BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • w09 1/1 pp. 18-21
  • Lwitabilo Lwami Byo Lwankwashishe Kuchinchika Bya Malwa

Vidyo ufwamo.

Yakana kushinkuka.

  • Lwitabilo Lwami Byo Lwankwashishe Kuchinchika Bya Malwa
  • Kyamba kya Usopa—2009
  • Tumitwe tucheche
  • Byambo Bipashako
  • Bwikalo bwa Lusekelo bwa Makatazho Acheche
  • Kukomesha Mwanetu Kuba’mba Akatemwe Yehoba
  • Kwikapitamo na Kikola kya Leukemia
  • Lwitabilo lwa kwa Saulo Lwakwashishe Bingi Bakwabo
  • Naswile Byaamba Lesa pa Mashi
    Labainga!: Naswile Byaamba Lesa pa Mashi
Kyamba kya Usopa—2009
w09 1/1 pp. 18-21

Lwitabilo Lwami Byo Lwankwashishe Kuchinchika Bya Malwa

Byonka byo kyashimikizhiwa na ba Soledad Castillo

Bulanda bwashi bukangipaye pa bimye byavula bingi mu bwikalo bwami—bino kafwako kyo bwangubile ne. Byo nafikizhe myaka ya kusemwa 34, bamwata wami bo natemenwe bingi bafwile. Panyuma ya myaka itanu na umo, batata nabo bafwile. Panyuma ya kupitapo bañondo batanu na basatu kufuma pafwijile batata, bambujile amba mwanami wamulume wakolwa kikola kibula kubukwa.

JIZHINA jami yami Soledad, jilumbulula’mba “Bulanda.” Nangwa jibena kulumbulula bino, pano bino kechi nji na bulanda bukatampe ne. Kimye kyo napichilenga mu bya malwa, nasumininwe kuba’mba Yehoba Lesa wajinga neamiwa, ‘saka ankwata pa kuboko kwami kuba’mba mbule kumvwa moyo.’ (Isaya 41:13) Mwane nswishai ndumbulule byo nachinchikile bya malwa byo napichilengamo kabiji ne byo byamfwenyeshe kwipi ne Yehoba.

Bwikalo bwa Lusekelo bwa Makatazho Acheche

Nasemekelwe mu muzhi wa Barcelona, mu kyalo kya Spain pa May 3, 1961, kabiji yami mwana bunketu wa ba José ne Soledad. Byo najinga na myaka itanu na ina, bamama bafunjile bukine bwa mu Mambo a Lesa. Batendekele kala na kufumpila mikumbu ya mepuzho abo a kukeba kuyuka bukine bino kechi bataine mikumbu yalumbuluka mu chechi mo bayanga ne. Juba jimo, Bakamonyi ba kwa Yehoba babiji bafwakashijile bamama pa nzubo yabo ne kukumbula mepuzho abo onse kwingijisha Binembelo. Bamama baswile na muchima yense lufunjisho lwa Baibolo.

Kechi papichile ne moba avula ne, bamama babatizwe kwikala Kamonyi wa Yehoba kabiji myaka icheche yalondejilepo batata nabo balondejile kya kumwenako kya bamama. Eliana wafunjishenga bamama lufunjisho lwa Baibolo, wamwene kuba’mba ne amiwa natemenwe bingi Mambo a Lesa. Nangwa kya kuba nakijingatu kashimbi, Eliana waambile kuba’mba ne amiwa nafwainwe kutendeka kufunda Baibolo. Wankwashishe bingi kabiji na lutundaiko lwa bamama, nabatizwe saka nji na myaka 13.

Mu myaka yonse ya bwanyike bwami, nalombanga javula kwi Yehoba—kikatakata pa kufuukula bya kuba. Kwambatu kine, makatazho o najinga nao pa kyokya kimye kyo nakijinga mwanyike, akepele bingi. Mu kipwilo, najinga na bakwetu bavula bingi, kabiji bulunda bwami na bansemi bami bwakosele bingi. Mu 1982, nasongwelwe kwi ba Felipe, Kamonyi wajinga na bikonkwanyi bya ku mupashi byo najingapo nabyo.

Kukomesha Mwanetu Kuba’mba Akatemwe Yehoba

Panyuma ya myaka itanu, nasemene mwana wamulume walamba bingi ye twatumbile amba Saulo. Amiwa ne bena kwami ba Felipe twasangalele bingi pa kwikala na uno mwana. Twajinga na luketekelo lwa kuba’mba Saulo ukakoma na butuntulu bwa mubiji bwawama, kabiji mwana ukatemwa Lesa. Amiwa ne ba Felipe twaikalanga na kimye kyabaya bingi ne Saulo, kumubula pe Yehoba, kujiila pamo kajo, kumutwala ku paka kabiji ne kukayatu nanji bisela. Saulo watemwanga bingi kuya na bena kwami ba Felipe na kubulako bantu bukine bwa mu Baibolo, kabiji ba Felipe bamukwashanga bingi kwikalamo na lubaji mu mwingilo saka akijitu mwanyike, kumufunjisha kujizha ngengele ya ku kibelo kabiji ne kushila bantu matalakiti.

Saulo watendekele kulondela byo twamufunjishanga ne butemwe bo twamumweshanga. Byo afikizhe myaka itanu na umo, twayanga nanji kimye kyonse na kusapwila. Watemenwe bingi kuteleka ku mashimikila a mu Baibolo, kabiji wakebeshanga bingi lufunjisho lwetu lwa Baibolo lwa kisemi. Byo atendekeletu kuya ku sukulu, watendekele pachepache kufuukulapo bya kuba kwesakana na bintu byo afunjilenga mu Baibolo.

Nangwa byonkabyo, Saulo byo afikizhe myaka ya kusemwa itanu na ibiji, bwikalo bwa kisemi kyetu bwapimpwilwe bingi. Bena kwami ba Felipe baishile kwikala na kilonda ku mapwapwa. Pa bañondo 11, kikola kibamanyikile bingi kabiji kechi bakonsheshe kwingila ne, javula balalangatu pa mwanya. Byo bafikizhe myaka 36, bamwata wami bafwile.

Ne lunotu njila bingi umvwe navuluka bya malwa byaubiwe mu yewa mwaka. Nemwenejile na meso bamwatawami byo bebakokeshenga pachepache ku kino kikola, kabiji kafwako nangwa kimo kyo nakonsheshe kuba ne. Kufumatu kimye kyatendekele ba Felipe kukolwa, nebatundaikanga bingi nangwa kya kuba nayukile kuba’mba kechi kikakonsheka kwikala na kisemi kyo nakebelenga kwikala nakyo ne. Nebatangilanga Binembelo, kabiji kino kitukoseshenga bingi mu bimye byo twabujilenga kukonsha kutanwa ku kupwila kwa bwina Kilishitu. Bamwatawami byo bafwile, kyandetejile bingi bulanda byo nashajile bunke.

Nangwa byonkabyo, Yehoba wankoseshe bingi. Kimye kyonse nalombanga mupashi wanji kunkwasha. Namusanchijile bingi pa myaka yonse yo twaikele pamo ne ba Felipe, ne pa luketekelo lwa kuba’mba nkebamona jikwabo umvwe basangulwa. Nalombele Lesa kunkwasha kumona lusekelo mu kuvuluka bintu byo twaubijilenga pamo ne bamwatawami kabiji ne kumpa maana a kuyuka bya kukomesha mwanetu kwikala mwina Kilishitu wa kine. Nangwa kya kuba najinga na bulanda bukatampe, bino neumvwinenga bingi kutekeneshiwa.

Bansemi bami ne balongo mu kipwilo bankoseshenga bingi. Nangwa byonkabyo, najinga na mutembo wa kufunjisha Saulo Baibolo ne bya kwingijila Yehoba. Mukulumpe wa pa nkito umo wampele mwingilo wawama wa kwingijila mu ofweshi, pano bino nasajilepo kwingila mwingilo wa bya butooto kuba’mba ngikalengako na kimye kyabaya kya kwikala pamo ne Saulo pa nzubo panyuma ya kukomboka ku sukulu.

Kinembelo kyankwashishe kufunjisha Saulo bintu bya ku mupashi ke kyokya kyaamba’mba: “Umvwe wafunjisha mwana kwenda mu jishinda jafwainwa, kechi ukafumamo byo akakoma ne.” (Byambo bya Mana 22:6) Bino byambo byankwashishe kwikala na luketekelo lwa kuba’mba umvwe nafunjisha Saulo bintu byanema bya ku mupashi, Yehoba unkapesha bingi pa uno mwingilo. Nangwa kya kuba nakepesheko mingilo ya ku mubiji, bino nakebewenga kimye kya kwikala pamo na mwanami, mambo kuba bino kyo kintu kyo nanemekele bingi mu bwikalo bwami kukila bintu bya ku mubiji.

Batata bafwile Saulo byo afikizhe myaka ya kusemwa 14. Kino kyamulengejile kwikala na bulanda bukatampe bingi, mambo luno lufu lwa bankambo yanji babalume lwabwezhezhemo binyenge byo ajinga nabyo kimye bashanji kyo bafwile. Batata nabo bajinga bakumwenako bawama mu kumwesha butemwe pe Yehoba. Panyuma ya luno lufu, Saulo walangulukile’mba ye yenka “mwanamulume” washajilepo mu kisemi, kabiji ne kuba’mba pano ye wajinga na mutembo wa kulama bainanji ne bankambo yanji babakazhi.

Kwikapitamo na Kikola kya Leukemia

Byo papichile bañondo batanu na basatu panyuma ya lufu lwa batata, dokotala wetu wa kisemi wañambijile kutwala Saulo ku kipatela kyajingatu ko twaikelanga, mambo Saulo wakizhizhengamo kukoka. Byo bamupimine pimine, dokotala wambujile amba Saulo wajinga na kikola kya leukemia.a

Pa myaka ibiji ne kichika yalondejilepo, Saulo waubilengatu bamufumya mu kipatela kabiji katanda kano bamubwezhamo, na mambo a kino kikola kya kansa kabiji ne muchi wa kansa (chemotherapy) wa kutoma ye bamupelenga badokotala kuba’mba ashinde kino kikola. Pa bañondo batanshi batanu na umo bo bamupeleko muchi, waumvwineko bulongo pa bañondo 18. Pano kikola kya kansa kyabwelelemo, kabiji Saulo watendekele kutoma muchi wa kansa awo wamulengejilenga kwiumvwa kukoka. Kikola kyanji kya kansa kyaubile nobe kyapopotelako pa kimye kicheche, nangwa byonkabyo kechi wapwishishe kutoma muchi wanji wapeleleko wa kansa ne. Saulo wipaine kwingijila Lesa kabiji wamwesheshe ne lusekelo lwa kukeba kubatizwa kwikala Kamonyi wa kwa Yehoba, pano bino byo afikizhe myaka ya kusemwa 17, wafwile.

Javula badokotala bamba’mba kubika muntu mashi kufwomonako ngovu ya muchi wa kansa. Pano bino, kubika muntu mashi kechi kwakonsha kubuka kikola ne. Badokotala byo bataine amba Saulo uji na kino kikola, amiwa ne aye twibalumbulwijiletu patoka namba kechi tukaswa ino mbukilo ya kwingijisha mashi ne, mambo twakebelenga kukokela muzhilo wa Yehoba wa ‘kuzhila . . . mashi.’ (Byubilo 15:19, 20) Pa bimye byavula umvwe nafumapo, Saulo wimwesheshengatu patoka’mba, aye mwine ye wafuukwilepo kulondela uno muzhilo. (Monai kakitenguluzha kaji pa peja 21.)

Ko kyakayanga, badokotala bene baishile kumona’mba Saulo wakomene mu milanguluko ne kuyuka bulongo kino kikola kyanji ko kyamutwajilenga. Baswile kulondela byo twakebelenga kwesakana na lwitabilo lwetu ne kwitupa muchi wabujilemo mashi, nangwa kya kuba kimye kyonse baesekelenga kwitulengela kusankilapo mulanguluko wetu. Naumvwine bingi bulongo byo naumvwine Saulo na kulondolwela dokotala ene mambo o akanyijile kumubika mashi. Kyamwekeshetu patoka kuba’mba wajinga na bulunda bwawama bingi na Yehoba.

Mu kimye kya mayoo kyo betubujilemo amba Saulo wajinga na kikola, kyo kimye kyalupukijilemo ne buku wa kuba’mba, Fwenyai Kwipi ne Yehoba pa kushonkena kwa nkambi kwajingako mu muzhi wa Barcelona. Uno buku wajinga nobe kichi kyetu kya kujimbilako mu kimye kya bya malwa byo twapichilengamo. Mu bimye byo twaikelenga mu kipatela, twatangilanga pamo byambo bya mu uno buku. Kabiji ne pa bimyetu bikwabo byatama byo twapichilengamo, uno buku witukwashanga kuchinchika umvwe twavuluka bintu bijimo. Kyo kimye byambo biji mu Isaya 41:13, byanembwa ku ntendekelo ya uno buku kyo byaishile kumvwanyikisha. Byaamba’mba: “Amiwa, Yehoba Lesa wobe, nkakukwata pa kuboko kwa kilujo; ye amiwa nakwambila namba: Kuba moyo ne; amiwa nkakukwasha.”

Lwitabilo lwa kwa Saulo Lwakwashishe Bingi Bakwabo

Badokotala ne bamanase pa Kipatela kya Vall d’Hebrón bazakwilwe bingi michima byo bamwene amba Saulo wakomene mu milanguluko ne kwikala na luketekelo lwakosa lwa bintu bya kulutwe. Bamutemenwe ne kumuyuka bingi ku jibumba ja badokotala bamulaminenga ne kumupa muchi. Kufumatu pa kyokya kimye, dokotala mukatampe wingijila pa bantu baji na kansa, ubuka baana ba Bakamonyi bekala na kikola kya leukemia, kabiji wibapa mushingi ne kwibanemeka. Uvuluka lwitabilo lwakosa lwajingapo ne Saulo, byo akosele kufikatu ne kimye kyo afwile, kabiji ne byo anemekele bumi. Jibumba ja bamanase jabujile Saulo amba ye yenkatu mulwazhi wakijilemo kuwama muchima pa bonse balwazhi bajinga mu kibamba kyo ajingamo. Baambile’mba kufikatu ne kimye kyo afwile, kechi wijizhañenyengapo nangwa kufichishiwa ku muchima ne.

Mwanamukazhi umo shayuka wafunda bya milanguluko wañambijile’mba bakyanyike bavula ba mu ano mafumbi bekala na kino kikola kibula kubukwa, javula banena ne kuzazukila bingi badokotala ne bansemi babo umvwe misongo yaswezha nangwa balefulwa. Uno shayuka wamwene’mba Saulo kechi waubilepo bino ne. Kabiji wakuminye bingi pa kumona’mba Saulo watekenye bingi ne kutwajijilatu na muchima wawama. Kino kyalengejile amiwa ne Saulo kwikalako na jishuko ja kumusapwila pa mambo a bintu byo twaitabilamo.

Kabiji mvuluka ne Saulo byo akwashishe Kamonyi umo mu kipwilo kyetu kupichila mu kumwesha muchima wawama. Uno mulongo wakatazhiwe bingi na binyenge pa myaka itanu na umo, kabiji nangwatu michi ya ku kipatela kechi yamukwashishenga ne. Bimye byavula, bufuku wayanga na kusunga Saulo mu kipatela. Wañambijile’mba watundaikilwe bingi pa kumona muchima wamweshanga Saulo nangwa kya kuba wakolelwenga kikola kya leukemia. Wamwene’mba nangwa kya kuba Saulo bamukokeshe ku kikola, wibikishengako bingi kutundaika yense waishilenga na kumufwakesha. Uno Kamonyi waambile’mba: “Kya kumwenako kya kwa Saulo kyankoseshe bingi ne kundengela kuyuka mwa kubila na binyenge.”

Pano pabapite ne myaka isatu kufuma pafwijile Saulo. Ne lunotu umvwe navuluka, bulanda bunkwata bingi. Kechi nakosa ku bulanda ne, bino Lesa wampa “bukata bwine bwa bulume.” (2 Kolinda 4:7) Naiya kuyuka’mba nangwatu pekale kintu kikatampe kyatama kitumwekela, kuji ne mo kyawamina. Kufunda bya kuchinchika lufu lwa bamwatawami, batata kabiji ne lwa mwanami kwankwasha bingi kutemwisha bakwetu ne kulangulukilako boba baponena mu bya malwa. Kyakila pa byonse, kwandengela kufwenya kwipi ne Yehoba. Nakonsha kutalañana na makatazho a kulutwe kwa kubula moyo mambo Tata wami wa mwiulu watwajijila kunkwasha. Kabiji ne lunotu wakinkwata pa kuboko kwami.

[Tubyambo twa mushi]

a Saulo wajinga na kikola kya leukemia, ko kuba’mba kikola kya kansa kyonauna maselo atoka.

Nanchi Mwakilangulukapo Nyi?

Kampe mwakyumvwapo kala kuba’mba Bakamonyi ba kwa Yehoba kechi baswa kwibabika mashi ne. Nanchi mwakilangulukapo kala ene mambo o bobila bino nyi?

Bantu bavula bakankalwa kumvwisha kuno kufuukulapo kwabo kwaimena pa Binembelo. Kimye kimo, bantu balanguluka’mba Bakamonyi ba kwa Yehoba bakana mashinda onsetu a kubukilwamo nangwa’mba kechi banemeka bumi ne. Ino ndangulukilo kechi ya kine ne. Bakamonyi ba kwa Yehoba bakeba bingi kwingijisha mashinda onse afwainwa a kwibabukilamo abo, ne bisemi byabo pamo. Nangwa byonkabyo, baswa kwibabuka kwa kubula kwingijisha mashi. Mambo ka?

Ke na mambo a kuba’mba balondela muzhilo mukatampe Lesa ye apele bantu bonse. Panyumatu ya Muyulo wa Nowa, Lesa waswishishe Nowa ne kisemi kyanji pamo kuja nyama. Pano bino, Lesa wibapele muzhilo wa kuba’mba: Kechi bafwainwe kuja mashi ne. (Ntendekelo 9:3, 4) Bantu bonse bajiko luno bafumine mu kisemi kya kwa Nowa, ko kuba’mba bonsetu bafwainwa kumulondela. Uno muzhilo kechi waleka kwingila ne. Byo papichile myaka bitota bitanu na bisatu, Lesa wabwezhezhepo uno muzhilo ku mukoka wa bena Isalela ne kwibalumbwila’mba mashi azhila kabiji emenako mweo nangwa bumi bwa muntu. (Bena Levi 17:14) Kabiji panyuma ya kupitapo myaka 1,500, batumwa bena Kilishitu batangijilwe na mupashi kunembulula uno muzhilo ne kukambizha bena Kilishitu bonse ‘kuzhila . . . mashi.’—Byubilo 15:29.

Bakamonyi ba kwa Yehoba, bekimona’mba umvwe bebabika mashi mu mibiji yabo kyo kimotu ne kubula kuzhila mashi. O ene mambo o bakebela mashinda akwabo a kwibabukilamo kwa kubula kwingijisha mashi. Kulondela luno lutangijilo lwa mu Binembelo kwibalengela kwibabuka mu jishinda jawama bulongo kwa kubula makatazho afuma mu kubikwa mashi. Kino kyo kyalengela ne bantu bakwabo babula Bakamonyi ba kwa Yehoba nabo kukeba mashinda a kubukilwamo kwa kubula kwingijisha mashi.

[Kipikichala pa peja 19]

Amiwa ne bamwatawami ba Felipe ne mwanetu wamulume aye Saulo

[Kipikichala pa peja 19]

Bansemi bami ba José ne Soledad

[Kipikichala pa peja 20]

Saulo, ñondo umo saka akyangye kufwa

    Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
    Shinkai
    Shinkulai
    • Kikaonde
    • Tuminaiko Bakwenu
    • Byo Mukeba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Shinkulai
    Tuminaiko Bakwenu