tubena kutokesha Yehoba pa muchima ne kumunemeka. (1 Pe. 2:19-21) Lumanamo kechi lwakonsha kwitulengela kuleka kwingijila Yehoba luno nangwa mu kimye kya kulutwe ne. Kabiji kechi lwakonsha kupwisha lusekelo lwa boba baji na mwingilo wa kulama pamo ne Kilishitu mu Bufumu bwa mwiulu nangwa lwa boba baketekala mu kwikala na bumi bwa myaka ne myaka panopantanda ne. Ano mapesho amwesha amba Lesa, ke Lesa wa bibusa, mpanyi kabiji wa lusa.
24 Kuji ne bikwabo byavula byo twakonsha kufunda mu Jashi ja pa Mutumba. Mafunjisho akwabo beambapo mu mitwe ya kufundamo ibiji yalondelapo. Twayai tumone byo twakonsha kwingijisha byambo byaambile Yesu Kilishitu.
[Tubyambo twa mushi]
a Mu kifulo kya kwingijisha kyambo kya “batokwa,” Baibolo wa New World Translation ne ma Baibolo akwabo nabiji Jerusalem Bible ne Today’s English Version, aingijisha kine kyambo kya kuba’mba “balusekelo.” Onkao mambo mu uno mutwe ne mu ikwabo yalondelapo twaya twisambe pa kyambo kya “lusekelo” kyatuntululwa’mba “batokwa” mu Baibolo wa Kikaonde.
Musakukumbula’mba Ka?
• Mambo ka “bata muchima ku mupashi” kyo baikela balusekelo?
• Bishinka ka bilengela “ba kimote” kwikala balusekelo?
• Mambo ka bena Kilishitu kyo bekela balusekelo nangwa kya kuba bebapata?
• Bintu ka bileta lusekelo byaambilepo Yesu bimufika pa muchima?
[Kipikichala pa peja 7]
Bintu bitanu na bina bileta lusekelo byaambilepo Yesu ne luno byanema byonka byo byanemene mu oa moba
[Kipikichala pa peja 8]
Jishinda jawama kumwesheshamo lusa ke kwisamba na bakwetu bukine bwa mu Baibolo