BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • Kukepeshako Makatazho—Kintu Kyawama Bingi
    Kyamba—2002 | January 1
    • Kwingila Nakikonkoji Kyakwa Kilishitu

      9, 10. Mubimye byakala, kikonkoji kyajinga kiyukilo kyakika, kabiji mamboka Yesu oaichijile bantu kusenda kikonkoji kyanji?

      9 Mwaji kumona mubyambo byafuma mu Mateo 11:28, 29 Yesu moaambile’mba: “Tambulai kikonkoji kyami ne kufunda kwi amiwa.” Kala, bantutu beumvwanga nobe babena kwingila nakikonkoji. Kutendekatu mubimye byakala, kikonkoji kyajinga kiyukilo kyabuzha. (Ntendekelo 27:40; Bena Levi 26:13; Mpitulukilo ya mu mizhilo 28:48) Juba nejuba, Yesu watananga bamingilo bavula saka basenda bipe byanema kubikonkoji pabipuzhi byabo. Kwesakana nampangilo yapangijilwemo kyokyo kikonkoji, kibekelenga bulongo pabipuzhi nangwa kibashubawilenga. Yesu byoajinga kalipentala, kampe neaye wayukile mwakulengela bikonkoji “byawama.” Apo kampe bibese byakikonkoji byaikelanga pamapuzhi, wakashilangapo biseba nangwa bisapi kuba’mba panekenengako.

      10 Yesu byoaambile’mba, “Tambulai kikonkoji kyami,” kampe wiesekenyenga kumuntu walenganga bikonkoji byalengwa bulongo kabiji ‘byawama’ kumuntu wamwingilo pakwibisenda panshingo nepa bipuzhi. Yesu kyokyo anungijilepo kwamba’mba: “Kisendwa kyami kyapela.” Kino kibena kulumbulula’mba kikonkoji kechi kyatamine kwikingijishane, kabiji nemwingilo naye kechi wajinga wabuzhane. Kyakine, byoaichilenga bantu bamutelekelenga kwiya nakutambula kikonkoji kyanji, Yesu kechi wibakuujilenga ponkapotu kumakatazho onse ajingako pakyokya kimyene. Pano bino, mulanguluko yeebapele wibamwineko kubimo. Kupimpulako bwikalo bwabo nemashinda mwakubila bintu kwibakepeshejileko makatazho. Kabiji kyakila mukunema, luketekelo lwakosa lwakine lwibakwashishe kumona bwikalo bwabula makatazho avula.

      Mwakonsha Kukokoloka

      11. Mamboka kwamba kwakwa Yesu okwabujile kulumbulula kupotanzhanya bikonkoji?

      11 Monai kuba’mba, Yesu kechi waambilenga’mba bantu bapotanzhanyenga kikonkoji kimo nakikwabone. Mambo pakyokya kimye bena Loma bakilaminenga yoya ntanda, byonka makafulumende byoabena kulama byalo muji bena Kilishitu lelo jino. Bena Loma basonkeshanga misonko. Makatazho akubela-bela neamwakutaina mali ajinga konka. Bumbulwakoloka nebundengamambo bwatwajijile mubantu. Bino nangwa byonkabyo, bafwainwe kukokoloka kupichila mukumvwina lufunjisho lwa Yesu byonka neanweba byomwakonsha kukokoloka lelo jino.

      12, 13. Kika Yesu kyoatentemeshele’mba kyokikokolosha bantu, kabiji bamo baubilepoka?

      12 Kusenda kikonkoji kyakwa Yesu kulumbulula kwingila mwingilo wakulenga baana babwanga. Kino kechi kyakuzhinaukane, mambo mwingilo mukatampe wakwa Yesu wajinga wakufunjisha bakwabo nekutentemesha Bufumu bwa Lesa. (Mateo 4:23) Onkao mambo, byoaambile’mba, “Tambulai kikonkoji kyami,” kino kyavwangilemo kumulondela nakwingila yenkao mwingilo. Mambo awama amba’mba Yesu watundaikile bantu bakishinka bavula kwalulula mingilo yabo, akyo kiji lukatazho lukatampe mubwikalo bwabavula. Vulukai byoaichile Petelo, Andeleo, Yakoba ne Yoano amba: “Ndondelai, kabiji amiwa nkemwalula ke bamwingilo wa kukwata bantu.” (Mako 1:16-20) Wibalumbulwijile aba bakwata masabi byokyakonsheshe kwibasangajika umvwe kebengile mwingilo yeatangizheko aye mubwikalo bwanji, saka ebatangijila nekwibakwasha pakumwingila.

      13 Bayudea bamo bamutelekelenga baumvwine lufunjisho loebafunjishe nekwilwingijisha belwingijishe. Fwanyikizhai kyamwekele kukitulu kyakalunga kyotutanga mu Luka 5:1-11. Bakwata masabi bana baubiletu kabakanee bufuku bonse kukankalwapotu neyamubi. Kyaubatu nobe kukopa kwa jiso makonde abo ayulatu paa! Ano masabi kechi afwilemotu ene ne, Yesu yewiafungijilemo. Byobatajile kukitulu, bamwene jibumba jabantu bakebeshenga kumvwa mafunjisho a Yesu. Kino kibakwashishe kuyuka Yesu byoebabujile bano bantu bana amba: “Pano mukwatanga bantu mukwibapulusha.” Baubilepoka? “Bakokejile mato abo ku kitulu, balekele byonse, ke bamulondele.”

      14. (a) Twakonsha kukokoloka byepi lelo jino? (b) Ñanyi mambo awama akokolosha Yesu oasapwijilepo?

      14 Neanweba mwakonsha kuba byonkabyo. Mwingilo wakufunjisha bantu bukine bwa Baibolo ukingijiwa. Bakamonyi bakwa Yehoba nobe 6 milyonyi mwaya ntanda yonse baumvwina lwito lwaita Yesu lwa ‘kutambula kikonkoji [kyanji];’ babaikale pano ke ‘bakukwata bantu.’ (Mateo 4:19) Bamo bamwalula uno mwingilo kewa kwingila kimye kyonse; bakwabo nabo bamwingilako aku sabengila mingilo ikwabo. Bonse bamumona’mba ukokolosha, nebwikalo bwabo kechi bwa bijikila byavulane. Bafunjishako bakwabo “mambo awama a bufumu” obafunda. (Mateo 4:23) Kekintu kyalusekelo bingi kimye kyonse kwamba kikatakata paano mambo awama. Baibolo iji namafunjisho anema otwafwainwa kukwashishamo bavula kuba’mba bekale bwikalo bwabula makatazho avula.—2 Timoti 3:16, 17.

      15. Mafunjisho akwa Yesu pamambo abwikalo akonsha kwimukwasha byepi?

      15 Mambo a Bufumu bwa Lesa akwasha bingi bavula, kuvwangakotu neboba batendeka kwiafunda katataka, kikatakata aa amba pabwikalo bwa bantu. Bavula bemwena abo bene mafunjisho akwa Yesu byoebakokolosha nekwibakwasha kupimpula bwikalo bwabo. Mwakonsha kwimwenena anweba bene kino mukubalaula mafunde amo aji mumashimikila abwikalo nemwingilo wa Yesu, kikatakata mu Mambo awama anembele ba Mateo, Mako ne Luka.

      Jishinda Jakukokolokelamo

      16, 17. (a) Mwepi mumo momwakonsha kutana mafunjisho akwa Yesu akatampe? (b) Kika kikebewa pakuba’mba tukokoloke pakwingijisha mafunjisho akwa Yesu?

      16 Mu 31 C.E., kisalo, Yesu waambile jashi jaya bingi nkuwa mwaya ntanda yonse lelo jino. Jitelwa’mba Jashi japa Mutumba. Janembwa mu Mateo kyapitala 5 kufika neku 7 kabiji nemu Luka kyapitala 6, jatongaula mafunjisho avula akwa Yesu. Mwakonsha kutana nemafunjisho akwa Yesu mumabuku akwabo a Mambo awama akwabo. Bintu byavula byoaambile kebyobya muntu byoafwainwa kuba mwine, nangwa kyakuba kyakatazha kuba byobyo. Tangai bino byapitala bulongo nekwibilangulukapo. Bulume bwa bino byambo bwimwalule mundangulukilo nemu byubilo byenu.

      17 Kyakine, mafunjisho akwa Yesu akonsha kutanchikwa mumashinda apusana-pusana. Twayai tutanchike mafunjisho atakampe-akatampe kuba’mba pajuba pajuba muñondo mwingijishengapo lufunjisho lumo mubwikalo bwenu. Twakonsha kwiatanchika byepi? Kyawama, kange mwiapitemotu bukiji-bukijitu byonkabyotune. Vulukai byaubile ndamakyalo umo nonshi waipwizhe Yesu Kilishitu’mba: “Lelo ngube ka namba, ntambule bumi bwa myaka?” Yesu byoatongawile jibiji mizhilo ikatampe mu Mizhilo ya Lesa, uno muntu wakumbwile’mba ino mizhilo wiyuba. Pano bino wavulukile kuba’mba wafwainwa kuba byavula. Yesu wamubujile’mba ebikeko kwingijisha bulongo mafunde a Lesa pakuba’mba ekale mwana wabwanga watambulwa. Kimweka nobe uno muntu kechi wakonsheshe kuba byobyone. (Luka 18:18-23) Onkao mambo, muntu ukeba kufunda mafunjisho akwa Yesu lelo jino wafwainwa kuyuka’mba kwietabatu nekwioba kwapusana, mambo kwioba kulengela kukepeshako makatazho.

      18. Lumbululai byomwakonsha kwingijisha bulongo kabokoshi kaji muuno mutwe pakuba’mba kemukwashe.

      18 Nobe kyakutendekelakotu kubalaula nekwingijisha mafunjisho akwa Yesu, monai pakishinka 1 mukabokoshi kaji muuno mutwe. Kabena kwamba pa Mateo 5:3-9. Kyakine, atweba bonse pamuntu pamuntu twakonsha kwikala nakimye kyakulanguluka-langulukapo pamafunde awama aji muano mavesi. Kumonatu paonse byoaji, kika kyomwalangulukapo pamambo abyubilo? Umvwe kyakine mubena kukeba kwiamunako kumakatazho mubwikalo bwenu, kika kyakonsha kwimukwasha? Mwakonsha kukwashiwa byepi kupimpula bwikalo bomujimo umvwe mwatesha muchima kubintu byakumupashi, nekwibilangulukapo javula? Abya kujipo lukatazho lumo mubwikalo bwenu lomwakonsha kubula kuteshako muchima kuba’mba muteshe maana kubintu byaku mupashinyi? Umvwe saka muba byobyo, kikemunungilako lusekelo lonka luno.

      19. Mwakonsha kuba byepi pakuba’mba mwikale namaana nemilangwe yavujilako?

      19 Paji bikwabo byomwakonsha kuba. Isambai ano mavesi nabakalume ba Lesa bakwenu, nabiji mwina kwenu, mulongo wenu, nangwa mulunda nenu. (Byambo bya Mana 18:24; 20:5) Vulukai kuba’mba awa mwanamulume nonshi wakepwizhe Yesu pabintu bimo. Mukumbu yebamukumbwile wafwainwe kumunungilako lusekelo lwanji neluketekelo lwabumi bwamyaka. Mupopweshi mukwenu yemwakonsha kwisamba nanji ano mavesi kechi uji pamo nobe Yesu ne; bino nangwa byonkabyo, mwisambo wamafunjisho akwa Yesu wakonsha kwimukwasha bonse bwenu. Esekai kuba kino bukiji.

      20, 21. Mutanchika yemwakonsha kulondela pakufunda mafunjisho akwa Yesu, kabiji mwakonsha kuyuka byepi’mba mubena kwialondela?

      20 Monai jibiji mukano kabokoshi kaji muuno mutwe wa “Mafunjisho Akwimukwasha.” Ano mafunjisho atanchikwa kuba’mba pajuba jimo mufundengapo lufunjisho lumo. Patanshi mwafwainwa kutanga byaambile Yesu muano mavesi anembwa. Apa bino mulangulukishe pabino byambo byanji. Langulukishaipo byomwakonsha kwibingijisha mubwikalo bwenu. Umvwe mwamona’mba byobyo mubena kuba, langulukishaipo jibiji mumone bikwabo byomwakonsha kuba pakuba’mba mwikale mwayila lufunjisho lwa Lesa. Esekai kwingijisha lolo lufunjisho pajojo juba. Umvwe kimushupa kwilumvwisha nangwa kumona momwakonsha kwilwingijishisha, bwelaipo jibiji nejuba jikwabo. Pano bino vulukai kuba’mba kechi mwafwainwa kubatu’mba kikulu nekiyuka mwaya palufunjisho lukwabone. Pajuba jalondelapo, mwakonsha kufunda lufunjisho lukwabo. Kumpelo yamulungu, mwakonsha kumona byomwauba bulongo pakupituluka mumafunjisho akwa Yesu ana nangwa atanu. Mumulungu wakibiji funjilaipo neakwabo pajuba pajuba. Umvwe mwamona kuba’mba mafunjisho amo kechi mwiengijishane, kange mulefulwene. Byokimweka nekubena Kilishitu bonse. (2 Byambo bya Moba 6:36; Masalamo 130:3; Musapwishi 7:20; Yakoba 3:8) Twajijilai nakwingijisha ano mafunjisho mumulungu wabusatu newabuna.

      21 Muñondo umo nangwa kukilapo, mwakonsha kufunda bishinka byonse 31. Mukomvwa byepi? Nanchi kechi mukasangalala bingi, pakumona byobimukwasha nenyi? Nangwa kyakuba mukawamyako pacheche mubwikalo bwenu, mukamona’mba mwakepelwako makatazho, nangwa mukayuka mwakubila bulongo nalukatazho, kabiji mukekala najishinda jakutwajijilamo kuba byonkabyo. Kange muvulame kuba’mba kuji nebishinka bikwabo byawama mumafunjisho akwa Yesu byabula pauno mutanchine. Kebakebaipo bimo nekweseka kwibingijisha.—Filipai 3:16.

      22. Kika kyakonsha kufuma mukulondela mafunjisho akwa Yesu, bino ñanyi lubaji lukwabo lotwafwainwa kuyuka?

      22 Abya kamwamona’mba kikonkoji kyakwa Yesu nangwa kyakuba kechi kyanemane, kyakine “kyawama” nyi? Kisendwa kyalufunjisho lwanji nekyakwikala mwana wabwanga kyapela. Mutumwa Yoano mulunda nanji yeatemwishe Yesu byoaikele myaka 60, waambile’mba: “Kutemwa Lesa ko ko kuno, amba, tulame mikambizho yanji: kabiji mikambizho yanji kechi yakatazha ne.” (1 Yoano 5:3) Neanweba mwakonsha kwikala naluketekelo lwayenka uno mutundu. Umvwe mwatwajijila nakwingijisha mafunjisho akwa Yesu, popo mukamona’mba bintu bilengela makatazho mubwikalo bwabantu bavula kechi bikemukatazhanga anwebane. Mukamona kuba’mba mwaamukako kubimo. (Masalamo 34:8) Pano bino, kuji nelubaji lukwabo kukikonkoji kyawama kyakwa Yesu lomwafwainwa kuyuka. Yesu waambile’mba “ne kimote nekukoka pa muchima.” Kino kitufwainwa byepi mukufunjila kwi Yesu nekumulondela? Tukafunda kino mumutwe walondelapo.—Mateo 11:29.

  • ‘Fundai kwi Amiwa’
    Kyamba—2002 | January 1
    • ‘Fundai kwi Amiwa’

      “Tambulai kikonkoji kyami ne kufunda kwi amiwa; mambo amiwa ne kimote ne kukoka pa muchima: ne anweba mukamona kukokoloka kwa michima yenu.”—MATEO 11:29.

      1. Mamboka kufunjila kwi Yesu kyokwawamina kabiji nebyokwakonsha kuwamisha bwikalo?

      YESU KILISHITU kimye kyonse walangulukanga, kufunjisha, nekuba bintu mujishinda jafwainwa. Kimye kyanji panopantanda kyakepele bingi, pano bino watemenwe bingi kwingila mwingilo ufweta nekusangalala wasangalele. Wapwizhizhe baana banji babwanga nekwibafunjisha byakupopwela Lesa, kutemwa bantu, nekushinda ntanda. (Yoano 16:33) Wibalengejile kwikala namuchima waluketekelo “ne kwibusolola patoka bumi ne bumbulwa kufwa mu mambo awama.” (2 Timoti 1:10) Umvwe nenuwa mwimwananji wabwanga, nanchi mwayuka’mba kwikala mwana wabwanga kulumbululaka? Kupichila mukulanguluka byaambile Yesu pamambo abaana babwanga, twakonsha kufunda byakuwamisha bwikalo bwetu. Kino kyavwangamo kumvwina mikambizho, nekwingijisha mafunde anji anema mubwikalo.—Mateo 10:24, 25; Luka 14:26, 27; Yoano 8:31, 32; 13:35; 15:8.

      2, 3. (a) Mwana wabwanga wakwa Yesu yemuka? (b) Mamboka okyanemena kwiipuzha atwe bene’mba, ‘Abya nemwana wabwanga wakwa ñanyi?’

      2 Mu Binembelo byabwina Kilishitu bya Kingiliki, kyambo kwatuntululwa kyambo kya “mwana wa bwanga” kilumbulula muntu utana maana kukintu nangwa ufunda. Kyambo kyaesakanako kiji mukinembelo kya Mateo 11:29 kiji pauno mutwe wetu kyamba’mba: ‘Tambulai kikonkoji kyami ne kufunda kwi amiwa; mambo amiwa ne kimote ne kukoka pa muchima: ne anweba mukamona kukokoloka kwa michima yenu.’ Ee mwana wabwanga keyewa muntu ufunda. Mambo awama javula engijisha kyambo kya “mwana wa bwanga” kutongola boba bamulondelanga Yesu, aba baendanga nanji kimye asapwijilenga kabiji boafunjishanga. Bantu bamo baswilenga mafunjisho akwa Yesu kumbaji. (Luka 6:17; Yoano 19:38) Banembi banembele Mambo awama, batongwele ne ‘baana ba bwanga ba kwa Yoano [Mubatishi] ne ba Bafaliseo.’ (Mako 2:18) Yesu byoabujile baana banji babwanga ‘kujimuka . . . ku mafunjisho a Bafaliseo,’ nanchi netuwa twakonsha kwiipuzha’mba, ‘Abya nemwana wabwanga wakwa ñanyi?’—Mateo 16:12.

      3 Umvwe twibaana babwanga bakwa Yesu bafunda kwiaye, bakwetu bakonsha kutemwa bingi inge baikala neatweba. Bakonsha kwimwena’mba twibakimote bakoka muchima. Umvwe twibakulumpe pankito yotwingila, twibansemi, nangwa tuji namingilo yabukafunga mukipwilo kyabwina Kilishitu, nanchi aba botuji nabo beumvwa’mba twibalama byonka Yesu byoalaminenga boba boajinga nabonyi?

      Yesu Byoaingilanga Nabantu

      4, 5. (a) Mamboka okyabujila kushupa kuyuka Yesu byoaingijilenga nabantu bajinga namakatazho? (b) Kika kyaubiwe kwi Yesu byoajilenga munzubo ya Mufaliseo?

      4 Twafwainwa kuyuka Yesu byoaingilanga nabantu, kikatakata aba bajinga namakatazho akatampe. Kino kechi kyafwainwa kwitukatazhane; mambo Baibolo yashimikizha masawakya avula a Yesu byoaingilanga nabantu, bamo mwiabo bajinga basusubala. Kabiji twayai tumone nebantangi babupopweshi, kikatakata Bafaliseo byobaubanga nabantu bajinga namakatazho ayenkauno mutundu. Tusakufunjilako kulupusano lujipo.

      5 Mumwaka wa 31 C.E., Yesu byoajinga palwendo lwakuya nakusapwila mu Ngalilea, ‘umo Mufaliseo wamusakile [Yesu] amba aje nanji.’ Yesu kechi wakaine luno lwitone. “Ponkapo aye watwelele mu nzubo ya aye Mufaliseo, ne kwikala waikajile na kuja. Kabiji mu muzhi mwajinga mwanamukazhi umo, ndengamambo; byo ayukile’mba, Yesu waikala nakuja mu nzubo ya Mufaliseo, waletele musashi wa alabasta wa manyi anunka bulongo. Kabiji wamwimene mu nyuma ku maulu anji, kasa ajila, katatule kumuzobesha maulu anji na mipolo, ne kwiashimuna na nsuki ya ku mutwe wanji, kafyompe ne kwiafyompa maulu anji ne kwiashinga ne ao manyi.”—Luka 7:36-38.

      6. Mamboka mwanamukazhi wajinga “ndengamambo” kyoaijile kunzubo ya Mufaliseo?

      6 Mwakonsha kufwanyikizha kino byokyajinganyi? Buku umo waamba’mba: “Uno mwanamukazhi watongolwa (mu vesi 37) washukijilwe kisho kyajingako pakyokya kimye kyaswishanga bantu bakajilwa kuya kukijiilo kyayewa mutundu nakutambula kajo kashalangako.” Bino byobyaubanga muntu yebabula kwita kukijiilo. Apo kampe kwajingako nebakwabo bapembejilenga kuya nakutolaula tukajo twashajileko panyuma yakijiilo. Bino nangwa byonkabyo, kyaubile uno mwanamukazhi kechi kyaubiwa-ubiwangane. Kechi wachiine’mba nkipembelele kijiilo kikipwene. Byubilo byanji byatamine mambo wayukanyikilwe kubonse’mba “ndengamambo” bino Yesu waambile’mba wayukile “mambo anji nangwa [avujile].”—Luka 7:47.

      7, 8. (a) Twakonsha kuba byepi umvwe twajinga atweba pakyokya kyubilo kyanembwa mu Luka 7:36-38? (b) Shimona wikimwene byepi?

      7 Akifwanyikizhai anwe bene’mba yenu Yesu mwajingako pakyokya kimye, inge mwaubile byepi? Umvwe kimufichile kuwankuji, pakumona uno mwanamukazhi byoaishilenga komujinyi? Nanchi kino kintu inge mwikyumvwine byepi? (Luka 7:45) Abya inge mwaumvwine bunyanyi?

      8 Umvwe mwajinga paboba benyi bakwabo bajingapo, abya inge mwalangulukile byonka byalangulukilenga Shimona Mufaliseo nyi? “Kabiji aye Mufaliseo, yenka wamwichile, pa kumona byobya, wiambile mu muchima amba, Uno, inge waji ngauzhi wa Lesa, inge wamuyuka ne byo aji uno mwanamukazhi ubenakumukwatakwata, amba ye ndengamambo.” (Luka 7:39) Yesu wapusene bingi nabantu bakwabo, aye wajinga muntu wajinga nalusa lukatampe. Waumvwishishe lukatazho nemalwa ajingamo uno mwanamukazhi. Kechi betubula kyamulengejile kwikala mubwikalo bwabundengamambone. Umvwe kyakine wajinga pite, kimweka nobe bantu bamuyewa muzhi, Bayudea bakishinka, kechi bamukwashishengane.

      9. Yesu wakumbwile’mbaka, kabiji kika kyafuminemo?

      9 Bino Yesu wakebelenga kumukwasha. Wamwambijile’mba: “Mambo obe akulekelwa.” Kepo anungilepo’mba: “Lwitabilo lobe lwakupulusha; yanga mu mutende.” (Luka 7:48-50) Pano popapwila nejishimikila. Bamo bakonsha kukana’mba Yesu kechi wamubijile byavulane. Pano bino, wamupesheshe byoamwambijile’mba ayenga. Abya mubena kulanguluka’mba kampe wabwelele jibiji nakuba byubilo byatamanyi? Nangwa kyakuba kechi twayukisha bulongo amba byoaubile nangwa ne, akimonai byaambile Luka jikwabo. Washimikizhe’mba Yesu wapitañenenga “mu mizhi ikatampe ne icheche na kusapwila ne kwibabula mambo awama a bufumu.” Kabiji Luka waambile’mba “banabakazhi bamo” bajinga ne Yesu nebaana banji babwanga, kasa “bebakwasha na kwibapa bya mu bunonshi bwabo.” Kyamweka nobe neuno mwanamukazhi walapijile nekusangalala wajingapo pabano banabakazhi, nekutendeka kwikala bwikalo butokesha Lesa pamuchima najiwi jamuchima jatoka too, apa bino nekuyuka nkebelo yabwikalo bwakutemwisha Lesa.—Luka 8:1-3.

      Lupusano Lwajinga Pakachi ka Yesu ne Bafaliseo

      10. Mamboka okyakonsha kwitukwashisha kulanguluka pajishimikila ja Yesu nemwanamukazhi munzubo yakwa Shimona?

      10 Twakonsha kufundamoka mukino kintu kyakine kyaubiwe? Kitutundaika bingi, nanchi keibyonenyi? Umvwe mwajingamo munzubo yakwa Shimona, inge mwikimwene byepi? Nanchi mwakonsha kuba byonka byaubile Yesu nyi, inyi mwakonsha kwiumvwa biumvwine Mufaliseo wajinga mwine mwina nzubo? Yesu wajinga Mwana Lesa, onkao mambo kechi twakonsha kwiumvwa nekuba byonka byoaubilene. Kabiji kechi twakonsha kulanguluka byonka byalangulukile Shimona, Mufaliseo ne. Bachechetu bobakonsha kwilundumika nobe yewa Mufaliseo.

      11. Mamboka otubujila kukeba kwikela nobe Bafaliseo?

      11 Kwesakana mubyotwamona byashimikizhiwa mu Baibolo nemumabuku angi, twakonsha kwamba’mba Bafaliseo belundumikilenga’mba bobasunganga buwame bwabantu nebwantanda. Kechi bashiinwe’mba Mizhilo ya Lesa yaumvwanyikilenga nekuyuka moyatalane. Umvwe bamona’mba Mizhilo ibena kumvwanyika kubula kushinkamana pabintu bimo, abo beishinkamikilenga pabintu kuba’mba bantu babulenga kwingijisha jiwi jabo jamuchima. Bano bantangi babupopweshi bakebelenga kumonapo jishinda mwakwingijishisha mizhilo yakuzhijika bintu byonse, nangwatu mutubintu twakukaisha-kaisha.a

      12. Bafaliseo bemonanga byepi?

      12 Shayuka wampito wamu kitota-myaka kitanshi Muyudea aye Josephus walumbulwile’mba Bafaliseo bemonanga bene’mba bantu bawama bingi, bakimote, babula misalululo, kabiji bayuka kwingila mingilo yabo. Bino ee, bamo byobyo bajinga. Mwakonsha kuvuluka Nikodema. (Yoano 3:1, 2; 7:50, 51) Mukupita kwakimye, bamo baikele bwikalo bwabwina Kilishitu. (Byubilo 15:5) Paulo mutumwa wabwina Kilishitu wanembele pamambo a Bayudea bamo, nabiji byajinga Bafaliseo amba: ‘Baji na lupata lwa kusaka Lesa, bino kechi lwayila mu maana [alumbuluka, NW] ne.’ (Loma 10:2) Pano bino nangwa byonkabyo, Mambo awama ebatongola byonka bibamonanga bantu amba—betotanga, belundumikanga, kukalakanya, kutopeka, nekupelula bakwabo.

      Ndangulukilo Yakwa Yesu

      13. Yesu waambilepo’mbaka pa Bafaliseo?

      13 Yesu wibasanzhilemo banembeshi ne Bafaliseo’mba bakamfutumfutu. “Bakasa bisendwa byanemesha byakatazha kusenda, bebitwika pa bipuzhi bya bantu: pakuba abo bene kechi baswa kukwatakotu nangwa na munwe ne.” Ee bisendwa byanemenenga, nebantu bebalaminenga nakushinta. Yesu wibatelele nejikwabo banembeshi ne Bafaliseo amba “babilubi.” Kilubi keyewa ukatazha bantu. Kabiji Yesu watelele banembeshi ne Bafaliseo amba “bantangi ba bumpofu” nekwamba’mba ‘baleka kuba byanema bya Mizhilo, buchibamambo bwaoloka, lusa, ne bukishinka.’ Ñanyi ukeba Yesu amulangulukenga’mba Mufaliseo?—Mateo 23:1-4, 16, 17, 23.

      14, 15. (a) Yesu byoaubile kwi Mateo Levi byasolweleka pamambo abyubilo bya Bafaliseo? (b) Ñanyi lufunjisho lukatampe lotwakonsha kufunjilako kukino kyaubiwe?

      14 Bantutu nobe bonse batanga Mambo awama bakonsha kumona kutama kwa Bafaliseo. Yesu byoaichile Mateo Levi musonkeshi kuba’mba ekale mwananji wabwanga, Levi wamutekele kijiilo kikatampe kyakumutambwila. Jishimikila jashimikila’mba: ‘Bino Bafaliseo ne banembeshi babo banyinyichilenga baana banji ba bwanga, amba, Lelo mambo ka o mujila ne kutoma na basonkeshi ne bandengamambo? Kumvwa Yesu wibambile’mba . . . Amiwa kechi naishila kwita baoloka namba, balapile, ne, poso bonka bandengamambo.’—Luka 5:27-32.

      15 Levi ayemwine waumvwishishe kintu kikwabo kyaambile Yesu pakyokya kijiilo: “Yainga, kafundai mwayila kino amba, Nsaka lusa, kechi kitapisho ne.” (Mateo 9:13) Nangwa kyakuba Bafaliseo baambilenga’mba baketekela mubinembelo byabangauzhi ba Kihebelu, kechi baitabile ino ñambilo iji mu Hoseya 6:6 ne. Bamonanga’mba kumina mizhilo kwawama kukila kubila bantu lusa. Atweba bonse pamuntu pamuntu twafwainwa kwishikisha’mba: ‘Nanchi nayukanyikwa’mba nguminatu popolo pamizhilo imo, nabiji yakukoselatu pabyonkeba ami mwine nangwa kuba bintu monka monayukila namaana aminyi? Inyi bakwetu bangyuka’mba nemuntu walusa wawama?

      16. Bafaliseo baubangaka, kabiji twakonsha kuchina byepi kwikala nobe abo?

      16 Bafaliseo banenaunanga bingi bantu. Bakebanga bilubo mubantu kikale byakine nangwa byakwibabepelatu. Balengelanga bantu kususubala nekwibavulula bilubo byabo. Bafaliseo betotanga pakulambula byabujikumi mubijimwa byabo nabiji minti, anisi, nekamuni. Bemweshanga mumvwajilo yabo amba bantu bebamone. Kyakine umvwe tukeba byubilo byetu kwesakana nabyakwa Yesu, twafwainwa kuchinuzhuka kisela kyakukalakanya nekukeba bilubo mubakwetu.

      Yesu Wapwishanga Byepi Makatazho?

      17-19. (a) Lumbululai Yesu byoaubile nalukatazho lwafwainwe kwikala mambo akatampe bingi. (b) Kika kyalengejile lolwa lukatazho kutalwa bibi? (c) Umvwe mwajingapo uno mwanamukazhi byoaile kwi Yesu, inge mwikimwene byepi?

      17 Jishinda Yesu moapwishishanga makatazho japusene bingi najoja ja Bafaliseo. Akimonai Yesu byoaubile nalukatazho lwafwainwe kwikala mambo akatampe bingi. Luno lukatazho lwajinga lwamwanamukazhi wakolelwe kikola kyakupita mashi pamyaka 12. Mwakonsha kutanga jino jishimikila mu Luka 8:42-48.

      18 Jishimikila jashimikizha Mako jamba’mba uno mwanamukazhi “waubile moyo ne kuzakama.” (Mako 5:33) Mamboka? Kwakubula nangwa kuzhinaukatune, wayukile’mba wazhilulula Mizhilo ya Lesa. Kwesakana nabyaamba Bena Levi 15:25-28, mwanamukazhi wafuma kumwenzhi wamonwanga’mba wabiko , poso mulungu umo wapwa kufuma kimye alekele kuya kumwenzhi. Kintu kyonse kyoakwachile nangwa muntu uji yense yeakwata waikelenga kewabiko. Pakuba’mba aye kwi Yesu, uno mwanamukazhi walwishile kupita mujibumba. Byotulanguluka pakino kyaubiwe pabapite nemyaka 2,000, uno mwanamukazhi tumumvwina bingi lusa namambo amalwa oajingamo.

      19 Umvwe mwajingapo pajoja juba jaubiwe kino, kino kintu umvwe mwikimwene byepi? Inge mwaambilepoka? Monai kuba’mba Yesu wamumvwijile lusa uno mwanamukazhi, kumumwesha butemwe, nekumulangulukilako pamambo amalwa oajingamo kwakubula kuba’mba ine mwane mambo ndengamambo.—Mako 5:34.

      20. Umvwe muzhilo uji mu Bena Levi 15:25-28 wakingilanga ano moba, lukatazhoka lomwakonsha kwikala nalo?

      20 Abya twakonsha kufunjilako kintu kimo kukino kyaubiwenyi? Twambe namba mwibakulumpe mukipwilo kyabwina Kilishitu lelo jino. Kabiji umvwe kyakuba muzhilo uji mu Bena Levi 15:25-28 wakingilanga ano moba, nemwanamukazhi wabwina Kilishitu wamuzhilulula, keachiinetu kwalepa nengovu yamupwa, mwakonsha kuba byepi? Nanchi mwakonsha kumusebanya pabantu nakumunenaunanyi? Mwakonsha kwamba’mba “ine mwane kuba nauba byobyone! Monka mwaubijile Yesu neamiwa nakonsha kumubila lusa, kumumwesha butemwe nekumulangulukilako pamambo amalwa oajimo.” Akyo kyawama bingi! Bino nangwa byonkabyo, kyakatazhakotu kekwikyuba, nekulonda mwaubijile Yesu.

      21. Kika Yesu kyoafunjishenga bantu pamambo a Mizhilo?

      21 Bantu beumvwinenga bakasuluka pakwikala ne Yesu, mambo wibakwashishenga nekwibakosesha. Umvwe bamona’mba ape Mizhilo ya Lesa yashinkamana pakikye, baubanga monka moyaila. Kabiji umvwe bamona’mba kechi yashinkamana pakikyene, bantu baubanga mwayila jiwi jabo jamuchima nekumwesha butemwe bwabo bobatemwa Lesa mungubilo yabo yabintu. Mizhilo kechi yakatezhenga bantune. (Mako 2:27, 28) Lesa watemenwe bantu banji kabiji kimye kyonse wibobijilenga byawama nekwibobila lusa umvwe bakankalwa. Ne Yesu byobyo ajinga.—Yoano 14:9.

Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
Shinkai
Shinkulai
  • Kikaonde
  • Tuminaiko Bakwenu
  • Byo Mukeba
  • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
  • Terms of Use
  • Privacy Policy
  • Privacy Settings
  • JW.ORG
  • Shinkulai
Tuminaiko Bakwenu