Lulombelo

1 Mambo ka o Twafwainwa Kulombelanga?

LULOMBELO. Bavula bakeba bingi kuyuka Baibolo byo aamba pa lulombelo. Twayai tubalaule mepuzho epuzha bavula pa lulombelo ne mikumbu ya mu Baibolo. Bino bibaba bebinembela kwimukwasha kuyuka bya kulomba, kutendeka kulomba nangwa kwimulengela kuwamisha milombelo yenu.

MWAYA ntanda, bantu bavula ba mu bisho ne bupopweshi bwapusana pusana balomba. Balomba inge baji bunke, ne mu bujibumba. Balomba mu bipwilo, mu mashinagoga ne mu mapunzha akwabotu apusana pusana. Banshika bisapi bya kulombelapo panshi, bengijisha malungo, bamo baji na ndombelo yabo, bipichala, mabuku a milombelo nangwa milombelo yo banemba pa bipabi byo bakobeka.

Lulombelo kyo kintu kyalengela bantu kupusana na bilengwa byonse byumi pano pa ntanda. Kya kine kuba’mba tuba bimo byubapo ne banyama. Byonka biji banyama, netuwa tukeba kajo, mwela ne mema. Tusemwa ne kufwa. (Musapwishi 3:19) Bino bantu bobonkatu balombela. Mambo ka?

Mukumbu ke wa kuba’mba ke kisemwatu. Lulombelo, ke jishinda bantu jo besambilamo na bilengwa bya mupashi, na bintu byo bamona kuzhila, bibula kufwa. Baibolo waamba’mba twalengelwe na mujojo wa kukeba kulomba. (Musapwishi 3:11) Yesu Kilishitu waambile’mba: “Ba michima yapelelwa bo batokwa: mambo bufumu bwa mwiulu bo bwabo.”—Mateo 5:3.

“Muchima” wa kukeba Lesa ye ulengela bantu kulomba mu mashinda apusana pusana. Kya kine kuba’mba bantu bebikako bene kukeba Lesa nangwa bakwabo kwibakwasha kumuyuka. Ne anweba mwafwainwa mwayuka kuba’mba bantu kechi bakonsha kwimukwasha kupwisha kilaka kya ku mupashi ne. Maana etu akepa, twikalatu myaka icheche kabiji kechi tuyuka bya kulutwe ne. Kanatu aye mwine uji na maana akila, wa bulume bonse, waikala myaka ne myaka ye yenkatu wakonsha kwitukwasha. Ñanyi bintu bitulengela kwikala na mujojo wa kulomba?

Akilangulukai pa kino: Nanchi mwakikebapo kala wa kwimutangijila, wa kwimufundako nangwa wa kukumbula mepuzho akankalwa bantu nyi? Nanchi kimye kyo mwajinga mu bya malwa, mwakebelenga wa kwimutekenesha, kwimubulako bya kuba nangwa kwimulekelako mambo o mwalengele nyi?

Byonka byaamba Baibolo, bino byo bintu bitulengela kulomba. Baibolo ye bukutu waamba bya kine pa lulombelo. Muji milombelo yavula ya banabalume ne banabakazhi bakishinka bajingako kala. Mu milombelo yabo, bakebelenga kwibatekenesha, kwibabula bya kuba, kwibalekelako mambo ne kwibalumbulwila bintu byakatazha kumvwa.—Salamo 23:3; 71:21; Danyela 9:4, 5, 19; Habakuka 1:3.

Nangwa kya kuba ino milombelo yajinga yapusana, bino ipashisheko mu mashinda amo. Balombanga bayukile kintu kyanema bingi pa lulombelo, kyo babula kuyuka nangwa’mba kyo balengulula ku bantu ba mu ino ntanda. Bayukile ko bafwainwa kulomba.

Lulombelo

2 Kwi Ñanyi ko Twafwainwa Kulomba?

NANCHI Lesa umvwa milombelo yonse, nangwa kya kuba balomba ku ungi nyi? Bavula byobyo balanguluka. Aba bechapankanya mu mabumba aji na lwitabilo lwapusanapusana bo betabizha kuba’mba milombelo yonse itabilwa kwi Lesa nangwa kya kuba bupopweshi bwapusana pusana. Nanchi kine ibyo nyi?

Baibolo ufunjisha’mba bavula kechi balomba kwi Lesa ne. Mu moba a kala anembejilwengamo Baibolo, bantu bavula balombanga ku bankishi ba kusonga. Pano bino, Lesa wibajimwine kuba’mba kechi bafwainwa kuba bino ne. Kyakumwenako, Salamo 115:4-6 waamba pa bankishi amba: “Baji na matwi, ne kumvwa ne.” Bino byambo byaumvwanyika. Pano mambo ka a kulombela kwi lesa ubula kumvwa?

Kuji jishimikila ja mu Baibolo jitulengela kumvwisha kino. Ngauzhi wa kine Elaija waambijile bangauzhi ba kwa Baela kulomba kwi lesa wabo ne aye kulomba kwi Lesa wanji. Elaija waambile’mba Lesa wakine usakukumbula, pakuba usakubula kukumbula ye wa bubela. Bangauzhi ba kwa Baela byo baitabile kuba bino, balombele pa kimye kyabaya bingi aku saka bajila na kuwowakana kukatampe, bino bapulwijilemotu mabula! Jishimikila jitangwa’mba: “Kafwako nangwa umo wakumbwilepo ne, nangwa kutako muchima ne.” (1 Bamfumu 18:29) Nga Elaija byo alombele kyajinga byepi?

Elaija byo alombele, Lesa wanji wakumbwiletu ponkapo, watumine mujilo kufuma mwiulu ne kusoka mulambo ye abikile pa kitapisho. Ñanyi lupusano lwajingapo? Paji kintu kyanema bingi kyajinga mu lulombelo lwa kwa Elaija lwanembwa mu 1 Bamfumu 18:36, 37. Lulombelo lwa kwa Elaija lwajingatu lwipi, mwajingatu byambo 30 mu mulaka mwine wa Kihebelu. Bino mu byambo bicheche byo aambile, watongwele jizhina ja Lesa bimye bisatu, ja kuba’mba Yehoba.

Jizhina ja Baela jilumbulula’mba “mwine” nangwa’mba “nkambo,” uno wajinga lesa wa bena Kenana kabiji mabuku aambile pe aye avujile bingi. Bino jizhina ja Yehoba japusanako bingi, janjitu aye yenka kwapwa, mambo ye mwine wakila. Waambijile bantu banji amba: “Amiwa ne Yehoba, ajo jo jizhina jami; kabiji lukumo lwami kechi nkelupana nangwa ku umo ne.”—Isaya 42:8.

Nanchi milombelo ya kwa Elaija ne ya bangauzhi ba kwa Baela yonse yaitabijilwe nangwa kya kuba balombelenga ku balesa bapusana nyi? Bupopweshi bwa Baela kechi bwanemekele bantu ne, mwajinga muteeto wakubisha bantu bulalelale kabiji baipayangapo ne bantu bamo bakulambula. Pakuba Yehoba wafunjishe bantu banji, bena Isalela kumupopwela mu mushingi. Pano akikilangulukaipotu: Inge mwatumina mulunda nenu nkalata, nanchi mwalanguluka’mba yakonsha kuya ku muntu ungi uji na byubilo bincha bibula kuba mulunda nenu nyi? Ine!

Inge mwalomba kwi Yehoba ko kuba’mba mubena kulomba ku mulenga wa bintu byonse, Shabantu.a Ngauzhi Isaya walombele’mba: “Anweba Yehoba, mwi shetu.” (Isaya 63:16) Uno yeye aambilepo Yesu ku baana banji ba bwanga amba: “Nkanjila kwi Batata ne Shenu, kwi Lesa wami ne Lesa wenu.” (Yoano 20:17) Yehoba ye Shanja Yesu. Ye Lesa ye alombangako Yesu, kabiji yeye afunjishe ne baana banji ba bwanga kulombako.—Mateo 6:9.

Nanchi Baibolo witufunjisha’mba tulombenga kwi Yesu, Maliya, ku bafu nangwa ku bamalaika nyi? Ine, kanatu kwi Yehoba kwapwa. Akilangulukai pa bino bishinka bibiji byo twafwainwa kubila bino. Kitanshi, lulombelo ke lubaji lwa mpopwelo, Baibolo waamba’mba twafwainwa kupopwelatu Yehoba kwapwa. (Kulupuka 20:5) Kya bubiji, Baibolo waamba’mba: “Anweba mumvwa milombelo.” (Salamo 65:2) Nangwa kya kuba Yehoba upana mingilo imo ku bilengwa byanji, kuteleka lulombelo kyo kintu kyo abula kupana nangwa ku umo ne. Ke Lesa walaya kuteleka milombelo yetu aye mwine.

Onkao mambo, umvwe musaka milombelo yenu kwitabilwa kwi Lesa, vulukainga lujimuno lwa mu Binembelo lwa kuba’mba: “Bonse baketa pa jizhina ja Nkambo bakapuluka.” (Byubilo 2:21) Pano nanchi kino kibena kulumbulula’mba Yehoba umvwatu milombelo yonse nyi? Abya kujipo kyo twafwainwa kuyuka pa kuba’mba milombelo yetu itabilwe kwi Yehoba nyi?

[Tubyambo twa mushi]

[Kipikichala pa peja 5]

Kyaubile Elaija ne bangauzhi ba kwa Baela kimwesha patoka kuba’mba milombelo kechi yonse itabilwa kwi Lesa ne

Lulombelo

3 Twafwainwa Kulomba Byepi?

MU BUPOPWESHI bwavula pa kulomba banemekako jishinda ja kulombelamo nabiji ngikelo, byambo ne bintutu bikwabo. Pano bino, Baibolo witukwasha kubula kuta muchima ku bino bintu, twafwainwa kutesha muchima pa mbaji ikwabo ya mukumbu wa buno bwipuzho bwanema bwa kuba’mba: “Pano twafwainwa kulomba byepi?”

Baibolo walondolola bakalume ba Lesa bakishinka balombelenga mu mapunzha apusana pusana ne mu mashinda apusana pusana. Bamo balombele lulombelo lwa kishinshi nangwa lwa kwamba kwesakana na bintu byo byajinga. Balombelenga saka batala mwiulu nangwa kufukama. Mu kifulo kya kwingijisha bintu nabiji bipashañano, malungo, nangwa tubuku twa milombelo, abo balombele kufuma panshi ya muchima mu byambo byabo bene. Ki ka kyalengejile Lesa kumvwa milombelo yabo?

Byonka byaamba kibaba kyafumako, balombele kwi Lesa—aye Yehoba kwapwa. Kuji ne kishinka kikwabo. Pa kinembelo kya 1 Yoano 5:14 tutangapo’mba: “Luno lo luketekelo lo tuji nalo mwi aye, amba, umvwe twalomba kintu, nangwa ki ka, mwayila muchima wanji, aye witumvwa.” Lesa umvwa milombelo yaswañana na kyaswa muchima wanji. Nga kino kilumbulula ka?

Pa kuba’mba tulombele mwayila kyaswa muchima wa Lesa, twafwainwa kuyuka kyaswa muchima wanji. Onkao mambo, kufunda Baibolo kwanema bingi mambo kulengela kuyuka bya kulomba. Nanchi kino kyalumbulula’mba Lesa kechi wakonsha kumvwa milombelo yetu inge kechi twayuka bulongo Baibolo nenyi? Ine, bino Lesa ukeba atweba kufunda kyaswa muchima wanji, kwikiyuka ne kwikyuba. (Mateo 7:21-23) Twafwainwa kulombanga kwesakana na byo tufunda.

Umvwe ke tufunde pe Yehoba ne kyaswa muchima wanji, tukomenako mu lwitabilo—lubaji lukwabo lwanema lwa lulombelo. Yesu waambile’mba: “Byonse byo mukasakanga mu lulombelo na lwitabilo, mukebitambula.” (Mateo 21:22) Kwikala na lwitabilo kechi kilumbulula’mba twajimbaikwa ne. Kilumbulula kwitabila mu bintu nangwa kya kuba kechi twibimona ne, bino saka tuji na bishiino bibena kumwesha’mba bya kine. (Bahebelu 11:1) Mu Baibolo muji bishiino byavula bingi bimwesha kuba’mba Yehoba ye tubula kumona koaji, kabiji waswila jimo kukumbula milombelo ya bonse baji na lwitabilo mwi aye. Onkao mambo, twafwainwa kumulombanga kuba’mba avuzhe lwitabilo lwatu, kabiji Yehoba ukatemwa kwitupa byo tukeba.—Luka 17:5; Yakoba 1:17.

Kintu kikwabo kyanema pa lulombelo ke kino. Yesu waambile’mba: “Ka paji wiya kwi Batata ne, poso pe amiwa.” (Yoano 14:6) Ko kuba’mba Yesu jo jishinda ja kusolomokelamo Shanji, aye Yehoba. Onkao mambo, Yesu wabujile baana banji ba bwanga kulombela mu jizhina janji. (Yoano 14:13; 15:16) Kino kechi kibena kulumbulula’mba twafwainwa kulombanga kwi Yesu ne. Twafwainwa kulombela mu jizhina ja Yesu, mambo ye witulengela kuba’mba tusolomokenga Shetu walumbuluka kabiji wazhila.

Mwana wa bwanga wa kwa Yesu umo wamwambijile’mba: “Nkambo, tufunjishai kulomba.” (Luka 11:1) Kyamweka kechi bamwipwizhenga pa bintu byo twisambapo ne. Bakebelenga kuyuka bintu byo bafwainwa kulombapo, kyajingatu nobe babena kumwipuzha’mba: ‘Ñanyi bintu byo twafwainwa kulombapo?’

[Mabulañano pa peja 6]

Lesa ukumbula milombelo yaswañana na kyaswa muchima wanji, yo balombela mu lwitabilo ne mu jizhina ja Yesu

Lulombelo

4 Ñanyi Bintu byo Twafwainwa Kulombapo?

BENA KILISHITU batemwa bingi bino byambo pa kulomba. Nangwa byonkabyo, lulombelo lwa kumwenako lwa kwa Yesu lo batela’mba Lulombelo lwa Nkambo nangwa’mba Tata wetu wa mwiulu bavula kechi bayuka mo lwatala ne. Bantu bavula babwezhabwezhapo byambo bya mu luno lulombelo bimye byavula bingi pa juba pa juba. Bino Yesu kechi waambile’mba luno lulombelo bantu bakapitulukengamo pa kulomba ne. Twayuka byepi kino?

Saka akyangye kwamba byambo biji mu luno lulombelo, Yesu waambile’mba: ‘Pa kulomba, kechi mubwezhe bwezhengapotu bintu bimo ne.’ (Mateo 6:7, NW) Umvwe kya kine Yesu walombele luno lulombelo amba bantu bakapitulukengamo pa kulomba, pano mambo ka o akanyishe bantu kubwezhabwezhapo byambo bimo pa kulomba? Kechi byobyo afunjishenga ne! Yesu witufunjishenga byo twafwainwa kulombapo, kabiji ne bintu byo twafwainwa kuteshako muchima pa kulomba. Twayai twisambepo pa byo aambile. Luno lulombelo lwanembwa mu Mateo 6:9-13.

“Tata wetu wa mwiulu jizhina jenu jizhile.”

Yesu wavulwilemo baana banji ba bwanga kuba’mba bafwainwa kulomba kwi Shanji, aye Yehoba. Nanchi mwayuka ene mambo jizhina ja Lesa o janemena ne kyo jafwainwa kwijizhijika nyi?

Jizhina ja Lesa janenwa bibi kufumatu ku ntendekelo ya bwikalo bwa bantu. Mulwanyi wa Lesa, Satana waamba’mba Yehoba uji na bubela, kabiji Kalama watama bingi na bilengwa byanji. (Ntendekelo 3:1-6) Bamo bafunjisha’mba Lesa wakanama bingi, ye uleta bya malwa, kabiji bakwabo nabo bakana’mba kechi Mulenga ne. Bakwabo bakeba’mba jizhina janji jizhiye kupichila mu kwijifumyamo mu ma Baibolo pa kutuntulula.

Baibolo waamba’mba Lesa ukafumyapo bubi bonse. (Ezikyo 39:7) Pa kufumyapo bubi, ko kuba’mba ukafumyapo ne makatazho enu onse ne kwimupa byo mukeba. Mu ñanyi jishinda? Byambo bya mu lulombelo lwa kwa Yesu byalondelapo byakumbula bingi bulongo buno bwipuzho.

“Bufumu bwenu bufike.”

Bafunjishi ba mu bupopweshi bafunjisha bintu byapusana pusana pa Bufumu bwa Lesa. Bino bantu bamutelekelenga Yesu bayukile kino mambo bangauzhi ba Lesa baawijile jimo kuba’mba Mesiasa, Mupulushi wasalwa na Lesa, ye ukalamanga mu Bufumu bwa Lesa bukaleta lupimpu mu ino ntanda. (Isaya 9:6, 7; Danyela 2:44) Bufumu bwa Lesa bukazhijika jizhina ja Lesa kupichila mu kulengela bubela bwa kwa Satana kulala patoka ne kwibufumyapo bukalama bwanji. Bufumu bwa Lesa bukapwisha makondo, bikola, bipowe bya nzala ne lufu nalo kechi lukekalako jibiji ne. (Salamo 46:9; 72:12-16; Isaya 25:8; 33:24) Umvwe mwalomba kuba’mba Bufumu bwa Lesa bufike, ko kuba’mba mubena kukeba’mba ino milaye yonse ifike.

“Kyaswa muchima wenu kyubiwe pano panshi, byonka byo kyubiwa mwiulu.”

Byambo bya kwa Yesu bimwesha’mba kyaswa muchima wa Lesa katatakatu kikobiwe pano pa ntanda byonka byo kyubiwa mwiulu mwikala Lesa. Kyaswa muchima wa Lesa kyaubiwe mwiulu kimye mwana Lesa kyo alwile na Satana ne bandemona banji ne kwibataya pano pa ntanda. (Lumwekesho 12:9-12) Byonkatu biji misanshijilo itanshi ibiji ya mu lulombelo lwa kumwenako lwa kwa Yesu, ne musashijilo wa busatu naye witukwasha kuta muchima pa kintu kyakilamo kunema, kyaswa muchima wa Lesa, kechi bikeba muchima wetu ne. Kyaswa muchima wanji kyo kyonkatu kikaleta bwikalo bwawama pano pa ntanda. O ene mambo muntu wa kishinka, aye Yesu o aambijile kwi shanji amba: “Kechi kyo aswa muchima wami ne, poso kyo aswa muchima wenu kifike.”—Luka 22:42.

“Mwitupeko kajo ketu ka lelo.”

Mu bino byambo, Yesu wamwesheshe kuba’mba twafwainwa ne kulomba pa bintu byo tukeba. Kechi kyatama kulomba kwi Lesa pa bintu byafwainwa kwitukwasha mu bwikalo bwetu bwa pa juba pa juba ne. Kuba bino kwituvululamo kuba’mba Yehoba ye “mwine upana mweo ku bonse, ne muya, ne bintu byonse.” (Byubilo 17:25) Baibolo wasolola ne kuba’mba ye nsemi witutemwa usekela mu kupa baana banji bintu byo bakeba. Byonka biji nsemi wawama, kechi ukapana bintu byo bakonsha kubula kumwenamo ne.

“Ne kwitulekelako mambo etu.”

Nanchi mwalenga mambo kwi Lesa nyi? Abya mukeba kwimulekelako mambo nyi? Bavula lelo jino kechi bayuka bulongo bintu byatama bifuma mu bundengamambo nangwa kubaya kwa mambo o balenga ne. Bino Baibolo ufunjisha’mba bundengamambo bo bwaleta malwa o tubena kupitamo, mambo bo bulengela bantu kufwa. Tulengalenga mambo, mambo twasemwa na bundengamambo kabiji twaikala na luketekelo lwa bintu byawama mambo Lesa ulekelako mambo. (Loma 3:23; 5:12; 6:23) Twatokwa bingi, mambo Baibolo waamba’mba: “Anweba Nkambo, mwi wawama, mwaswila jimo kulekela mambo.”—Salamo 86:5.

“Mwitupokolole kwi yewa mubi.”

Nanchi mwayuka’mba tukebewa luzhikijilo lwa Lesa na mambo kuba’mba mu ntanda mwaswalala nyi? Bamo bakana kuba’mba Satana aye “mubi” ufwako. Bino Yesu waambile’mba kya kine Satana koaji kabiji wamutelele ne kuba’mba “mfumu wa panopantanda.” (Yoano 12:31; 16:11) Satana waluwika bantu mu ino ntanda iji mu maboko anji, kabiji ukebesha bingi kuluwika ne anweba pa kuba’mba mubule kwikala na bulunda bwawama na Shenu, aye Yehoba. (1 Petelo 5:8) Nangwa kiji byonkabyo, Yehoba uji na bulume bukatampe kukila Satana kabiji ukebesha bingi kuzhikijila bamutemwa.

Bishinka bicheche byo twisambako pa lulombelo lwa kwa Yesu lwa kumwenako kechi byaamba pa byonse byo twafwainwa kulombangapo ne. Vulukai kuba’mba kinembelo kya 1 Yoano 5:14 kitubula biji Lesa amba: “Umvwe twalomba kintu, nangwa ki ka, mwayila muchima wanji, aye witumvwa.” Onkao mambo, kange mumonenga nobe makatazho enu kechi anema kwi Lesa kya kuba mwabula kulombapo ne.—1 Petelo 5:7.

Pano ibyepi pa kimye ne mpunzha kwa kulombela? Nanchi kyanema kwikala na kimye ne mpunzha kwa kulombela nyi?

Lulombelo

5 Nanchi Kyanema Kwikala na Kimye ne Mpunzha kwa Kulombela Nyi?

MWAFWAINWA mumona bupopweshi bwavula byo bwanemeka bishimikwa byabo bya kulombelamo kabiji ne byo bemika bimye bya kulombelapo. Nanchi Baibolo wamba’mba twafwainwa kwikala na mpunzha ne kimye kya kulombelapo nyi?

Baibolo watongola bimye bimo byafwainwa kulombelapo. Saka akyangye kutendeka kuja na baana banji ba bwanga, Yesu wasanchijile Lesa mu lulombelo. (Luka 22:17) Kabiji ne kimye baana banji ba bwanga kyo bakonkene na kupopwela Lesa, balombele. Balombanga byonka byalombanga Bayudea mu nshinagoga ne mu Nzubo ya Lesa yajinga mu Yelusalema. Lesa wakebanga kuba’mba nzubo yanji ikale “nzubo ya lulombelo ya mikoka yonse ya bantu.”—Mako 11:17.

Umvwe bapopweshi ba kwa Lesa bakonkana na kulomba, milombelo yabo mufuma byawama. Inge jibumba jibena kuyila mumo mu milanguluko ne lulombelo lwa kwibemenako lwaswañana na mikambizho ya mu Binembelo, lutokesha bingi Lesa ku muchima. Luno lulombelo lwakonsha ne kumulengela kuba bintu byo a kubula kufuukula. (Bahebelu 13:18, 19) Bakamonyi ba kwa Yehoba balomba kimye kyonse kyo bakonkana na kupwila. Mwane mukaye na kushinkwako ku Nzubo ya Bufumu iji kwipi na ko mwikela mukeumvwine milombelo ikalako.

Bino Baibolo kechi watongolapo kimye ne mpunzha ya kulombelapo ne. Mu Baibolo muji mashimikila aamba pa bakalume ba Lesa balombanga pa bimye ne pa mapunzha apusana pusana. Yesu waambile’mba: “Pa kulomba, utwele mu kazubo kobe ka mukachi, ne pa kushinka kibelo, ulombe kwi Shobe wa ku mbaji, kabiji Shobe umona ku mbaji ukakufweta.”—Mateo 6:6.

Luno ke lwito lwawama bingi. Mwakonsha kwamba kwi aye Mulenga wa bintu byonse pa kimye kiji kyonse kyo mukeba, kwa bunke bwenu, kabiji shiinwai kuba’mba ukemumvwa. O ene mambo Yesu o ayilanga kwa bunke na kulomba. Kimye kimo wakishishe na kulomba kwi Lesa kuba’mba amukwashe kufuukula pa bintu byanema.—Luka 6:12, 13.

Banabalume ne banabakazhi batongolwa mu Baibolo balombanga pa kufuukula bintu byanema nangwa kimye kyo babena kupita mu bintu byakatazha. Kimye kimo balombanga na jiwi jasansuka nangwa kishinshi mu muchima, balombanga mu bujibumba ne bunke. Kyanema ke kya kuba’mba balombele. Lesa watundaika bapopweshi banji ‘kulomba kwa kubula kuzhikilwa.’ (1 Tesalonika 5:17) Waswila jimo kuteleka milombelo ya bonse boba kyaswa muchima wanji pa kimye kiji kyonse. Kino kibena kumwesha byo etuta muchima.

Na mambo a bintu byatama bibena kumweka mu ntanda, bamo bazhinauka umvwe kya kine mu kulombela mwakonsha kufuma byawama. Kimo kimye mwakonsha kwishikisha’mba: ‘Nanchi kine kulomba kwakonsha kwitukwasha nyi?’

[Mabulañano pa peja 9]

Twakonsha kulomba pa mpunzha ne pa kimye kiji kyonse

Lulombelo

6 Lwakonsha Kwitukwasha Nyi?

NANCHI twakonsha kumwenamo byawama mu milombelo nyi? Baibolo witabizha’mba bakalume ba Lesa bakishinka bamwenamo byawama mu milombelo yabo. (Luka 22:40; Yakoba 5:13) Milombelo itukwasha mu mashinda avula bingi, inge tuji na binyenge ne kyakilapo kunema itukwasha kwikala na bulunda bwawama na Lesa. Mu ñanyi jishinda?

Fwanyikizhai kuba’mba muji na mwana watambwila kya bupe. Abya mwakonsha kumubula kusantatu mu muchima kwakubula kwamba nyi? Inyi mwafwainwa kumubula kwamba byambo bya lusanchilo? Inge ke twambe pa byo tubena kwiumvwa, popo twibita muchima. Nanchi kechi byobyo kiji ne na kulomba kwi Lesa nenyi? Byo ibyo. Pano twayai twisambe pa bya kumwenako bimo.

Milombelo ya kusanta. Inge twamusanchila Shetu pa byawama byo etubila, kitulengela kwibinemeka. Ne kifumamo tumusanchila kufuma panshi ya muchima, twikala na lusekelo ne kuta muchima pa bintu byawama.—Filipai 4:6.

Kyakumwenako: Yesu wamusanchijile Shanji byo akumbwile milombelo yanji.—Yoano 11:41.

Milombelo ya kulomba lulekelo lwa mambo. Inge twalomba lulekelo lwa mambo kwi Lesa, twikala na jiwi ja mu muchima jawama, tuja nyenye ne kuyuka’mba kyo twaubile kyatama bingi. Twikala na lusekelo mambo tuleka kwizhachisha.

Kyakumwenako: Davida waambile byambo bya kumwesha kulapila ne bulanda mu milombelo yanji.—Salamo 51.

Milombelo ya kulomba maana ne lutangijilo. Kulomba lutangijilo lwa Yehoba nangwa maana a kwitukwasha kufuukula bulongo pa bintu kwitulengela kubula kwitota. Kabiji kwitulengela kuyuka bukoke bwetu ne kwitulengela kukinka manungo mwi Shetu wa mwiulu.—Byambo bya Mana 3:5, 6.

Kyakumwenako: Solomone walombele maana a kumukwasha kuyuka bya kulama bulongo bena Isalela.—1 Bamfumu 3:5-12.

Milombelo ya kulomba bukwasho mu kimye kya malwa. Inge twalomba na muchima yense kwi Lesa mu kimye kyo tuji na bulanda bukatampe, binyenge bikepa kabiji tukinka manungo mwi Yehoba mu kifulo kya kwiketekela atweba bene.—Salamo 62:8.

Kyakumwenako: Mfumu Asa walombele kimye kyaishilenga balwanyi na kwibatula bulemo.—2 Byambo bya Moba 14:11.

Milombelo ya kulombelako bakajilwa. Milombelo ya uno mutundu itukwasha kubula kwitatu muchima atweba bene, kabiji itulengela kwikala na lusa.

Kyakumwenako: Yesu walombejileko baana banji ba bwanga.—Yoano 17:9-17.

Milombelo ya lutotelo. Inge twamutota Yehoba pa mingilo ne byubilo byanji byawama, popo tukilamo kumunemeka ne kumusanchila. Ino milombelo itukwasha kufwenya kwipi na Lesa, aye Shetu.

Kyakumwenako: Davida watakaikile Lesa pa bilengwa byanji.—Salamo 8.

Kintu kikwabo kyawama kifuma mu milombelo ke ‘mutende wa Lesa ulama michima ne milanguluko.’ (Filipai 4:7) Kwikala na milanguluko yawama mu ino ntanda mwalukuta bibye ke jishuko bingi. Kulengela ne mubiji kwikala bulongo. (Byambo bya Mana 14:30) Nanchi kwibikako kwetu ko kulengela kwikala na uno mutende nyi? Abya kujipo kintu kikwabo kyanema kyo twafwainwa kuba nyi?

[Mabulañano pa peja 10]

Milombelo itukwasha mu mashinda avula bingi, inge tuji na binyenge ne kyakilapo kunema itukwasha kwikala na bulunda bwawama na Lesa

Lulombelo

7 Nanchi Lesa Umvwa ne Kukumbula Nyi?

BWIPUZHO buji peulupo bulengela kukeba kuyuka kine kishinka. Baibolo waamba’mba Yehoba ukumbula milombelo ne mu ano moba. Atweba bene javula yetu twakonsha kulengela waumvwa milombelo yetu nangwa ne.

Yesu walengulwile bantangi ba bupopweshi bakamfutumfutu bajingako mu oa moba, bateletu muchima pa kwimwesha ku bantu amba bo baoloka. Waambile’mba bano banabalume “batambwila jimo mfweto yabo,” kulumbulula’mba bakatambulakotu kyo bakebesha, mushingi ku bantu, pakuba milombelo yabo kechi ikakumbulwa kwi Lesa ne. (Mateo 6:5) Ne lelo jino, bavula balomba kwesekana na mo bakebela, kechi mwayila kyaswa muchima wa Lesa ne. Byo balengulula mafunde a mu Baibolo o twisambapo, Lesa kechi umvwa milombelo yabo ne.

Pano nga anweba kiji byepi? Nanchi Lesa wakonsha kumvwa milombelo yenu nyi? Mukumbu kechi waimena pa biji muntu, mutundu, nangwa bintu byo aji nabyo ne. Baibolo witubula’mba: “Lesa kechi utala ku bilungi bya bantu ne: pakuba ne mu mikoka yonse ya bantu, aye wamwakamwa, ne kuba byaoloka, ye waitabilwa kwi aye.” (Byubilo 10:34, 35) Abya bino byambo bimukunza nyi? Kwakamwa Lesa kulumbulula kumunemeka ne kuchinuzhuka kumufichisha ku muchima. Kuba byaoloka, kulumbulula kuba bikeba Lesa kukila kuba bisaka muchima wenu nangwa bikeba bakwenu. Nanchi mukeba Lesa kumvwa milombelo yenu nyi? Baibolo walumbulula byo mwafwainwa kulomba pa kuba’mba Lesa omvwe.a

Bamo bakeba Lesa kukumbula milombelo yabo mu jishinda ja kukumya. Nangwatu mu moba o banembejilengamo Baibolo, Lesa kechi waubanga bya kukumya kimye kyonse ne. Javula papitanga myaka yavula bingi pa kuba’mba obepo kya kukumya. Baibolo wamba’mba bya kukumya byapwile mu moba a batumwa. (1 Kolinda 13:8-10) Nanchi kino kibena kulumbulula’mba Lesa kechi ukumbula milombelo mu ano moba nenyi? Ine! Akimonai milombelo imo yo akumbula.

Lesa upana maana. Yehoba yo Nsulo ya maana a kine. Upana maana ku bonse bakeba kutangijilwa ne aye mu bwikalo bwabo.—Yakoba 1:5.

Lesa upana mupashi wazhila wa kwitukwasha. Mupashi wazhila ke ngovu ya Lesa ingila. Kafwako ngovu ikwabo yakila mupashi wazhila ne. Wakonsha kwitukwasha kushinda meseko. Witutekenesha mu bya malwa. Kabiji wakonsha ne kwitukwasha kwikala na byubilo byawama. (Ngalatiya 5:22, 23) Yesu wabujile baana banji ba bwanga amba Lesa upana mupashi wazhila.—Luka 11:13.

Lesa upana maana ku bonse bakeba kumuyuka. (Byubilo 17:26, 27) Bantu bavula mwaya ntanda babena kukeba kuyuka bukine. Bakeba kuyuka Lesa, jizhina janji, ene mambo o alengejile ntanda ne bantu ne byo bafwainwa kufwenya kwipi ne aye. (Yakoba 4:8) Bakamonyi ba kwa Yehoba bakwasha bantu bakeba kuyuka mikumbu ya mu Baibolo.

Nanchi kyo mwatambwila kino Kyamba kya Usopa nyi? Mukeba kuyuka Lesa nyi? Apo kampe Lesa momo abena kukumbwila milombelo yenu.

[Tubyambo twa mushi]