Kubatizwa mu Jizhina ja Ñanyi Kabiji mu Ka?

‘Yainga na kwibasambisha ... , baluke ke baana ba bwanga, ne kwibabatiza mu jizhina ja Tata ne ja Mwana ne ja mupashi wazhila.’—MAT. 28:19.

1, 2. (a) Ki ka kyamwekele mu Yelusalema pa Pentekosta mu 33 C.E.? (b) Mambo ka bantu bavula o batundaikilwe kubatizwa?

MU YELUSALEMA mwayujile bantu bafumine mu mapunzha avula. Pa juba ja pa Pentekosta mu 33 C.E., pajinga kijiilo kyanema bingi kabiji ne bantu bavula bajinga konka. Bino pa jonkaja juba kwaubiwe kintu kimo kyakukumya, kabiji panyuma ya kino, mutumwa Petelo waambile jashi jatundaikile bingi bantu. Jino jashi jafikile pa michima ya bantu kukila pa 3,000 Bayudea ne bealwile kwikala Bayudea balapijile, kabiji ne kubatizwa mu mema. Byonkabyo, banungilweko ku kipwilo kya bwina Kilishitu kyakatataka. (Byu. 2:41) Lubatizhilo lwa bano bantu bavula mu bizhiba byajinga mu Yelusalema kyamweka lwalengejile kyungwe kya lusekelo.

² Ki ka kyalengejile bantu bavula kubatizwa? Lukelo lwa joja juba, “mwafumine kilulumo mwiulu nobe luvula mukatampe upupa.” Mu nzubo mu kibamba kya peulu, baana ba bwanga ba kwa Yesu 120 bayujile na mupashi wazhila. Kepo banabalume ne banabakazhi bapwijile pamo kabiji bakuminye bingi pa kumvwa bano baana ba bwanga saka bamba “mu njimi ingi.” Byo baumvwinetu byambo byaambile Petelo kabiji ne pa bya lufu lwa Yesu, bavula “michima ibapile munda.” Bafwainwe kuba ka? Petelo wakumbwile’mba: ‘Lapilai, ne kubatizwa bonse mu jizhina ja Yesu Kilishitu ... , kabiji mukatambula wa bupetu mupashi wazhila.’—Byu. 2:1-4, 36-38.

3. Pa juba ja Pentekosta, nga Bayudea ne bealwile kwikala Bayudea balapijile bafwainwe kuba byepi?

³ Akilangulukai byajinga boba Bayudea ne bealwile kwikala Bayudea baumvwine ku byaambile Petelo. Bajinga batambwila kala Yehoba kwikala Lesa wabo. Kabiji kufuma mu Binembelo bya Kihebelu bayukile mupashi wazhila, abo bulume bwa Lesa bo aingijishe pa lulengelo kabiji ne panyuma ya kulenga bintu. (Nte. 1:2; Mito. 14:5, 61; Sam. 10:6; Sala. 33:6) Bakebewenga kuyuka byavula. Bafwainwe kuyuka ne kuswa jishinda ja Lesa ja lupulukilo—Mesiasa aye Yesu. O ene mambo Petelo o ebambijile ‘kubatizwa mu jizhina ja Yesu Kilishitu.’ Mu moba a panyuma, Yesu byo asangwilwe wakambizhe Petelo ne bakwabo kubatiza bantu ‘mu jizhina ja Tata ne ja Mwana ne ja mupashi wazhila.’ (Mat. 28:19, 20) Luno lubatizhilo lwanemene bingi mu myaka kitota kitanshi kabiji ne luno lwakinema. Mambo ka o lwanemena?

Mu Jizhina ja Tata

4. Pa kuba’mba aba bantu bekale balunda na Yehoba, lupimpu ka lwaubiwe?

⁴ Byonka byo kyaambiwapo kala, aba baumvwijile jashi jaambile Petelo, bapopwelanga Yehoba kabiji bajinga kala balunda nanji. Bebikangako kulondela Mizhilo yanji, kabiji kyo kyalengejile bantu kufuma mu mapunzha angi kwiya mu Yelusalema. (Byu. 2:5-11) Nangwa byonkabyo, Lesa waalwile mashinda mwa kwingijila na bantu. Wakaine Bayudea bajinga mukoka yeepatwijile aye mwine; onkao mambo kulama Mizhilo kechi jo jakijinga jishinda ja kwitabilwamo kwi aye ne. (Mat. 21:43; Kolo. 2:14) Umvwe aba bantu bakebelenga kutwajijila kwikala mu bulunda na Yehoba, bakebewenga kuba kintu kikwabo.

5, 6. Nga Bayudea ne bealwile kwikala Bayudea bavula mu myaka kitota kitanshi baubile byepi pa kuba’mba bekale balunda na Lesa?

⁵ Kino kintu kechi kyajinga kuvundamina Yehoba, aye Upana Bumi ne. (Byu. 4:24) Aba baumvwijile byaambile Petelo bamwene’mba Yehoba ye Shabo wa lusa lukatampe. Watumine Mesiasa kwibapokolola kabiji wakebelenga kulekela mambo ne aba Petelo bo aambilepo amba: ‘Bonse ba mu nzubo ya Isalela bayukishetu amba, Lesa wamupa buNkambo ne buKilishitu, yenka uno Yesu ye mwaipayile pa kichi.’ Aba bonse balondejile byambo byaambile Petelo bajinga na bishinka byavula bya kusanchila Shabo pa byo aubijile bonse bakebelenga kwikala balunda na Lesa!—Tangai Byubilo 2:30-36.

⁶ Onkao mambo, aba Bayudea ne bealwile kwikala Bayudea batendekele kumona’mba, pa kuba’mba muntu ekale mulunda na Yehoba, wafwainwe kumuyuka’mba ye Upana lupulukilo kupichila mwi Yesu. Pano popo mwakonsha kumvwisha ene mambo o balapijile ku bubi bwabo, kubikapo ne byo bevwangilemo mu kwipaya Yesu saka bayuka nangwa kwa kubula kuyuka. O ene mambo ne mu moba alondejilepo “bakoseletu mu mafunjisho a batumwa.” (Byu. 2:42) Bakebelenga ‘kufwenya kwipi kasa bachinchika konka ku jitanda ja bupe amba batambule lusa.’—Hebe. 4:16.

7. Lelo jino bantu bavula bapimpula byepi milanguluko yabo pe Lesa ne kubatizwa mu jizhina ja Tata?

⁷ Lelo jino, bantu bavula kufuma ku bwikalo bwapusana pusana, bafunda mu Baibolo bukine pe Yehoba. (Isa. 2:2, 3) Bamo bakana nga’mba Lesa kafwako, bakwabo nabo amba kechi wata muchima bilengwa byanji ne. Pano bino, bafunda kuba’mba Mulenga ko aji kabiji bakonsha kwikala balunda ne aye. Bakwabo bapopwelanga Balesa basatu nangwa bankishi. Bafunjile’mba Yehoba ye Lesa bunketu wa bulume bonse kabiji luno babena kumutongola ne pa jizhina janji. Kino kyayilamo na byaambile Yesu amba baana banji ba bwanga bafwainwa kubatizwa mu jizhina ja Tata.

8. Nga aba babujile kuyuka bundengamambo bwa kwa Adama, bafwainwe kuyuka ka pe Tata?

⁸ Kabiji bafunda’mba, baswana bundengamambo kufuma kwi Adama. (Loma 5:12) Kino kyajinga kyenyi kyo bafwainwe kuswa’mba kine. Bantu ba uno mutundu bakonsha kwibapashañanya ku muntu wakolwa wabujile kuyuka kyokyo kikola. Wakonsha kumvwa tumisongo pa kimye pa kimye. Pano bino, na mambo a kubula kumupima kuba’mba ayuke kine kikola, wakonsha kulanguluka’mba ujitu bulongo. Nangwa byonkabyo, tumisongo to aji nato tubena kumwesha’mba uji mu lukatazho. (Esakanyaiko 1 Kolinda 4:4.) Pano ibyepi umvwe bamupima ne kutana kikola kyo aji nakyo? Nanchi kechi wakonsha kukeba ne kuswa muchi wakonsha ku mubuka nenyi? Byonkabyo, panyuma ya kufunda bukine pa mambo a kuswana bundengamambo, bavula baumvwine “byapima” Baibolo kabiji bayuka’mba Lesa ye “ubuka.” Ee, bonse bepatula kwi Tata bafwainwa kwalulukila kwi aye wakonsha kwi “babuka.”—Efi. 4:17-19.

9. Yehoba waubile ka pa kuba’mba bantu bakonshe kwikala balunda nanji?

⁹ Umvwe mwipana kala kwi Yehoba Lesa kabiji mwi bena Kilishitu babatizwa, mwayuka byo kyawama kwikala balunda ne aye. Pano mwayuka Shenu, aye Yehoba byo aji wa butemwe. (Tangai Loma 5:8.) Nangwa kya kuba ba Adama ne Evwa bamulengele mambo, Lesa wanengezhezhe lunengezho lwa kuba’mba baana babo kubikapo ne atweba tukakonshe kwikala balunda nanji. Pa kuba’mba obe kino, Lesa kyamukolele bingi ku muchima pa kumona Mwananji ye atemwisha wayanda ne kufwa wafwa. Nanchi kuyuka bino kechi kwitukwasha kuyuka lūsa lwa Lesa ne kukokela mu butemwe mikambizho yanji nenyi? Umvwe mukyangye kuba bino, pano mwamona bishinka byakonsha kwimulengela kwipana anwe bene kwi Lesa ne kubatizwa.

Mu Jizhina ja Mwana

10, 11. (a) Yesu mu musanchila byepi? (b) Mwiumvwa byepi pa mambo a Yesu byo afwile kwikala bukuzhi?

¹⁰ Langulukai jikwabo pa byaambile Petelo ku jibumba. Waambishepo pa mambo a kuswa Yesu, akyo kyakwatankana na kubatizwa “mu jizhina ja ... Mwana.” Mambo ka o kyanemejile pa kyokya kimye, kabiji ne luno? Kutambula Yesu ne kubatizwa mu jizhina janji kulumbulula kuyuka mwingilo ye aji naye pa kuba’mba twikale balunda na Mulenga wetu. Yesu bamukobekele pa kichi kya lumanamo pa kuba’mba afumyepo mafingo a Mizhilo ku Bayudea; bino nangwa byonkabyo, lufu lwanji mwamwena bavula. (Nga. 3:13) Wapaine kitapisho kya bukuzhi kyakebewenga ku bantu bonse. (Efi. 2:15, 16; Kolo. 1:20; 1 Yoa. 2:1, 2) Pa kuba’mba obe kino, Yesu wamanamine ku nshiji, mwenga, bipumo, kabiji ne lufu. Nanchi musanchila kino kitapisho kyanji nyi? Fwanyikizhai’mba yenu mwajinga yewa kalombwana wa myaka 12 mu mwaka wa 1912 wajinga mu bwato bukatampe butelwa’mba Titanic, bwipakile mu kijibwe kya mema achimba ne kuloba bwaloba. Mwaesekako’mba muye mu kabwato kangi bino mwatana kuba’mba kayula. Kepo mwanamulume umo uji mu koko kabwato wafyompa mukazhanji, wabwela mu bwato bubena kuloba bino anweba wimubika ne mu konkaka kabwato mo afuma. Mwakonsha kwiumvwa byepi? Mwakonsha kumusanchila bingi! Pano mwakonsha kumvwisha biumvwine yewa kalombwana watainwe mu oa mapuso.a Bino Yesu wimubijile byavula. Wafwile kuba’mba mukamone bumi bukabula kupwa.

¹¹ Mwiumvwine byepi byo mwafunjile pa bimubila Mwana Lesa? (Tangai 2 Kolinda 5:14, 15.) Kyamweka mwasanchile bingi. Kino kimulengejile kwipana kwi Lesa kabiji ne ‘kwikala bakubula kwiitokesha michima yenu anwe bene ne, poso kutokesha muchima wa yewa wimufwijile.’ Kubatizwa mu jizhina ja Mwana kilumbulula kuyuka Yesu byo emubila ne kuswa lūsa lwanji byo aji “Mwina bumi.” (Byu. 3:15; 5:31) Kala kechi mwajingapo balunda na Mulenga ne, kabiji kechi mwajingapo ne na luketekelo lwantaka ne. Pano bino, na mambo a kwikala na lwitabilo mu mashi a kwa Yesu Kilishitu ne kubatizwa, pano mwaikala balunda ne Tata. (Efi. 2:12, 13) Mutumwa Paulo wanembele amba: ‘Ne anweba, kala mwajingatu bangi ne balwanyi mu michima yenu mu mingilo yenu yabipa, pakuba pano aye [Lesa] wimupwanya mu mubiji wa [Yesu] wa bumuntu bwanji na lufu, mu kukemumwesha ku meso anji kasa mwazhila, mwabula bulema, ne kubula mambo.’—Kolo. 1:21, 22.

12, 13. (a) Nga kubatizwa mu jizhina ja Mwana kwakonsha kukunza byepi byo mubapo umvwe muntu wimutamisha ku muchima? (b) Byo muji mwina Kilishitu wabatizwa mu jizhina ja Yesu, mutembo ka ye muji naye?

¹² Nangwa kya kuba mwabatizwe mu jizhina ja Mwana, mwayuka muchima wenu wa bundengamambo. Kuyuka bino kukwasha bingi pa juba pa juba. Kyakumwenako, umvwe muntu wimutamisha ku muchima, nanchi mulangulukapo kuba’mba bonse mwi bandengamambo nyi? Bonse mukeba kulekelwa mambo kwi Lesa, onkao mambo ne anweba mwafwainwa kwilekelanga mambo. (Mako 11:25) Pa kuba’mba alumbulule kino kishinka, Yesu waambile kishimpi kya kuba’mba: Nkambo ya kalume wamulekejileko kikoloto kya biumbi jikumi bya matalenta (mamilyonyi 60 a ndenali). Bino, awa kalume kechi walekejileko kalume mukwabo wajinga na kikoloto kwi aye kya makumi jikumi a ndenali ne. Kepo Yesu aambile kino kishinka amba: Yehoba kechi ukalekelako mambo muntu ubula kulekelako mulongo wanji ne. (Mat. 18:23-35) Ee, kubatizwa mu jizhina ja Mwana kulumbulula kuyuka lūsa lwa Yesu kabiji ne kwibikako kulondela byo aubanga ne byo afunjishanga kubikako ne kukeba kulekela bakwetu mambo.—1 Pe. 2:21; 1 Yoa. 2:6.

¹³ Byo muji bambulwakulumbuluka kechi mwakonsha kulondelatu Yesu suka ne. Pano bino, kwesakana na kwipana kwenu kwa muchima yense kwi Lesa, mukeba kulondela Yesu papela bulume bwenu. Kino kyavwangamo kutwajijila kuvula bumuntu bwakala ne kuvwala bwakatataka. (Tangai Efisesa 4:20-24.) Umvwe mulunda nenu ke mu munemeke, ko kuba’mba mubena kweseka kufunda kwi aye ne kulondela byubilo byanji byawama. Byonkabyo, mukeba kufunda kwi Kilishitu ne kumulondela.

14. Mwakonsha kumwesha byepi amba mwayuka lūsa lwa Yesu byo aji Mfumu wa mwiulu?

¹⁴ Kuji jishinda jikwabo jo mwakonsha kumwesheshamo’mba mwayuka byavwangwamo mu kubatizwa mu jizhina ja Mwana. Lesa “wibikokesha bintu byonse munshi ya maulu [a Yesu], ne kumupana aye amba ekale mutwe wa byonse ku kipwilo.” (Efi. 1:22) Onkao mambo, mwafwainwa kunemeka jishinda Yesu jo atangijilamo aba bepana kwi Yehoba. Kilishitu ubena kwingijisha bantu bambulwakulumbuluka mu bipwilo kikatakata banabalume bakoma ku mupashi, bakulumpe batongolwa. Bano banabalume batongolwa kuba’mba ‘balumbulule bazhijikwa, ... mu kukomesha mubiji wa Kilishitu.’ (Efi. 4:11, 12) Nangwa kya kuba muntu mbulwakulumbuluka wauba kilubo, Yesu byo aji Mfumu wa Bufumu bwa mwiulu uji na bulume bwa kwingijilapo pa kimye kyanji kabiji ne mu jishinda mo akebela. Nanchi mwaketekela kino nyi?

15. Umvwe mukyangye kubatizwa, ñanyi bintu byawama byo mwakonsha kuketekela kukamona panyuma ya lubatizhilo?

¹⁵ Bamo bakyangye kwipana bene kwi Yehoba ne kubatizwa. Umvwe kechi mwauba bino ne, nanchi bishinka byo twafuma na kwisambapo byakonsha kwimukwasha’mba, kuyuka Mwana kyo kintu kyawama kabiji kyo kimwesha’mba muji na lusanchilo nyi? Kubatizwa mu jizhina ja Mwana kukemulengela kukamona bintu byawamisha.—Tangai Yoano 10:9-11.

Mu Jizhina ja Mupashi Wazhila

16, 17. Nga kubatizwa mu jizhina ja mupashi wazhila kulumbulula ka kwi anweba?

¹⁶ Kubatizwa mu jizhina ja mupashi wazhila kulumbulula ka? Byonka byo twisambapo kala, aba baumvwine byaambilenga Petelo pa juba ja Pentekosta bayukile mupashi wazhila. Kabiji bemwenejile bene kishiino kya kuba’mba Lesa watwajijile kwingijisha mupashi wazhila. Petelo ye umo pa boba ‘bayujile na mupashi wazhila, ne kutatula batatwile kwamba mu njimi ingi.’ (Byu. 2:4, 8) Ñambilo ya kuba’mba, “mu jizhina ja,” kechi ilumbulula’mba jizhina ja muntu ne. Lelo jino kuji bintu byavula bibena kubiwa “mu jizhina ja kafulumende,” pano bino, kafulumende kechi muntu ne. Bibena kubiwa na lūsa lwa kafulumende. Byonkabyo, muntu wabatizwa mu jizhina ja mupashi wazhila wayuka’mba mupashi wazhila kechi muntu ne, bino ke ngovu ya Yehoba ingila. Kabiji luno lubatizhilo lulumbulula’mba awo muntu wayuka mwingilo wa mupashi wazhila mu nkebelo ya Lesa.

¹⁷ Nanchi kufunda Baibolo kechi ko kwimulengela kuyuka mupashi wazhila nenyi? Kyakumwenako, mwaumvwisha kuba’mba Binembelo byanembelwe na lutangijilo lwa mupashi wazhila. (2 Timo. 3:16) Byo mwakomenenga ku mupashi kyamweka mwayukile’mba, ‘Shenu wa mwiulu upana mupashi wazhila ku bamulomba,’ kubikakotu ne anweba. (Luka 11:13) Kampe mwimwena mupashi wazhila byo aingila mu bwikalo bwenu. Umvwe mukyangye kubatizwa mu jizhina ja mupashi wazhila, mulaye wa Yesu wa kuba’mba Tata upana mupashi wazhila ulumbulula’mba, mukamona byawama kulutwe byo mukatambula uno mupashi.

18. Bintu ka byawama byo bamona aba babatizwa mu jizhina ja mupashi wazhila?

¹⁸ Kyamwekeshatu patoka lelo jino amba Yehoba utangijila kipwilo kya bena Kilishitu na mupashi wanji. Uno mupashi witukwasha ne atweba pa muntu pa muntu mu mingilo yetu ya pa juba pa juba. Kubatizwa mu jizhina ja mupashi wazhila kulumbulula kuyuka mwingilo ye engila mu bwikalo bwetu kabiji ne kuba bikeba uno mupashi. Bamo kechi bakonsha kuyuka byo twakonsha kwikela mwayila kwipana kwetu kwi Yehoba ne mupashi wazhila byo avwangiwamo ne. Tukesambapo pa kino mu mutwe walondelapo.

[Tubyambo twa mushi]

Mukivuluka Nyi?

•Kubatizwa mu jizhina ja Tata kulumbulula ka kwi anweba?

•Nga kubatizwa mu jizhina ja Mwana kulumbulula ka?

•Mwakonsha kumwesha byepi amba musanchila buneme bwa kubatizwa mu jizhina ja Tata ne ja Mwana?

•Kubatizwa mu jizhina ja mupashi wazhila kulumbulula ka?

[Bipikichala pa peja 10]

Panyuma ya Pentekosta mu 33 C.E., baana ba bwanga bakatataka batwelele mu bulunda bwa mutundu ka na Tata?

[Byambo bya Muntu Ungi]

Twatambwile lūsa ku ba Israel Museum, Jerusalem