BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • Bukine pe Tata, Mwana, ne Mupashi Wazhila
    Nanchi Baibolo Kine Ufunjishaˈmba Ka?
    • mufunjishi wa bubiji waambatu byonka byaji kwamba mufunjishi mutanshi, luzhinauko lwa bano baana ba sukulu lwakonsha kupwa. Po pamotu ne anweba, umvwe mubena kuzhinauka byaambile nembi wa Baibolo aye Yoano pa biji Yesu ne Lesa Wa bulume bonse, mwakonsha kuya ku nembi mukwabo wa Baibolo kuba’mba mumvwe naye byo aamba. Kya kumwenako, akilangulukai byanembele Mateo. Pa mambo a mpelo ya buno bwikalo, waamba byambo byaambile Yesu kuba’mba: “Aja juba kana juba ka, kana juba pi, ka paji wijiyuka ne, nangwa bamalaika ba mwiulu, nangwa Mwana, poso bonka Batata.” (Mateo 24:36) Bino byambo bimwesha byepi amba Yesu kechi Lesa Wa bulume bonse ne?

      Yesu waamba’mba Shanji wayuka kukila byayuka Mwana. Umvwe Yesu wajinga Lesa Wa bulume bonse, inge wayuka byonka byayuka Shanji. Onkao mambo, Mwana ne Shanji kechi baesakana ne. Pano bino bamo bakonsha kwamba’mba: ‘Yesu wajinga pabiji. Apano ubena kwamba saka aji mu bumuntu.’ Nangwa kino inge kyajinga ibyo, ibyepi pa mambo a mupashi wazhila? Umvwe naye Lesa byonka biji Tata, mambo ka Yesu o abujila kwamba’mba uno mupashi wazhila wayuka bintu byayuka Shanji?

      Byo musa kutwajijila kufunda mafunjisho enu a Baibolo, mukayuka bipungu byavula bya mu Baibolo byakwatankana na luno lufunjisho. Byayukanyikisha bukine pe Tata, Mwana, ne mupashi wazhila.—Masalamo 90:2; Byubilo 7:55; Kolose 1:15.

  • Ene Mambo Bena Kilishitu Bakine o Babujila Kwingijishila Musalabu mu Mpopwelo
    Nanchi Baibolo Kine Ufunjishaˈmba Ka?
    • BYA KULUMBULULA

      Ene Mambo Bena Kilishitu Bakine o Babujila Kwingijishila Musalabu mu Mpopwelo

      MUSALABU bamutemwa ne kumunemeka bingi ku bantu bavula. Buku wa The Encyclopædia Britannica utela musalabu amba “kiyukilo kikatampe kya bupopweshi bwa bwina Kilishitu.” Nangwa byonkabyo, bena Kilishitu bakine kechi bengijisha musalabu mu mpopwelo ne. Mambo ka?

      Kishinka kikatampe ke kya kuba’mba Yesu Kilishitu kechi wafwijile pa musalabu ne. Kyambo kya Kingiliki kyatuntululwa’mba “musalabu” ke stau·rosʹ. Kino kyambo kilumbulula “mwandalo nangwa kichi kimo kyaoloka.” Baibolo wa The Companion Bible waamba’mba: “[Stau·rosʹ] kechi kilumbulula bichi bibiji byo bakimbakanya ne . . . Kafwako po kyanembwa mu mulaka wa Kingiliki kya mu [Lulayañano Lupya] amba bichi bibiji ne.”

      Mu binembelo byavula, banembi ba Baibolo baingijisha kyambo kikwabo kya pafwijile Yesu. Kino ke kyambo kya Kingiliki kya xyʹlon. (Byubilo 5:30; 10:39; 13:29; Ngalatiya 3:13; 1 Petelo 2:24) Kino kyambo kilumbulula “mwandalo,” “kisomo, mwamba, nangwa kichi.”

      Kulondolola ene mambo o baingijishanga javula kichi kwipailapo muntu, buku wa The Cross and the Crucifixion (Musalabu ne Kupopa Muntu pa Kichi) wanembelwe na Hermann Fulda waamba’mba: “Bichi kechi byajingatu konse konse ku mapunzha ko baipailanga bantu ne. Onkao mambo basumpangatu mwandalo mu mushiji. Pa uno mwandalo, popo babikanga muntu walala muzhilo, maboko anji beasuntula mwiulu ne kwiakasa nangwa kwiapopa babwela bazenzumuna maulu nao beakasa nangwa kwiapopa.”

      Nangwa byonkabyo, kishinka kine kikatampe kiji mu Mambo a Lesa. Mutumwa Paulo waamba’mba: “Kilishitu witukujile ku mafingo a Mizhilo, byo aalukile ke wafingwa na mambo a atweba; mambo kyanembwa’mba, Bafingwa mafingo bonse bo bakobeka ku bichi.” (Ngalatiya 3:13) Apano Paulo waambilenga byambo byanembwa mu Mpitulukilo ya mu mizhilo 21:22, 23 mwatongolwa kyambo kya kichi kechi musalabu ne. Pakuba jino jishinda ja kwipayilañenamo byo jalengelanga muntu kwikala “wafingwa,” kechi kyafwainwa kuwama bena Kilishitu kukobeka bipikichala mu mazubo abo byamwesha Yesu saka bamupopa ne.

      Pa myaka itanshi 300 yapichilepo kufuma pafwijile Kilishitu, kechi kwajingapo kiyukilo kya kuyukilako’mba aba betongolanga kwikala bena Kilishitu baingijishanga musalabu mu mpopwelo yabo ne. Pano bino, mu myaka kitota kya buna, Mfumu Constantine wabulanga kupopwela Lesa waikele mu bwina Kilishitu bwasatukile ne kutundaika musalabu amba ko kayukilo ka kwibuyukilako. Muji monse Constantine mo alangulukijilenga, musalabu kechi walamachiletu nangwa pacheche kwi Yesu Kilishitu ne. Musalabu wafumine ku bantunshi. Buku wa New Catholic Encyclopedia waitabizha’mba: “Musalabu waingijishiwanga kimye kya kala bwina Kilishitu saka bukyangye kufika ne mu bisho byabujile bya bwina Kilishitu.” Mabuku akwabo apusana pusana aamba’mba musalabu waingijishiwanga mu mpopwelo ya kupopwela bilengwa ne mu bisho bya bulalelale.

      Pano nga mambo ka kino kiyukilo kya buntunshi o kyatundaikijilwe? Kyamweka kyajinga na mambo a kukeba kuba’mba kipeleleko bantunshi kutwela mu “bwina Kilishitu bwa bubela.” Bino Baibolo wakanya kwingijisha kiyukilo kiji kyonse kya buntunshi. (2 Kolinda 6:14-18) Kabiji Binembelo byakanya misango yonse ya kupopwela bankishi. (Kulupuka 20:4, 5; 1 Kolinda 10:14) Onkao mambo, kino kyo kilengela bena Kilishitu bakine kubula kwingijisha musalabu mu mpopwelo.a

      a Inge mukeba byambo bikwabo byaamba pa musalabu, monai buku wa Ukupelulula Ukufuma mu Malembo, mapeja 408-412 wanembwa na Bakamonyi ba kwa Yehoba.

  • Kijiilo kya Nkambo kya Mabanga—Kivuluko Kinemeka Lesa
    Nanchi Baibolo Kine Ufunjishaˈmba Ka?
    • BYA KULUMBULULA

      Kijiilo kya Nkambo kya Mabanga—Kivuluko Kinemeka Lesa

      BENA Kilishitu bakambizhiwa kuvuluka Kivuluko kya lufu lwa Kilishitu. Kino kivuluko kitelwa ne kuba’mba ‘kijiilo kya Nkambo kya mabanga.’ (1 Kolinda 11:20) Mambo ka kino kivuluko o kyanemena? Kyafwainwa kuvulukwa kimye ka kabiji mu ñanyi jishinda?

      Yesu Kilishitu watendekeshe kino kivuluko bufuku bwa juba ja Kijiilo kya Lupitailo kya Bayudea mu 33 C.E. Kijiilo kya Lupitailo kyajinga kivuluko kyavulukwanga jimo pa mwaka, pa juba ja bu 14 mu ñondo wa Bayudea wa Nisanyi. Pa kuba’mba babale kufika pa jino juba, kyamweka Bayudea bapembelelanga juba ja kumpelo ya mayoo ne ku ntendekelo ya mwela jikala na maawala 12 a mute ne maawala 12 a bufuku. Ñondo mutanshi watentaminanga kwipi na jino juba ye wajinga ntendekelo ya Nisanyi. Juba ja Lupitailo jaikalangako inge papita moba 14, panyuma ya kuzhika juba.

      Yesu wavulukile Juba ja Lupitailo pamo na batumwa banji, wapangilemo Yuda Isakaliota, ne kutendekesha Kijiilo kya Nkambo kya Mabanga. Kino kijiilo

Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
Shinkai
Shinkulai
  • Kikaonde
  • Tuminaiko Bakwenu
  • Byo Mukeba
  • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
  • Terms of Use
  • Privacy Policy
  • Privacy Settings
  • JW.ORG
  • Shinkulai
Tuminaiko Bakwenu