ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ်အခိၣ်ဒူ အဂ့ၢ်

ကွၢ်ပှၤဖံးတၢ်မၤတၢ်ဖဲအံၤန့ၣ်တက့ၢ်. ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် တၢ်မၤအါလၢ တၢ်သူၣ်ထီၣ်ဝ့ၢ်ယရူၡလ့ၣ်အခိၣ်ဒူန့ၣ်လီၤ. ဖဲနဘူၤကးန့စၢ်မၤဟးဂီၤကွံာ် ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ် လၢအပူၤကွံာ် ၁၅၂ နံၣ်အခါန့ၣ် ဂုာ်လီၤပှီၢ်ကွံာ်ဝ့ၢ်အခိၣ်ဒူဒီး ဒွဲၣ်အီၣ်တ့ၢ်ဝဲဒၣ် ဝ့ၢ်အပဲတြီတဖၣ်လၢမ့ၣ်အူန့ၣ်လီၤ. ဖဲပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် ဟဲက့ၤတုၤသီဝဲအခါန့ၣ် တသူၣ်ထီၣ်ဝဲဝ့ၢ်ခိၣ်ဒူန့ၣ်ဒံးဘၣ်.

ဘၣ်အိၣ်ဝဲဆိးဝဲလၢ ဝ့ၢ်လၢအခိၣ်ဒူတအိၣ်အပူၤဒ်အံၤအဃိ နဆိကမိၢ်အဝဲသ့ၣ်အသးပူၤန့ၣ် ကမၤသးဒ်လဲၣ်. ကအိၣ်ဒီးတၢ်ဘၣ်ယိာ်ဘၣ်ဘီန့ၣ်လီၤသၢၣ်. အဝဲသ့ၣ်အဒုၣ်အဒါတဖၣ် ဟဲနုာ်လီၤဒုးအီၤသ့ ညီကဒၣ်န့ၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ်ခဲအံၤ နဃ့မယၤ လၢအမ့ၢ်ပှၤအံၤ မၤစၢၤပှၤလၢအသူၣ်ထီၣ်က့ၤ ဝ့ၢ်အခိၣ်ဒူန့ၣ်လီၤ. နဃ့မယၤ မ့ၢ်မတၤလဲၣ်နသ့ၣ်ညါဧါ.

နဃ့မယၤမ့ၢ်ပှၤလၢအဟဲလၢ မၢ်ဒကဲၤဒီး နီၢ်ပၤမူၣ်အ့ၤစတၢ်အိၣ်အလီၢ် ၡူၡၣ်, ဒီးမ့ၢ်ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဂၤန့ၣ်လီၤ. နဃ့မယၤမ့ၢ်ပှၤမၤတၢ်လၢ စီၤပၤအနူၢ်ပူၤတဂၤအဃိ ကရ့လိာ်အသးဘူးဘူးတံၢ်တံၢ်ဒီးမၢ်ဒကဲၤဒီး အ့ၤစတၢ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်ဒီး လံာ်စီဆှံတစံးဝဲဒၣ်လၢ နဃ့မယၤကဲတၢ်ခ့တၢ်ပှၤလၢ အဃၤၡဝ့ရိၣ်အစုတီၤဖီလာ်န့ၣ်ဘၣ်. မ့မ့ၢ်အဝဲမၤတၢ်လၢ စီၢ်ပၤလၢခံတဂၤ လၢအမ့ၢ်အၢ်တၤၡါၡတၤအအိၣ်န့ၣ်လီၤ.

သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤလၢ, အၢ်တၤၡါၡတၤမ့ၢ် စီၤပၤလၢအဂ့ၤတဂၤ, လၢအဟ့ၣ်လီၤဝဲထူဒီးစ့လၢဧ့စြၤလၢ ကက့ၤဆူဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ် ဒ်သိးကသူၣ်ထီၣ်က့ၤတၢ်လုၢ်ဟံၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့ ဧ့စြၤန့ၣ်တသူၣ်ထီၣ်ဝဲ ဝ့ၢ်ခိၣ်ဒူလၢ အလီၤပှီၢ်န့ၣ်ဘၣ်. မ်ပကွၢ်သကိး တၢ်မၤအသးလၢ နဃ့မယၤကသူၣ်ထီၣ်က့ၤ ဝ့ၢ်အံၤအခိၣ်ဒူဒ်လဲၣ်န့ၣ်တက့ၢ်.

အၢ်တၤၡါၡတၤဟ့ၣ်လီၤဧ့စြၤထူဒီးစ့တဖၣ် လၢကကယၢကယဲက့ၤ တၢ်လုၢ်ဟံၣ်အဂီၢ်န့ၣ် အိၣ် ၁၃ နံၣ်လံ. နဃ့မယၤန့ၣ် ခဲအံၤကဲထီၣ်ဝဲ စီၤပၤအၢ်တၤၡါၡတၤ အတၢ်ဆှၢလီခီအခိၣ်လံန့ၣ်လီၤ. ပှၤဆှၢလီခီအခိၣ်စံးတၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ပှၤလၢအဟ့ၣ်စပံးထံ ဆူစီၤပၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲဒၣ်အမူဒါအိၣ်ဝဲဒၣ်လၢ ကဘၣ်ကွၢ်ဝဲ ပှၤသုတဘုၣ်စီၤပၤလၢတၢ်အစုၣ်တဂ့ၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်မးတၢ်မၤလၢ အကါဒိၣ်ဝဲဒိၣ်မးတခါန့ၣ်လီၤ.

ဘၣ်မုၢ်တနံၤန့ၣ် လၢကီၢ်အံၣ်စရ့လး နဃ့မယၤအဒီပုၢ်ဝဲၢ် ဃနၤနံ ဒီးပှၤတနီၤ ဟဲဟးဆူနဃ့မယၤအအိၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်တဖၣ်စံးဘၣ်အီၤလၢ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် တူၢ်ဘၣ်တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်အဂ့ၢ်, ဒီးယရူၤၡလ့ၣ်အဝ့ၢ်ခိၣ်ဒူအိၣ်ဟးဂီၤ တုၤခဲအံၤအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. နဃ့မယၤန့ၣ်သးအုးဝဲဒၣ်ဒိၣ်မးန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ဃ့ထုကဖၣ်တၢ်ဆူ ယဟိဝၤအအိၣ်န့ၣ်လီၤ.

ဘၣ်မုၢ်တနံၤန့ၣ် စီၤပၤထံၣ်လၢ နဃ့မယၤသးအုးအဃိ သံကွၢ်အီၤ ‘ဘၣ်မနုၤအဃိ နမဲာ်ဘၣ်လီၤသပှၢ်ထဲအံၤညါန့ၣ်လဲၣ်.’ နဃ့မယၤစံးဆၢက့ၤစီၤပၤလၢ တၢ်အိၣ်အသးဒီးယရူၤၡလ့ၣ် တဂ့ၤဘၣ်ဝဲအဂ့ၢ်, ဝ့ၢ်ခိၣ်ဒူတဖၣ်အိၣ်လီၤပှီၢ်တုၤခဲအံၤအဂ့ၢ်တဖၣ်အဃိ အဝဲဘၣ်သးအုးဝဲန့ၣ်လီၤ. စီၤပၤသံကွၢ်အီၤ ‘နအဲၣ်ဒိးမၤန့ၢ်မနုၤလဲၣ်.’

နဃ့မယၤစံးဆၢက့ၤစီၤပၤလၢ ‘ဒုးက့ၤယၤဆူယရူၤၡလ့ၣ် ဒ်သိးယကက့ၤဘှီထီၣ်က့ၤ ဝ့ၢ်ခိၣ်ဒူအဂီၢ်န့ၣ်တက့ၢ်’ လီၤ. စီၤပၤအၢ်တၤၡါၡတၤန့ၣ် အသးဂ့ၤဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ပျဲက့ၤဝဲနဃ့မယၤဒီး မၤစၢၤအီၤလၢ ကမၤန့ၢ် သ့ၣ်တဖၣ်လၢအလိၣ်ဘၣ်ဝဲ လၢတၢ်သူၣ်ထီၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တုၤနဃ့မယၤက့ၤတုၤဝဲဆူ ယရူၤၡလ့ၣ်န့ၣ် တဲဘၣ်အပှၤတဖၣ် အတၢ်ကူၣ်ထီၣ်ဖးလီၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤတဖၣ်န့ၣ် ဘၣ်အသးဒီးအီၤအဃိ စံးဝဲသ့ၣ် ‘ဟဲ, ပကမၤသကိးတက့ၢ်’ န့ၣ်လီၤ.

ဖဲပှၤအံၣ်စရ့လးဖိအဒုၣ်အဒါတဖၣ်ထံၣ် အဝဲသ့ၣ်သူၣ်ထီၣ်ဝ့ၢ်ခိၣ်ဒူအခါ စံးဝဲသ့ၣ်လၢ ‘ပကလဲၤမၤသံတကုၤသ့ၣ် ဒီးပကဆိကတီၢ်အတၢ်မၤ’ န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့ ဖဲနဃ့မယၤ နၢ်ဟူဝဲတၢ်ဂ့ၢ်အံၤအခါ ဟ့ၣ်ဃာ်ဝဲပှၤမၤတၢ်ဖိတဖၣ်လၢ ဃဲာ်ဒီးဘီန့ၣ်လီၤ. ဒီးစံးအဝဲသ့ၣ်လၢ ‘ပျံၤဒုၣ်ဒါတဂ့ၤ. ဒုးတၢ်လၢ သုဒီပုၢ်ဝဲၢ်, သုဖိ, သုမါဒီးသုဟံၣ်သုဃီတဖၣ်အဂီၢ်တက့ၢ်’ န့ၣ်လီၤ.

ပှၤတဖၣ်စ့ၢ်ကီး အိၣ်ဒီးတၢ်သူၣ်ဒူသးဃိၤန့ၣ်လီၤ. ပှၤတဖၣ်ကတီၤပာ်ဝဲတၢ်စုကဝဲၤ ဖဲမုၢ်ဆါဒီးမုၢ်နၤ ဒီးမၤတၢ်လီၤ. ဒ်န့ၣ်ဒီး ထဲ ၅၂ သီအတီၢ်ပူၤန့ၣ် ဝ့ၢ်ခိၣ်ဒူဝံၤလီၤ. မ့မ့ၢ်ခဲအံၤ ပှၤတဖၣ်အိၣ်ဘၣ်လၢဝ့ၢ်ပူၤ မုာ်မုာ်ခုၣ်ခုၣ်န့ၣ်လီၤ. နဃ့မယၤဒီးဧ့စြၤ သိၣ်လိန့ၢ်ပှၤတဖၣ် ယွၤအတၢ်သိၣ်တၢ်သီန့ၣ်လီၤ. ပှၤတဖၣ်စ့ၢ်ကီးသူၣ်ဖှံသးညီဝဲသ့ၣ်န့ၣ်လီၤ.

ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ်အတၢ်အိၣ်မူန့ၣ် တမ့ၢ်ဒ်သိး အတချုးဘၣ်တၢ်က့ၤဖီၣ်ကဲကုၢ်လၢ ကီၢ်ဘၤဘူၤလိၣ်အခါန့ၣ်ဘၣ်. ပှၤတဖၣ်ဘၣ်အိၣ်လၢ ပၤရၣ်အတၢ်ပၢဖီလာ် ဒီးဘၣ်မၤအတၢ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့ ယဟိဝၤစံးပာ်ဃာ်ဝဲလၢ ကဒုးအိၣ်ထီၣ်စီၤပၤအသီတဂၤ ဒီးစီၤပၤဝဲန့ၣ် ကမၤန့ၢ်တၢ်ဃူတၢ်ဖိးတၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ် လၢပှၤကညီတဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. စီၤပၤအံၤ ကမ့ၢ်မတၤလဲၣ်. လၢဟီၣ်ခိၣ်အံၤ ဒ်သိးကအိၣ်ဒီးတၢ်ဃူတၢ်ဖိးအဂီၢ် ကမၤန့ၢ်ဝဲလၢကျဲမတၤတဘိန့ၣ်လဲၣ်. ဘၣ်ဃးတၢ်ဂ့ၢ်အံၤ ဆူညါပတသ့ၣ်ညါဘၣ်နီတမံၤဒီး အနံၣ် ၄၅၀ ဃၣ်ဃၣ် လဲၤပူၤကွံာ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤဝံၤအလီၢ်ခံ ဖိသၣ်တဂၤလၢအကါဒိၣ်ကတၢၢ် အိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. အဝဲအံၤမ့ၢ် လံာ်စီဆှံအပူလၢခံတခါန့ၣ်လီၤ.