BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • w12 1/1 pp. 4-7
  • Mepuzho Jikumi Aamba pa Kwilaala Akumbulwa

Vidyo ufwamo.

Yakana kushinkuka.

  • Mepuzho Jikumi Aamba pa Kwilaala Akumbulwa
  • Kyamba kya Usopa—2012
  • Byambo Bipashako
  • Bulalelale
    Labainga!—2013
Kyamba kya Usopa—2012
w12 1/1 pp. 4-7

Mepuzho Jikumi Aamba pa Kwilaala Akumbulwa

1 Nanchi kwilaala o ajinga mambo ene alengele ba Adama ne Evwa mu bujimi bwa Edena nyi?

▪ Mukumbu: Bantu bavula balanguluka amba kipangwa kyo bebakainye kujako mu bujimi bwa Edena kwajinga kwilaala. Pano bino, Baibolo kechi byo byo afunjisha ne.

Akilangulukai pa kino: Evwa saka akyangye kulengwa, Lesa wakambizhe Adama kubula kuja kipangwa kya ku “kichi kya kuyuka byawama ne byatama.” (Ntendekelo 2:15-18) Byo kiji kuba’mba Adama wajingatu bunke, uno muzhilo kechi waambilenga pa kwilaala ne. Kabiji Lesa wapele Adama ne Evwa mukambizho waumvwanyika wa kuba’mba, “Semainga ne kusemununa, muvule ne kukumbana ponse pa ntanda.” (Ntendekelo 1:28) Nanchi Lesa wa butemwe wakonsheshe kukambizha ba mulume ne mukazhi batanshi “kukumbana ponse pa ntanda,” kino kyalumbulwilenga kwilaala, pano wabwela wibambila amba bakafwa panyuma ya kulondela ino mikambizho yanji nyi?—1 Yoano 4:8.

Kikwabo, Adama byo afuminepo Evwa “waapileko bipangwa [byo bebakainye kujako], ne kuja wajile. Kabiji wamupelepo mwata wanji, ne aye wajile.”—Ntendekelo 3:6.

Kyapelako, Adama ne Evwa kechi bebapelemo mambo byo belaajile ne kusema baana ne. (Ntendekelo 4:1, 2) Kino kyamweshatu patoka amba bipangwa byajileko ba Adama ne Evwa kechi kwajinga kwilaala ne, bino byajinga bipangwa byonkabye bipanga ku kichi.

2 Nanchi Baibolo wakanya kutana lusekelo mu kwilaala nyi?

▪ Mukumbu: Buku mutanshi wa mu Baibolo waamba amba Lesa ye walengele bantu kwikala “mwanamulume ne mwanamukazhi.” Lesa waambile’mba byonse byo alengele byaji “byawamishatu.” (Ntendekelo 1:27, 31) Palutwe kacheche, Lesa watangijile nembi umo wa Baibolo kupana ino mikambizho ku banabalume basongola amba: “Usangalele mu mukazhobe wa mu bwanyike bobe . . . Utondwe na butemwe bwanji bimye byonse na kusekela.” (Byambo bya Mana 5:18, 19) Nanchi bino byambo byamwesha amba Baibolo wakanya kutana lusekelo mu kwilaala nyi?

Bishinka byamwesha amba kununga pa kusema baana, Lesa walengele bibese bya lusemo mu jishinda jiswisha wa mulume ne wa mukazhi besongola kwimwesha butemwe bene na bene mu jishinda jibaletela lusekelo bonse babiji. Kwiyuka mu jino jishinda kwakonsha kulengela mulume ne mukazhi kumvwa bulongo mu bulunda bwabo bwawama.

3 Nanchi Baibolo waswisha mwanamulume ne mwanamukazhi kwikala pamo inge kechi besongola mwayila jifunde nenyi?

▪ Mukumbu: Baibolo waambatu patoka amba ‘Lesa ukazhachisha ba bulalelale.’ (Bahebelu 13:4) Kyambo kya Kingiliki kyalumbulula bulalelale, kya por·neiʹa, kilumbulula byavula pa mambo a kubula kwingijisha bulongo bibese bya lusemo ku boba babula kwisongola.a Onkao mambo, kyakonsha kutama kwi Lesa umvwe mwanamulume ne mwanamukazhi baikala pamo nangwa kya kuba baji na mulanguluko wa kukesongola kulutwe na lwendo.

Nangwatu kya kuba mwanamulume ne mwanamukazhi befwalama kya kine kine, napotu Lesa ukeba besongola saka bakyangye kutendeka kwilaala. Lesa ye witulengele na muchima wa kutemwañana. Butemwe kyo kyubilo kikatampe kya Lesa. Onkao mambo, uji na kishinka kyawama kyamulengela kwamba’mba bamulume ne mukazhi bo bonkatu bafwainwa kutana lusekelo mu kwilaala, byonka byalondolola kibaba kyalondelapo.

4 Nanchi kusongola mpaji kwaswishiwa nyi?

▪ Mukumbu: Pa kimye kimo, Lesa waswishishe mwanamulume kusongola bakazhi bavula. (Ntendekelo 4:19; 16:1-4; 29:18–30:24) Pano bino Lesa kechi ye watendekeshe mpaji ne. Lesa wapeletu Adama mukazhi umo kwapwa.

Lesa waswishishe Yesu Kilishitu kwamba jibiji pa mukambizho wanji mutanshi wa kusongolatu mwanamukazhi umo. (Yoano 8:28) Kimye kyo bamwipwizhe pa mambo a masongola, Yesu waambile’mba: ‘Aye mu ntendekelo wibalengele, wamulume ne wamukazhi, ne kwamba amba: Na mambo a kino, muntu ukasha bashanji ne bainanji ne kulamachila ku mukazhanji ne abo bakekala ke mubiji umo.’—Mateo 19:4, 5.

Palutwe kacheche, mwana wa bwanga umo wa kwa Yesu watangijilwe na mupashi wa Lesa kunemba amba: “Banabalume bonse bekale na bakazhi babo, awu wanji awu wanji, ne banabakazhi nabo bekale na bamwatawabo, awu wanji awu wanji.” (1 Kolinda 7:2) Kabiji Baibolo waamba’mba mwanamulume wasongola uji mu kipwilo kya bwina Kilishitu ye bapa mwingilo wa bukulumpe wafwainwa kwikala “mwanamulume uji na mukazhi umo.”—1 Timoti 3:2, 12.

5 Nanchi kyatama ba mulume ne mukazhi kwingijisha michi ikanya lusemo nyi?

▪ Mukumbu: Yesu kechi wakambizhe baana banji ba bwanga kusema baana ne. Kabiji kafwako nangwa mwana wa bwanga umo wa kwa Yesu waambilepo pa kino ne. Kafwapo nangwa pamo Baibolo po akanya mu kushinkamika kwingijisha mashinda a kukainyamo kusema ne.

Onkao mambo, kiji ku baji mu masongola kufuukulapo kusema baana nangwa ne. Kabiji bakonsha kufuukulapo kibelengelo kya baana bo bakekala nabo ne kimye kyo bakekala na bobo baana. Inge ba mulume ne mukazhi basalapo kwingijisha mashinda a kubula kufumya jimi pa kuchinuzhuka kwikala na jimi, kuno ke kufuukulapo kwabo kabiji ke mutembo wabo.b Kafwako wafwainwa kwibazhachisha ne.—Loma 14:4, 10-13.

6 Nanchi kyatama kufumya jimi nyi

▪ Mukumbu: Bumi bwanema bingi kwi Lesa, kabiji umona ne mwana watendekatu kulengwa munda amba muntu mumi. (Salamo 139:16) Lesa waambile’mba muntu wafwainwa kupewamo mambo inge wakozha mwana ukyangye kusemwa. Onkao mambo, kwi aye, kufumya jimi ke kwipayañana.—Kulupuka 20:13; 21:22, 23.

Pano kyakonsha kwikala byepi umvwe kwaikala lukatazho kimye kya kupapa lwakonsha kulengela ba mulume ne mukazhi kusalapo kana kupulusha inanja mwana nangwa kupulushakotu mwana? Inge kyaikala bino, ba mulume ne mukazhi bafwainwa kusalapo ye bakonsha kupulusha, kana mwana nangwa inanji.c

7 Nanchi Baibolo waswisha kwikana nyi?

▪ Mukumbu: Baibolo waswisha kwikana. Pano bino, Yesu watongwele mambo akonsha kulengela masongola kupwa, waambile’mba: “Yense ukakana mukazhanji pa kubula mambo a bulalelale [kwilaala na muntu wabula mwina kobe] ne kusongola mukwabo, wauba bukende.”—Mateo 19:9.

Lesa washikwa kwikana mu bukamfutumfutu ne bujimbijimbi. Ukapamo mambo boba bakana bena kwabo pa kubula mambo, kikatakata umvwe bebakana na mulanguluko wa kukeba kusongola mukwabo.—Malakai 2:13-16; Mako 10:9.

8 Nanchi Lesa waswisha kwilaala kwa banabalume nangwa banabakazhi bonka bonka nyi?

▪ Mukumbu: Baibolo wakanya bulalelale, kino kyavwangamo ne kwilaala kwa banabalume nangwa banabakazhi bonka bonka. (Loma 1:26, 27; Ngalatiya 5:19-21) Nangwa kya kuba Baibolo waambatu patoka amba Lesa wakanya buno bwikalo, bino twayuka ne kuba’mba, “Lesa byo ebatemwishe ba pano pa ntanda wapaine Mwananji yenkawa umotu, kuba amba bonse bamwitabila kechi bakonaike ne, poso bakekale na bumi bwa myaka.”—Yoano 3:16.

Nangwa kya kuba kechi betabizha kwilaala kwa banabalume nangwa banabakazhi bonka bonka ne, bena Kilishitu bakine bamwesha lusa ku bantu bonse. (Mateo 7:12) Lesa ukeba atweba ‘kunemeka bantu bonse.’ Onkao mambo, bena Kilishitu bakine kechi bamwesha muchima wa kukanama ku boba bino bintu ne.—1 Petelo 2:17.

9 Abya kyatama kwisamba pa foni byambo bya kwilaala, “kwitumina byambo ne bipichala bya mulekese pa kamulupi” nangwa pa Intaneti?

▪ Mukumbu: Baibolo kechi waambapo mu kushinkamika pa bino byubilo ne. Pano bino waamba’mba: “Byo muji bakalume ba Lesa, kwambanga pa bulalelale ne bubipisho bonse nangwa lwiso mukachi kenu ne. . . . Kechi mwambenga pa byubilo bya bunya, ñambilo yatama nangwa kusengula kubi ne, mambo bino ke bintu byabula kufwainwa.” (Efisesa 5:3, 4) Bintu nabiji kwisamba pa foni byambo bya kwilaala, “kwitumina byambo ne bipichala bya mulekese pa kamulupi” nangwa pa Intaneti bilengela bantu kwikala na mmweno yatama ya kwilaala kabiji bitundaika bantu kwilaala na bantu babula bena kwabo. Mu kifulo kya kukwasha bantu kuleka kwikala na muchima wa kukeba kwilaala, ino miteeto ilengela bantu kwikala na milanguluko yatama ya kukeba kupwisha nzala ya ku maulu.

10 Baibolo wambapo’mba ka pa kwisuka?

▪ Mukumbu: Baibolo kechi waamba mu kushinkamika pa kwisuka ne—kino ke kyubilo kya kukaisha kibese kya lusemo pa kuba’mba muntu omvwe bukende ne kwisangajika mwine. Pano Mambo a Lesa akambizha bena Kilishitu amba: “Onkao mambo, ipayai bisakasaka mibiji yenu pano pa ntanda: bulalelale, bubipisho, kusakasaka [kwatama] kubindankanya muchima.”—Kolose 3:5.

Kwisuka kulengela muntu kwikala na mweno yatama ya kwilaala ne kukeba kwisangajika. Baibolo witubula amba Lesa wakonsha kupana “bulume bwakila bwa bantu” ku boba bebikako mu bukishinka kuleka uno muteeto.—2 Kolinda 4:7; Filipai 4:13.

[Tubyambo twa mushi]

a Kyambo kya Por·neiʹa kilumbulula ne bintu bikwabo byapusana na nkebelo ine ya Lesa yo alengejile bibese bya lusemo, nabiji bukende, kwilaala kwa banabalume nangwa banabakazhi bonka bonka ne kwilaala na banyama.

b Pa kuba’mba muyukilepo byambo bikwabo byaamba pa Binembelo byo byaambapo pa kukashisha lusemo, monai “Mepuzho Afuma ku Batanga” mu Kyamba kya Usopa kya Kibemba kya June 15, 1999, mapa 27-28.

c Pa kuba’mba muyukilepo byambo bikwabo byaamba pa mwanamukazhi ye bakwata ne kulaala nanji kya kumukanjikizha umvwe kyayilamo kuba’mba afumye jimi, monai Awake! wa May 22, 1993, mapa 10-11, wanembwa na Bakamonyi ba kwa Yehoba.

    Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
    Shinkai
    Shinkulai
    • Kikaonde
    • Tuminaiko Bakwenu
    • Byo Mukeba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Shinkulai
    Tuminaiko Bakwenu