MUTWE WA KUFUNDA 36
Sendai Byabula Kwimunemena ne Kutaya Bimunemena
“Twayai tutaye byonse bitunemena . . . , kabiji twayai tunyeme kapela na kuchinchika ko betutongwela.”—HEBE. 12:1.
LWIMBO 33 Twikai Yehoba Kisendwa Kyenu
BIJI MU UNO MUTWEa
1. Kwesakana na Bahebelu 12:1, ñanyi bintu byo twafwainwa kuba pa kuba’mba tunyeme bulongo kapela ka ku bumi?
BAIBOLO waesakanya bwikalo bwetu na kunyema kapela. Banyema kano kapela ne kupwisha bakatambula bumi bwa myaka ne myaka. (2 Timo. 4:7, 8) Twafwainwa kwibikako pa kuba’mba tutwajijile kunyema kapela mambo kwashalatu pacheche kupwisha. Mutumwa Paulo wapwishishe kunyema kapela ka ku bumi watongola bintu byafwainwa kwitukwasha kunyema bulongo kapela ne kupwisha. Witubuula’mba “tutaye byonse bitunemena ne . . . [kunyema] kapela na kuchinchika ko betutongwela.”—Tangai Bahebelu 12:1.
2. Byambo bya kuba’mba “tayai byonse bimunemena” bilumbulula ka?
2 Nanchi Paulo byo anembele’mba “tayai bintu byonse bimunemena,” walumbulwilenga’mba mwina Kilishitu kafwako kintu nangwa kimo kyo afwainwa kusenda nenyi? Ine. Walumbulwile’mba kechi twafwainwa kusenda kintu kyo tubena kubula kukeba ne. Kisendwa kya uno mutundu kyafwainwa kwitulengela kukooka ne kubula kunyema bulongo. Kuyuka bukiji kintu kyonse kyafwainwa kwitulengela kubula kunyema bulongo ne kwikitaya ponkapotu kuketukwasha kuchinchika. Nangwa byonkabyo, kechi twafwainwa kutaya bintu byo twafwainwa kusenda ne. Umvwe twakankalwa kusenda bino bintu, kitukatazha bingi kutwajijila kunyema kapela. (2 Timo. 2:5) Ñanyi bintu byo twafwainwa kusenda?
3. (a) Kwesakana na Ngalatiya 6:5, ñanyi kisendwa kyo twafwainwa kusenda? (b) Ñanyi bintu byo tusakwisambapo mu uno mutwe, kabiji mambo ka?
3 Tangai Ngalatiya 6:5. Paulo watongola kintu kyo twafwainwa kusenda. Wanembele’mba: “Muntu yense ukesendela mwine kisendwa kyanji.” Pano Paulo walumbulwilenga Lesa kyo aketekela muntu wanji yense kuba. Kintu kyonse kyo bafwainwa kubula kumubila ku bakwabo. Mu uno mutwe tusakwisamba pa bintu byakonsha kwikala ‘kisendwa kyetu’ ne bya kwikisenda. Kabiji tusakuyuka bintu byo twasenda byo twafwainwa kubula kusenda kabiji tusakufunda bya kwibitaya. Kusenda kisendwa kyetu ne kutaya bintu bitunemena biketukwasha kunyema bulongo kapela ka ku bumi.
BINTU BYO TWAFWAINWA KUSENDA
Kusenda bisendwa byetu kwavwangamo kwipana kwi Yehoba, kukebela kisemi bya mu bwikalo ne kuswa’mba tubena kupita mu makatazho na mambo a bintu byatama byo twafuukwilepo (Monai mafuka 4-9)
4. Mambo ka o kyapeelela kufikizha mulaye ye twalayile Yehoba wa kumwingijila myaka yetu yonse? (Monai ne kipikichala.)
4 Mulaye wetu wa kwingijila Yehoba mu bwikalo bwetu bonse. Umvwe twipana kwi Yehoba, tumulaya’mba ye yenkatu ye tukapopwelanga kabiji tukobanga kyaswa muchima wanji. Twafwainwa kulama uno mulaye ye twalayile Yehoba. Kabiji kechi kyakatazha kuba bino bintu ne, mambo Yehoba witulengele’mba tubenga kyaswa muchima wanji. (Lum. 4:11) Yehoba witulengela na muchima wa kukeba kumuyuka ne kumupopwela, kabiji witulengele mu kipasha kyanji. Onkao mambo, tufwenya kwipi ne aye ne kusekela mu kuba kyaswa muchima wanji. (Sala. 40:8) Umvwe ketube kyaswa muchima wa Lesa ne kuba byaubilenga Mwananji ‘tukakokoloka.’—Mat. 11:28-30.
(Monai mafuka 4-5)
5. Ñanyi bintu byafwainwa kwimukwasha kufikizha kyo mwalaya Yehoba? (1 Yoano 5:3)
5 Ñanyi bintu byafwainwa kwimukwasha kusenda kisendwa kyenu? Bintu bibiji. Kitanshi, ubainga bintu bikemukwasha kutemwa bingi Yehoba. Mukoba bino inge saka mulanguluka languluka pa bintu byawama byo emubila ne bintu byawama byo akemubila kulutwe. Umvwe mwatemwa Lesa kikemupeelela bingi kumukookela. (Tangai 1 Yoano 5:3.) Kya bubiji, ubainga byonka byaubanga Yesu. Yesu waubilenga kyaswa muchima wa Lesa mambo walombelenga kwi Yehoba kumukwasha kabiji watele muchima pa mfweto yanji. (Hebe. 5:7; 12:2) Lombainga kwi Yehoba kuba’mba emukoseshe byonkatu Yesu byo aubilenga ne kulanguluka langulukanga pa luketekelo lwa kukekala myaka ne myaka. Inge mwatwajijila kutemwa Lesa ne kuba byaubilenga Mwananji mukafikizha kyo mwamulayile.
6. Mambo ka o twafwainwa kutela muchima balongo betu? (Monai ne kipikichala.)
6 Mwingilo ye tuji nanji mu kisemi. Pa kuba’mba tunyeme bulongo kapela ka ku bumi, twafwainwa kutemwa Yehoba ne Yesu kukila byo twatemwa balongo betu. (Mat. 10:37) Nangwa byonkabyo, kino kechi kibena kulumbulula’mba kechi twafwainwa kuta muchima balongo betu ne. Tutookesha Yehoba ne Yesu ku muchima inge saka tutako muchima ku balongo betu. (1 Timo. 5:4, 8) Inge ke tube bino tukekala ba lusekelo. Yehoba wayuka’mba kisemi kikala kya lusekelo umvwe ba mulume ne mukazhi benemeka ne kwitemwa bene na bene, bansemi batemwa baana babo ne kwibafunjisha ne baana inge saka bakookela bansemi babo.—Efi. 5:33; 6:1, 4.
(Monai mafuka 6-7)
7. Ñanyi bintu bikeba Yehoba amba mubenga mu kisemi?
7 Ñanyi bintu byakonsha kwimukwasha kusenda bulongo kisendwa? Inge mwasongola nangwa kusongolwa nangwa mwi baana mwafwainwa kuketekela maana a mu Baibolo. Kechi kuketekelatu byo mubena kulanguluka’mba byawama nangwa’mba mambo bavula byo byo boba nangwa byo bimubuula bashayuka ne. (Maana 24:3, 4) Ingijishainga mabuku etu alumbulula Baibolo aamba pa bintu byawama byafwainwa kwimukwasha kwingijisha bulongo mafunde a mu Baibolo. Bibaaba biji pa kipungu kya kuba’mba “Bya Kukwasha Kisemi” byaamba pa bintu bipitamo baji mu masongola, bansemi ne bipitamo banyike lelo jino.b Ingijishainga bintu biji mu Baibolo nangwa kya kuba bamo kechi babena kwibingijisha ne. Kuba bino kukakwasha kisemi kyenu kabiji Yehoba ukemupesha.—1 Pe. 3:1, 2.
8. Mwakonsha kufuma ka mu bintu byo tufuukula?
8 Luusa lwetu lwa kufuukula bintu. Yehoba witupa luusa lwa kwifuukwila bintu kabiji ukeba atweba kwikala na lusekelo mu bintu byo twafuukulapo kuba. Kabiji inge kya kuba kechi twafuukula bulongo ne, uswisha atweba kupita mu bintu bifuma mu kubula kufuukula bulongo. (Nga. 6:7, 8) Onkao mambo, atweba bene yetu tupita mu makatazho eyako na mambo a kubula kufuukula bulongo, kwamba kwa kubula kulangulukapo ne kuba kintu kyatama. Kabiji jiwi ja mu muchima jakonsha kwituzhachishanga na mambo a kyo twauba. Nangwa byonkabyo, kuyuka’mba kubula kufuukula bulongo ko kwalengela, kwitukwasha kusolola mambo o twalengele, kwingijilapo ne kubula kubwezhapo kintu kyo twaubile. Kuba bino kwitukwasha kutwajijila kunyema kapela ka ku bumi.
(Monai mafuka 8-9)
9. Ñanyi kintu kyo mwafwainwa kuba inge mwalubankenye kufuukula? (Monai ne kipikichala.)
9 Ñanyi bintu byakonsha kwimukwasha kusenda kisendwa kyenu? Inge kechi mwafwainwa kupimpula kintu kyo mwafuukwilepo ne, fundai mwakubila na kyokyo kintu. Yukai’mba kechi mwakonsha kupimpula kintu kyo mwafuukwilepo kala ne. Kechi mwafwainwa kutaya kimye kyabaya na kulanguluka’mba kintu kyo mwafuukwilepo kyo kyawamine nangwa kuzhachisha bakwenu pa bintu byatama byo mwaubile ne. Pakuba swai kuba’mba kintu kyo mwafuukwilepo kuba kyatamine kabiji ibikaiko kuba bintu byawama luno. Inge jiwi ja mu muchima jibena kwimuzhachisha pa kintu kyatama kyo mwaubile lombai kwi Yehoba ne kuswa’mba mwaubile kintu kyatama kabiji lombai lulekelo lwa mambo kwi Aye. (Sala. 25:11; 51:3, 4) Lombai lulekelo lwa mambo ku bantu bo mwazhingijishe kabiji umvwe kyakonsheka ambilai bakulumpe mu kipwilo bemukwashe. (Yako. 5:14, 15) Funjilaiko ku kintu kyatama kyo mwaubile pa kuba’mba mukabule kubwezhapo jikwabo. Inge mwauba bino shiinwai’mba Yehoba ukemubila lusa ne kwimukwasha.—Sala. 103:8-13.
“TAYAI” BINTU BIMUNEMENA
10. Mambo ka o twafwainwa kubula kwiesakenya ku bakwetu? (Ngalatiya 6:4)
10 Kukeba kuba bintu byavula. Twakonsha kusenda bintu bitunemena inge saka twiesakanya na bakwetu. (Tangai Ngalatiya 6:4.) Inge saka twiesakanya na bakwetu tukakebanga kwikyombesha nabo ne kwibobila kichima. (Nga. 5:26) Umvwe ke tukebe kuba bintu byubapo bakwetu byo twakonsha kukankalwa kuba, atweba bene tukalefulwa. Kabiji tulefulwa inge kintu kyo tubena kupembelela kechi twikitambwila ne. (Maana 13:12) Onkao mambo, kupembelela kintu kyo tukabula kwikala nakyo kwakonsha kwitulefula bingi. Umvwe twalefulwa tukooka ne kuleka kunyema bulongo kapela ka ku bumi.—Maana 24:10.
11. Ñanyi bintu byakonsha kwimukwasha kuchinuzhuka kuba bintu byo mwafwainwa kubula kuba?
11 Ñanyi bintu byafwainwa kwitukwasha kutaya bintu bitunemena? Kechi muketekelenga kuba bintu byavula byakila kintu Yehoba kyo akeba’mba mubenga ne. Yehoba kechi ukeba anweba kupana bintu byo mwabula ne. (2 Ko. 8:12) Shiinwai’mba Yehoba kechi wesakanya bintu byo muba na byuba bakwenu ne. (Mat. 25:20-23) Usanta bingi inge mwatwajijila kumwingijila na muchima yense, kwikala ba kishinka ne kuchinchika. Ipelulai ne kuvulukanga’mba luno kechi mwafwainwa kuba bintu na mambo a kukoma, butuntulu bwa mubiji nangwa bintu bikwabo byonka byo mwaubanga kala ne. Byonka byaubile Bazilai, mwafwainwa kukanapo mingilo imo inge kya kuba mwakonsha kukankalwa kwiyuba na mambo a butuntulu bwenu bwa mubiji nangwa kukoma. (2 Sam. 19:35, 36) Umvwe kyakonsheka ubai byonka byaubile Mosesa. Mosesa walombele bukwasho kabiji wapelepo bakwabo mingilo imo. (Lupu. 18:21, 22) Umvwe mwipelula kechi mukobanga bintu byakonsha kwimulengela kukooka ne kubula kunyema bulongo kapela ka ku bumi ne.
12. Nanchi twafwainwa kwizhachisha pa bintu byatama bifuukulapo bakwetu nyi? Lumbululai.
12 Kwizhachisha na mambo a bintu byatama bifuukulapo bakwenu. Kechi twakonsha kufuukwilako bakwetu nangwa kwibazhikijila ku makatazho o bapitamo na mambo a kubula kufuukula bulongo abo bene ne. Mwana mwine wakonsha kufuukulapo kuleka kwingijila Yehoba. Kino kilengela bansemi kwikala na bijikila bingi. Nangwa byonkabyo, bansemi bezhachisha na mambo a kubula kufuukulapo bulongo kwa baana babo, bekala na kisendwa kikatampe. Yehoba kechi ukeba amba bansemi balangulukenga bino ne.—Loma 14:12.
13. Ñanyi bintu byafwainwa kuba nsemi inge kya kuba mwananji kechi wafuukwilepo bulongo ne?
13 Mwafwainwa kutaya byepi kisendwa kimunemena? Tuvulukenga’mba Yehoba witupa luusa lwa kwifuukwila. Ukeba muntu mwine kwisajila bya kuba, kana kufuukulapo kwingijila Yehoba nangwa ne. Yehoba wayuka’mba anweba bansemi mwibambulwa kulumbuluka. Ukebatu’mba mwingilenga papelela bulume bwenu. Mwana mwine wafwainwa kufuukulapo bya kuba, kechi anweba kumufuukwilako ne. (Maana 20:11) Kimo kimye mulanguluka pa bintu byo mulubankanya. Inge byo byo kiji, mubuulai Yehoba ne kulomba lulekelo lwa mambo. Wayuka’mba kechi mwafwainwa kupimpula bintu bimumwekejile kala ne. Kabiji kechi ukeba’mba muleke baana benu bapitenga mu makatazho na mambo a bintu byatama byo baubile kala ne. Vulukainga’mba umvwe mwanenu ukeba kubwela kwi Yehoba, ukamutambwila.—Luka 15:18-20.
14. Mambo ka o kyanemena kuleka kwizhachisha?
14 Kange mukizhemo kwizhachisha ne. Twizhachisha inge twalenga mambo. Bino Yehoba kechi ukeba atweba kutwajijila kwizhachisha ne. Twafwainwa kuleka kwizhachisha. Ñanyi bintu byo twafwainwa kuba pa kuba’mba tuleke kwizhachisha? Inge twasolola mambo etu, kulapila ne kwibikangako kuchinuzhuka kulenga mambo jikwabo, tukashiinwa’mba Yehoba witulekelako mambo. (Byu. 3:19) Yehoba kechi ukeba’mba tutwajijile kwizhachisha inge twauba bino ne. Wayuka’mba mufuma bintu byatama inge twatwajijila kwizhachisha. (Sala. 31:10) Umvwe twakizhamo kwikala na bulanda tukaleka kunyema bulongo kapela ka ku bumi.—2 Ko. 2:7.
Umvwe mwalapila kya kine Yehoba kechi utwajijila kuvuluka mambo o mwalengele kala ne, ne anweba kechi mwafwainwa kulangulukangapo ne (Monai jifuka 15)
15. Ñanyi kintu kyafwainwa kwimukwasha kubula kukizhamo kwizhachisha? (1 Yoano 3:19, 20) (Monai ne kipikichala.)
15 Ñanyi bintu byo mwafwainwa kuba pa kuba’mba mubulenga kukizhamo kwizhachisha? Umvwe mwatwajijila kwizhachisha, vulukainga’mba Lesa “ulekela [mambo] kya kine.” (Sala. 130:4) Umvwe Lesa walekelako mambo muntu walapila kya kine walaya’mba: “Kechi nkeavulukapo jibiji ne.” (Yele. 31:34) Kino kibena kulumbulula’mba Yehoba kechi ukavuluka mambo o mwalengele kala ne. Onkao mambo, kange mulangulukenga’mba mubena kupita mu makatazho na mambo a kuba’mba Yehoba kechi wimulekelako mambo o mwalengele kala ne. Kabiji kechi mwafwainwa kuzhingila na mambo a kuba’mba mwaleka kwingilapo mingilo imo yo mwaingilanga mu kipwilo ne. Yehoba kechi utwajijila kulanguluka pa mambo o mwalengele kala ne. Ne anweba byo byo mwafwainwa kuba.—Tangai 1 Yoano 3:19, 20.
NYEMAI KUBA’MBA MUKATAMBULE KILAMBU
16. Ñanyi bintu byo twafwainwa kuyuka atweba bonse tubena kunyema kapela ka ku bumi?
16 Byo tubena kunyema kapela ka ku bumi, ‘tunyemenga na mulanguluko wa kuba’mba tukatambule’ kilambu. (1 Ko. 9:24) Twafwainwa kuba bino inge twayuka lupusano luji pa bintu byo twafwainwa kusenda ne bintu byo twafwainwa kutaya. Mu uno mutwe, twisambapo pa bintu bicheche byo twafwainwa kusenda ne bintu byo twafwainwa kutaya. Nangwa byonkabyo, kuji ne bikwabo byo twafwainwa kubula kusenda. Yesu waambile’mba: ‘Jimukai na mambo a kukizhamo kuja, kupendwapendwa ne bijikila bya mu buno bwikalo.’ (Luka 21:34) Bino binembelo ne bikwabo byakonsha kwitukwasha kuyuka bintu byo twafwainwa kuba pa kuba’mba tutwajijile kunyema bulongo kapela ka ku bumi.
17. Mambo ka o twafwainwa kushiinwa’mba tukatambula kilambu?
17 Twashiinwa’mba tukashinda mu kapela ka ku bumi mambo Yehoba uketukwasha. (Isa. 40:29-31) Onkao mambo, kange muleke kunyema bulongo kapela ka ku bumi ne. Nyemainga byonka byanyemenenga mutumwa Paulo, wazanzhile meso pa kilambu. (Fili. 3:13, 14) Kafwako ukemunyemenako ne. Pakuba Yehoba ukemukwasha kunyema bulongo pa kuba’mba mukatambule kilambu. Kabiji Yehoba ukemukwasha kusenda bisendwa byenu ne kwimukwasha kutaya bintu bimunemena. (Sala. 68:19) Na bukwasho bwa Yehoba, mukanyema kapeela ka ku bumi saka mwachinchika ne kutambula kilambu.
LWIMBO 65 Tuyenga Kulutwe!
a Uno mutwe usakwitukwasha kuyuka bya kunyema kapela ka ku bumi ne bintu byo twafwainwa kusenda pa kunyema. Bino bintu ke mulaye ye twalayile Yehoba amba tukamwingijilanga myaka yonse, mwingilo ye tuji nanji mu kisemi ne luusa lwetu lwa kufuukula bintu. Nangwa byonkabyo, twafwainwa kutaya bintu byonse bitunemena byakonsha kwitulengela kukankalwa kunyema bulongo. Ñanyi bintu byo twafwainwa kutaya? Uno mutwe usakukumbula buno bwipuzho.
b Tangai bibaaba biji pa kipungu kya kuba’mba “Bya Kukwasha Kisemi” pa jw.org. Anweba muji mu masongola tangai bibaaba bya kuba’mba: “Bya Kunemeka Benakwenu” ne “Bya Kusanta”; bansemi tangai kibaaba kya mu Kizungu kya kuba’mba, “Teaching Children Smartphone Sense” ne kya kuba’mba “Bya Kwisamba na Bakinsombonsombo”; ne anweba banyike tangai bibaaba bya kuba’mba, “Bya Kuba Inge Bakwenu Babena Kukukanjikizha Kuba Byatama” ne “Bya Kuba Inge Mumvwa Mukose.”