BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • w23 April pp. 14-19
  • Umvwe Bintu mu Bwikalo Byapimpulwa Yehoba Ukemukwasha

Vidyo ufwamo.

Yakana kushinkuka.

  • Umvwe Bintu mu Bwikalo Byapimpulwa Yehoba Ukemukwasha
  • Kyamba kya Usopa Kibena Kubijika Bufumu bwa Yehoba (Kya Kufundamo)—2023
  • Tumitwe tucheche
  • Byambo Bipashako
  • BAPOPWESHI BA YEHOBA BANEMBWA MU BAIBOLO
  • BAPOPWESHI BA YEHOBA BA MU ANO MOBA
  • Yakoba Wayile ku Halana
    Buku Wami wa Mashimikila a mu Baibolo
  • Yakoba Waikele na Kisemi Kikatampe
    Buku Wami wa Mashimikila a mu Baibolo
  • Yakoba ne Isao Batendekele Kumvwañana Jibiji
    Bintu byo Mwakonsha Kufunda mu Baibolo
Kyamba kya Usopa Kibena Kubijika Bufumu bwa Yehoba (Kya Kufundamo)—2023
w23 April pp. 14-19

MUTWE WA KUFUNDA 17

Umvwe Bintu mu Bwikalo Byapimpulwa Yehoba Ukemukwasha

“Makatazho amwekela muntu waoloka avula bingi, Bino Yehoba umupokolola mu onse.”—SALA. 34:19.

LWIMBO 44 Lulombelo lwa Mulanda

BIJI MU UNO MUTWEa

1. Ñanyi bintu byo tumwenamo inge ke tulondele mafunde a mu Baibolo?

ATWEBA twi bantu ba Yehoba. Onkao mambo, twayuka’mba witutemwa kabiji ukeba’mba atweba twikalenga bulongo. (Loma 8:35-39) Tumwenamo bingi inge twaingijisha ne kulondela mafunde a mu Baibolo. (Isa. 48:17, 18) Pano ñanyi bintu byo twafwainwa kuba inge ke tupite mu makatazho?

2. Ñanyi makatazho o tupitamo, kabiji akonsha kwitulengela kutatula kulanguluka’mba ka?

2 Bantu ba Yehoba bonsetu bapita mu makatazho. Kampe wa mu kisemi wakonsha kwitufichisha ku muchima. Kimye kimo twakonsha kukolwa kikola kikatampe kyakonsha kwitulengala kubula kwingila mwingilo wa Yehoba byonka byo twaingilanga kala. Twakonsha kufikilwa na bya malwa. Nangwa kumanyikwa na mambo a bintu byo twaitabilamo. Inge ke tupite mu makatazho a uno mutundu twakonsha kulanguluka’mba: ‘Mambo ka o mbena kupichila mu bintu bya uno mutundu? Nanchi paji kintu kyatama kyo nauba nyi? Nanchi kino kibena kulumbulula’mba Yehoba kechi ubena kumpesha nenyi?’ Nanchi mwakilangulukapo bino nyi? Umvwe ibyo, kange mulefulwe ne. Bantu ba Yehoba ba kishinka bavula nabo byo byo balanguluka.—Sala. 22:1, 2; Ha. 1:2, 3.

3. Salamo 34:19 witufunjisha’mba ka?

3 Tangai Salamo 34:19. Pano paji bishinka bibiji byanema: (1) Bantu baoloka bapita mu makatazho. (2) Yehoba witupokolola ku makatazho etu onse. Yehoba witupokolola byepi? Jishinda jimo jo obilamo bino ke kwitukwasha kuyuka mwakubila na makatazho o tupitamo mu ino ntanda yatama. Nangwa kya kuba’mba Yehoba witulaya’mba tukamwingijilanga na lusekelo, kechi kilumbulula’mba tukekalanga bwikalo bwa kubula kupita mu makatazho ne. (Isa. 66:14) Witutundaika kuketekela mu bwikalo bwa kulutwe mo tukekala myaka ne myaka byonka byo akebelenga. (2 Ko. 4:16-18) Luno witukwasha kutwajijila kumwingijila pa juba pa juba.—Jila. 3:22-24.

4. Ñanyi bintu byo tusakwisambapo mu uno mutwe?

4 Twayai twisambe pa byo twakonsha kufunjilako ku bapopweshi ba Yehoba ba kishinka banembwa mu Baibolo ne ba mu ano moba. Byonka byo tusakumona, twakonsha kupita mu makatazho a kubula kuketekela. Bino, inge twaketekela mwi Yehoba ukatwajijila kwitukwasha. (Sala. 55:22) Byo tusakwisambanga pa bano bantu, ishikishai’mba: ‘Inge yami napichile mu luno lukatazho inge naubile byepi? Byapichilemo bano bantu byakonsha kunkwasha byepi kutwajijila kuketekela mwi Yehoba? Ñanyi bintu byo nafunjilako byo nakonsha kwingijisha mu bwikalo bwami?’

BAPOPWESHI BA YEHOBA BANEMBWA MU BAIBOLO

Yakoba pamo na kisemi kyanji ne ba mingilo babena kupa mema jitanga jikatampe ja mikooko ne bambuzhi.

Yehoba wapesheshe Yakoba byo aingijile myaka 20 kwi mwisho yanji wa bujimbijimbi aye Labanyi (Monai jifuka 5)

5. Ñanyi makatazho apichilengamo Yakoba na mambo a kwa Labanyi? (Monai kipikichala kya pa nkupiko.)

5 Bantu ba Yehoba banembwa mu Baibolo bapichilenga mu makatazho o babujilenga ne kuketekela. Akilangulukai pe Yakoba. Bamubuujile kwi bashanji kuba’mba wafwainwa kusongola mu baana ba bakazhi ba mulongo wanji wapopwelanga Yehoba aye Labanyi. Kabiji bashanji bamutundaikile’mba Lesa ukemupesha bingi. (Nte. 28:1-4) Onkao mambo, Yakoba waubile kintu kyawama. Wafumine ku kyalo kya Kenana ne kuya kwi Labanyi wajinga na baana ba bakazhi babiji abo ba Liya ne Lechela. Yakoba watemenweko mwanyike mwana Labanyi aye Lechela kabiji waswile kwingila myaka itanu na ibiji pa kuba’mba a musongole. (Nte. 29:18) Bino kino kechi kyo kyamwekele ne. Labanyi wamujimukijile ne kumupako mwananji mukulumpe aye Liya. Kepo Labanyi alayile Yakoba kuba’mba ukamupa Lechela inge papita mulungu umo. Bino wakonsheshe kumwingijila myaka ikwabo itanu na ibiji na mambo a Lechela. (Nte. 29:25-27) Kabiji Labanyi wamujimukijilenga Yakoba mu busulu bo baubilenga. Labanyi wamujimukijilenga Yakoba mu byonse byo baubile pa myaka 20.—Nte. 31:41, 42.

6. Ñanyi makatazho akwabo Yakoba o achinchikile?

6 Yakoba wachinchikile makatazho akwabo. Wasemene baana bavula, bino baana banji ba balume kechi baumvwañananga ne. Kabiji bapoteshe nkasabo aye Yosefwa mu buzha. Baana ba kwa Yakoba babiji abo ba Shimeona ne Levi baletele mwenga pa jizhina ja Yehoba mu kisemi. Kunungapo mukazhanji Yakoba ye atemenwe bingi aye Lechela wafwile pa kusema mwana wa bubiji. Kabiji Yakoba wavilukijile ku Ijipita na mambo a kipowe nangwa kya kuba wakotele.—Nte. 34:30; 35:16-19; 37:28; 45:9-11, 28.

7. Yehoba wamwesheshe byepi Yakoba amba wamutemwa?

7 Nangwa kya kuba Yakoba wapichilenga mu ano onse makatazho watwajijile na kuketekela mwi Yehoba ne mu milaye Yanji. Kabiji Yehoba wamwesheshe Yakoba amba wamutemwa. Nangwa kya kuba Labanyi wamujimukijile, Yehoba wamupele bintu byavula bingi. Yakoba wafwainwa wasanchijile bingi Yehoba byo amonañene jibiji na mwananji Yosefwa ye alangulukilenga kuba’mba wafwiletu kala. Yakoba wajinga na bulunda bwakosa ne Yehoba. Kino kyamulengejile kuchinchika makatazho. (Nte. 30:43; 32:9, 10; 46:28-30) Umvwe twaikala na bulunda bwakosa ne Yehoba, ne atweba tukachinchika makatazho onse o tupitamo.

8. Ñanyi kintu Mfumu Davida kyo akebelenga kuba?

8 Mfumu Davida kechi waubile byonse byo asakilenga kuba mu mwingilo wa Yehoba ne. Davida wakebeshe bingi kushimika Nzubo ya Lesa. Wabuujile ngauzhi Natana kuba’mba ubena kukebesha bingi kuba bino. Natana wamukumbwile’mba: “Ubai kyonse kyasaka kuba muchima wenu, mambo Lesa wa kine uji nenu.” (1 Moba 17:1, 2) Fwanyikizhai bino byambo byo byatundaikile Davida. Kyamweka ponkapotu watendekele kulanguluka pa byo akengila uno mwingilo mukatampe.

9. Ñanyi kintu kyaubile Davida byo aumvwine sawakya wa kuba’mba kechi ye ukashimika Nzubo ya Lesa ne?

9 Nangwa byonkabyo, ngauzhi wa Yehoba wabwezhezhe sawakya wamubuujile Yehoba. “Bonkabwa bufuku,” Yehoba wabuujile Natana kuba’mba Davida kechi ye ukamushimikila Nzubo ne, pakuba mwananji ye ukeishimika. (1 Moba 17:3, 4, 11, 12) Ñanyi kintu kyaubile Davida byo atambwijile uno sawakya? Wapimpwile milanguluko. Watendekele kunengezha mali ne bintu pa kuba’mba mwananji Solomone akebingijishe ku uno mwingilo.—1 Moba 29:1-5.

10. Yehoba wapesheshe byepi Davida?

10 Yehoba byo abuujile Davida kuba’mba kechi ye ukamushimikila Nzubo ne, ponkapotu walayañene nanji lulayañano. Yehoba walayile Davida kuba’mba mwananji ukalama myaka ne myaka. (2 Sam. 7:16) Fwanyikizhai Davida byo akekala na lusekelo mu ntanda ipya, mu Bukalama bwa Myaka Kiumbi byo akayuka’mba Mfumu aye Yesu, wafumine mu kisemi kyanji. Jino jishimikila jitukwasha kuyuka’mba inge twakankalwa kubapo kintu kimo kyo twakebelenga mu mwingilo wa Yehoba, Lesa wetu wakonsha kwitupesha mu mashinda o twabujilenga ne kulangulukapo.

11. Ñanyi bintu byawama bena Kilishitu batanshi byo bamwenejilemo nangwa kya kuba Bufumu bwa Lesa kechi bwatendekele kulama pa kyonkakya kimye ne? (Byubilo 6:7)

11 Bena Kilishitu batanshi bapichilenga mu makatazho amo o babujile kuketekela. Bakebeshe bingi kuba’mba Bufumu bwa Lesa butendeke kulama, bino kechi bayukile kimye kyo bukatatula kulama ne. (Byu. 1:6, 7) Pano bino, ñanyi bintu byo baubile? Bapayankene mu mwingilo wa kusapwila. Byo basapwijilenga mu mapunzha apusana pusana, bemwenejile Yehoba byo ebakwashishenga.—Tangai Byubilo 6:7.

12. Ñanyi bintu bena Kilishitu batanshi byo baubile pano pa ntanda ponse byo pajinga kipowe?

12 Kabiji pa kimye kikwabo kwajinga kipowe kya nzala kikatampe “pano pa ntanda ponse.” (Byu. 11:28) Bena Kilishitu batanshi nabo bapichilenga mu lonka luno lukatazho. Fwanyikizhai byo bamanamine na mambo a kino kipowe kikatampe. Kyamweka bansemi baakaminwe bingi pa byo bafwainwe kumwenanga kajo ba mu bisemi byabo. Bansongwalume ne bansongwakazhi bakonsheshe kusapwila byepi bulongo? Nanchi balangulukilenga’mba bafwainwe kupembelela kufikatu ne kipowe byo kikapwa nyi? Nangwa kya kuba bapichilenga mu bino bintu, bena Kilishitu bayukile mwakubila. Batwajijile kusapwila mu mashinda apusana pusana kabiji bapelengapo balongo ne banyenga bajinga mu Yuda bintu byabo.—Byu. 11:29, 30.

13. Ñanyi bintu byawama Yehoba byo aubijile bena Kilishitu kimye kyo kwajinga kipowe?

13 Ñanyi bintu byawama Lesa byo aubijile bena Kilishitu kimye kyo kwajinga kipowe? Byo batambwijilenga bukwasho kufuma ku balongo ne banyenga bemwenejile Yehoba byo ebakwashishenga. (Mat. 6:31-33) Bulunda bwabo bwakosele bingi na balongo ne banyenga bebakwashishenga. Kabiji bantu bapainenga bupe nangwa baingijilenga mwingilo wa kukwasha bakajilwe, bajinga bingi na lusekelo lufuma mu kupana. (Byu. 20:35) Yehoba wibapesheshe mambo bayukile mwakubila na makatazho o bapichilengamo.

14. Ñanyi kintu kyamwekejile Banabasa ne mutumwa Paulo, kabiji ñanyi bintu byafuminemo? (Byubilo 14:21, 22)

14 Bena Kilishitu batanshi bimye bimo bebamanyikanga, kwa kubula ne kuketekela. Langulukai pa kyamwekele kwi Banabasa ne mutumwa Paulo byo basapwijilenga mu Lisitila. Patanshitu bebatambulwijile bingi bulongo ne kwibateleka. Kabiji bantu bakainyenga, “baitabishe mabumba” ne bano bantu baashile mabwe Paulo ne kulanguluka’mba wafwa. (Byu. 14:19) Nangwa byonkabyo, Banabasa ne Paulo batwajijile kusapwila mu mapunzha akwabo. Ñanyi bintu byafuminemo? Bakwashishe bantu “bamo kwikala baana ba bwanga,” kabiji byambo byabo ne byo bapichilemo byakoseshe bakwabo ba mu lwitabilo. (Tangai Byubilo 14:21, 22.) Bavula bamwenejilemo na mambo a kuba Banabasa ne Paulo kechi balekele mwingilo wa kusapwila ne, nangwa kya kuba bebamanyikilenga. Ne atweba Yehoba uketupesha bingi inge twatwajijila kwingila mwingilo wanji.

BAPOPWESHI BA YEHOBA BA MU ANO MOBA

15. Ñanyi bintu byo mwafwainwa kufunjilako ku Mulongo A. H. Macmillan?

15 Mwaka wa 1914 saka akyangye kufika, bantu ba Yehoba baketekejilenga kuba’mba kusakukamweka kintu kimo. Akilangulukai pe mulongo A. H. Macmillan. Byonkatu byalangulukilenga bavula, Mulongo Macmillan walangulukilenga’mba katatakatu aye mwiulu. Mu September 1914, mu jashi janji waambile’mba: “Kampe jino jo jashi jami japelako kwamba.” Nangwa byonkabyo, jino kechi jo jashi jo apezhezheko kwamba ne. Mulongo Macmillan waambile’mba: “Kampe atweba bamo twajile kabakubaku kulanguluka’mba katatakatu tuye mwiulu.” Kabiji waambile’mba: “Kintu kyo twafwainwe kuba ke kupayankana mu mwingilo wa Nkambo.” Mulongo Macmillan wapayankene bingi. Wajinga bingi na kizaku mu mwingilo wa kusapwila. Watundaikile bingi balongo bavula bajinga mu tuleya na mambo a kukana kulwako nkondo. Kabiji wataanwanga ku kupwila kimye kyonse nangwa kya kuba wakotele. Ñanyi bintu byamwenejilemo Mulongo Macmillan na mambo a kuba wapayankene byo atengejilenga kutambwila mfweto yanji? Saka akyangye kufwa mu 1966, wanembele’mba: “Ne lunotu, lwitabilo lwami lwakikosa.” Kino kyo kyubilo kyawama kwikala nakyo atweba bonse, kikatakata inge twachinchika kimye kyabaya.

16. Ñanyi lukatazho lwapichilemo ba Herbert Jennings ne bakazhi babo? (Yakoba 4:14)

16 Bantu ba Yehoba bavula bakolwa bikola bya kubula kuketekela. Mu jishimikila ja bwikalo, Mulongo Herbert Jenningsb washimikizha aye ne mukazhanji byo baingijile bingi bulongo mwingilo wa bumishonale mu Ghana. Nangwa byonkabyo, mu kuya kwa moba bamutaaine na kikola kya ku bulongo. Mulongo Jennings wavulukile byambo biji pa Yakoba 4:14, kabiji walumbulwile lukatazho lwanji amba “kintu kyo twabujile kuketekela’mba kikamweka ‘kesha’ kyo kyamwekele.” (Tangai.) Wanembele’mba: “Twamwene kuba’mba kino kikola kyabaya. Onkao mambo, twafuukwilepo kufuma mu Ghana ne kusha balunda netu bavula ne kubwelamo ku Canada pa kuba’mba bambuke.” Yehoba wakwashishe Mulongo Jennings ne mukazhanji kutwajijila kumwingijila kechi na mambo a luno lukatazho lo bapichilengamo ne.

17. Byapichilemo Mulongo Jennings byatundaikile byepi bakwabo ba mu lwitabilo?

17 Byambo bya Mulongo Jennings byakwashishe bingi bakwabo. Nyenga umo wanembele’mba: “Nkyangye kutangapo jishimikila jamfikile bingi pa muchima nobe jino ne. . . . Kutanga pe Mulongo Jennings byo alekele mwingilo wanji na mambo a kukolwa, kwankwashishe ne amiwa kuyuka mwakubila na lukatazho lwami.” Mulongo mukwabo naye wanembele’mba: “Naingijile pa bukulumpe mu kipwilo myaka jikumi, kabiji nafuminepo pa bukulumpe na mambo a kukolwa kikola kya ku bongo. Natatwile kulanguluka’mba nakankalwa kwingila uno mwingilo. Napopomenwe bingi kya kuba nakankelwenga ne kutanga mashimikila aamba pa bwikalo bwa balongo ne banyenga. . . . Bino kuchinchika kwa Mulongo Jennings kwantundaikile bingi.” Kino kituvululamo’mba umvwe twachinchika makatazho o tupitamo tutundaika bingi bakwetu. Kabiji nangwatu umvwe twakankalwa kubapo kintu kimo kyo twakebelenga na mambo a kuba’mba bwikalo bwetu bwapimpulwa, lwitabilo lwetu ne kuchinchika kwakonsha kutundaika bakwetu.—1 Pe. 5:9.

Kipikichala: Inetu ne mwananji bakajilwa. 1. Baikala pangye kabiji babena kuja tukajo tucheche to baji nato. 2. Basangalala bingi pa kajo ko bebaletela.

Umvwe twaketekela mwi Yehoba, makatazho o tupitamo akonsha kwitulengela kufwenya kwipi ne aye (Monai jifuka 18)

18. Ñanyi bintu byo mwakonsha kufunjilako ku mwanamukazhi wafwilwa wa ku Nigeria ye bamwesha pa kipikichila?

18 Bya malwa nabiji mwalo wa COVID-19 byalengejile bantu ba Yehoba bavula kumanama. Mwanamukazhi wafwilwa wa ku Nigeria kechi wajinga na mali ne kajo kavula ne. Juba jimo lukelo byo batekelenga mupunga wapeleleko, mwananji wamukazhi wamwipwizhe’mba tusakuja ka pa chaile? Nyenga yetu wabuujile mwananji amba tufwao mali nangwa kajo, tusakunengezha kajo kapelako ne kuketekela mwi Yehoba byonka byaubile mwanamukazhi wafwilwa mwina Zalefwata. (1 Mfu. 17:8-16) Saka bakyangye ne kutatula kulanguluka pa kajo ko basakuja pa chaile, bakwabo ba mu lwitabilo bebaletejile kajo. Bakonsheshe kwikaja kukila milungu ibiji. Uno nyenga waambile’mba kechi wayukile’mba Yehoba watelekelenga byonse byo abuujile mwananji ne. Umvwe twaketekela mwi Yehoba, bintu byo tupitamo mu bwikalo biketulengela kufwenya kwipi ne aye.—1 Pe. 5:6, 7.

19. Ñanyi lumanamo lwachinchikile Mulongo Aleksey Yershov?

19 Mu ano moba, balongo ne banyenga bavula bachinchika lumanamo lo babena kupitamo lwa kubula kuketekela. Akilangulukai pe Mulongo Aleksey Yershov, wikala ku Russia. Bantu ba Yehoba mu kyokya kyalo bakasulukile kimye Mulongo Yershov kyo abatizhiwe mu 1994. Byo papichile myaka yavula, bintu byapimpwilwe mu Russia. Mu 2020, bantu ba mu kafulumende baishile mu nzubo ya Mulongo Yershov ne kutendeka kupikita kabiji bamwangachile bintu byanji byavula. Byo papichile bañondo bavula, kafulumende wamupelemo mambo a bunsatuki. Kyakijilemo kutama bamuzhachishe na mambo a byajinga mu vidyo wakopele muntu wibepekezhenga kufunda Baibolo kukila mwaka umo. Uno mwanamulume waubile kintu kyatama bingi.

20. Ñanyi bintu byuba Mulongo Yershov bimukwasha kukosesha bulunda bwanji ne Yehoba?

20 Nanchi mujipo bintu byawama byafumamo mu kuchinchika kwa Mulongo Yershov nyi? Ee. Bulunda bwanji ne Yehoba bwakoselako bingi. Waambile’mba: “Amiwa ne mukazhami tulombela pamo kwi Lesa bimye byavula. Nayuka namba kechi nakonsha kuchinchika kwa kubula bukwasho bwa Yehoba ne.” Wanungilepo’mba: “Lufunjisho lwami lwa pa bunke lunkwasha bingi kuyuka bya kuba inge nalefulwa. Ndanguluka languluka pa bantu ba Lesa ba kishinka ba kala. Mu Baibolo muji mashimikila avula bingi aamba pa buneme bwa kutekanya ne kuketekela mwi Yehoba.”

21. Ñanyi bintu byo twafunda mu uno mutwe?

21 Ñanyi bintu byo twafunda mu uno mutwe? Twafunda’mba kimye kimo tupita mu makatazho mu ino ntanda yatama. Nangwa byonkabyo, Yehoba ukwasha bantu banji umvwe bamuketekela. Byonkatu byaamba kinembelo paimena uno mutwe kuba’mba “makatazho amwekela muntu waoloka avula bingi, bino Yehoba umupokolola mu onse.” (Sala. 34:19) Onkao mambo, twayai tutwajijile kuketekela mu bulume bwa Yehoba kechi kuta muchima ku makatazho etu ne. Kabiji twafwainwa kwamba byonka byaambile mutumwa Paulo amba: “Mambo bintu byonse nji na ngovu ya kwibyuba na mambo a yewa umpa bulume.”—Fili. 4:13.

MUSAKUKUMBULA’MBA KA?

  • Ñanyi bintu bitufunjisha Yehoba byo twafwainwa kuba inge ke tupite mu makatazho mu ino ntanda yatama?

  • Yehoba wakwashishe byepi bapopweshi banji ba kishinka banembwa mu Baibolo?

  • Yehoba wakwasha byepi bapopweshi banji ba kishinka mu ano moba?

LWIMBO 38 Lesa Ukemukosesha

a Nangwa kya kuba tupita mu makatazho a kubula kuketekela, twakonsha kushiinwa’mba Yehoba ukwasha bapopweshi banji ba kishinka. Kala kene Yehoba wakwashishe byepi bantu banji? Nga mu ano moba ubena kwitukwasha byepi? Kwisamba pa bantu banembwa mu Baibolo ne ba mu ano moba kwakonsha kwitukwasha kushiinwa’mba inge twaketekela mwi Yehoba uketukwasha.

b Monai Kyamba kya Usopa kya December 1, 2000, ma. 24-28.

    Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
    Shinkai
    Shinkulai
    • Kikaonde
    • Tuminaiko Bakwenu
    • Byo Mukeba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Shinkulai
    Tuminaiko Bakwenu