Londelainga Byaamba Binembelo Pa Mambo A Mashinda Mwa Kubukilwa

‘Ukamutemwa Nkambo Lesa wobe . . . na maana obe onse, ne na bulume bobe bonse.’—MAKO 12:30.

1. Lesa wakebele bantu amba bekalenga byepi?

YEHOBA LESA kechi walengele bantu kuba’mba bakabelenga ne kufwa ne. Ba Adama ne Evwa bebabikile mu bujimi bwa Edena kuba’mba ‘bengilenga monka ne kwibulama,’ kechi kwikalamotu myaka 70 nangwa 80 ne, bino myaka ne myaka. (Nte. 2:8, 15; Sala. 90:10) Umvwe bano bamulume ne mukazhi batanshi batwajijile kwikala bakishinka kwi Yehoba ne kumumwesha butemwe kupichila mu kunekenena bumfumu bwanji, inge kechi bayukile bikola, bukote ne lufu ne.

2, 3. (a) Bukote bwalumbululwa byepi mu buku wa Musapwishi? (b) Ñanyi ulengela lufu lwaishileko na mambo a bubi bwa kwa Adama, kabiji bukafumishiwapo byepi?

² Musapwishi kitango 12, walumbulula bingi bulongo “moba atama” eya na mambo a bukote bwa bantu bambulwakoloka. (Tangai Musapwishi 12:1-7.) Mvwi beyesakanya ku kusapuka kwa “kichi kya amonde.” Maulu, beesakanya ku “babilobo” batendeka kubandama ne kutelengela pa kwenda. Banabakazhi baya na kutala mu bipenze pa kuba’mba bamone kyeya bino bamonakotu kinzhimwenzhimwe, ke kimwesho kya kushishipela meso. Byo kiji kuba’mba meno amo afwamo mu kanwa, ko kuba’mba “[banabakazhi] ba kupela kajo bekileka mambo bakepa.”

³ Lesa kechi walengele bantu amba bakankalwenga kwenda, kubula kumona bulongo ne kwikala na bikene ne. Lufu lwaishile na mambo a bubi bwa kwa Adama, ke “mingilo ya Diabola” ayo Mwana Lesa yo ‘akonauna’ kupichila mu Bufumu bwanji bwa Bumesiasa. Mutumwa Yoano wanembele’mba: “Onka ano mambo o bamumwesheshe Mwana Lesa, amba, onaune mingilo ya Diabola.”—1 Yoa. 3:8.

Kijitu Bulongo Kulangulukapo pa Butuntulu Bwetu bwa Mubiji

4. Mambo ka bakalume ba Yehoba o balangulukilapo bulongo pa mambo a butuntulu bwabo bwa mubiji, pano bino ki ka kyo balabijila?

⁴ Pa kino kimye bakalume bamo ba Yehoba babena kupita mu makatazho a kubelabela ne bukote afikila bantu bonse bambulwakoloka. Kulangulukapo bulongo pa mambo a butuntulu bwetu bwa mubiji mu bimye bya uno mutundu kujitu bulongo kabiji kwafwainwa bingi. Nanchi kechi tukeba kwingijila Yehoba na ‘bulume bwetu bonse’ nenyi? (Mako 12:30) Nangwa kya kuba tukeba kutwajijila kwikala na butuntulu bwawama, twafwainwa kuyuka pa kupelela ne kuyuka kuba’mba, twakonsha kubatu bintu bicheche bya kukepeshako makatazho a mu bukote nangwa kwivimbila ku bikola.

5. Twakonsha kufunjilako ka ku bakalume ba Lesa bakishinka ku bikola byo bapichilengamo?

⁵ Bakalume ba Yehoba bavula bakishinka babelabelanga bingi. Epafolodita wajinga umo wa bakalume ba Yehoba babelanga. (Fili. 2:25-27) Mulunda wa kishinka wa kwa Paulo aye Timoti wabelabelanga munda, kino kyalengejile Paulo kumukwasha’mba ‘atomengapo tubinyu tucheche.’ (1 Timo. 5:23) Paulo aye mwine wapichilenga mu lukatazho lo atongwele’mba “mwiba mu mubiji,” kampe lwajinga lwa meso nangwatu kikola kikwabo kya mu mubiji kyabujile muchi wa kwikibuka pa kyokya kimye. (2 Ko. 12:7; Nga. 4:15; 6:11) Pa mambo a “mwiba mu mubiji,” Paulo wasashijile bingi Yehoba na muchima yense. (Tangai 2 Kolinda 12:8-10.) Lesa kechi waingijishe jishinda ja kukumya kubukilamo Paulo ku “mwiba mu mubiji” ne. Wamupeletu bulume bwa kuchinchika. Mu jino jishinda, bulume bwa Yehoba bwamwekejile mu kunekena kwa kwa Paulo. Nanchi kino kya kumwenako kijipo na lufunjisho kwi atweba nyi?

Kange Mukizhemo Kususuta pa Mambo a Kukeba Mashinda a Kubukilwamo Ne

6, 7. Mambo ka o twafwainwa kubula kukizhamo kususuta na kukeba mashinda a kubukilwamo?

⁶ Byonka byo mwayukila kala jimo, Bakamonyi ba kwa Yehoba baswa bukwasho ne mashinda amo a kubukilwamo. Mu Loleni! javula munembwa bibaba byamba pa butuntulu bwa mubiji. Nangwa kya kuba kechi tutundaika bantu kwingijisha jishinda jimo ja kubukilwamo ne, tusanta bingi pa bukwasho ne lukwatankano lwa badokotala. Bino twayukishatu kuba’mba, pa kino kimye kechi kyakonsheka kwikala na butuntulu bwa mubiji bwalumbuluka ne. Onkao mambo, kyanema bingi kubula kukizhamo kususuta na kukeba mashinda a kubukilwamo nangwa kutwajijila kwikala na bijikila. Twafwainwa kupusanako na bantu babula “luketekelo,” balanguluka’mba buno bwikalo bo bonka bujiko, kabiji basalapo mashinda a kubukilwamo pa kuba’mba kikola kyabo kibukiwe. (Efi. 2:2, 12) Twibikako bingi kubula kusankilapo jishuko jetu jo tuji najo ja kwitabilwa kwi Yehoba na mambotu a kuba’mba tuvimbile bumi bwetu bwa lonka luno, mambo twayukishatu kuba’mba umvwe twatwajijila kwikala bakishinka kwi Lesa, ‘tukakwachisha ku bumi, bonkabwa bwa kine kine,’ bumi bwa myaka ne myaka mu ntanda ipya yo alaya.—1 Timo. 6:12, 19; 2 Pe. 3:13.

⁷ Kuji kintu kikwabo kitukwasha kubula kukizhamo kususuta pa mambo a butuntulu bwetu bwa mubiji. Umvwe twakizhamo kususuta pa mambo a butuntulu bwetu bwa mubiji, twakonsha kutendeka kwita muchima atwe bene bunke bwetu. Mutumwa Paulo wajimwineko pa mambo a kino kizumba byo akambizhe bena Filipai amba: “Bonse pa muntu pa muntu, kechi muteshe muchima ku bintu byenu byonka ine, kana ne ku bya bakwenu pamo.” (Fili. 2:4) Kyawama bingi kusala jishinda jafwainwa ja kwivimbilamo atweba bene, bino kuta muchima kya kine ko tumwesha balongo betu ne boba bo tusapwila “ano mambo awama a bufumu,” kuketukwasha kubula kukizhamo kususuta na kukeba bintu bya kyetu kyetu bya kuvimbila bumi bwetu.—Mat. 24:14.

8. Kukizhamo kulanguluka pa butuntulu bwetu bwa mubiji kwakonsha kwitulengela kutendeka kuba ka?

⁸ Kutesha muchima ku butuntulu bwa mubiji kwakonsha kulengela mwina Kilishitu kutendeka kusula bintu bya Bufumu. Kabiji kususuta na kukeba mashinda mwa kubukilwa, kwakonsha kwitulengela kutendeka kukanjikizha bakwetu kulondela kajo kafwainwa kujiwa, mashinda a kubukilwamo ne michitu ikwabo. Pa mambo a kino, akilangulukai pa jifunde jaambiwa mu byambo bya kwa Paulo bya kuba’mba: “Mwitabe bintu byawamisha; ne kwikala ba kine ne ba kubulwa mambo kufika ne ku juba ja kwa Kilishitu.”—Fili. 1:10.

Kintu ka Kyakilamo Kunema?

9. Kintu ka kimo kyakilapo kunema kyo twafwainwa kuteshako muchima, kabiji mambo ka?

⁹ Umvwe twayukisha bintu byakilamo kunema, tukebikishangako bingi kwingila na mukoyo mu mwingilo wa kukwasha bantu kwikala na bulunda bwawama na Lesa. Uno mwingilo wingijiwa kupichila mu kusapwila ne kufunjisha Mambo a Lesa. Uleta mfweto kwi atweba ne ku bantu bo tufunjisha. (Mana. 17:22; 1 Timo. 4:15, 16) Mu magazini a Kyamba kya Usopa ne Loleni! pa kimye ne kimye mwikala mitwe yaamba pa balongo ne banyenga betu baji na bikola bibula kupwa. Ano mashimikila kimo kimye alumbulula bano balongo betu byo bayuka mwa kubila na makatazho abo nangwa byo balubako kupichila mu kukwasha bantu kuyuka Yehoba ne milaye yanji yawama.a

10. Mambo ka o twafwainwa kulangulukishapo bulongo pa muchi ne mashinda a kubukilwamo?

¹⁰ Mwina Kilishitu yense inge ubena kubela, wafwainwa ‘kwisendela kisendwa kyanji’ pa kusala jishinda ja kubukilwamo. (Nga. 6:5) Pano bino, twafwainwa kuyuka’mba jishinda jo twasala ja kubukilwamo janema bingi kwi Yehoba. Byonkatu kunemeka mafunde a mu Baibolo byo kwitulengela ‘kuzhila mashi,’ byonkabyo ne mushingi wa kunemeka Mambo a Lesa wafwainwa kwitulengela kuchinuzhuka mashinda a kubukilwamo abula kukwatankana na mafunde a mu Baibolo nangwa ao akonsha konauna bulunda bwetu na Yehoba. (Byu. 15:20) Michi imo ne mashinda a kubukilwamo epasha bingi na kupopwela mipashi. Yehoba wakaine bena Isalela basatukile ne kusalapo ‘kuba byatama,’ nangwa’mba kupopwela mipashi. Waambile’mba: “Kechi mulete jibiji milambo ya bujimbijimbi ne; byakufutumuna bya mu bipwilo byenu bya pa kutentama kwa ñondo ne bya pa moba a sabado byo bya bunya kwi amiwa; mambo kechi nakonsha kutala bulongo bipwilo byazhila umvwe kasa muba byatama ne.” (Isa. 1:13) Kimye kya bikola, kechi kyo kimye kya kubilamo bintu byakonsha kulengela milombelo yetu kubula kumvwanyika kwi Lesa ne konawinamo bulunda bwetu ne aye ne.—Jila. 3:44.

Kyanema ‘Kwikala Batekanya’

11, 12. ‘Kwikala batekanya’ kwitukwasha byepi kusala bulongo muchi ne mashinda mwa kubukilwa?

¹¹ Umvwe twakolwa, kechi twakonsha kuketekela Yehoba kwitubuka mu jishinda ja kukumya ne, bino twakonsha kumulomba maana a kwitukwasha kusala jishinda jawama kubukilwamo. Twafwainwa kulomba lutangijilo pa kuba’mba tusale jishinda jawama kubukilwamo, kupichila mu kwingijisha mafunde a mu Baibolo ne kulangulukapo bulongo. Umvwe kya kuba kikola kyabaya bingi, kyakonsha kuwama bingi kwipuzhapo bashayuka bapusana pusana, kwesakana na byonka byo kyanembwa mu Byambo bya Mana 15:22, amba: ‘Pa kubula kije, abya byo balangulukila jimo byaluka ke byatu, pakuba umvwe ba kwibabulako maana bavula bilumbuluka bulongo.’ Mutumwa Paulo wakambizhe bakwabo ba mu lwitabilo amba ‘bekale batekanya, ne koloka, ne ba kunemeka Lesa panopantanda.’—Titu. 2:12.

¹² Bantu bavula ano moba baji mu bwikalo bwipasha na bobwa bwa yewa mwanamukazhi wakolelwenga mu moba a kwa Yesu. Mu Mako 5:25, 26, tutangamo amba: “[Kwajinga] mwanamukazhi wa kikola kya kupita mashi kya myaka jikumi na ibiji, kabiji wamwenenga bya malwa byavula ku bañanga bavula, ne kupana wapaine bintu byanji byonse, ne kumona biya, nangwa pacheche ne, kepo abwelesha ne mu nyuma.” Yesu wabukile yewa mwanamukazhi ne kumubila lusa. (Mako 5:27-34) Na mambo a kukizhamo kubambisha muchima mu kukebesha kubukwa, kwalengela bena Kilishitu bamo kwesekwa kusala muchi nangwa mashinda a kubukilwamo ao alala mafunde a mpopwelo ya kine.

13, 14. (a) Satana wakonsha kwingijisha byepi mashinda o twasala kubukilwamo konauna bulumbuluke bwetu? (b) Mambo ka o twafwainwa kuchinuzhukila bintu byonse byavwangamo buñanga bwa lubuko?

¹³ Satana wingijisha mashinda onse kuba’mba etufumye ku mpopwelo ya kine. Byonkatu byo engijisha bulalelale ne bintu bya ku mubiji kulengela bamo kwituntula, byo byo eseka ne konauna bulumbuluke bwa bantu kupichila mu mashinda abula kufwainwa a kubukilwamo aji nobe buñanga bwa lubuko ne kupopwela mipashi. Tulomba Yehoba kwitupokolola “kwi yewa mubi” ne “ku bubi bonse.” Onkao mambo, kechi twafwainwa kuleka Satana kwitutangijila kupichila mu kupwanañana na kyonse kyavwangamo kupopwela mipashi nangwa buñanga bwa lubuko ne.—Mat. 6:13; Titu. 2:14.

¹⁴ Yehoba wakanyishe bena Isalela kubula kuba bya buñanga ne bulozhi. (Mpitu. 18:10-12) Mutumwa Paulo wanemba “kupopwela bankishi” pa mutanchi wa “mingilo ya buntunshi.” (Nga. 5:19, 20) Kabiji “bañanga ba lubuko” kechi bakekalamo mu ntanda ipya ya Yehoba ne. (Lum. 21:8) Ee kine, byonse byavwangamo kupopwela bankishi, byo bya bunya kwi Yehoba.

‘Kukokamuchima Kwenu Kuyukanyike ku Bantu Bonse’

15, 16. Mambo ka o tukebela kwikala na maana pa kusala muchi ne mashinda mwa kubukilwa, kabiji jibumba jitangijila ja mu myaka kitota kitanshi japaine jifunde ka jawama?

¹⁵ Pa mambo a byo twisambapo kala, umvwe ke tuzhinauke muchi nangwa jishinda ja kubukilwamo, twakonsha kukana jojo jishinda. Inge twakankalwa kumvwisha bulongo jishinda ja kubukilwamo kechi kyo kilumbulula’mba ajo jishinda javwangamo kupopwela mipashi ne. Kulondela byaamba Binembelo pa mambo a kubukwa bulongo kukebewa maana a Lesa, kabiji kikebewa atweba kwikala na milangwe ya kwitukwasha kufuukula bulongo bintu. Mu Byambo bya Mana kitango 3, tutanamo kuno kufundañana: ‘Ketekela mwi Yehoba na muchima wobe yense, ne kuta muchima ku milangwe yobe obe mwine ne. Umuvulukenga konse konse ko uya ne aye ukakolwela mashinda obe. . . . ulame maana alumbuluka ne a kupima bintu, pa kuba byobyo akapana bumi ku muchima wobe.’—Mana. 3:5, 6, 21, 22.

¹⁶ Kimye kyo tubena kutwajijila kwikala bakosa, twafwainwa kujimuka ne kumona’mba kechi twasankilapo bibusa bya Lesa kimye kyo tubena kupita mu bikola nangwa kimye kyo tubena kuyandakana na bukote ne. Byonka byo tuba mu bintu bikwabo, kimye kyo tubena kubukwa, twafwainwa ‘kuleka kukokamuchima kwetu kuyukanyike ku bantu bonse’ kupichila mu kwikajila mwayila mafunde a mu Baibolo. (Fili. 4:5) Mu nkalata yanema yo batumijile bena Kilishitu batanshi, jibumba jitangijila ja mu myaka kitota kitanshi jibakambizhe kufumako ku kupopwela bankishi, kuzhila mashi ne bulalelale. Mu ino nkalata mwanembelwe ne uno mulaye wa kuba’mba: “Umvwe mukazhile bino, mukoba bulongo.” (Byu. 15:28, 29) Mu ñanyi jishinda?

Kwilama Bulongo Saka Tulanguluka ne pa Butuntulu bwa Mubiji Bwalumbuluka

17. Twamwenamo byepi ku mubiji na mambo a kulondela mafunde a mu Baibolo?

¹⁷ Atweba bonse twakonsha kuba bulongo kwishikisha’mba, ‘Abya mvulukapo bintu byo namwenamo na mambo a kulondela bulongo mafunde a mu Baibolo aamba pa mashi ne pa bulalelale nyi?’ Akilangulukaipo ne pa bibusa byo twaubilwa na mambo a kwibikako kwetu kwa ‘kwitokesha atweba bene ku bubipisho bonse bwa mubiji ne bwa muchima.’ (2 Ko. 7:1) Kupichila mu kulondela mizhilo ya mu Baibolo yaamba pa kwikala ba butooto, twizhikijila ku bikola byavula. Twikala bingi bulongo pa kwamukako ku bubipisho bonse bwa ku mupashi ne bwa ku mubiji bwiya kupichila mu kwingijisha fwanka ne bizhima. Akilangulukai ne pa butuntulu bwa mubiji bo twikala nabo umvwe ke tuje ne kutoma bulongo. (Tangai Byambo bya Mana 23:20; Titusa 2:2, 3.) Nangwa kya kuba kukokoloka ne kukosesha mubiji nako kuwamishako butuntulu bwetu bwa mubiji, kikatakata twaikala na butuntulu bwa ku mubiji ne ku mupashi mambo a kulondela mikambizho ya mu Binembelo.

18. Kintu ka kyo twafwainwa kuteshako muchima, kabiji ñanyi bungauzhi pa mambo a butuntulu bwa mubiji bo tubena kupembelela kufikizhiwa?

¹⁸ Kyakila pa byonse, twafwainwa kuteshako bingi muchima ku butuntulu bwetu bwa ku mupashi ne kukosesha bulunda bwetu bwanema na Shetu wa mwiulu, Mwine mwina “bumi buno, ne wa abwa bukeya” mu ntanda yanji ipya yo etulaya. (1 Timo. 4:8; Sala. 36:9) Mu ntanda ipya ya Lesa, bantu bakabukwa pakatampe ku mupashi ne ku mubiji kupichila mu kulekelwa kwa mambo mu kitapisho kya bukuzhi bwa kwa Yesu. Mukooko wa Lesa aye Yesu Kilishitu uketutangijila ku “masulo atupauka a mema a bumi,” kabiji Lesa “ukashimuna mipolo yonse” ku meso etu. (Lum. 7:14-17; 22:1, 2) Kabiji tukamona kufikizhiwa kwa buno bungauzhi bwa lusekelo bwa kuba’mba: “Kafwako nangwa umo wikala mu yewa muzhi ukamba’mba: Nakolwa, ne.”—Isa. 33:24.

19. Byo tubena kuvimbila butuntulu bwetu bwa mubiji, mulaye ka ye twaketekela?

¹⁹ Twasumininwa na muchima wetu yense kuba’mba kupokololwa kwetu kujitu pepi, kabiji tubena kupembelela juba Yehoba jo akapwisha kubela ne lufu. Pa kino kimye, twayuka’mba Shetu wa butemwe uketukwasha kushinda lukatazho lonse lwa kubela, mambo aye ‘wituta muchima.’ (1 Pe. 5:7) Onkao mambo, twayai atweba bonse tuvimbilenga butuntulu bwetu bwa mubiji, kupichila mu kulondela kimye kyonse mikambizho yawama iji mu Mambo a Lesa anembeshiwa na mupashi wazhila!

[Tubyambo twa mushi]

Kupitulukamo

• Ñanyi ulengela misongo, kabiji ñanyi uketwamunako ku bintu byatama bileta bubi?

• Nangwa kya kuba kijitu bulongo kulangulukapo pa butuntulu bwetu bwa mubiji, bi ka byo twafwainwa kuchinuzhuka?

• Mambo ka nsajilo yetu ya jishinda ja kubukilwamo kyo yanemena kwi Yehoba?

• Pa mambo a butuntulu bwetu bwa mubiji, twakonsha kumwenamo byepi mu kulondela mafunde a mu Baibolo?

[Kipikichala pa peja 23]

Bantu kechi balengelwe’mba bakabelenga ne kukota ne

[Kipikichala pa peja 25]

Nangwa kya kuba babelabela, bantu ba Yehoba batana lusekelo mu mwingilo