JISHIMIKILA JA BWIKALO
Yehoba Witukwashishe Kwikala na Lusekelo Konse ko Betutumine Kuya na Kwingijila
TWAKONSHA kukumya bingi inge betwambila byambo bya kuba’mba, “mwafwainwa kumena konka ko bemujimba.” Bamulume ne mukazhi abo ba Mats ne ba Ann-Catrin ba mu kyalo kya Sweden “bebajimbile” bimye byavula. Mu ñanyi jishinda, kabiji bino byambo bya lutundaiko bibakwashishe byepi?
Mulongo ne nyenga Kassholm bataainwe ku sukulu wa Gileada mu 1979 kabiji pa myaka yavula “bebajimbile” nangwa’mba kwibatuma kuya na kwingijila mu kyalo kya Iran, Mauritius, Myanmar, Tanzania, Uganda ne kya Zaire. Byo bajinga ku sukulu wa Gileada, baumvwine byambo bibakwashishe kimye kyonse kyo bebatuminenga kuya na kwingijila kwapusana pusana byaambile mufunjishi aye Jack Redford. Twayai tumvwe byo basakulumbulula.
Mulongo Mats, tubuulaiko patanshi byo mwafunjile bukine.
Mulongo Mats: Batata baikalanga mu kyalo kya Poland mu kimye kya Nkondo ya Bubiji ya Ntanda Yonse, kabiji bamonanga bukamfutumfutu bwaubiwanga mu Chechi wa Bakatolika. Nangwa byonkabyo, javula baambanga’mba, “Nayuka kuba’mba bupopweshi bwa kine ko buji!” Mu kuya kwa moba, naishile kuyuka’mba byo baambilenga byajinga bya kine. Napotele mabuku avula bingi kuba’mba ntangengamo. Buku umo wajinga wa kifufya kabiji bamutelanga’mba Bukine Butangijila ku Bumi bwa Myaka ne Myaka. Mutwe wa uno buku wanzakwile bingi muchima. Kabiji natangile uno buku yense pa juba jonka jo namupotele! Byo napwishishe kutanga uno buku, nashiinwe kuba’mba nataana bupopweshi bwa kine.
Kufuma mu April 1972 kuya ne kulutwe, natangile mabuku avula a Bakamonyi ba kwa Yehoba kabiji nataaine mikumbu ya mepuzho ami a mu Baibolo. Naumvwinetu nobe mupoteshi ye baambapo mu kishimpi kya kwa Yesu. Byo ataaine mangalite umo ufwa mali avula, wapoteshe bintu byonse byo ajinga nabyo pa kuba’mba apote uno mangalite. Ne amiwa nafuukwilepo kubula kuya ku univesiti na kufunda bya michi pa kuba’mba mpote “mangalite” ulumbulula bukine bo nataaine. (Mat. 13:45, 46) Nabatizhiwe pa 10 December, 1972.
Mu mwakatu umo, bansemi bami ne nkasami wamulume nabo baswile kufunda bukine kabiji babatizhiwe. Mu July 1973, natendekele mwingilo wa bupainiya bwa kimye kyonse. Mu kipwilo kyetu mwajinga nyenga painiya wa kimye kyonse aye Ann-Catrin. Wamwekanga bulongo kabiji watemenwe bingi Yehoba. Twitemenwe bingi kabiji twisongwele mu 1975. Twaikele myaka ina mu muzhi wa Strömsund, mpunzha yawama bingi mu kyalo kya Sweden mwajinga bantu bavula bakebelenga kufunda bukine.
Nyenga Ann-Catrin: Batata bafunjile bukine byo bajinga pepi kupwisha kufunda pa univesiti mu Stockholm. Pa kyokya kimye, najingatu na bañondo basatu, nangwa byonkabyo bansendanga ku kupwila ne mu mwingilo wa kusapwila. Bamama kechi basekelangamo ne, kabiji baambanga’mba Bakamonyi ba kwa Yehoba ke bantu batama bingi. Pano bino kechi bataainepo bintu byatama mu Bakamonyi ba kwa Yehoba ne. Onkao mambo, mu kuya kwa kimye nabo babatizhiwe. Nabatizhiwe byo nafikizhe myaka 13, kabiji byo nafikizhe myaka 16, natendekele mwingilo wa bupainiya bwa kimye kyonse. Byo napwishishe kwingijila mu Umeå, mpunzha kwakebewenga bingi basapwishi ba Bufumu, bantongwele kwikala painiya wiikajila.
Ba Mats ne amiwa byo twisongwele, twajinga bingi na lusekelo mambo twakwashishe bantu bavula kufunda bukine. Pa bano pajinga ne nsongwakazhi Maivor wasankijilepo bya makayo waingijijilenga pamo bupainiya bwa kimye kyonse na nkasami wamukazhi. Bataainwe ku sukulu wa Gileada mu 1984 kabiji babena kwingila mwingilo wa bumishonale mu kyalo kya Ecuador.
Mu mwingilo wenu wa bumishonale, mwalondejile byepi byambo bya kuba’mba “mwafwainwa kwikala na lusekelo konse ko bemutuma kuya na kwingijila”?
Mulongo Mats: Pa bimye byavula, betutuminenga kuya na kwingijila kwapusana pusana. Kintu kimo kitukwashishe kutwajijila kwingila na lusekelo mu mingilo yo betupelenga ke kwipelula byonka byajinga Yesu. (Kolo. 2:6, 7) Mu kifulo kya kuketekela balongo ne bayenga kubanga bintu monka mo twibyubilanga kwetu, twibikangako kufunda ne kuyuka ene mambo o baubilanga bintu mu jishinda japusanako. Twakebanga kuyuka byo balangulukanga pa bintu ne byajinga bisho byabo. Kulondela byaubanga Yesu kwitukwashishe kwikala na lusekelo konse ko betutumine kuya na kwingijila.—Sala. 1:2, 3.
Twaendanga bingi na kufwakesha bipwilo
Nyenga Ann-Catrin: Pa kuba’mba kichi kikome inge bekijimba jikwabo, kichi kikebewa kyuya ne kyeya kya mute. Byo byo kyajinga ne kwi atweba. Yehoba kimye kyonse wajinga nobe “juba” jetu. (Sala. 84:11) Yehoba witupele balongo ne banyenga bavula betukwashanga ne kwitumwesha butemwe. Mu kipwilo kicheche kyo twajingamo mu muzhi wa Tehran, mu kyalo kya Iran, balongo ne banyenga betutambwijile bingi na lusekelo kabiji bajinga bingi bampanyi. Betuvulwilemo bantu bamo bo baambapo mu Baibolo batambwilanga benyi. Twakebelenga bingi kutwajijila kwikala mu kyalo kya Iran, pano bino mu 1980, kafulumende wakainye mwingilo wa Bakamonyi ba kwa Yehoba mu kino kyalo kabiji betwambijile’mba twafwainwa kufuma mu kino kyalo mu maola 48. Betutumine kuya na kwingijila mu kyalo kya Zaire (kitelwa luno amba Congo) mu Africa.
Bintu byawama byo tuvuluka byo twaingijilenga mu Zaire, mu 1982
Byo nayukile’mba betutuma kuya na kwingijila mu Africa, najijile bingi. Naumvwanga’mba mu Africa muji bingi miloolo ne bikola. Abino byandengejile kwikala bingi na moyo. Pano bino, balunda nami babiji baingijile mu Africa pa myaka yavula, betubuujile’mba: “Kange mumvwe moyo ne, mukyangye kuyapo ku Africa! Twayuka kuba’mba mukatemwa bingi kwikala mu Africa.” Baambile kine! Mambo balongo ne banyenga bakasuluka bingi kabiji betumwesheshe butemwe. Byo twafumine mu Zaire panyuma ya kupitapo myaka itanu na umo na mambo a kukanya mwingilo wetu, namwemwesejilenga mambo nalombelenga kwi Yehoba amba tubule kufuma mu Africa.
Ñanyi bintu byawama byo mwamwenamo pa kwingijila Yehoba pa myaka yavula?
Motoka wetu mo twalaalanga mu Tanzania, mu 1988
Mulongo Mats: Twalenga bulunda bwakosa bingi na bamishonale bafuma mu bisho ne mu byalo byapusana pusana. Ku mapunzha amo ko betutumine kuya na kwingijila, twajinga bingi na lusekelo mambo twaikalanga na bantu ba kufunjisha Baibolo kukila pa 20 pa muntu pa muntu! Kabiji mvuluka butemwe ne muchima wa kutambwila benyi uji na balongo ne banyenga mu Africa. Kabiji byo twafwakeshanga bipwilo mu kyalo kya Tanzania, balunda netu bavula bapainenga kukila ne pa “bintu byo bajinga nabyo” inge twaimika motoka wetu mo twalalanga pa mazubo abo. (2 Ko. 8:3) Kabiji kintu kikwabo kyakijilemo kuwama ke kimye kyo twaikalanga na kwisamba. Pa juba pa juba inge twakotoka, ba Ann-Catrin ne amiwa twaikalanga na kwisamba pa bintu byawama byaji kumweka pa jojo juba ne kusanchila Yehoba pa byo aji kwitukwasha.
Nyenga Ann-Catrin: Amiwa kintu kimo kindetela lusekelo ke kuyuka balongo ne banyenga bafuma mu byalo byapusana pusana. Twafunjile milaka ya katataka nabiji Farsi, Kifulenchi, Luganda ne Kiswahili ne bisho byapusana pusana. Twafunjishe mingilo balongo ne banyenga, twalengele balunda ba kine ne ‘kwingila na muchima umo’ mu mwingilo wa Yehoba.—Zefwa. 3:9.
Kabiji twamwene bintu byavula byawama byalenga Yehoba. Kimye kyonse inge twaswa mwingilo wa katataka mu jibumba ja Yehoba, twimwenanga Yehoba byo atwajijile kwitukwasha ne kwitutangijila. Witufunjisha bintu byo twakonsheshe kubula kufunda mu bulume bwetu atweba bene.
Kusapwila mu manyaunda apusana pusana mu Tanzania
Ñanyi makatazho o mwapichilemo kabiji ñanyi bintu bimukwasha kuchinchika?
Mulongo Mats: Pa bimye bimo, twakolwanga bikola nabiji malaria. Kabiji ba Ann-Catrin bakolwanga bikola bipulumukatu byakebewanga kwibatumbula. Kabiji twaakaminwe bingi pa bansemi betu bakotele. Nangwa byonkabyo, tusanchila bingi bankasetu balaminenga bansemi betu. Baingijilenga uno mwingilo mu bukishinka, saka batekanya ne na lusekelo. (1 Timo. 5:4) Nangwa byonkabyo, pa bimye bimo twaumvwanga bingi kutama ku muchima mambo twakebeshenga kwibakwasha saka tuji pepi, kechi kutumatu bukwasho ne.
Nyenga Ann-Catrin: Mu 1983, saka tubena kukingijila mu Zaire, nakolelwe kikola kya chorela. Dokotala waambijile ba Mats amba, “Ufumye mukazhobe mu kino kyalo lelo jonka!” Pa juba jalondejilepo, twakanjijile ndeke isenda bipe mambo yo yonka yajingakotu yayilenga ku kyalo kya Sweden.
Mulongo Mats: Twalangulukilenga’mba kyapwa mwingilo wetu wa bumishonale popo apwila kabiji twajijile bingi. Nangwa byonkabyo, kupusanako na byaambile dokotala, ba Ann-Catrin bakosele. Kabiji byo papichile mwaka umo, twabwelele mu Zaire, bino pa kikye kimye mu kipwilo kicheche kyaingijishanga mulaka wa Kiswahili kyaikejile mu Lubumbashi.
Nyenga Ann-Catrin: Byo twaingijilenga mu Lubumbashi, natayile jimi. Nangwa kya kuba kechi twalangulukilengapo pa kwikala na baana ne, pano bino kufwisha mwana mu jino jishinda kwitukolele bingi ku muchima. Nangwa byonkabyo, byo twapichilenga mu luno lukatazho, Yehoba witubijile bintu byawama byo twabujilenga kuketekela. Twatendekele kufunjisha Baibolo bantu bavula bingi. Mu mwakatu umo, mu kipwilo basapwishi bavujijileko kufuma pa 35 kufika ku 70, kabiji kibelengelo kya bantu bataainwenga ku kupwila kyavujijileko kufuma pa 40 kufika ku 220. Twapayankene bingi mu mwingilo wa kusapwila. Yehoba witupesheshe kabiji kino kyantekeneshe bingi. Ne lunotu, tulanguluka ne kwambapo bingi pa mwanetu. Tubena kutengela kimye Yehoba kyo akapwisha bulanda buji mu michima yetu mu ntanda ipya.
Mulongo Mats: Pa kimye kimo, ba Ann-Catrin baikele bingi na bijikila mambo bantaine na kansa wa ku mila kabiji nakebewenga kuntumbula. Pano bino, lelo jino njitu bulongo kabiji ba Ann-Catrin babena kwingijila Yehoba papelela bulume bwabo.
Tuvuluka kuba’mba kechi yetu bonka babena kupita mu makatazho ne. Kwiipaya mulwabo kwajingako mu 1994 mu kyalo kya Rwanda byo kwapwile, twafwakeshejile balunda netu bajinga mu makampu a ba bipuluka. Byo twamwene lwitabilo lwabo lwakosa, kuchinchika ne muchima wa kutambwila benyi, twafunjijileko kuba’mba Yehoba uji na bulume bwa kukwasha bantu banji kuchinchika makatazho o bapitamo.—Sala. 55:22.
Nyenga Ann-Catrin: Twapichile mu lukatazho lukwabo byo twayile na kutaanwa ku kupana musampi mu kyalo kya Uganda mu 2007. Byo twapwishishe mutanchi, twabwelelenga ku Nairobi mu Kenya na bamishonale 25 ne ba mu kisemi kya Betele. Saka tukyangye kufika ku ñinza ya Kenya, motoka wa kimbayambaya waishilenga kulutwe waishile ku lubaji lwetu ne kwisamisha na motoka mo twajinga. Dalaivwa ne balunda netu batanu bafwijiletu ponkapo. Nyenga mukwabo wafwijile mu kipatela byo papichile kimye kicheche. Tukebesha kumona bano balunda netu jikwabo!—Yoba 14:13-15.
Mu kuya kwa moba, bikozha byapwile. Nangwa byonkabyo, ba Mats ne amiwa twajinga pa bantu bajinga na bijikila na mambo a ano mapuso. Amiwa bijikila byandengelanga kupapuka bufuku nobe nabela kikola kya muchima. Naumvwanga bingi moyo. Pano bino kulomba kwi Yehoba na mukoyo ne kutanga binembelo kwitutekeneshe ne kwitukwasha kuchinchika. Kabiji twayile ku badokotala betukwashishe kuyuka bya kuba na bijikila. Luno bijikila byakepako kabiji tulomba Yehoba kwitukwasha kutekenesha bakwetu babena kupita mu makatazho a uno mutundu.
Byo mwaji kulumbululanga byo mwachinchikile makatazho, mwaji kwamba’mba Yehoba wimulamine “nobe make.” Mwaji kutazha mwepi?
Mulongo Mats: Abino byambo byafuma ku byambo bya Kiswahili bya kuba’mba “Tumebebwa kama mayai mabichi,” nangwa’mba “betulamine nobe make.” Byonkatu muntu byo asenda bulongo make kuchiina’mba akalajika, Yehoba watwajijile kwitumwesha butemwe ne kwitukwasha mu mingilo yapusana pusana yo twaingijilenga. Kimye kyonse twikala na bintu byo tukeba kukilatu ne pa byo twakajilwa. Jishinda jimo jitukwashishamo Yehoba ne kwitumwesha butemwe bwanji ke kupichila mu kifyele kitumwesha ba mu Jibumba Jitangijila.
Nyenga Ann-Catrin: Nsakwambapo kintu kimo Yehoba mo etumwesheshe kifyele ne kwitukwasha. Juba jimo bantumijile foni kuba’mba batata mu Sweden baji mu mwanya kabiji bakolwa bingi. Ba Mats bafumine na kukolwa malelya kabiji popo bakoseletu. Kechi twajinga na mali a kupota machikichi a ndeke kuba’mba tuye na kumona batata ne. Onkao mambo, twafuukwilepo kupotesha motoka wetu. Kabiji palutwe kacheche betutumijile ma foni ku bantu babiji. Bamo betutumijile foni ke bamukazhi ne mulume baumvwine bintu byo twapichilengamo kabiji bakebelenga kwitupotela jichikichi jimo ja ndeke. Bakwabo betutumijile foni ke nyenga wakikulumpe walaminepo mali mu kakibokoshi po anembele’mba “Mali a Kukwasha Bakajilwa.” Mu kimyetu kicheche, Yehoba witukwashishe!—Hebe. 13:6.
Inge mwalanguluka pa myaka kukila pa 50 yo mwaingila mu mwingilo wa kimye kyonse, ñanyi bintu byo mwafunjilako?
Mwingilo wetu wa katataka mu Myanmar
Nyenga Ann-Catrin: Kishinka kimo kyo nafunjilako ke kya kuba’mba twikala na bulume inge ‘twatekanya ne kuketekela’ Yehoba. Inge twaketekela mwi Yehoba, witukwasha kulwa makondo etu. (Isa. 30:15; 2 Moba 20:15, 17) Na mambo a kuba’mba twaingijilenga Yehoba papelela bulume bwetu konse ko betutumine, twamwenamo mapesho avula bingi.
Mulongo Mats: Kintu kikatampe kyo nafunjilako ke kuketekela mwi Yehoba mu bintu byonse ne kwimwena byo etukwasha. (Sala. 37:5) Unkwasha kimye kyonse kwesakana na byo alaya. Ne lunotu tubena kwimwena kuba’mba abino byambo bya kine byo tubena kwingijila pa Betele mu kyalo kya Myanmar.
Tubena kuketekela kuba’mba banyike bonse bafuukulapo kwingilako pakatampe mu mwingilo wa Yehoba, ukebamwesha butemwe bwanji bubula kwaluka bo etumweshapo. Twashiinwa kuba’mba bakemwena kino ne kwikala na lusekelo inge baswa kwingijila kuji konse Yehoba ko akonsha kwibatuma.