Nanchi Mwakingilapo Kala Nyi? Abya Mwakonsha Kwingila Jibiji Nyi?
NANCHI mwakingilapo kala mwingilo mu kipwilo kya bwina Kilishitu nyi? Kampe mwajinga bankwasho nangwa bakulumpe mu kipwilo. Kimo kimye mwajinga ba mwingilo wa kimye kyonse. Kwa kubula nangwa kuzhinaukatu ne, mwajinga balusekelo ne kutondwa na mingilo yenu, pano bino na mambo a bintu bimo mwalekele kwingila yoyo mingilo.
Kampe mwalekele mingilo yenu kuba’mba mulame ba mu kisemi kyenu. Kimo kimye bukote nangwa kubelabela byo byalengejile. Kufukulapo bino kechi kumwesha amba mwakankalwa kwingila ne. (1 Timo. 5:8) Mu myaka kitota kitanshi, Filipa wajinga mishonale, bino kulutwe na lwendo wakekele mu Kesalea mo akalamijilenga kisemi kyanji. (Byu. 21:8, 9) Byo akotele, Mfumu Davida wa bena Isalela bakala wanengezhezhe kuba’mba mwananji Solomone akaswane pa bufumu. (1 Mfu. 1:1, 32-35) Pano bino, Filipa ne Davida bebatemenwe bingi ne kwibasanchila kwi Yehoba kabiji ne lelo jino bebanemeka bingi ku bantu.
Nangwa kampe bemwangachile mashuko o mwajinga nao. Nanchi bemwangachile na mambo a kulenga mambo nyi? Inyi mu kisemi kyenu mwajinga makatazho? (1 Timo. 3:2, 4, 10, 12) Apo kampe mwalangulukilenga amba bemujimukijiletu pa kwimwangata mashuko, kabiji ne lelo jino kya kimufita ku muchima.
Mwakonsha Kukanamina Kwingila Jibiji
Nanchi mashuko a mwingilo o mwaelele akonsha kukankalwa kubwela ko muji nyi? Kechi kimye kyonse kyo akonsha kukankalwa kubwela ne. Pano bino pa kuba’mba mwingileko jibiji mwafwainwa kwiakanamina. (1 Timo. 3:1) Mambo ka o mwafwainwa kukanamina uno mwingilo? Kyonka kyalengejile kuba’mba mwipane kwi Lesa, ko kuba’mba kutemwa Yehoba ne boba bamwingijila. Umvwe mukeba kumwesha buno butemwe kupichila mu kwingila jibiji, kino kikalengela Yehoba kwimwingijisha na mambo a byo mwapichilemo saka bakyangye kwimwangata mashuko ne panyuma ya kwimwangata.
Akivulukai Yehoba byo alayile bena Isalela panyuma ya kuba uno mukoka waela mashuko a mwingilo o ajinga nao. Mambo anji aamba’mba: “Amiwa Yehoba kechi ngaluka ne; onkao mambo anweba bena Yakoba kechi bemonauna ne.” (Mala. 3:6) Yehoba watemenwe bena Isalela kabiji wakebele kwibengijisha jibiji. Ne anweba Yehoba ukeba kwimwingijisha jibiji. Mwakonsha kubanga ka pa kino kimye? Kwingila mingilo ya Lesa kwaimena pa kukosesha bumupashi bwenu. Onkao mambo, saka bakyangye kwimupa mitembo ya kwingila jikwabo, mwafwainwa kuta muchima pa kukosesha bumupashi bwenu.
Pa kuba’mba ‘mukose’ mu lwitabilo, mwafwainwa ‘kukeba Yehoba ne bulume bwanji pamo.’ (1 Ko. 16:13; Sala. 105:4) Jishinda jimo jo mwakonsha kubilamo bino ke kulomba kufuma panshi ya muchima. Kabiji ne kumubula Yehoba lukatazho lwenu, milanguluko yenu ne kulomba mupashi wanji. Kuba bino kukemulengela kufwenya kwipi ne Yehoba kabiji kino kikemukosesha. (Sala. 62:8; Fili. 4:6, 13) Jishinda jikwabo ja kukoseshamo bumupashi bwenu ke kupichila mu kuyilako palutwe mu kufunda Mambo a Lesa. Byo muji na mingilo icheche pa kino kimye, kino kyakonsha kwimukwasha kutwajijila na lufunjisho lwenu ne lwa kisemi, kampe ne kutendeka kwingila mingilo imo yo mwabulanga kwingila bulongo kala.
Bino ne luno mukimenako Yehoba byo muji Bakamonyi banji. (Isa. 43:10-12) Jishuko jikatampe atweba bonse jo twafwainwa kwikala najo ke ja kuba’mba “twi ba mu mwingilo umo ne Lesa.” (1 Ko. 3:9) Kwingilako pakatampe mu mwingilo wa mu bujimi jo jishinda jawama ja kukomesheshamo bumupashi bwenu ne bwa bakwenu bo mwingila nabo mu mwingilo.
Kuyuka bya Kuba na Milanguluko Yenu
Kwela mashuko a mwingilo kwakonsha kwimulengela kwikala na bumvu nangwa kwilangulusha. Mwakonsha ne kwibingisha. Pano bino, ibyepi umvwe kya kuba balongo batongolwa batelekele ku byambo byenu bya kwibingisha, bino nangwa kyajinga bino bekimwene kuba amba kechi mwafwainwa kutwajijila kwikala na mashuko ne? Mwakonsha ke mujimine balongo kapila umvwe mwibamona, kabiji kino kyakonsha kwimulengela kubula kukanamina mingilo nangwa kubula kufunjila ku bintu byo mwapitamo. Akitwayai tumone bintu byapichilemo Yoba, Manase ne Yosefwa byo byakonsha kukwasha muntu kushinda milanguluko yatama.
Yoba waimenejilengako bakwabo kwi Yehoba kabiji wajinga mukulumpe ne mutonyi mu kimye kya kala. (Yoba 1:5; 29:7-17, 21-25) Pano bintu byo byamutamijile, Yoba waelele bunonshi, baana ne butuntulu bwanji bwa mubiji. Na mambo a bino byonse kyalengejile ne bantu bakwabo kumunena mwenga. Yoba waambile amba, “Aba bakiji banyike kwi amiwa babena kunseka ne kunguba mwenga.”—Yoba 30:1.
Yoba wamwene’mba kechi wajinga na mambo ne, kabiji wakebele kwibingisha kwi Lesa. (Yoba 13:15) Pano bino, Yoba waketekejile mwi Yehoba kabiji bamupesheshe. Wavulukile kuba’mba wakebewenga kumololako, kikatakata pa mambo a byo aubile na mambo a lweseko lo apichilemo. (Yoba 40:6-8; 42:3, 6) Yoba byo epelwile kyamulengejile kumupesha bintu byavula bingi kwi Lesa.—Yoba 42:10-13.
Umvwe ne anweba mwaela mashuko na mambo a kulenga mambo, mwakonsha ke muzhinauke amba kana Yehoba ne balongo benu bena Kilishitu bakemulekelako mambo ne kulubako, nangwa ne. Akimonai kyamwekejile Mfumu Manase wa bena Yuda. “Waubilenga bubi bwavujisha ku meso a Yehoba ne kumukolomona bukaji.” (2 Mfu. 21:6) Pano bino, Manase wafwile na bukishinka bwanji saka aji mfumu. Waubile byepi bino?
Palutwe kacheche, Manase watambwijile bukwasho. Panyuma ya kukana lujimuno, Yehoba wamutumijile bena Asilya bamukashile mu minyololo ne kumutwala mu buzha kwalepa ku Babilona. Byo ajinga kokwa Manase “wasashijilenga Yehoba Lesa wanji, ne kwipelula kya kine kine ku meso a Lesa wa bashakulu banji. Kabiji wamulombele.” Manase walapijile kufuma panshi ya muchima ne kupimpula byubilo byanji kabiji bamulekejileko mambo.—2 Moba. 33:12, 13.
Umvwe muntu waela mashuko kechi afikenatu ponkapo abwela onse ne. Pano bino, monka mu kuya kwa kimye akonsha kutendeka kubwela. Kutambwila ino mingilo ne kwiingila bulongo javula kulengela muntu kumupelapo ne mingilo ikwabo. Pano bino, kino kechi kilumbulula amba mwakonsha kufikenatu ponkapo mwanunguluka ne. Pakonsha kwikala mikiika. Nangwa byonkabyo, mu kwipana kwenu ne kukosako kwingila mwakonsha kufuma byawama.
Monai kya kumwenako kya kwa Yosefwa mwana Yakoba. Byo afikizhe myaka ya kusemwa 17, Yosefwa bamupoteshe mu buzha kya lunkanankana ku bakolojanji. (Nte. 37:2, 26-28) Kechi waketekejile amba bakolojanji bakonsheshe kumuba kintu kya uno mutundu ne. Nangwa byonkabyo, waswile kuba’mba kikale byonkabyo kabiji mapesho a Yehoba amulengejile ‘kwikala mu nzubo ya nkambo yanji.’ (Nte. 39:2) Palutwe kacheche, Yosefwa bamutayile pakazhima. Pano bino waikele wakishinka kabiji Yehoba wamulamine, kya kuba palutwe bamupele mwingilo wa kutala pa bintu mukaleya.—Nte. 39:21-23.
Yosefwa kechi wayukile kuba’mba myaka yo aikele mukaleya ikafikizhapo nkebelo imo ne. Watwajijiletu kuba bintu byo akonsheshe kuba. Mu jino jishinda, Yehoba wamukwashishe kulama kisemi mwasemekejilwe Lukunwa walailwe. (Nte. 3:15; 45:5-8) Nangwa kya kuba atweba kechi twakonsha kwingila mwingilo waingijile Yosefwa ne, bino jishimikila janembwa na mupashi jimwesha’mba Yehoba ukwasha bakalume banji mu mingilo yo bengila. Ikalai byonka byajinga Yosefwa.
Kufunjila ku Bantu Bapichile mu Bintu Byakatazha
Ba Yoba, Manase ne Yosefwa bapichile mu bintu byakatazha bingi. Bano bonse banabalume basatu baswile kupita mu bintu byo aswishishe Yehoba kubiwa, kabiji bonse bafunjile mafunjisho anema bingi. Nga anweba mwakonsha kufunjilako ka?
Tai muchima ku bintu byakonsha kwimufunjisha Yehoba. Yoba byo apichilenga mu makatazho, wiketekejile aye mwine ne kulubamo mambo ene akatampe. Nangwa byonkabyo, Yehoba byo amolweleko, wapimpwile milanguluko ne kuswa kuba’mba: “Amiwa naambile bintu byo nabujile kumvwisha.” (Yoba 42:3) Umvwe kimufita ku muchima na mambo a kwela mashuko, “kechi mwilanguluke kukilapo po mwafwainwa kwilangulukila ne; poso mulanguluke byonka byafwainwa kulanguluka.” (Loma 12:3) Kampe Yehoba jo jishinda jo abena kukeba kwimolwelamo kwa kubula nangwa kuyuka anweba bene ne.
Tambwilainga lujimuno. Kampe Manase patanshi wiumvwine kuba’mba luno lujimuno kechi lwamufwainwe ne. Bino wilutambwijile ne kulapila kabiji walekele ne byubilo byanji byatama. Ne anweba byonse byo mwakonsha kwiumvwa pa lujimuno lo mwatambwijile, ‘ipelulai ku meso a Nkambo, ne aye ukemutumbijika.’—1 Pe. 5:6; Yako. 4:10.
Ikalai batekanya ne kwipana kufunda. Bintu byapichilemo Yosefwa byakonsheshe kumulengela kushikwa balongo banji ne kushinkanya. Mu kifulo kya kuba bino, waingijishe maana ne kwibobila lusa. (Nte. 50:15-21) Nangwa kya kuba bemufichisha ku muchima, mwafwainwa kutekanyatu. Ipanai kwimufunjisha kwi Yehoba.
Abya mwakingilapo kala mingilo yanema mu kipwilo kya bena Kilishitu nyi? Lekai Yehoba akemubwezhezhe mashuko enu kulutwe. Koseshainga bumupashi bwenu. Ikalai batekanya ne bepelula. Swainga mingilo yonse yo bemupa kwingila. Ketekelai kuba’mba “Yehoba ukapana bupe ne lukumo; Benda mwalumbuluka, kechi ukebatana nangwa kintu kimo kyawama ne.”—Sala. 84:11.
[Mabulañano pa peja 30]
Koseshainga lwitabilo lwenu kupichila mu kulomba kufuma panshi ya muchima
[Kipikichala pa peja 31]
Kwingilako pakatampe mu mwingilo wa mu bujimi jo jishinda jawama ja kukomesheshamo bumupashi bwenu
[Kipikichala pa peja 32]
Lekai Yehoba akemubwezhezhe mashuko enu kulutwe