-
Kintu Kileta Bulanda BukatampeLabainga!—2018 | No. 3
-
-
BYAKONSHA KUKWASHA BANTU BAJI NA BULANDA
Kintu Kileta Bulanda Bukatampe
Ba Kostas baambile’mba: “Amiwa ne ba Sophiaa twaikele mu masongola myaka 39, kufikatu ne kimye kyo bafwile na mambo a kukolwa pa myaka yavula. Balunda nami bankwashishe bingi kabiji napayankene na mingilo yavula. Bino mwaka wapwiletu saka ñumvwa nobe nji na kilonda ku muchima. Kimye kimo naumvwanga bingi bulanda kya kuba kechi nayukanga ne bya kuba ne. Ne lunotu, bimye bimo ñumvwa bingi bulanda nangwa kya kuba papita myaka isatu kufuma po bafwijile.”
Nanchi mwafwishapo kala mutemwe wenu nyi? Umvwe ibyo, ko kuba’mba ne anweba mwaswa byaambile ba Kostas. Kafwako kintu kileta bulanda bukatampe nobe kufwisha mwina kwenu, mulongo wenu nangwa mulunda nenu ne. Bashayuka bafunda pa byumvwa bantu baji na bulanda baswa kino kishinka. Pepala wa byambo wa The American Journal of Psychiatry waamba’mba: “Lufu luleta bulanda bukatampe mambo bavula balanguluka’mba kechi bakamonapo jikwabo mutemwe wabo wafwa ne.” Bantu baji na buno bulanda beipuzha’mba: ‘Ñanyi kimye kikapwa buno bulanda? Nanchi nkekalapo na lusekelo jikwabo nyi? Kwepi ko nakonsha kutaana lutekenesho?’
Uno Labainga! wakumbula ano mepuzho. Mutwe walondelapo waamba pa bulanda bwikala na bantu inge bafwisha mutemwe wabo. Mitwe ikwabo isa kulumbulula bintu byakonsha kwimukwasha kukepeshako bulanda.
Twaketekela’mba ino mitwe isa kwimutekenesha bingi ne kulumbulula bintu byakonsha kwimukwasha kukepeshako bulanda.
a Mazhina amo mu uno mutwe apimpulwa.
-
-
Byo Mwafwainwa KuyukaLabainga!—2018 | No. 3
-
-
BYAKONSHA KUKWASHA BANTU BAJI NA BULANDA
Byo Mwafwainwa Kuyuka
Bashayuka bamba’mba kujitu jishinda jimo bantu bonse jo bamwesheshamo bulanda. Bino kishinka ke kya kuba’mba bantu bamwesha bulanda mu mashinda apusana pusana. Nanchi luno lupusano lulumbulula’mba bantu bamo kechi bomvwa bulanda bukatampe nenyi? Ine. Kujila kwitukwasha kuchinchika inge mutemwe wetu wafwa, bino bulanda bumwekela mu mashinda avula, kechi mu jishindatu jimo ne. Javula kiyilatu na bisho biji ku mpunzha kwikala muntu, muntu mwine byo aji, bintu byo apitamo, ne jishinda jafwijilemo mutemwe wanji.
ÑANYI KIMYE KIKAPWA BUNO BULANDA?
Bantu inge bafwisha mutemwe wabo, javula kechi bayuka bya kuba ne. Bino kuji bintu bimo bipitamo bantu bonse inge baji bingi na bulanda. Akimonai bino byalondelapo:
Kumvwa ku muchima kukola. Bantu inge bafwisha mutemwe wabo, bajila, batonga mutemwe wabo kabiji bekala bingi na binyenge. Kino kikilamo bingi inge bavuluka mutemwe wabo nangwa inge bamulota. Javula inge muntu bamubuula’mba mutemwe wanji wafwa, kechi ufikenatu kuswa amba kya kine ne. Ba Tiina bavuluka byo baubile kimye kyafwile bamwatawabo ba Timo kwa kubula kuketekela. Baambile’mba: “Patanshi nakankamenetu kabiji nakankelwe ne kujila. Kyankatezhe bingi kya kuba bimye bimo nakankelwenga ne kupema bulongo. Kechi naswile’mba bamwatawami bafwa ne.”
Bavula bomvwa bukaji, kupopomenwa, ne kwizhachisha. Ba Ivan baambile’mba: “Kimye mwanetu wamulume aye Eric kyo afwile saka aji na myaka 24, amiwa ne bena kwami ba Yolanda twaumvwine bingi bukaji. Twakuminye mambo mu bwikalo bwetu bonse tukyangye kubapo bukaji ne. Kabiji twizhachishenga bingi, ne kulanguluka’mba kampe kuji byo twakonsheshe kuba pa kuba’mba mwanetu abule kufwa.” Ba Alejandro nabo bezhachishe bingi kimye kyafwile bakazhi babo na mambo a kukolwa pa kimye kyabaya. Bashimikizha’mba: “Patanshi nalangulukile’mba Lesa ye walengela bino bintu kummwekela mambo nalenga mambo kwi aye. Kepo natendekele kumvwa bibi pa kupamo Lesa mambo pa byammwekejile.” Ba Kostas, bo twaambapo mu mutwe wafumako, baambile’mba: “Bimye bimo napangamo ba Sophia mambo, ne kwiipuzha’mba mambo ka o bafwila. Bino nelangulushanga pa kwikala na ino milanguluko, mambo kechi bene befuukwijile’mba bafwe ne.”
Kwikala na milanguluko yavula. Bimye bimo muntu uji na bulanda wikala bingi na milanguluko. Kabiji kimo kimye muntu wafwisha mutemwe wanji wakonsha kufwanyikizha nobe ubena kumona mutemwe wanji, kumvwa jiwi janji nangwa nobe waikala nanji pepi. Wakonsha ne kukankalwa kuta muchima pa byo abena kuba ne kwikala bingi na kavulamya. Ba Tiina baambile’mba: “Bimye bimo nesambanga na bakwetu, bino milanguluko yami saka ijitu kungi. Nalangulukanga bingi pa lufu lwa ba Timo nangwatu inge mbena kwisamba na bakwetu. Nazhingilanga mambo bimye bimo nakankalwanga kuta muchima pa bintu byo naubanga.”
Kukeba kwikalatu bunke. Muntu uji na bulanda javula kechi ukeba kwikala paji bantu bavula ne. Ba Kostas baambile’mba: “Kechi naumvwanga bulongo kutanwa pamo na bantu baji mu masongola ne. Nangwatu inge nji na bantu babula kusongola, napotu naumvwanga bibi.” Bakazhi ba ba Ivan abo ba Yolanda nabo bashimikizha bibamwekejile amba: “Kitukatazhanga bingi kwikala na bantu ne kumvwa byo babena kwijizhañanya pa makatazho abo acheche kwesakana na lukatazho lwetu. Kabiji twaumvwanga bibi inge bakwetu kebetubuule bintu byawama bibena kuba baana babo. Twibikangako kusanchila bano bansemi, pano bino kitukatazhanga kuteleka ku byo baambanga. Amiwa ne bamwata bami twayukile’mba twafwainwa kutwajijila kuchinchika, bino kechi kyapelele ne.”
Kukolwakolwa. Bavula inge bafwisha mutemwe wabo bakankalwa kuja nangwa kulaala, kabiji banyana bingi. Ba Aaron bavuluka byamwekele kimye kyafwile bashabo. Baambile’mba: “Nakankalwanga kulaala. Moba avula nabuukanga pakachi ka bufuku na kulanguluka pa lufu lwa batata.”
Ba Alejandro nabo bavuluka kuba’mba batendekele kukolwakolwa. Baambile’mba: “Nayanga ku kipatela bimye byavula na kumpima ku badokotala, bino kechi bantanangapo na kikola ne. Kyamweka bulanda ne binyenge byo byandengelanga kukolwakolwa.” Byo papichile moba, binyenge byabo byapwile. Pano bino, ba Alejandro baubiletu bulongo kuya ku kipatela na kumona badokotala, mambo kimye kimo bulanda bwakonsha kukookesha mubiji ne kulengela muntu kukolwa, nangwa kulengela kikola kicheche kubaya.
Kukankalwa kwingila mingilo yanema. Ba Ivan bashimikizhe’mba: “Mwanetu Eric byo afwile, twaikele na mutembo wa kubuula balongo betu, balunda, ne bantutu bakwabo nabiji bakulumpe banji ku nkito, ne bo asonkelangako nzubo. Kabiji kwajinga ne mapepala avula o twafwainwe kusaina mwayila mizhilo ya kafulumende inge muntu wafwa. Twajinga ne na mwingilo wa kulonga bipe byanji byonse. Ino mingilo yonse yakebewenga kutako muchima, bino twaingijilenga saka twakooka kabiji saka tuji bingi na bulanda.”
Bakwabo bekala na mutembo wa kushala na kwingila mingilo yaingilanga mutemwe wabo wafwa. Kino kyo kyamwekejile ba Tiina. Bashimikizhe’mba: “Bamwatawami ba Timo bo batwalanga mali etu ku banki ne kutala pa mingilotu ikwabo. Byo bafwile, yami nashajile na kwingila ino mingilo yonse ne mingilotu ikwabo, kabiji ino mingilo yankokeshanga bingi. Naakaminwe’mba kechi nkeikonsha ne.”
Ano makatazho o twatongola akonsha kwimulengela kulanguluka’mba kyakatazha bingi kuchinchika inge mutemwe wenu wafwa. Ibyo kuba’mba muchima ukola bingi inge mutemwe wetu wafwa, bino kyakonsha kwimukwasha bingi inge mwayukila jimo bulanda bupitamo bantu inge bafwisha mutemwe wabo. Vulukai kuba’mba kechi bantu bonse bajila ne kupita mu byonse byo twatongola peulupo inge baji na bulanda ne. Kabiji kumvwa bingi bulanda kechi kwatama ne mambo kafwako muntu ubula kumvwa bulanda inge wafwisha mutemwe wanji ne.
NANCHI NKEKALAPO NA LUSEKELO JIKWABO NYI?
Byo mwafwainwa kuyuka: Bulanda nangwa bubaye byepi, pa kupitapo kimye bupwa. Kino kechi kilumbulula’mba muntu walubako ku mutemwe wanji wafwa ne. Bino kilumbulula’mba bulanda bwanji butendeka kukepa pachepache monka mu kuya kwa kimye. Mu kuya kwa moba, wakonsha kumvwa bulanda pa kimye kimo inge wavuluka mutemwe wanji, kikatakata inge juba jo besongwele jafika. Bino mu kuya kwa kimye, bavula bakosatu bulongo ne kutwajijila kwingila mingilo yabo kwa kubula kumvwa bulanda bukatampe. Bavula boba bino na bukwasho bwa balongo babo ne balunda nabo, ne abo bene kwibikako kuchinchika.
Ñanyi kimye kikapwa buno bulanda? Bantu bamo baleka kumvwa bulanda inge papitatu bañondo bacheche. Bakwabo papita mwaka umo nangwa ibiji pa kuba’mba bakasuluke ne kumvwako bulongo. Bino bakwabo papita kimye kyabaya bingi.a Ba Alejandro baambile’mba: “Natwajijile kumvwa bulanda pa myaka isatu.”
Mwafwainwa kutekenya. Kange mwikanjikizhe kukepesha bulanda bwenu ponkapotu ne, bino twajijilai kwibikako pachepache saka mwayuka’mba bulanda bwenu bukapwa. Pano ñanyi bintu byo mwakonsha kuba pa kuba’mba mukepesheko bulanda bo mubena kumvwa luno ne pa kuba’mba bulanda bwenu bukabule kutwajijla pa kimye kyabaya?
Kafwako muntu ubula kumvwa bulanda inge wafwisha mutemwe wanji ne
a Bantu bamo bomvwa bingi bulanda kya kuba bapopomenwa ne kukolwa na mambo a kukizhamo kwikala na bulanda. Bantu baji na luno lukatazho bafwainwa kuya ku kipatela na kumona badokotala.
-
-
Bya Kuba Inge Muji na Bulanda—Byo Mwakonsha KubaLabainga!—2018 | No. 3
-
-
BYAKONSHA KUKWASHA BANTU BAJI NA BULANDA
Bya Kuba Inge Muji Na Bulanda Byo Mwakonsha Kuba
Inge mwatanga mu mabuku avula aamba pa bya kuba na bulanda, mwakonsha kutaana bishinka byavula bingi, bimo byakonsha kwimukwasha, bikwabo ne. Bishinka byakonsha kupusana pusana, mambo bantu bamwesha bulanda mu mashinda apusana pusana. Mashinda akonsha kukwasha muntu umo kechi akonsha kukwasha muntu mukwabo ne.
Nangwa byonkabyo, kuji mashinda amo akwasha bantu bavula. Kabiji bashayuka bakwasha bantu baji na bulanda bengijisha ano mashinda. Ano mashinda amweshatu bukine bwa mafunde aji mu Baibolo anembelwe kala kene.
1: SWAI BUKWASHO BWIMUPA BALONGO NE BALUNDA NENU
Bashayuka bamba’mba jino jo jishinda janema jikwasha bantu baji na bulanda. Bino, kimye kimo mwakonsha kukebatu kwikala kwa bunke. Mwakonsha ne kumvwina bukaji bantu babena kwimukwasha. Kechi kyatama kumvwa bino ne.
Kange mulanguluke’mba kimye kyonse mwafwainwa kwikala na ba kwimutekenesha ne. Nangwa byonkabyo, kechi mwafwainwa kwipaatula ne kwikalangatu bunke ne. Mambo bano bantu bo bafwainwa kwimukwasha kulutwe na lwendo. Mwafwainwa kubuula bantu bintu byo mubena kukeba ne byo mubena kubula kukeba.
Kwesakana na bulanda bo muji nabo, ikalaingapo na kimye kya kwisamba na bakwenu ne kya kwikalatu bunke.
JIFUNDE: “Bantu babiji bawama kukila uji bunke . . . Inge umo wapona, mukwabo ukamwimanyapo.”—Musapwishi 4:9, 10.
2 Jainga Kajo Kafwainwa Ne Kubako Bintu Bikosesha Mubiji
Kuja kajo kafwainwa kukemukwasha inge muji na bijikila ne bulanda. Jainga bipangwa byapusana pusana, bishu ne nyama yabula mafuta.
Tomainga mema.
Inge kibena kwimukatazha kuja, mwakonsha kwikanjikizha kujapo twa kuja tucheche pa bimye bimo. Kabiji mwakonsha ne kwipuzha badokotala benu pa kuba’mba bemubuleko kajo ko mwafwainwa kujanga.a
Mwakonsha kwikalapo na kimye kya kukaya makayo akosesha mubiji, kuba bino kukepeshako milanguluko yatama. Makayo akosesha mubiji akonsha kwimukwasha kukepeshako binyenge ne kuleka kulanguluka pa muntu wafwa.
JIFUNDE: “Kafwako muntu nangwa umo ushikwa mubiji wanji ne, bino umujiisha ne kumulama bulongo.”—Efisesa 5:29.
3: LALAINGA KIMYE KYABAYA
Kulaala kimye kyabaya kwanema bingi, kikatakata ku boba baji na bulanda, mambo bulanda bupwisha bulume.
Mwafwainwa kuchinuzhuka kutoma kofi ne maalwa, mambo bilengela muntu kukankalwa kulaala.
JIFUNDE: “Kyawama kukokolokako kukila kukizhamo kwingila mingilo ne kupulwilamotu mabuula.”—Musapwishi 4:6.
4: YUKAI BYAKONSHA KWIMUKWASHA
Yukai kuba’mba bantu bamwesha bulanda mu mashinda apusana pusana. Onkao mambo, mwafwainwa kuyuka bintu bimukwasha kupwisha bulanda.
Bavula bataana kuba’mba inge babuulako bakwabo bintu byo babena kupitamo, kibakwasha kukepeshako bulanda. Bino bakwabo kechi babulapo bantu ne. Bashayuka bamo bamba’mba kubuulako muntu bulanda bo tuji nabo kukwasha bingi, bino bakwabo kechi byo byo bamba ne. Inge mukeba kubuulako muntu byo mubena kumvwa pano mwakankalwa pa kutendekela, mwakonsha kwisamba na mulunda nenu ye mwaketekela ne kumubuulako bintu bicheche byo mubena kumvwa.
Bamo bataana kuba’mba kujila kwibakwasha kukepeshako bulanda, bino bachinchika nangwa kya kuba kechi bajila bingi ne.
JIFUNDE: “Muntu uyuka bulanda buji mu muchima wanji.”—Byambo bya Maana 14:10.
5: CHINUZHUKAINGA MASHINDA ATAMA A KUKEPESHESHAMO BULANDA
Bantu bamo inge baji na bulanda bengijisha bizhima nangwa kutoma maalwa pa kuba’mba bakepesheko bulanda. Kuba bino kuletatu makatazho akwabo. Muntu wakonsha kumvwakotu bulongo pa kakimye kacheche, bino bikafumamo kulutwe na lwendo bikatama bingi. Chinuzhukainga mashinda atama a kupesheshamo bulanda.
JIFUNDE: “Twayai twitokeshe ku bubipisho bonse bwa mubiji.”—2 Kolinda 7:1.
6: INGIJISHAINGA BULONGO KIMYE KYENU
Bavula bataana kuba’mba kupayankana na mingilo yapusana pusana kwibakwasha kukepeshako bulanda mambo kechi bekala na kimye kyabaya kya kulangulukatu pa mutemwe wabo wafwa ne.
Kikwabo kyakonsha kwimukwasha ke kulenga balunda, kufunda mingilo ikwabo, ne kwikala na kimye kya bya kisangajimbwe.
Mu kuya kwa kimye, mukamona lupimpu lukatampe. Mukatana kuba’mba pakapitanga moba avula kwa kubula kumvwapo bulanda, kino kimwesha’mba bulanda bubena kuya na kupwa.
JIFUNDE: “Bintu byonse biji na kimye kyabyo, . . . kimye kya kujila ne kimye kya kuseka; kimye kya bulanda ne kimye kya kuzha.”—Musapwishi 3:1, 4.
7: IKALAI NA MUTANCHI WA BYA KUBA
Tendekai kulondela jikwabo mutanchi wenu wa bintu byo mwaubanga pa juba pa juba.
Inge mwaikala na mutanchi wa kimye kya kulaajilapo, kya kwingila, ne kya kuba bintutu bikwabo, kikemukwasha kubula kukizhamo kulanguluka pa byamweka.
Kupayankana na mingilo yapusana pusana kwakonsha kwimukwasha kukepeshako bulanda.
JIFUNDE: “Mu bwikalo bwanji kechi ukamona ne moba anji byo apwa ne, mambo Lesa wa kine wamupa bintu byavula bimulengela kusangalala.”—Musapwishi 5:20.
8: KANGE MUFUUKULENGA BINTU BIKATAMPE SAKA MUKIJI NA BULANDA NE
Bavula bafuukula bintu bikatampe inge bafwisha mulongo nangwa mutemwe wabo belangulusha pa byo bafuukwile.
Kyawama kupembelela papitako kimye saka mukyangye kufuukulapo kuviluka, kutwela nkito ikwabo, nangwa kupana bivwalo ne bipe bimo byasha mutemwe wenu wafwa.
JIFUNDE: “Bintu bifuukula muntu wingila na ngovu bikalumbuluka, pakuba bonse boba bintu na kanswatu bakayanda.”—Byambo bya Maana 21:5.
9: VULUKAINGA MULONGO WENU WAFWA
Bavula bafwisha mulongo nangwa mutemwe wabo bamba’mba kibakwasha bingi inge kebobe bintu bimo bibavululamo mulongo wabo wafwa.
Mwakonsha kulama bipikichala ne tubintu tumo twaingijishanga mutemwe wenu wafwa, nangwa kunemba bintu bimo byo mwaubijile pamo nanji bya kumuvulukilako. Kuba bino kwakonsha kwimutekenesha.
Sungaipo bintu bimo byakonsha kwimuvululamo bintu byawama byo mwaubile na mulongo wenu wafwa.
JIFUNDE: “Vulukai moba a kala.”—Mpitulukilo ya mu Mizhilo 32:7.
10: YAIPO NA KUFWAKASHA
Mwakonsha kuyapo ku mpunzha kwalepa na kufwakasha.
Inge kechi mwakonsha kuya kwalepa ne, mwakonsha kufwakashatu kipi kipi, nangwa kubako bintu bimo byakonsha kwimuletela lusekelo.
Kubakotu bintu bicheche byapusanako na byo muba monse onse kwakonsha kwimukwasha kukasuluka mu milanguluko.
JIFUNDE: “Twayai ku mpunzha kwa bunke bwetu tukakokolokeko pacheche.”—Mako 6:31.
11: KWASHAINGA BAKWENU
Vulukai kuba’mba inge kemukwashe bakwenu, kikemukwasha ne anweba kukepeshako bulanda.
Mwakonsha kutendekelapo kukwasha baji na bulanda na mambo a lufu lwa mutemwe wenu, nabiji balongo benu ne balunda nenu.
Kukwasha ne kutekenesha bakwenu kwakonsha kwimuletela lusekelo jikwabo ne kwimukwasha kuleka kwilangulusha.
JIFUNDE: “Mu kupana mufuma lusekelo lukatampe kukila mu kutambula.”—Byubilo 20:35.
12: YUKAI BINTU BYANEMESHA
Bulanda bwakonsha kulengela muntu kulanguluka pa bintu byanema mu bwikalo.
Langulukaipo jikwabo pa byo mubena kuba mu bwikalo bwenu.
Inge kyakonsheka, mwafwainwa kupimpulako bintu bimo byo mukeba kuba.
JIFUNDE: “Kyawama kuya ku nzubo kuji kijilo kukila kuya ku nzubo kuji majiila, mambo muntu yense ufwa, kabiji aba bakiji bomi bafwainwa kuvulukanga kino.”—Musapwishi 7:2.
Kishinka ke kya kuba’mba bulanda kechi bukapwatu bonse kya kuba mwalubako ne ku mutemwe wenu wafwa ne. Pano bino, bavula bafwishapo kala batemwe babo bataana kuba’mba kulondela bintu byo twaambapo mu uno mutwe kwibakwashishe bingi. Ibyo kuba’mba uno mutwe kechi watongola bintu byonsetu byakonsha kupwisha bulanda ne. Bino inge mwibikako kulondela byo twaambapo, bikemukwasha kukepeshako bulanda.
a Labainga! kechi ubulañana mashinda a kubukilwamo ne.
-
-
Lutekenesho ku boba baji na bulandaLabainga!—2018 | No. 3
-
-
BYAKONSHA KUKWASHA BANTU BAJI NA BULANDA
Baibolo Ukwasha Bantu Baji Na Bulanda
BASHAYUKA BATWAJIJILA KUKEBA KEBA KILENGELA BANTU KWIKALA BINGI NA BULANDA INGE MUTEMWE WABO WAFWA. Kwesakana na mitwe yafumako, mashinda engijisha badokotala pa kukwasha bantu baji na bulanda aswañana bingi na byaamba Baibolo. Mu Baibolo muji bintu bitukwasha kimye kyonse. Kafwako buku wakonsha kutekenesha bantu waesakana na Baibolo ne.
Yukai’mba balongo benu nangwa batemwe benu bafwa kechi babena kuyanda ne
Baibolo pa Musapwishi 9:5 waamba’mba: “Bantu bafwa kafwako kintu nangwa kimo kyo bayuka ne.” Kabiji ‘milanguluko yabo yaonaika.’ (Salamo 146:4) Baibolo waamba’mba bantu bafwa balaala tulo.—Yoano 11:11.
Kuketekela mwi Lesa wa butemwe kwitutekenesha
Baibolo pa Salamo 34:15 waamba’mba: “Meso a Yehobaa aji pa baoloka, ne matwi anji omvwa kujila kwabo kwa kukeba bukwasho.” Kubuula Lesa byonse byo tubena kupitamo kwitukwasha bingi. Kabiji kuba bino kwitulengela kwikala na bulunda bwakosa na Mulenga wetu wakonsha kwitutekenesha.
Kuji bintu byawama byo tubena kutengela kulutwe
Akilangulukai byo kikekala inge bafwa baikala jikwabo na bumi pano pa ntanda. Baibolo waamba bingi pa kino kimye. Baibolo walumbulula bintu byo bikekala pano pa ntanda amba, Lesa “ukashimuna mipolo yonse ku meso abo, ne lufu, mabingo, kujila ne misongo kechi bikekalako jibiji ne.”—Lumwekesho 21:3, 4.
Bavula baketekela mwi Yehoba, batwajijila na kuchinchika bulanda mambo bayuka kuba’mba bakamona jikwabo batemwe babo bafwa. Ba Ann bafwishishe bamwata wabo bajinga na myaka 65 baambile’mba: “Ntanga mu Baibolo kuba’mba batemwe betu bafwa kechi babena kuyanda ne, kabiji Lesa ukebasangula bonse mambo wibavuluka. Kuyuka bino kundengela kuchinchika inge natendeka kuvuluka bamwata wami bafwa nangwa inge kuji bintu byatama byamweka mu bumi bwami.”
Ba Tiina bo twaambapo mu mutwe mutanshi baambile’mba: “Juba jafwile ba Timo, nemwenejile bukwasho bwa Lesa. Namwene Yehoba byo ankwashishe kimye kyo naponejilwe na bya malwa. Kabiji naketekela mulaye wa mu Baibolo wa lusanguko. Uno mulaye undengela kutwajijila kuchinchika kufikatu ne kimye kyo nkamonañana jikwabo na ba Timo.”
Abino byambo bituvululamo byambo byamba bantu bavula baketekela mu milaye iji mu Baibolo. Bino inge muzhinauka byamba Baibolo ne kwibimona nobe bilototu, twimutundaika kwibikako pa kuba’mba muyuke milaye ya kine iji mu Baibolo. Kuba bino kukemulengela kushiinwa’mba mu Baibolo muji byambo byakonsha kutekenesha bantu baji na bulanda.
YUKILAIPO BIKWABO PA LUKETEKELO LWA LUSANGUKO
Tambai mavidyo aji pa keyala wetu wa jw.org/kqn.
Baibolo witulaya kuba’mba kulutwe na lwendo, batemwe betu bonse bafwa bakasangulwa kabiji tukebatambwila
ÑANYI KINTU KIMWEKA INGE MUNTU WAFWA?
Ñanyi kintu kimweka inge muntu wafwa? Byaamba Baibolo pa uno mutwe bitutekenesha bingi
Chintai po banemba’mba MABUKU > MAVIDYO (Chintai pa Mavidyo: Baibolo)
NANCHI MUKEBA KUMVWA MAMBO AWAMA NYI?
Byo kiji kuba’mba mu ntanda ano moba muji masawakya atama, kwepi ko mwakonsha kutaana mambo awama? Uno vidyo walumbulula bishinka biji mu buloshuwa wa Mambo Awama Afuma kwi Lesa!
Chintai po banemba’mba MABUKU > MAVIDYO (Chintai pa: Byo Tupwila ne Mwingilo)
a Kwesakana na byaamba Baibolo, Yehoba jo jizhina ja Lesa.
-