Makatazho Apitamo Bantu Katatakatu Akapwe!
“BUKWASHO bwakukwasha bantu bamanama, bwikalatu bucheche umvwe kyakuba’mba kechi bujipo mumulanguluko umo ne, nangwa inge kafulumende wabula kupana bukwasho bwakupwisha oo makatazho. Mubintu byobapitamo bantu bemwena abo bene kuba’mba ino mingilo yakukwasha bantu bunke bwayotu kuba yapwisha makatazho alamata byabumulwila ntandane.”—The State of the World’s Refugees 2000.
Nangwa kyakuba bantu bebakwasha, makatazho abo ayatu nakuvujilako. Nanchi kujipo luketekelo lwakuba’mba kafulumende wabumulwila ntanda ukapwisha ano makatazho onsenyi? Kwambatu kine, umvwe koluji luchechetu. Pano kwepi kukwabo kwakonsha kwiapwisha kotwakonsha kutala? Nabyambo byanengela bulongo, mutumwa Paulo wanembejile bena Kilishitu bamu Efisesa munkalata yanji pamambo a Lesa byoakapwisha makatazho abantu bonse. Walumbulwile ne Lesa boakengijisha pakupwisha bintu byonse bileta makatazho etumanyika lelo jino nensulo yabyo. Nga mamboka nekukimonapo byaamba Paulo ne? Bino byambo biji mu Efisesa 1:3-10.
“Kwibikonkenya Bintu Byonse mwi Kilishitu”
Mutumwa watela nkebelo ya Lesa ya ‘bukalama [nangwa’mba buntangi bwakutangijila mingilo] bwa pa byonse ponka pa kukafikila myaka yoatongola.’ Kino kilumbululaka? Kilumbulula kuba’mba Lesa uji nakimye kyanji kyatongolwa kyoakobilamo bintu nobe ‘kwibikonkenya bintu byonse [jikwabo] mwi Kilishitu, ne biji mwiulu, ne biji panopantanda.’ (Efisesa 1:10) Ee, Lesa watatula kwingila lunengezho lwakukonkanya byonse byamwiulu nebyapanopantanda muñiñijilo imo nalutangijilo lwanji. Pamambo abyambo byakuba’mba ‘kwibikonkenya pamo [jikwabo]’ shayuka wa Baibolo J. H. Thayer waambile’mba: “Kekwibileta pamo kwiaye mwine jikwabo . . . bintu nebantu bonse (baabenamo namambo abundengamambo), kwibaleta pamo kebaana bankazhi mwi Kilishitu.”
Kino kibena kulumbulula kuba’mba Lesa ukekyuba pakuba’mba akafumyepo kubula kukwatankana kwajinga muntendekelo. Kala keene mubwikalo bwabantu, bansemi yetu batanshi ba Adama ne Evwa bakokejile Satana Diabola nekusatukila Lesa. Bakebelenga bukitolwele bwakwikala nalūsa lwakwisajila bene kyawama nekyatama. (Ntendekelo 3:1-5) Monka mwaila bunchibamambo bwaoloka bwa Lesa, wibalamunwine kukisemi kya Lesa nekupwisha bulunda bwabo neaye. Namambo akino, balengejile bantu bonse kwikala kebambulwakoloka, nemalwa onse otubena kupitamo lelo jino.—Loma 5:12.
Bubi Bakibuleka Nakutwajijila Pakimye Kicheche
Bamo bakonsha kushikisha’mba: ‘Nga mamboka Lesa kyoebalekejile amba bobe kintu kyayewa musango?’ “Mamboka oabujiletu kwingijisha ngovu yanji yakila nekuba kyaswa muchima wanji ponkapotu, witukuulako kumisongo nemalwa otubena kuyandakana nawo?” Kimo kimye twakonsha kulanguluka’mba, ee kyakyo oo. Pano inge kyakuba waingijishe ngovu yanji mujojo jishinda, umvwe kyalumbulwileka? Nanchi mwakonsha kutemwa muntu ufikatu ponkapotu wakana, nekuba kyonka kyoakeba aye mwine mambo akuba’mba uji nangovu yakwikyubanyi? Ine binone.
Aba bansatuki kechi bakijile bulume bwa Lesa wangovu yonsene. Bamwesheshe milengulwila kubukalama bwanji bwaoloka. Pakupwisha ano makatazho onse obaletele, Yehoba waswisha bilengwa byanji kwilama abyo bine kwakubula aye pakimye kicheche. (Musapwishi 3:1; Luka 21:24) Kino kimye byokikapwa, popoakatwelamo nekulama inontanda yonse. Kepo bantu bonse bakayuka’mba bukalama bwanji bobonka bwakonsha kuleta mutende, lusekelo, nebwikalo bwawama kubantu bonse bapanopantanda myaka nemyaka. Ne bangubabibi bonse bakafumishiwapo kikupu.—Masalamo 72:12-14; Danyela 2:44.
“Panopantanda Kasa Pakyangye Kulengwa”
Kino Lesa kyokyoakebele kuba kufumatu nekala keene. Paulo waamba’mba: ‘Panopantanda kasa pakyangye kulengwa.’ (Efisesa 1:4) Kino kechi kibena kulumbulula ntanda nangwa Adama ne Evwa kasa bakyangye kulengwane. Akya kimye ntanda yajinga ‘yawamishatu,’ kabiji kechi mwajingapo lusatukone. (Ntendekelo 1:31) Pano nanchi ñanyi “ntanda” yatongwele mutumwa Paulo? Ino ntanda yakwa Adama ne Evwa nebaana banji, kebantu bandengamambo kabiji bambulwakoloka baji naluketekelo lwakukuulwa. Kasa bakyangye kusemapotu mwana nangwa umone, Yehoba wayukijile jimo moakobila mwakukuujila baana bakwa Adama.—Loma 8:20.
Pano kino kechi kilumbulula’mba Nkambo walengele byonse uba bintu byonka byuba bantune. Kechi uji nobe bantu boba kana bamona’mba pakonsha kumweka lukatazho bino kebasasate nakukeba mashinda mwakupwishisha lolo lukatazhone. Aye Lesa wabulume bonse ufuukulatu byakuba nekwibifikizha. Kabiji Paulo walumbulula Yehoba byoafuukwile mwakupwishisha makatazho kuba’mba bantu bakuulwe. Ñanyi bintu byoafuukwile?
Ñanyi Ukakuula Bantu?
Paulo walondolwele kuba’mba baana babwanga bakwa Kilishitu bashingwa namupashi bajimo nalubaji mumpwishisho yabundengamambo bwaletele Adama. Paulo waamba’mba Yehoba ‘witusalulwijile mwi [Kilishitu],” kwikala mubukalama ne Yesu mu Bufumu bwanji bwamwiulu. Walumbulwile nejikwabo’mba Yehoba ‘witutongwejile jimo amba nkebalule ke baana bami ami mwine mwi Yesu Kilishitu.’ (Efisesa 1:4, 5) Yehoba kechi wibasalulwile nangwa kwibatongola pamuntu pamuntune. Bino wibatongwele mubujibumba ja bantu bakishinka kabiji bepana bakengijila pamo ne Kilishitu mukupwisha malwa aletele Satana Diabola, ne Adama ne Evwa kubantu.—Luka 12:32; Bahebelu 2:14-18.
Byokikawamapo! Mulusatuko lwanji muntendekelo lwakusatukila bukalama bwa Lesa, Satana walumbulwile amba bantu kechi bakatazhane, umvwe kyakuba bebashupa nangwa kwibongola, bakonsha kusatukila bukalama bwa Lesa. (Yoba 1:7-12; 2:2-5) Mukumwesha ‘lukumo lwa bupe bwanji,’ Yehoba Lesa mukupita kwakimye wamwesheshe byoaketekela bilengwa byanji byapanopantanda pakwisalulwilamo mwine mubaana bakwa Adama bandengamambo kwikala kebaana banji bakumupashi. Abano bamujino jibumba jicheche bobakaya mwiulu. Nakwingila ñanyi mwingilo?—Efisesa 1:3-6; Yoano 14:2, 3; 1 Tesalonika 4:15-17; 1 Petelo 1:3, 4.
Mutumwa Paulo waamba kuba’mba bano baana boesalulwila mwine ke ‘banswanyi bakuswana pamo ne Kilishitu’ mu Bufumu bwanji bwamwiulu. (Loma 8:14-17) Bakekala bamfumu nebañanga, kabiji nabo bakekalamo nalubaji mukukuula bantu kumalwa nemakatazho otubena kupitamo. (Lumwekesho 5:10) Kyakine, “bilengwa byonsetu bibena kubinza ne kumvwa misongo pamotu ne buji lelo.” Katatakatu bano baana ba Lesa basalwa bakalondele Yesu Kilishitu mumingilo yanji, apa bino bantu balukokelo bonse ‘bakapokololwe ku buzha bwa bubole, bakekale nabwana bwa bene bwa lukumo bwa baana ba Lesa’ jikwabo.—Loma 8:18-22.
“Momuji Bukuzhi”
Buno bukunzhi bwamweka namambo alusa lwa Lesa lukatampe loatemwa bantu banji boakakuula nankuulo yakwa Yesu Kilishitu. Paulo wanembele’mba: ‘Mwi aye [Yesu Kilishitu] mo muji bukuzhi bwetu bwa mu mashi anji, lo lulekelo lwa mizhilulwila yetu, monka mwayila bunonshi bwa bupe bwanji.’ —Efisesa 1:7.
Yesu Kilishitu yemwine ukengila mwingilo mukatampe mukufikizha nkebelo ya Lesa. (Bahebelu 2:10) Nkuulo yanji yoyalengela Yehoba kwisalulwilamo aye mwine baana bamo bakwa Adama amba bakekale mukisemi kyanji kyamwiulu, nekukuula bantu bonse kubundengamambo bwabo bwaletele Adama, kwakubula kuzhilulula mizhilo nemafunde Anji. (Mateo 20:28; 1 Timoti 2:6) Yehoba wauba bintu mujishinda jamwesha bololoke monka mwayila bunchibamambo bwanji bwaoloka.—Loma 3:22-26.
“Kyafyamika kya ku Muchima” wa Lesa
Papichile myaka yavula bingi kuba’mba Lesa asolole byoakafikizha nkebelo yanji panopantanda. Kufika mukitota-myaka kitanshi C.E., ‘wasolwele [ku bena Kilishitu] akya kyafyamika kya ku muchima wanji.’ (Efisesa 1:9) Paulo nebakwabo bena Kilishitu bashingwa batatwile kumvwisha mwingilo mukatampe Yesu Kilishitu yeapewa mukufikizha nkebelo ya Lesa. Kabiji batatwile nekuyuka bulongo mwingilo wabo wiikajila wakwikala banswanyi pamo ne Kilishitu mu Bufumu bwanji bwamwiulu. (Efisesa 3:5, 6, 8-11) Ee kine, Bufumu buji mubukalama bwa Yesu Kilishitu nebakwabo mobalamina bo bufumu boakengijisha Lesa kuleta mutende, kechi mwiulu monkatune, bino nepanopantanda. (Mateo 6:9, 10) Mubuno bufumu Yehoba momoakabwezhezha ino ntanda byonka byoyajinga muntendekelo.—Isaya 45:18; 65:21-23; Byubilo 3:21.
Kimye kyanji kyatongolwa kyakupwishishamo lumanamo nebunchibamambo bonse bubiwa bwabula koloka kikiji kulutwe. Pano bino watendekele mwingilo wakukonkanya bantu pa Pentekosta mu 33 C.E. Muñanyi jishinda? Watatwile kukonkanya pamo ‘bya mwiulu,’ aba bakekala mubukalama pamo ne Kilishitu mwiulu. Ne bena Kilishitu bamu Efisesa bajingapo pabano. (Efisesa 2:4-7) Mumoba etu alelo, Yehoba ubena kukonkanya ‘bya panopantanda.’ (Efisesa 1:10) Ubena kubuula bantu bonse kupichila mumwingilo wabusapwishi ubena kwingijiwa panopantanda ponse mambo awama a Bufumu bwanji buji mubukalama bwakwa Yesu Kilishitu. Aba babena kumvwina ano mambo babena kukonkanyiwa mumpunzha yalamwa bulongo kabiji yazhikijilwa namupashi. (Yoano 10:16) Katatakatu mupaladisa yatoka to, bakeyowa bwana bwabene bwakukuulwa ku bunchibamambo bwabula koloka nemalwa obabena kupitamo.—2 Petelo 3:13; Lumwekesho 11:18.
“Bipamo bikwasha bantu” bikwasha bingi bantu bayanda pabaya. (The State of the World’s Children 2000) Pano bino, bukwasho bukatampe bukamweka kimye Yesu Kilishitu nebakwabo boaji nabo mubukalama bwa Bufumu bwamwiulu kyobakatwelamo muuno mukwekele. Bakafumyapo bantu bonse baleta malwañano nebubi bonse bwitukabisha. Kabiji bakapwishatu pelu makatazho abantu onse.—Lumwekesho 21:1-4.
[Bipikichala pa peja 4]
Bukwasho bwakukwasha bantu kechi bwapwisha makatazho abantune
[Kipikichala pa peja 6]
Nkuulo yakitapisho kyakwa Kilishitu yakuula bantu kubundengamambo bwaletele Adama
[Kipikichala pa peja 7]
Mwakonsha kuzhikijilwa nekubukwa kumupashi muano moba
[Kipikichala pa peja 7]
Katatakatu Bufumu bwa Bumesiasa buketukuule kikupu kumakatazho