Kitango 26
Lesa ‘Waswila Jimo Kulekela Mambo’
1-3. (a) Ñanyi kisendwa kyanema nyimbi wa masalamo aye Davida kyo asendele, kabiji muchima wanji wakatazhiwe wataine byepi lutekenesho? (b) Umvwe twalenga mambo, kisendwa ka kyo twakonsha kusenda na mambo o twalenga, pano bino ki ka Yehoba kyo etulaya mu bukishinka?
NYIMBI wa masalamo aye Davida wanembele amba: “Bibi byami byapita ne peulu ya mutwe wami: Pamo nobe kisendwa kyanema byannemena kukila ne pa bulume bwami. Nakokeshatu, nachimauka bingi.” (Masalamo 38:4, 8) Davida wayukile bikala kunema kwa kisendwa kya jiwi ja muchima jazhachishiwa. Pano bino muchima wanji wakatazhiwe watekeneshiwe bingi. Waumvwishishe kuba’mba, nangwa kya kuba Yehoba washikwa bubi, kechi ushikwa ndengamambo umvwe walapila kya kine ne kusankilapo byubilo byanji byatama ne. Na luketekelo lwakosa mu lusa lwa Yehoba lo akebesha kumwesha ku bantu balapila, Davida waambile amba: “Anweba Nkambo ... mwaswila jimo kulekela mambo.”—Masalamo 86:5.
2 Umvwe twalenga mambo, ne atweba twakonsha kusenda kisendwa kya jiwi ja mu muchima jakatazhiwa. Kijitu bulongo kumvwa buno bulanda. Mambo bwakonsha kwitukwasha kolola bilubo byetu. Nangwa byonkabyo, kechi kyawama kukizhamo kwiumvwa wazhatwa ne. Muchima wetu wa kwituzhachisha wakonsha kukosako na kwitwambila’mba Yehoba kechi uketulekelako mambo nangwa tulapilepotu byepi ne. Umvwe ‘twafwijijila’ na luzhachisho, Satana wakonsha kwitulengela kulefulwa, ne kulanguluka’mba Yehoba kechi witumonapo’mba twanema kya kuba ke tumwingijile ne.—2 Kolinda 2:5-11.
3 Nanchi kine ibyo kuba’mba Yehoba witumona’mba kechi twanema nenyi? Ine! Kulekela mambo ke lubaji lwa butemwe bukatampe bwa Yehoba. Mu Mambo anji, witulaya mu bukishinka’mba umvwe twamwesha lulapilo lwa kine kufuma panshi ya muchima, aye waswila jimo kulekela mambo. (Byambo bya Mana 28:13) Pa kuba’mba tuchinuzhuke bilanguluka bavula amba Yehoba kuba witulekela mambo ne, twayai tubalaule ene mambo o alekela mambo kabiji ne byo alekela.
Ene Mambo Yehoba ‘o Aswila Jimo Kulekela Mambo’
4. Ki ka Yehoba kyo avuluka pa byo twalengwa, kabiji kino kimulengela kwingila byepi ne atweba?
4 Yehoba wayuka kupelelwa kwetu. Masalamo 103:14 aamba’mba: “Aye wayuka mibiji yetu byo iji; Aye uvuluka’mba, bo ba lukungu.” Kechi ulubako kuba’mba twi bilengwa bya lukungu biji na bukoke na mambo a bundengamambo ne. Byambo bya kuba’mba “wayuka mibiji yetu byo iji” bituvululako kuba’mba Baibolo wesakanya Yehoba ku mbumbi kabiji ne atweba bantu ku bijiilo bya buchimba byo abumba.a (Yelemiya 18:2-6) Mbumbi Mukatampe uba ne atweba mu jishinda jawama kwesekana na bukoke bwetu bwa bumbulwakoloka kabiji ne byo tulondela nangwa byo tukankalwa kulondela lutangijilo lwanji.
5. Nga buku wa Loma walumbulula byepi bulume bwa bundengamambo?
5 Yehoba wayuka bulume bwa bundengamambo byo buji. Mambo anji alumbulula bundengamambo amba buji bingi na bulume bwafinankanya bantu. Nga bulume bwa bundengamambo bwakosa byepi? Mu buku wa Loma, mutumwa Paulo walumbulula amba: “Tuji mu mambo,” byonka bashilikale byo batangijilwa na mukulumpe wabo (Loma 3:9); bundengamambo ‘bwaikala’ nobe mfumu pa bantu (Loma 5:21); “bwaikala,” mukachi ketu (Loma 7:17, 20); “muzhilo” wabo watwajijila kwingila mwi atweba, ko kuba’mba kukeba kutangijilanga byubilo byetu. (Loma 7:23, 25) Bundengamambo byo bujipo na bulume pa mubiji wetu wa buntunshi!—Loma 7:21, 24.
6, 7. (a) Yehoba umona byepi aba bakeba lusa lwanji na muchima walapila? (b) Mambo ka o twafwainwa kubula kulengelangamotu mambo kya nshiji na mambo a kubatu’mba Lesa wa lusa?
6 Onkao mambo, Yehoba wayuka’mba kechi twakonsha kumwesha lukokelo lwalumbuluka nangwa twibikishekotu byepi kumukokela ne. Mu butemwe bwanji witulaya mu bukishinka’mba umvwe twakebesha lusa lwanji na muchima walapila, uketulekelako mambo. Masalamo 51:17 aamba’mba: “Bitapisho bya Lesa ye mupashi walajika: Muchima walajika ne walapila, anweba Lesa, kechi mukamusula ne.” Yehoba kechi ukakana nangwa kusha muchima “walajika ne walapila” na mambo a kisendwa kya luzhachisho ne.
7 Nanchi kino kilumbulula amba pano twakonsha kulengelangamotu mambo kya nshiji amba mambo Lesa uji na lusa ne kuba’mba mambo twibambulwakoloka nyi? Ine! Yehoba kechi ujimbaikwatu na byambo bya pakanwa ne. Lusa lwanji luji na pa kupelela. Kechi ukebalekelako mambo nangwa pachechetu aba balengelamotu mambo kya nshiji kwakubula kumwesha lulapilo luji lonse ne. (Bahebelu 10:26) Ku lubaji lukwabo, inge wamona muchima walapila, waswila jimo kulekela mambo. Pano twayai twisambe pa byambo bimo bya kubula kupita mu mbaji byaingijishiwa mu Baibolo kulumbulwilamo luno lubaji lwawama lwa butemwe bwa Yehoba.
Yehoba Ulekela Mambo Kufika Pepi?
8. Yehoba umvwe witulekela mambo, kiji nobe wauba byepi, kabiji kino kitupa ñanyi luketekelo?
8 Davida walapijile waambile amba: ‘Nemusolwejile mambo ami, ne bubi bwami kechi nebufile ne... . Kabiji anweba mwandekele bubi bwa mambo ami.’ (Masalamo 32:5) Kyambo kya ‘kulekela’ kyatuntululwa ku kyambo kya Kihebelu kilumbulula’mba “kunyamuna” nangwa “kusenda.” Ñiñijishilo yakyo pano ilumbulula kusenda “luzhachisho, bundengamambo ne mizhilulwila.” Onkao mambo, kiji nobe Yehoba wafumishepo mambo a kwa Davida kabiji ne kwiasenda. Kwakubula nangwa kuzhinauka ne, kino kyamwamwineko Davida ku milanguluko ya kuzhatwa yo ajinga nayo. (Masalamo 32:3) Ne atweba twakonsha kuketekela na muchima yense mwi Lesa usenda mambo a boba bakeba kulekelwa mambo kupichila mu lwitabilo lwabo mu kitapisho kya bukuzhi bwa kwa Yesu.—Mateo 20:28.
9. Yehoba utula mambo kwalepa byepi?
9 Davida waingijishe byambo bikwabo byaumvwanyika kulumbulwilamo Yehoba byo alekela mambo: ‘Monka mwalepela kufuma ku musela ne kufika ku muzhika, mo monka mo aabenya mizhilulwila yetu ne atweba.’ (Masalamo 103:12) Kufuma ku musela kuya ku muzhika kwalepa byepi? Musela waikelatu kwine kwalepesha kufuma ku muzhika, kabiji musela ne muzhika kechi byakonsha kusambakana pamo ne. Shayuka umo waambile’mba bino byambo bilumbulula “kuntu kwalepesha; kuntu kotwakonsha kubula kufwanyikizha.” Byambo bya kwa Davida byanembeshiwa na mupashi bitubula’mba, inge Yehoba witulekelako mambo, wiatula kwalepesha ne atweba ko twakonsha kubula kufwanyikizha.
10. Umvwe Yehoba witulekela mambo etu, mambo ka o twafwainwa kubula kulangulukila’mba tukiji na jitomya ja oo mambo mu bwikalo bwetu bonse?
10 Abya mwakyesekapo kala kufumya jitomya pa jilaya jitoka nyi? Kampe nangwa kya kuba mwaesekele na ngovu byepi kwijifumyapo, jitomya jashajile sa jimweka. Akimonai Yehoba byo alumbulula bulume bwanji bwa kulekela mambo: ‘Nangwa mambo enu achilatu nge, akekala ke atokatu to nobe sino; nangwa achila nobe mashi, akekala ke pamo nobe boya bwa mukooko utoka.’ (Isaya 1:18) Kyambo kya kuba’mba “achilatu nge” kilumbulula musombelo uchila waubatu yeku.b Musombelo ‘wachila nobe mashi’ wajinga musombelo umo wachijile bingi wa kintu kyo basombesha. (Nahumi 2:3) Atweba bene na bulume bwetu kechi twakonsha kufumyapo jitomya ja bundengamambo ne. Bino Yehoba wakonsha kufumyapo mambo achilatu nge nobe mashi, ne kwiatokeshatu to nobe sino nangwa nobe boya bwa mukooko bo babula kusombesha. Umvwe Yehoba witulekelako mambo etu, kechi twafwainwa kulanguluka’mba tukiji na jitomya ja oo mambo mu bwikalo bwetu bonse ne.
11. Mu ñanyi mulanguluko Yehoba mo atayila mambo etu kunyuma yanji?
11 Mu lwimbo ulenga bulanda wa lusanchilo ye anembele Hezekiya kimye kyo abukilwe ku kikola kyanji kyashi kikamwipaye, waambile kwi Yehoba amba: ‘Mwataya mambo ami onse kunyuma yenu.’ (Isaya 38:17) Apano Yehoba walumbululwa’mba wasenda mambo a ndengamambo walapila ne kwiataya kunyuma Yanji ko akonsha kubula kwiamona nangwa kwiavuluka jibiji. Kwesakana na buku umo, mulanguluko waambiwa wakonsha kwambiwa’mba: “Mwalenga [mambo ami] uba nobe kechi ajingako ne.” Nanchi kino kechi kitekenesha nenyi?
12. Nga ngauzhi Mika wamwesha byepi kuba’mba, umvwe Yehoba witulekelako mambo, ufumyapo mambo etu kikupu?
12 Mu mulaye wa kubwezha bintu, ngauzhi Mika walumbulwile kusumininwa kwanji kwa kuba’mba Yehoba ukebalekelako mambo bantu banji balapila, amba: ‘Kwepi kuji Lesa mukwabo waesakana ne anweba, ... ulekela mizhilulwila ya boba bashalapo ba mu buswanyi bwenu... . Mukataya bibi byetu byonse mu kalunga ka mema mwine mwazhika.’ (Mika 7:18, 19) Akifwanyikizhaitu biumvwinenga bantu ba mu kimye kyanembejilwengamo Baibolo pa kumvwa bibye byambo. Abya kwajipo kimye kya kubwezha jibiji kintu kyatayilwe “mu kalunga ka mema mwine mwazhika” nyi? Mu jino jishinda, byambo bya kwa Mika bimwesha kuba’mba, inge Yehoba witulekelako mambo, ufumyapo mambo etu kikupu.
13. Nga byambo bya kwa Yesu bya kuba’mba: “betulekeleko kikoloto kyetu” byatala mwepi?
13 Yesu waambile pa byo kikala pakachi ka muntu wakongwesha ne wakongola kulumbulwilamo Yehoba byo alekela mambo. Yesu witukambizhe kulomba’mba: ‘Tulekelako mambo [kikoloto, NW] etu.” (Mateo 6:12) Mu jino jishinda Yesu waesakenye mambo ku kikoloto. (Luka 11:4) Umvwe twalenga mambo, twikala na “kikoloto” kwi Yehoba. Pa mambo a kyambo kya Kingiliki kwatuntululwa kyambo kya “kulekela,” buku umo wamba’mba: “Kulekatu kikoloto kwakubula kukenda.” Mu jishinda jintutu jimo, inge Yehoba walekelako mambo, ko kuba’mba witulekelako kikoloto kyetu kyo afwainwe kwitukenda. Onkao mambo, bandengamambo balapila bakonsha kutekeneshiwa. Yehoba kechi ukakendapo kikoloto kyo alekelako ne!—Masalamo 32:1, 2.
14. Nga ñambilo ya kuba’mba “mambo enu azhimañane” ilengela kufwanyikizha ki ka?
14 Kulekela mambo ko oba Yehoba kwaambiwapo ne jikwabo mu Byubilo 3:19 amba: ‘Lapilai ne kwaluluka, mambo enu azhimañane.’ Bino byambo byapelako byatuntululwa ku kyambo kya Kingiliki kyakonsha kulumbulula amba “kushimuna, ... kufumyapo nangwa konauna.” Kwesakana na bashayuka bamo, ñambilo ya kifwanyikizho yaambiwapo pano ke yoya ya kufuuta binembelo. Kino kyaubiwanga byepi? Inki waingijishiwanga mu kimye kya kala walengwanga na mashanga, manañana ne mema. Panyuma ya kupwisha kunemba na uno inki, muntu wakonsheshe kutola kintu kyazoba ne kufuuta byambo byo aji kunemba. Akino kyalumbulula bingi bulongo lusa lwa Yehoba. Umvwe witulekelako mambo etu, kijitu nobe watola kintu kyazoba ne kwiafuuta.
15. I ki ka Yehoba kyo akeba atweba kuyuka pe aye?
15 Umvwe twalanguluka pa bino bya kumwenako byapusana pusana, nanchi kechi kyamwekeshatu patoka’mba Yehoba ukeba atweba kuyuka’mba kine waswila jimo kwitulekela mambo kikulutu witumona amba twalapila kya kine nenyi? Kechi twafwainwa kwakamwa’mba kulutwe na lwendo uketuzhachisha na oo mambo ne. Kino kyamweshiwa mu kintu kikwabo Baibolo kyo asolola pa mambo a lusa lukatampe lwa Yehoba: Umvwe walekelako mambo, ulubako.
‘Kechi Nkeavuluka Mambo Abo Jibiji Ne’
16, 17. Baibolo byo aamba’mba Yehoba kechi uvuluka mambo etu ne, wikitazha muka, kabiji mambo ka o mwakumbwila byobyo?
16 Yehoba walayile pa mambo a boba baji mu lulayañano lupya amba: “Amiwa nkebalekela bubi bwabo, ne kwiavuluka mambo abo jibiji ne.” (Yelemiya 31:34) Nanchi kino kilumbulula amba umvwe Yehoba walekela mambo kyapwa kuba wiavuluka nenyi? Ine kechi ibyo ne. Baibolo witubula mambo a bantu bavula Yehoba bo alekejileko, kubikapo ne Davida. (2 Samwela 11:1-17; 12:13) Yehoba wafwainwa ne luno wakiyuka mambo o balengele. Byanembwa bya mambo abo o balengele, kulapila ko balapijile ne kulekelwa mambo Lesa ko ebalekejile, byasungiwa kuba’mba tufunjileko. (Loma 15:4) Pano nga Baibolo wikitazha muka byo aamba’mba Yehoba kechi ‘uvuluka’ mambo a boba bo alekelako ne?
17 Kyambo kya Kihebelu kyatuntululwa’mba ‘kechi nkavuluka jibiji ne’ kechi kilumbululatu kuvuluka bya kunyuma ne. Buku wa Theological Wordbook of the Old Testament wamba’mba kino kyavwangamo “mulanguluko wa kuba kintu kyafwainwa.” Onkao mambo, mu uno mulanguluko, ‘kuvuluka’ mambo kwavwangamo kukambula yewo ndengamambo. (Hoseya 9:9) Bino Lesa byo aamba’mba, ‘Amiwa kechi nkeavuluka mambo abo ne,’ ubena kwitubula mu bukishinka kuba’mba, umvwe walekela mambo bandengamambo balapila, kechi ukabwela wibakambwilapo pa oo mambo kulutwe na lwendo ne. (Ezikyo 18:21, 22) Mu jino jishinda Yehoba ulubako mu mulanguluko wa kuba’mba, kechi ukavuluka vulukanga mambo etu kuba’mba etuzhachishe nangwa kwitumanyika pa kimye ne kimye ne. Nanchi kechi kitekenesha bingi pa kuyuka kuba’mba Lesa wetu ulekela mambo ne kulubako nenyi?
Ibyepi pa Bintu Bifumamo?
18. Mambo ka kulekelwa mambo o kubujila kulumbulula’mba ndengamambo walapila wazhikijilwa ku bifuma mu mambo o alenga?
18 Nanchi kuswila jimo kwa Yehoba kwa kulekela mambo kulumbulula’mba ndengamambo walapila wazhikijilwa ku bintu bifuma mu byubilo byanji byatama nyi? Ine. Kechi twakonsha kulenga mambo ne kuketekela’mba kafwako kyakonsha kufumamo ne. Mutumwa Paulo wanembele’mba: “Kyonkakya kyo abyala muntu kyo kyonka kyo akanowa.” (Ngalatiya 6:7) Twakonsha kupita mu bintu bimo bifuma mu byubilo byetu. Kino kechi kilumbulula’mba panyuma ya kwitulekelako mambo Yehoba ulengela bya malwa kwituponena ne. Umvwe pamweka makatazho, mwina Kilishitu kechi wafwainwa kulanguluka amba, ‘Kampe Yehoba ubena kumanyika na mambo onka o nalengele kunyuma kwe’ ne. (Yakoba 1:13) Pano bino Yehoba kechi wituzhikijila ku makatazho onse afuma mu mambo o twalenga ne. Kupwa kwa masongola, kwimita memi a kubula kukeba, mashiki asambuzhana kupichila mu bulalelale, kubula kuketekelwa nangwa kusebana, byonse bino byakonsha kwikala bintu bya bulanda bya kubula kuchinuzhuka bifuma mu bundengamambo. Vulukai kuba’mba nangwatu panyuma ya kumulekelako mambo Davida na mambo o alengele na Batesheba ne Uliya, Yehoba kechi wamuzhikijile Davida ku bintu byatama byafuminemo ne.—2 Samwela 12:9-12.
19-21. (a) Nga muzhilo wanembwa mu Bena Levi 6:1-7 wafwetanga byepi muntu ye baibila ne yewo waiba? (b) Umvwe bakwetu bafichishiwa ku muchima na mambo a mambo etu, Yehoba umvwa bingi bulongo umvwe twauba ka?
19 Mambo etu akonsha kuleta ne bintu bikwabo bifumamo, kikatakata umvwe kyo twauba kyafichisha bakwetu ku muchima. Kya kumwenako, akilangulukai pa jishimikila jiji mu Bena Levi kitango 6. Apano Mizhilo ya Mosesa ibena kwamba pa muntu walenga mambo akatampe a kwangata mukwabo mwina Isalela bipe kupichila mu kwiba, mu lunkanankana, nangwa mu bujimbijimbi. Auno ndengamambo wakanatu nsalansala amba kechi byo byo auba ne, ke achipe ne bubela. Ano ke mambo a kwishiinatu bantu babiji. Nangwa byonkabyo, palutwe kacheche awa walenga mambo jiwi ja muchima jamuzhachisha wasolola ne mambo anji. Pa kuba’mba Lesa amulekeleko mambo, wafwainwe kuba bintu bisatu: kubwezha bintu byo asendele, kubikapo nsubu pa bintu byo aibile ku muntu ye aibijile, kabiji ne kupana mukooko kwikala mulambo wa mambo. Kepo mizhilo yaambile’mba: “Aye ñanga akamufuchile mambo ku meso a Yehoba; kabiji mambo anji akamulekelwa nangwa ajinga a byepi o alengele ne kufwa nao.”—Bena Levi 6:1-7.
20 Uno muzhilo wajinga lunengezho lwa lusa Lesa lo anengezhezhe. Lwafwetanga yewa ye baibila pa kumubwezhezha bipe kabiji kwakubula ne kuzhinaukatu ne, waumvwanga bingi bulongo umvwe awa wamulenga mambo waitabizha mambo anji. Pa kimye kimotu, muzhilo wafwetanga ne yewa walenga mambo umvwe pa kupitapo kimye jiwi ja muchima jamutundaika kuswa mambo o alengele kabiji ne kwingijilapo. Bino umvwe wakana kuba bino, Lesa kechi wakonsheshe kumulekelako mambo ne.
21 Nangwa kya kuba kechi tukiji mu Mizhilo ya Mosesa ne, ino Mizhilo itukwasha kuyuka milanguluko ya Yehoba, kubikapo ne ndangulukilo yanji ya pa kulekela mambo. (Kolose 2:13, 14) Umvwe bakwetu bafichishiwa ku muchima na mambo a mambo etu, Lesa umvwa bingi bulongo umvwe twaolola kyokyo kilubo. (Mateo 5:23, 24) Kino kyavwangamo kuswa mambo etu, ne kwitabizha amba ee twalenga mambo kabiji ne kulomba lulekelo lwa mambo ku ye twalengako mambo. Apa bino twalomba Yehoba kupichila mu kitapisho kya bukuzhi bwa kwa Yesu kabiji ne kwimwena kuba’mba Lesa witulekelako mambo.—Bahebelu 10:21, 22.
22. Ki ka kyakonsha kwendela pamo na lulekelo lwa mambo lwa Yehoba?
22 Byonka biji nsemi wa butemwe uji yense, Yehoba wakonsha kwitulekela mambo pamo na kulengululwa. (Byambo bya Mana 3:11, 12) Mwina Kilishitu walapila wakonsha kutaya jishuko janji ja kwingila mwingilo wa bukulumpe, bunkwasho, nangwa mwingilo wa kimye kyonse. Kyakonsha kuleta bingi bulanda kwi aye na mambo a kutaya ano mashuko o anemekele bingi pa kimye kyo ajinga nao. Nangwa byonkabyo, kulengululwa kwa uno mutundu kechi kulumbulula’mba Yehoba wafumyapo lulekelo lwanji lwa mambo ne. Twafwainwa kuvulukanga’mba kulengululwa kufuma kwi Yehoba ke kishiino kya butemwe bwanji pe atweba. Kwikuswa ne kwi kwingijisha kwitukwasha bingi.—Bahebelu 12:5-11.
23. Mambo ka o twafwainwa kubula kulangulukila amba lusa lwa Yehoba kuba lwamweshiwa kwi atweba ne, kabiji mambo ka o twafwainwa kulonda lulekelo lwanji lwa mambo?
23 Byo kitekeneshapo pa kuyuka’mba Lesa wetu ‘waswila jimo kulekela mambo’! Nangwa kya kuba twalenga bilubo, kechi twafwainwa nangwa pacheche kulanguluka’mba lusa lwa Yehoba kuba lwamweshiwa kwi atweba ne. Umvwe kine twalapila, kwisolola kuba’mba tolole kyokyo kilubo kyo twauba, ne kulomba na mukoyo lulekelo lwa mambo kupichila mu mashi a Yesu aichikile, twakonsha kuketekela na muchima yense kuba’mba Yehoba uketulekelako mambo. (1 Yoano 1:9) Twayai tulondenga lulekelo lwanji lwa mambo mu byo tuba na bakwetu. Umvwe kya kuba’mba Yehoba ubula kulenga mambo witulekelako mambo mu butemwe, nanchi atweba bandengamambo kechi twafwainwa kwibikishako kulekelako bakwetu mambo nenyi?
[Tubyambo twa mushi]
a Kyambo kya Kihebelu kyatuntululwa’mba “mibiji yetu byo iji” kingijishiwa ne ku bijiilo bya buchimba byo abumba mbumbi.—Isaya 29:16.
b Shayuka umo waambile’mba musombelo wachilatu nge “wajinga musombelo wabulanga kufuma inge waya pa kintu. Kikale kime, mvula, kuchapa, nangwa kwingijisha kyokyo kintu pa kimye kyabaya, kechi byakonsheshe kumufumyapo ne.”
Mepuzho a Kulangulukapo
2 Byambo bya Moba 33:1-13 Mambo ka Yehoba o alekejileko mambo Manase, kabiji kino kitufunjishapo ka pa lusa Lwanji?
Mateo 6:12, 14, 15 Mambo ka o twafwainwa kulekelako bakwetu mambo umvwe paji kine kintu kya kubila bino?
Luka 15:11-32 Nga kino kishimpi kitufunjishapo ka pe Yehoba byo akebesha kulekela mambo, kabiji kino kimulengela kwiumvwa byepi?
2 Kolinda 7:8-11 Ki ka kyo twafwainwa kuba pa kuba’mba Lesa etulekeleko mambo?
[Kipikichala pa peja 263]
“Mambo enu ... akekala ke atokatu to nobe sino”
[Kipikichala pa peja 266]
Yehoba ukeba atweba kuyuka amba ‘waswila jimo kulekela mambo’