MUTWE WA KUFUNDA 16
LWIMBO 87 Iyai! Mukokoloke
Kupwanañana na Balongo ne Banyenga Kwanema Bingi
“Talai! Byo kyawamapo ne byo kitutokela ku muchima balongo kwikala pamo saka bakwatankana!”—SALA. 133:1.
BYO TUSAKWISAMBAPO
Byo twafwainwa kuba pa kuba’mba tufwenye kwipi na bapopweshi bakwetu ne byawama bifumamo inge baikala balunda netu.
1-2. Ñanyi kintu kyanema bingi kwi Yehoba, kabiji ukeba atweba kuba ka?
YEHOBA wanemeka bintu byo tuba ku bakwetu. Yesu witufunjishe’mba twafwainwa kutemwa bakwetu byonka byo twitemwa atwe bene. (Mat. 22:37-39) Kino kyavwangamo ne kubila byawama bantu babula kwitabila mu bintu byo twaitabilamo. Inge twauba bino, tulondela Yehoba Lesa “usamisha kyeya pa bantu bonse babi ne bawama, kabiji unokesha mvula pa bonse baoloka ne babula koloka.”—Mat. 5:45.
2 Nangwa kya kuba Yehoba watemwa bantu bonse, bino watemwa kikatakata aba boba byaoloka. (Yoa. 14:21) Ukeba’mba ne atweba tubenga byonka byo oba. Kabiji witukambizha’mba twafwainwa ‘kutemwisha’ balongo ne banyenga ne kutwajijila ‘kwibatemwa.’ (1 Pe. 4:8; Loma 12:10) Butemwe bwa uno mutundu bwituvululamo butemwe bo tumwesha mulongo wetu nangwa mulunda netu wa pa muchima.
3. Ñanyi kintu kyo twafwainwa kuvulukanga pa butemwe?
3 Byonkatu byo tuta muchima kijimwa pa kuba’mba kikome bulongo, ne atweba twafwainwa kwibikako pa kuba’mba butemwe bo twatemwa balongo butwajijile. Mutumwa Paulo watundaikile bena Kilishitu amba: “Butemwe bwenu bwa kutemwa balongo butwajijile.” (Hebe. 13:1) Yehoba ukeba’mba tutwajijile kutemwa bakwetu. Uno mutwe usakwamba pa byo twafwainwa kufwenya kwipi na bapopweshi bakwetu ne byo twafwainwa kutwajijila kuba bino.
ENE MAMBO O TWAFWAINWA KUKWATANKANA NA BALONGO NE BANYENGA
4. Byonka byaamba Salamo 133:1, twakonsha kumwesha byepi’mba twanemeka byo twakwatankana na balongo ne banyenga? (Monai ne bipikichala.)
4 Tangai Salamo 133:1. Twaswa byanembele nyimbi wa Salamo byamwesha kuba’mba kwikala na balunda ba kine batemwa Yehoba ‘kwawama’ kabiji ‘kwitutokela ku muchima.’ Pano bino, byonkatu muntu byo akonsha kubula kutako muchima ku kichi kikatampe na mambo a kuba’mba wikimona jonse, ne atweba twakonsha kuleka kunemeka byo twakwatankana na bena Kilishitu bakwetu. Twakonsha kuba bino na mambo a kuba’mba tumonañana na balongo ne banyenga jonse, kampe bimye byavula mu mulungu. Twakonsha kuba byepi pa kuba’mba tutwajijile kwibanemeka? Tukatwajijila kutemwa balongo ne banyenga inge ke tulanguluke pa byo banema kwi atweba ne mu kipwilo.
Twajijilai kunemeka kukwatankana kwetu kwa bwina Kilishitu (Monai jifuka 4)
5. Bantu bakonsha kubapo byepi inge bamona butemwe bo twimwesha atwe bene na bene?
5 Bantu bamo batanwa ku kupwila kimye kitanshi bakumya bingi inge bamona byo twitemwa. Kino kyakonsha kwibalengela kushiinwa’mba bataana bukine. Yesu waambile’mba: “Kino kyo kyo bakayukilako bonse amba mwi baana bami ba bwanga, umvwe mwitemwa anwe bene na bene.” (Yoa. 13:35) Akilangulukai pa byapichilemo Chaithra, wafunjilenga Baibolo na Bakamonyi ba kwa Yehoba saka aji pa univesiti. Waswile kuya na kutanwa ku kushonkena kwa kijiiji. Byo atainweko juba jitanshi, waambijile wamufunjishanga Baibolo’mba: “Bansemi bami bakyangye kunkumbatapo. Pano bino byo natainwe ku kushonkena kwenu, bankumbachile bimye 52 mu jubatu jimo. Yehoba waingijishe bantu banji kumwesha’mba wantemwa. Mbena kukebesha kwikala mu kino kisemi.” Chaithra watwajijile kufunda Baibolo kabiji wabatizhiwe mu 2024. Ibyo inge bakatataka bamona mingilo yetu yawama ne butemwe bo twimwesha atwe bene na bene, kino kibalengela kukeba kutendeka kwingijila Yehoba.—Mat. 5:16.
6. Kufwenya kwipi na balongo ne banyenga kwituzhikijila byepi?
6 Kufwenya kwipi na balongo ne banyenga kwakonsha kwituzhikijila. Paulo watundaikile bena Kilishitu bakwabo amba: “Pa juba pa juba saka mwitundaika anwe bene na bene . . . pa kuba’mba muntu nangwa umo mwi anweba akabule kukosesha muchima wanji na mambo a bujimbijimbi bwa bundengamambo.” (Hebe. 3:13) Inge twalefulwa kya kuba maulu etu keakebe ne kusenduka mu jishinda ja bololoke, Yehoba wakonsha kwingijisha mwina Kilishitu mukwetu kwitukwasha. (Sala. 73:2, 17, 23) Twakonsha kumwenamo bingi mu bukwasho bwa uno mutundu.
7. Butemwe bwendela byepi pamo na kukwatankana? (Kolose 3:13, 14)
7 Tuji mu jibumba ja bantu bebikako bingi kwimwesha butemwe bene na bene. Onkao mambo, tumwenamo bintu byawama byavula bingi. (1 Yoa. 4:11) Nabiji butemwe bwitulengela ‘kwitekenya atwe bene na bene’ kabiji kuba bino kwitulengela kukwatankana. (Tangai Kolose 3:13, 14; Efi. 4:2-6) Inge tuji pa kupwila, twikala pa mpunzha yawama bingi po tupopwela Yehoba kukila bupopweshi buji bonse pano pa ntanda.
NEMEKAINGA BAKWENU
8. Yehoba witukwasha byepi kwikala bakwatankana?
8 Twakwatankana mwaya ntanda yonse kabiji kino ke kya kukumya. Yehoba ye walengela kino kubiwa nangwa kya kuba twi bambulwakulumbuluka. (1 Ko. 12:25) Baibolo waamba’mba “Lesa wimufunjisha kwitemwa anwe bene na bene.” (1 Tesa. 4:9) Yehoba wingijisha Binembelo kwitufunjisha byo twafwainwa kuba pa kuba’mba twitemwe atwe bene na bene. ‘Lesa witufunjisha’ inge ke tutange Mambo anji ne kwingijisha byo tufunda. (Hebe. 4:12; Yako. 1:25) Kabiji abino byo bibikako kuba Bakamonyi ba kwa Yehoba.
9. Ñanyi bintu byo tufunjilako ku kinembelo kya Loma 12:9-13 pa kunemeka bakwetu?
9 Mambo a Lesa etufunjisha byepi kuyuka byo twafwainwa kwitemwa atwe be na bene? Monai Paulo byo aambilepo pa kino kishinka byonka byaamba Loma 12:9-13. (Tangai.) Paji byambo byanema bingi bya kuba’mba “ikalainga batanshi kunemeka bakwenu.” Kino kilumbulula ka? Twafwainwa kwikala batanshi kumwesha’mba ‘twatemwa’ bakwetu kupichila mu kwibalekelako mambo, kwikala na muchima wa kutambwila benyi, kwikala bampanyi ne bintutu bikwabo. (Efi. 4:32) Kechi twafwainwa kupembela’mba mulongo nangwa nyenga atendekelepo kuba bino bintu ne. Pakuba twafwainwa ‘kwikala batanshi’ mu kuba bino. Yesu waambile’mba: “Mu kupana mufuma lusekelo lukatampe kukila mu kutambula.”—Byu. 20:35.
10. Twakonsha kumwesha byepi’mba twingila na ngovu mu ‘kunemeka bakwetu’? (Monai ne kipikichala.)
10 Byo apwishishe kwamba pa kwinemeka atwe bene na bene, Paulo witutundaika ne ‘kwingilanga na ngovu, kechi kwikala bankope ne.’ Muntu wingila na ngovu wingila na mukoyo. Inge bamupa mwingilo, wingijilapo bukiji bukiji. Kinembelo kya Byambo bya Maana 3:27, 28 kitutundaika amba: “Kange utane bintu byawama boba bo wafwainwa kupa inge wakonsha kwibakwasha ne.” Inge twamona kuba’mba muntu ubena kukeba bukwasho, twibikako kumukwasha kwakubula kuzhinyazhinya. Kechi tupembelela’mba bantu bakwabo bamukwashe ne.—1 Yoa. 3:17, 18.
Twafwainwa kumonapo mashinda mwa kukwashisha balongo ne banyenga (Monai jifuka 10)
11. Ñanyi kintu kyakonsha kwitukwasha kufwenya kwipi na bena Kilishitu bakwetu?
11 Jishinda jikwabo mo tumweshesha’mba twanemeka bakwetu ke kupelawizha kwibalekelako mambo inge betuzhingijisha. Kinembelo kya Efisesa 4:26 kyaamba’mba: “Kange muzhikishe juba monka mwazhingijila ne.” Mambo ka? Kyepelo 27 kyaamba’mba kuba bino kwakonsha kwimulengela ‘kushiila kanya Diabola.’ Yehoba witubuula bimye byavula mu Mambo anji kuba’mba twafwainwa kulekelangako bakwetu mambo. Kinembelo kya Kolose 3:13 kitutundaika amba “itekenyainga” ne ‘kwilekelako mambo.’ Kulekelako bakwetu mambo kwitulengela kufwenya kwipi ne abo, kabiji inge twauba bino ‘tulama buumo bwa mupashi mu mutende ulengela kukwatankana.’ (Efi. 4:3) Mu kwipipishatu, kulekelako bakwetu mambo kwitulengela kukwatankana ne kwikala mu mutende.
12. Yehoba witukwasha byepi kulekelako bakwetu mambo?
12 Pa bimye bimo, kyakonsha kwitukatazha bingi kulekelako mambo muntu witukozha ku muchima. Pano bino, twakonsha kumulekelako mambo na bukwasho bwa mupashi wa Lesa. Panyuma ya kwitutundaika kuba’mba twafwainwa ‘kwitemwa atwe bene na bene’ ne ‘kwingila na ngovu,’ Binembelo bitutundaika jikwabo amba: “Mupashi emulengele kwikala ba mukoyo.” Kino kilumbulula’mba mupashi wazhila ye witulengela kwingila na mukoyo ne na kizaku. (Loma 12:11) Mupashi wa Lesa wakonsha kwitukwasha kumwesha butemwe ne kwilekelako mambo. Onkao mambo, twafwainwa kusashijila Yehoba kwitukwasha.—Luka 11:13.
“MWI ANWEBA KANGE MWIKALE MABANO NE”
13. Ñanyi bintu byakonsha kuleta mabano mwi atweba?
13 Mu kipwilo muji “bantu” ba nkomeno yapusana pusana. (1 Timo. 2:3, 4) Inge twabula kujimuka, kino kyakonsha kuleta mabano mu bintu byo twatemwa nabiji mwekelo ne mvwajilo yetu, jishinda ja kubukilwamo ne bya kisangajimbwe. (Loma 14:4; 1 Ko. 1:10) Na mambo a kuba’mba ‘Lesa witufunjisha kwitemwa atwe bene na bene,’ kechi twafwainwa kulangulukanga’mba bintu byo twatemwa byo byawama kukila byatemwa bakwetu ne.—Fili. 2:3.
14. Ñanyi bintu byo twafwainwa kwibikako kubanga, kabiji mambo ka?
14 Twakonsha kuchinuzhuka kuleta mabano mu kipwilo inge ke twibikeko kutundaika bakwetu kimye kyonse. (1 Tesa. 5:11) Mu myaka ya kulutwe kuno, bantu balekele kupwila nangwa bo bafuminye mu kipwilo bebabwezha. Twibatambwila na lusekelo. (2 Ko. 2:8) Monai kyamwekejile nyenga watendekele kupwila jikwabo pa kupitapo myaka jikumi. Waambile’mba: “Bantambwijile ne kungimuna bingi na lusekelo.” (Byu. 3:19) Kumumwesha kifyele kwamulengejile kumvwa byepi ku muchima? Waambile’mba: “Nayukile’mba Yehoba wakebelenga kunkwasha’mba ngikale na lusekelo jikwabo.” Inge ke tutundaike bakwetu, Kilishitu wakonsha kwitwingijisha kukokolosha boba “bakooka ne kunemenwa.”—Mat. 11:28, 29.
15. Mu ñanyi jishinda jikwabo mo twakonsha kutundaikila kukwatankana? (Monai ne bipikichala.)
15 Jishinda jimo jo twakonsha kutundaikilamo kukwatankana ke byo twingijisha ñambilo yetu. Pa Yoba 12:11 paamba’mba: “Nanchi kutwi kechi kupima byambo byonkatu lujimi byo atompa kajo nenyi?” Byonkatu muntu wateeka kajo byo atompa pa kajo pa kuba’mba omvwe inge kawama saka akyangye kwikapana ku bantu amba baje, ne atweba twafwainwa kulangulukishapo bulongo pa byambo byo tukeba kwamba saka tukyangye kwibyamba. (Sala. 141:3) Twafwainwa kumona’mba byambo byo tukeba kwamba bisakutundaika, kukokolosha ne ‘kukwasha aba babena kwibyumvwa.’—Efi. 4:29.
Langulukai pa byambo byo mukeba kwamba saka mukyangye kwibyamba Monai jifuka 15)
16. Bañanyi kikatakata bafwainwa kutundaika bakwabo mu byo bamba?
16 Banabalume basongola ne bansemi bafwainwa kwibikako kwikala na ñambilo itundaika bakwabo. (Kolo. 3:19, 21; Titu. 2:4) Bakulumpe mu kipwilo byo baji bakafunga, bafwainwa kukokolosha ne kutekenesha jitanga ja Yehoba. (Isa. 32:1, 2; Nga. 6:1) Byambo bya maana bya mu Baibolo byaamba’mba: “Byambo byaambiwa pa kimye kyafwainwa, byawama bingi!”—Maana 15:23.
TWAFWAINWA KWITEMWA “MU BYUBILO NE MU BUKINE”
17. Ñanyi bintu byo twafwainwa kuba pa kuba’mba tumweshe’mba twatemwa balongo ne banyenga kufuma panshi ya muchima?
17 Mutumwa Yoano witutundaika kuba’mba “kechi twafwainwa kwitemwatu mu byambo nangwa pa kanwatu ne, poso mu byubilo ne mu bukine.” (1 Yoa. 3:18) Twafwainwa kutemwa balongo ne banyenga kufuma panshi ya muchima. Twakonsha kuba byepi bino? Inge ke tupwanañane na balongo ne banyenga bimye byavula, tukafwenya kwipi ne abo kabiji tukebatemwa bingi. Onkao mambo, ikalaingapo na kimye kya kutaanwa pamo na balongo ne banyenga nabiji pa kupwila ne mu mwingilo wa kusapwila. Inge ke tube bino, tumwesha’mba Lesa ‘witufunjisha kwitemwa atwe be na bene.’ (1 Tesa. 4:9) Kabiji tukemwena “byo kyawamapo ne byo kitutokela ku muchima” balongo kwikala pamo saka bakwatankana.—Sala. 133:1.
LWIMBO 90 Itundaikainga Anweba Bene na Bene