Kitango 83

Bamutambwijile ku Mufaliseo

YESU wakijinga mu nzubo ya Mufaliseo ye banemekele bingi kabiji po po afuminetu na kubuka muntu wajinga na kikola kya butumbwevumo. Byo atajilenga bakwabo benyi saka bekala pa bipona bya buneme kimye kyo bajiilenga, wibafunjishe lufunjisho pa mambo a kwipelula.

Yesu waambile’mba: “Umvwe muntu wimwita ku kijiilo kya masongola, kange mwikale pa bipona bya buneme ne. Mambo kampe muntu wimukila naye bamwita, kabiji awa wimwichile anweba ne yewa wimukila ukeya ne kwimwambila amba, ‘Fumaipo pekale babo.’ Ne anweba mukomvwa bumvu pa kutuntulukila pa kipona kyabula kya buneme.”

Onkao mambo, Yesu wibafunjileko amba: “Umvwe bemwita ikalai pa kipona kyabula kya buneme, kuba amba pa kwiya muntu wimwita, usakwimwambila amba, ‘Obewa mulunda nami, iya wikale pa kino kya buneme.’ Ne anweba mukanema ku meso a bakwenu bonse baiya.” Wapezhezheko amba: “Mambo yense witumbijika aye mwine bakamupelula, pakuba yense wipelula mwine bakamutumbijika.”

Kepo Yesu aambijile Mufaliseo wamwichile ne kulumbulula byo afwainwe kunengezha kijiilo kya mabanga kitokesha Lesa ku muchima. Waambile’mba: “Umvwe wanengezha kajo ka mute nangwa ka mabanga, kange wite balunda nobe, aba bo wasemwa nabo, balongo bobe nangwa banonshi bo wikala nabo kinkalankulo ne. Mambo kampe nabo kimye kimo bakonsha kukwitako, kabiji kino kyakonsha kwikala mfweto yobe. Bino umvwe wanengezha kijiilo ita balanda, bilema ne bampofu kabiji ukekala na lusekelo, mambo abo kafwako kyo bakakufweta ne.”

Kunengezhezha kajo balanda, kulengela wibanengezhezha kwikala na lusekelo, byonka Yesu byo alumbulwijile awa wamwichile’mba, “Obewa ukafwetwa mu kimye kikasanguka baoloka.” Ndumbulwilo ya kwa Yesu ya kijiilo kyawama kwalengejile mukwabo mwenyi kuvuluka kajo kakwabo. Uno mwenyi waambile’mba: “Watokwa awa ukaja shinkwa mu Bufumu bwa Lesa.” Pano bino, kechi bonse batokwa byonka Yesu byo amwesheshe mu kishimpi ne.

“Muntu umo wanengezhe kijiilo [kikatampe] kya mabanga kabiji waichile ne bantu bavula. Watumine kalume wanji . . . kuya na kwita bo aichile amba, ‘Iyai, mambo byonse banengezha kala.’ Bino bonse batatwile kukeba mashinda mwa kukaina. Mutanshi wamwambijile amba, ‘Napota bujimi kabiji mbena kukeba kuya na kwibumona; mwane ndekelaiko mambo kechi nsakukonsha kwiyako ne.’ Mukwabo naye waambile amba, ‘Napota bañombe jikumi bakubikonkoji kabiji mbena kuya na kwibamona; mwane ndekelaiko mambo kechi nsakukonsha kwiyako ne.’ Kabiji mukwabo naye waambile amba, ‘Amiwa po po nasongolatu wamukazhi, onkao mambo, kechi nsakukonsha kwiyako ne.’”

Kuno kukana kwabo kechi kwayijilemo ne. Bujimi nangwa banyama bebimwenanga jimo saka bakyangye kwibipota, onkao mambo panyuma ya kuba kino, kechi kyakebewanga kuya na kwibimona jibiji ne. Kyo kimotu, masongola kechi akonsha kulengela muntu kubula kuswa lwito lwanema ne. Onkao mambo, byo aumvwine byo bakaine, awa nkambo wazhingijile bingi ne kukambizha kalume wanji amba:

“‘Yanga bukiji mu mikwakwa ne mu mashinda a mu mizhi ne kuleta kuno balanda, bilema ne bampofu.’ Pa kupitapo kimye, kalume wanji wamwambijile amba, ‘Nkambo, nauba byonse byo mwaji kunkambizha, bino mpunzha moikiji.’ Nkambo yanji waambijile kalume jikwabo amba, ‘Yanga mu mikwakwa ne mu mashinda ne kwibambila beye kuba amba bayuzhe nzubo yami. . . . Kafwako nangwa umo pa boba bantu bo naji kwita patanshi usakujako ku kijiilo kyami kya mabanga ne.’”

Kino kishimpi kibena kwimenako ka? “Nkambo” wanengezhezhe kijiilo wimenako Yehoba Lesa; “kalume” waichilenga bantu ke Yesu Kilishitu; kabiji “kijiilo [kikatampe] kya mabanga” kibena kwimenako jishinda jashinkukila aba bakekala mu Bufumu bwa mwiulu.

Bantangi ba bupopweshi bwa Bayudea bajingako mu moba a Yesu, bo bajinga batanshi kutambula alwa lwito lwa kwikala mu Bufumu kabiji bakijile bonse. Nangwa byonkabyo, bakaine alwa lwito. Onkao mambo, kutatulatu pa Pentekosita mu 33 C.E., lwito lwa bubiji lwapainwe ku boba bo balengulwile ne bayanji ba mu kisaka kya Bayudea. Bino kechi bavula baswile alwa lwito ne kufikizha kibelengelo kya 144,000 mu Bufumu bwa Lesa bwa mwiulu ne. Onkao mambo, mu 36 C.E., panyuma ya kupitapo myaka isatu ne kichika, lwito lwa busatu kabiji lwapeleleko belupaine ku babujile Bayudea babujile kuya ku mukanda. Kabiji kukonkanya pamo kwa bano bantu kwatwajijile kufikatu ne mu moba etu a lelo. Luka 14:1-24.

▪ Ñanyi lufunjisho pa mambo a kwipelula Yesu lo afunjishengapo?

▪ Muntu wakonsheshe kunengezha byepi kijiilo kyakonsheshe kutokesha Lesa ku muchima, kabiji mambo ka o kyafwainwe kumuletela lusekelo?

▪ Mambo ka kukana kwa benyi bo baichile o kwabujile kuyilamo?

▪ Ñanyi kintu kibena kwimenwako na kishimpi kya kwa Yesu kya “kijiilo [kikatampe] kya mabanga”?

Kitango 84

Bintu Byavwangwamo mu Kwikala Mwana wa Bwanga

YESU byo afumine mu nzubo ya Mufaliseo ye banemekele bingi wajinga wa mu Kije Kikatampe, watwajijile kuya ku Yelusalema. Jibumba jikatampe jamulondejilenga. Mambo ka o jamulondejilenga? Nanchi kine ñanyi bintu byavwangwamo mu kwikala mwananji wa bwanga wakine?

Yesu byo ayilenga, waalulukijile ku jibumba kampe ne kwibalengela kukumya byo aambile’mba: “Umvwe muntu waiya konji ne kushikwa bashanji, bainanji, mukazhanji, baana, bo asemwa nabo, banyenga yanji nangwa mweo wanji ne, kechi wafwainwa kwikala mwanami wa bwanga ne.”

Yesu watazhizhe mu ka pa kwamba bino? Yesu kechi waambilenga’mba baana banji ba bwanga bafwainwe kushikwa balongo babo ne. Bino waambilenga’mba bafwainwe kwibashikwa mu jishinda ja kuba’mba kechi bafwainwe kukizhamo kutemwa balongo babo kukila byo bamutemenwe aye ne. Mushakulu wa kwa Yesu aye Yakoba bamwambapo amba ‘washikilwe’ Liya ne kutemwako Lechela. Kino kyalumbulwilenga amba kechi wakizhizhemo kutemwa Liya byonka byo atemenwe aye nkasanji Lechela ne.

Kabiji Yesu waambile’mba mwana wa bwanga wafwainwa kushikwatu ne “mweo wanji” nangwa’mba bumi bwanji. Pa kwamba bino, Yesu walumbulwilenga amba mwana wa bwanga wakine wafwainwa kumutemwa kukila byo atemwa bumi bwanji. Yesu walumbulwilenga kuba’mba kwikala mwananji wa bwanga mwavwangiwa bintu byavula bingi. Kabiji kino kechi kintu kya kunyemena kwa kubula patanshi kukilangulukishapo bulongo ne.

Makatazho ne kumanyikwa byavwangwamo mu kwikala mwana wa bwanga wa kwa Yesu, byonka byo aambile’mba: “Yense wabula kusenda kichi kyami kya lumanamo ne kundondela ne, kechi wafwainwa kwikala mwanami wa bwanga ne.” Byonkabyo, mwana wa bwanga wakine wafwainwa kwipana kunenwa mwenga Yesu ye apichilemo, kabiji umvwe kyakonsheka ne kumwipayatu ku balwanyi ba Lesa byonka Yesu byo bamwipayile.

Onkao mambo, kwikala mwana wa bwanga wa kwa Kilishitu, ke kintu kyanema bingi aja jibumba jamulondejilenga kyo jafwainwe kulangulukishapo bulongo. Yesu waambishepo pa kino kishinka kupichila mu kwibela kishimpi. Waambile’mba: “Kyakumwenako, ñanyi mwi anweba uba inge ukeba kushimika kyamba ubula patanshi kukikala panshi ne kubala mali ajipo o akengijisha pa kuba amba amone kana uji na avula a kwikipwishisha? Mambo inge wabula kuba bino, wakonsha kwalatu kitendekesho ne kukankalwa kwikipwisha kyonse, kabiji bantu bamonako bakonsha kumuseka, ne kwamba amba: ‘Uno muntu watatwile kushimika, bino wakankalwa kupwisha.’”

Yesu walumbulwijilenga jibumba jamulondejilenga amba saka bakyangye kwikala baana banji ba bwanga bafwainwe kufuukulapo na muchima yense amba bakonsha kufikizha byonse byavwangwamo, byonkatu byuba muntu ukeba kushimika kyamba byo abajila jimo mali ne kumona umvwe wakonsha kwikipwisha. Yesu wibelele kishimpi kikwabo amba:

“Nangwa ñanyi mfumu wakonsha kuya na kulwa na mfumu mukwabo ubula patanshi kukikala panshi ne kumona kana wakonsha kushinda na bashilikale 10,000 mukwabo uji na bashilikale 20,000? Umvwe wakankalwa kuba bino, mukwabo byo akiji kwalepa, utumako jibumba ja bantomesha mu kukeba mwa kupwaina.”

Kepo Yesu akoseshe kishinka kya bino bishimpi amba: “Onkao mambo, yukai amba yense wabula kusha bintu byanji byonse kechi wakonsha kwikala mwanami wa bwanga ne.” Abino byo byafwainwe kuba jibumba jamulondejilenga ne yense ukeba kufunda pe Kilishitu. Bafwainwe kwinengezhezha jimo kupana kintu kyonse kyo bajinga nakyo ko kuba’mba, bintu byabo byonse kuvwangakotu ne bumi bwabo umvwe bakebelenga kwikala baana banji ba bwanga. Nanchi ne anweba mwaswa kuba kino nyi?

Yesu wanungilepo amba, “mukele wawama.” Mu Jashi janji ja pa Mutumba waambile’mba baana banji ba bwanga “mukele wa pano pa ntanda,” kulumbulula’mba bakwashishenga bantu kwikala na byubilo byawama byonkatu mukele byo alengela kintu kubula kubola. Yesu wapezhezheko amba: “Bino umvwe wasamuka, bakamutobesha na ka? Kechi wikala wafwainwa kubikwa mu mushiji nangwa mu mbolezha ne. Bantu bamutaya pangye. Uji na matwi a kumvwa, omvwe.”

Byonkabyo, Yesu wamwesheshe’mba nangwatu aba bajinga baana banji ba bwanga pa kimye kyabaya kechi bafwainwe kubwela panyuma ne. Umvwe babwela panyuma, bakekala ke batutu ne kwibaseka ku ba pano pa ntanda ne kubula kwikala bafwainwa kwi Lesa. Kabiji kino kyakonsheshe kuleta mwenga pe Lesa. Onkao mambo, byonkatu biji mukele wasamuka kabiji uji na biko, bakebataya pangye ko kuba’mba kwibonauna. Luka 14:25-35; Ntendekelo 29:30-33; Mateo 5:13.

▪ “Kushikwa” balongo ne kwishikwa obe mwine kwatala mu ka?

▪ Ñanyi bishimpi bibiji Yesu byo aelele, kabiji byalumbulwilenga ka?

▪ Ñanyi kishinka Yesu kyo aambilengapo pa byambo bya kupezhako pa mambo a mukele?