MUTWE WA PA NKUPIKO | MAMBO KA O TWAFWAINWA KWIKELA BA KISHINKA?

Byo Mumona Kubula Bukishinka

Samantha mwina South Africa waamba’mba: “Javula kwikala makatazho akatampe akebewatu kwingijisha bubela pa kuba’mba apwe.”

Mwaswa byaamba uno muntu nyi? Byonkatu byaamba Samantha, atweba bonse twakipitapo mu makatazho akatampe. Jishinda jo tupwishishamo makatazho etulengela kukeba kuba bintu bibula kumwesha bukishinka, kumwesha bintu byo twanemeka. Umvwe twanemeka kubula kwitulengesha bumvu, tuyuke’mba twanemekako kubula bukishinka. Umvwe bantu bataana bishinka, kubula bukishinka mufumatu makatazho. Monai bino.

BANTU BALENGULULA MUNTU WABULA BUKISHINKA

Bulunda bwaimena pa kwikala ba kishinka. Umvwe bantu babiji baikala ba kishinka kechi bakamwa ne. Kwikala wa kishinka kechi kumwekatu nobe kukopa kwa jiso ne. Bantu beketekela inge saka bekala pamo kimye kyabaya, kwisamba bulongo ne kuba bintu bikeba bakwabo. Nangwa byonkabyo, kwiketekela kwakonsha kupwa inge umo wabula bukishinka. Kabiji inge bukishinka bwapwa kyakatazha kwibubwezha.

Nanchi bakimufutukapo kala ku muntu ye mwaketekejile’mba mulunda nenu wawama nyi? Inge ibyo, mwaumvwine byepi ku muchima? Kimukolele ku muchima, ne kumona’mba wimwalukamo. Akino kimweka. Kubula bukishinka konauna bulunda bwawama.

KUBULA BUKISHINKA KULETELELA

Robert Innes, shayuka wa pa Sukulu Mukatampe utala pa byo bengijisha mali ne bintutu bikwabo mu California, waambile’mba, “kubula bukishinka kusambukila.” Onkao mambo, kubula bukishinka kujitu nobe kikola, umvwe muntu watwajijila kupwanañana na bantu babula bukishinka, ne aye “ukekala” wabula bukishinka.

Mwakonsha kuchinuzhuka byepi kubula bukishinka? Baibolo wakonsha kwimukwasha. Monai mafunde amo aji mu Baibolo.

Byubilo Bimwesha Kubula Bukishinka

Bubela

BULUMBULULA KA? Bulumbulula kubuula muntu bintu bya bubela. Bubela bwavwangamo kwambila mungi bishinka na mulanguluko wakongola muntu, kufya bishinka nangwa kunungapo pa kuba’mba muntu aswe bya bubela ne kwibyumvwina mungi.

BYAMBA BAIBOLO: “Yehoba washikwa muntu wa bujimbijimbi, pakuba aba baoloka bo balunda nanji ba pa muchima.” (Byambo bya Maana 3:32) “Pano byo mwaleka kwamba bubela, iambilainga bya kine anwe bene na bene.”—Efisesa 4:25.

Luntepentepe

LULUMBULULA KA? Lulumbulula kwamba byambo bya bubela kabiji byatama byonauna jizhina ja muntu.

BYAMBA BAIBOLO: “Kakubukubu uleta lutobo, ne muntu wa luntepentepe wabanya balunda.” (Byambo bya Maana 16:28) “Pabula nkunyi, mujilo uzhima, ne popa pabula muntu wa luntepentepe, lutobo lupwa.”—Byambo bya Maana 26:20.

Bujimuku

BULUMBULULA KA? Bulumbulula kwingijisha bubela kuba’mba wibile muntu mali nangwa bipe byanji saka atalapo na meso.

BYAMBA BAIBOLO: “Kechi mwafwainwa kwingijisha bujimuku pa kufweta wa mwingilo wenu wakajilwa kabiji muyanji ne.” (Mpitulukilo ya mu Mizhilo 24:14, 15) “Awa wibila mulanda kupichila mu kumubepa, umuba mwenga Mulenga wanji, bino yense ubila lusa muyanji utumbijika Lesa.”—Byambo bya Maana 14:31.

Kwiba

KULUMBULULA KA? Kulumbulula kusenda bipe bya muntu kwa kubula kukuswisha.

BYAMBA BAIBOLO: “Awa wiba ekileke; bino engile na ngovu, ne kwingila mingilo yawama na maboko anji kuba’mba amwenemo byawama bya kupapo wakajilwa.” (Efisesa 4:28) “Kange bemutwale mungi ne. . . . Bangivi, ba lunkumbwa, bapendwapendwa, batukana, ne baja bya lunkanankana kechi bakaswana Bufumu bwa Lesa ne.”—1 Kolinda 6:9, 10.