တၢ်မၤလိ ၃၇
“ထုးက့ၤနစုတဂ့ၤ”
“လၢမုၢ်ဂီၤန့ၣ်ဖှံနတၢ်ချံတက့ၢ်, ဒီးလၢမုၢ်ဟါန့ၣ် ထုးက့ၤနစုတဂ့ၤ.” —စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ၁၁:၆.
တၢ်သးဝံၣ် ၆၈ ဖှံလီၤဘီမုၢ်တၢ်ချံ
တၢ်မၤလိအံၤ အတၢ်တိာ်ပာ်a
၁-၂. စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ၁၁:၆ န့ၣ် ဘၣ်ထွဲလိာ်အသးဒီး တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤ ဘီမုၢ်တၢ်သးခုကစီၣ်ဒ်လဲၣ်.
လၢထံကီၢ်တနီၤနီၤအပူၤ ပှၤအါဂၤဖဲအဝဲသ့ၣ်နၢ်ဟူဘၣ် ဘီမုၢ်တၢ်သးခုကစီၣ်အခါ အဝဲသ့ၣ်အဲၣ်ဒိး မၤလိအါထီၣ်ဝဲလီၤ. ခီဖျိလၢ အဝဲသ့ၣ်အိၣ်ခိးပာ်စၢၤဝဲ ဖးယံာ်လံအဃိလီၤ. မ့မ့ၢ်လၢ ထံကီၢ်အဂၤတနီၤန့ၣ် ပှၤတသူၣ်အိၣ်သးအိၣ် ကစၢ်ယွၤအဂ့ၢ် ဒီးအကလုၢ်ကထါဘၣ်. လၢနအိၣ်တၢ်လီၢ်န့ၣ် ပှၤအါဂၤထံၣ်ဝဲ တၢ်သးခုကစီၣ်ဒ်လဲၣ်. တၢ်အိၣ်သးမ့ၢ်အိၣ် ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ ယဟိဝၤယွၤအဲၣ်ဒိးဝဲလၢ ပကဆဲးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် တုၤလၢ အတဲဝဲလၢ အတၢ်မၤဝံၤလံန့ၣ်လီၤ.
၂ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤ ကဝံၤဝဲ အခါဖဲလဲၣ်ဒီး “တၢ်အကတၢၢ် . . . ကဟဲ” ဝဲန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤပာ်ပနီၣ်ဝဲ တၢ်ဆၢကတီၢ်ဝံၤလံ. (မးသဲ ၂၄:၁၄, ၃၆) တချုးလၢ တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ မၤအသးဒံးဘၣ်န့ၣ် ပကဒိကနၣ် ကစၢ်ယွၤအကလုၢ်လၢ အမ့ၢ် “ထုးက့ၤနစုတဂ့ၤ” န့ၣ် ကသ့ဒ်လဲၣ်.b—ဖး စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ၁၁:၆ တက့ၢ်.
၃. လၢတၢ်မၤအလိအံၤအပူၤ ပကတဲသကိး တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤတဖၣ်လဲၣ်.
၃ တၢ်မၤလိလၢ အပူၤကွံာ်တခါန့ၣ် ပတဲသကိးဘၣ်ဃးဒီး ဒ်သိးပကဲထီၣ် “ပှၤမၤညၣ်ပှၤကညီ” လၢအဂ့ၤတဂၤ ကသ့အဂီၢ် ပကဘၣ်မၤတၢ် အိၣ်ဝဲလွံၢ်မံၤလီၤ. (မးသဲ ၄:၁၉) တၢ်မၤလိအံၤ ပကတဲသကိး ကျဲသၢဘိလၢ ပမ့ၢ်ထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်ဒၣ်လဲာ် ပကဘၣ်မၤဂ့ၤထီၣ် ပတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤန့ၣ်လီၤ. ပကမၤလိဘၣ်လၢ (၁) ဘၣ်မနုၤအဃိ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢ အရ့ဒိၣ်ဒိၣ်မးလဲၣ်, (၂) ဘၣ်မနုၤအဃိ ပကဘၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်ဝံသးစူၤလဲၣ်, ဒီး (၃) ဘၣ်မနုၤအဃိ ပကဘၣ်ဆဲး မၤဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ် ပတၢ်နာ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢ အရ့ဒိၣ်ဒိၣ်မး
၄. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပကဘၣ်သးစၢၢ်ဆၢ တၢ်မၤလၢ ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်လီၤပှၤန့ၣ်လဲၣ်.
၄ ယ့ၣ်ၡူးတဲဘၣ် အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်လၢ မုၢ်နံၤခံကတၢၢ်တဖၣ်အတီၢ်ပူၤန့ၣ် တၢ်ကမၤအသးဒ်လဲၣ် ဒီးပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ အတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သး ကအိၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ယ့ၣ်ၡူးသ့ၣ်ညါဝဲလၢ တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ကမၤတံာ်တာ် အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်အသး လၢကသးစၢၢ်ဆၢဝဲ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤန့ၣ်လီၤ. ယ့ၣ်ၡူးတဲဘၣ် အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်လၢ “ဆိးသီတက့ၢ်.” (မးသဲ ၂၄:၄၂) ဖဲစီၤနိအၤ အစိၤန့ၣ် ပှၤအါဂၤ တဒိကနၣ်ဝဲ စီၤနိအၤ အတၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်ဘၣ်. ဒ်န့ၣ်အသိး မုၢ်မဆါတနံၤအံၤစ့ၢ်ကီး ပှၤအါဂၤအိၣ်ဝဲဒီး တၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးဒ်န့ၣ်လီၤ. (မးသဲ ၂၄:၃၇-၃၉; ၂ ပ့းတရူး ၂:၅) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပအဲၣ်ဒိး သးစၢၢ်ဆၢတၢ်မၤလၢ ယဟိဝၤယွၤဟ့ၣ်လီၤပှၤန့ၣ်လီၤ.
၅. ဒ်မၤတၢ် ၁:၆-၈ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး ဘီမုၢ်တၢ်သးခုကစီၣ်န့ၣ် ကဘၣ်တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤအီၤ တုၤဖဲလဲၣ်.
၅ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ပကဘၣ်သးစၢၢ်ဆၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤဘီမုၢ် တၢ်သးခုကစီၣ်တၢ်မၤလီၤ. ယ့ၣ်ၡူးတဲဆိပာ်စၢၤဝဲလၢ အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် ကဆဲးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ဖဲအသံဝံၤအလီၢ်ခံ ဒီးကဆဲးမၤဝဲ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤအံၤ အါန့ၢ်ဒံး ဖဲအအိၣ်မူဒံးအခါန့ၣ်လီၤ. (ယိၤဟၣ် ၁၄:၁၂) ဖဲယ့ၣ်ၡူးသံဝံၤ အလီၢ်ခံ အပျဲၢ်အဘီၣ်တနီၤ က့ၤမၤဝဲ တၢ်မၤအီၣ်ညၣ်အတၢ်မၤလီၤ. ဖဲယ့ၣ်ၡူးဂဲၤဆၢထၢၣ် သမူထီၣ်က့ၤ ဝံၤအလီၢ်ခံ အဝဲမၤဝဲတၢ်လီၤလးတခါ ဒီးမၤစၢၤအပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်လၢ ကဖီၣ်န့ၢ်ညၣ် အါအါဂီၢ်ဂီၢ်လီၤ. ဖဲယ့ၣ်ၡူးမၤဝဲ တၢ်လီၤလးတခါအံၤ ဝံၤအလီၢ်ခံ တဲဘၣ်အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်လၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤဒီး တၢ်ဒုးကဲထီၣ်ပှၤဂၤလၢ အပျဲၢ်အဘီၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲတၢ်မၤလၢ အရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်လီၤ. (ယိၤဟၣ် ၂၁:၁၅-၁၇) တချုးလၢ ယ့ၣ်ၡူးက့ၤထီၣ်ဆူ မူခိၣ်ဒံးဘၣ်န့ၣ် အတဲဘၣ်အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်လၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤ ကစးထီၣ်အသးလၢ ကီၢ်အံၣ်စရ့လး ဒီးကတုၤလၢတၢ်လီၢ် သကုၤဆးဒးလီၤ. (ဖး မၤတၢ် ၁:၆-၈ တက့ၢ်.) လၢအနံၣ်အါမး ဝံၤအလီၢ်ခံ ယ့ၣ်ၡူးဒုးထံၣ် အတၢ်မၢဖိယိၤဟၣ်လၢ တၢ်ထံၣ်လၢညါခီ ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ကမၤအသးလၢ “ကစၢ်အမုၢ်တနံၤ”c န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်ထံၣ် လၢညါခီတဖၣ်အကျါန့ၣ် စီၤယိၤဟၣ်ထံၣ်စ့ၢ်ကီးဝဲ တၢ်မၤအသးတခါလၢ မူခိၣ်ကလူးတဂၤ ဟံးစုနဲၣ်ကျဲဝဲ “တၢ်သးခုအကစီၣ် အထူအယိာ်” လၢကဘၣ်တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤအီၤလၢ “ကယဲၢ်ပှၤကလုာ်, ဒီးပှၤအဒူၣ်, ဒီးပှၤကတိၤတၢ်အကျိာ်, ဒီးပှၤဂီၢ်မုၢ်ခဲလၢာ်” လီၤ. (လီၣ်ဖျါ ၁:၁၀; ၁၄:၆) မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်ဘၣ်သးန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲပကဘၣ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် တုၤလၢ ယဟိဝၤယွၤတဲဝဲလၢ တၢ်မၤအံၤဝံၤလံန့ၣ်လီၤ.
၆. ပပာ်ဆိ ပတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤလၢ ပတၢ်အိၣ်မူအပူၤ ကသ့ဒ်လဲၣ်.
၆ ပမ့ၢ်ဆိကမိၣ် ကယဲၢ်တၢ်လၢယဟိဝၤယွၤ မၤန့ၢ်ပှၤဒီး မၤစၢၤပှၤန့ၣ် ပသးစၢၢ်ဆၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤ တၢ်မၤသ့ဝဲလီၤ. အဒိ ယဟိဝၤယွၤဟ့ၣ်လီၤပှၤ နီၢ်သးအတၢ်အီၣ်တၢ်အီ လၢလၢပှဲၤပှဲၤ ဒ်သိးဒီး လံာ်လဲၢ်တဖၣ်, တၢ်ကလုၢ်ဒီး တၢ်ဂီၤမူတဖၣ် ဒီး JW တၢ်ဂီၤမူ အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဆိကမိၣ်ကွၢ်လၢ ပပှာ်ယဲၤသန့အပူၤန့ၣ် တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအိၣ်လၢ ကျိာ် ၁,၀၀၀ ဘျဲၣ်ညါလီၤ. (မးသဲ ၂၄:၄၅-၄၇) ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ် လီၤမုၢ်လီၤဖးဝဲ ခီဖျိလၢ အဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်ထံၣ်လီၤဆီလိာ်သးလၢ ထံဂ့ၢ်ကီၢ်ဂ့ၢ်တခီ, တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ တဒ်သိးလိာ်သး ဒီးတနီၤဖှီၣ်ဝဲယာ်ဝဲဒီး အဂၤတနီၤန့ၣ် ကဲဒိၣ်ဝဲအဃိလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် မ့မ့ၢ်လၢ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသး ဃိးကကွဲၢ်ဘျဲၣ်န့ၣ် မၤသကိးတၢ်ဃူဃူဖိးဖိး လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်ညါလီၤ. အဒိ ဖဲမုၢ်ယဲၢ်နံၤ, လါအ့ဖြ့ၣ် ၁၉, ၂၀၁၉ န့ၣ် ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် ကွၢ်ဘၣ်ဝဲတၢ်ဂီၤမူ လၢအဘၣ်ဃးဒီး တၢ်တဲသကိး လံာ်စီဆှံအဆၢလၢ ဂီၤခီတၢ်ဘါလီၤ. လၢဟါလီၤခီန့ၣ် ပှၤဂီၢ်မုၢ်အဂၤ ၂၀,၉၁၉,၀၄၁ န့ၣ် ဟဲပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်သးဒီး မၤဝဲတၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤ ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်သံအမူးလီၤ. မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ပထံၣ်ဘၣ် တၢ်မၤအသးတဖၣ်အံၤ ဒီးပပၣ်ဃုာ်ဘၣ်လၢ အကျါစ့ၢ်ကီးအဃိ ဖဲပဆိကမိၣ်ထံအခါ ပအဲၣ်ဒိးပၣ်ဃုာ်အါထီၣ်လၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤအပူၤလီၤ.
ယ့ၣ်ၡူးတပျဲဝဲ တၢ်တမံၤဂ့ၤတမံၤဂ့ၤ လၢ ကမၤတံာ်တာ်အီၤလၢ ကစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်အဂီၢ်ဘၣ် (ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၇)
၇. ယ့ၣ်ၡူးအဒိအတဲာ်န့ၣ် မၤစၢၤပှၤလၢ ပကဆဲးသးစၢၢ်ဆၢတၢ်ဒ်လဲၣ်.
၇ ကျဲအဂၤတဘိလၢ ပကဆဲးသးစၢၢ်ဆၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲပမၤထွဲ ယ့ၣ်ၡူးအဒိအတဲာ်လီၤ. ယ့ၣ်ၡူးတပျဲဝဲ တၢ်တမံၤဂ့ၤတမံၤဂ့ၤလၢ ကမၤတံာ်တာ် အတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤဘၣ်. (ယိၤဟၣ် ၁၈:၃၇) ဖဲမုၣ်ကီၤလံၢ်လ့ပစီ ယ့ၣ်ၡူးလၢ ကဟ့ၣ်လီၤအီၤ “ကယဲၢ်ဘီဧိၤမုၢ်ဧိၤ လၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢ, ဒီးအလၤကပီၤ” အခါ ဒီးဖဲပှၤဂၤအဲၣ်ဒိး ပာ်ထီၣ်အီၤလၢ စီၤပၤအခါ ယ့ၣ်ၡူးဂ့ၢ်လိာ်ကွံာ်ဝဲလီၤ. (မးသဲ ၄:၈, ၉; ယိၤဟၣ် ၆:၁၅) ယ့ၣ်ၡူးတသူၣ်လီသးကွံဝဲ ဟီၣ်ခိၣ်အတၢ်ထူးတၢ်တီၤတဖၣ်ဘၣ် ဒီးအဝဲတပျံၤဝဲ ပှၤလၢထီဒုၣ်ထီဒါအီၤတဖၣ်ဘၣ်. (လူၤကၣ် ၉:၅၈; ယိၤဟၣ် ၈:၅၉) ဖဲပတၢ်နာ် ဘၣ်တၢ်မၤကွၢ်အီၤအခါ ပမ့ၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤ တၢ်မၢဖိပီလူး အတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်န့ၣ် ပဆဲးသးစၢၢ်ဆၢတၢ်န့ၢ်ဝဲလီၤ. အဝဲဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါဝဲ ခရံာ်ဖိတဖၣ် ဒ်သိး “တၢ်ဘှံးသုသးသုတအိၣ်, ဒီးသုသုတလီၤဘှံးလီၤတီၤတဂ့ၤ” အဂီၢ် အဝဲသ့ၣ်ကကွၢ်လိမၤဒိး ယ့ၣ်ၡူးအဒိအတဲာ်လီၤ.—ဧ့ၤဘြံၤ ၁၂:၃.
ပကဘၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်ဝံသးစူၤ
၈. တၢ်ဝံသးစူၤန့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ် ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိ အရ့ဒိၣ်လၢ ပကဘၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်ဝံသးစူၤ လၢအဆၢကတီၢ်ခဲအံၤလဲၣ်.
၈ ပှၤလၢအအိၣ်ဒီး တၢ်ဝံသးစူၤန့ၣ် တၢ်အိၣ်သးမ့ၢ်အိၣ်ဝဲ ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ ပာ်အသး မုာ်မုာ်ခုၣ်ခုၣ်လီၤ. ပကဘၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်ဝံသးစူၤလၢ တၢ်အိၣ်သး အကလုာ်ကလုာ်အပူၤလီၤ. ပမ့ၢ်အဲၣ်ဒိး တၢ်အိၣ်သးလၢ အတဂ့ၤတဖၣ် ကကတၢၢ်ကွံာ်ဝဲ ဒီးပမ့ၢ်မုၢ်လၢ်လၢ တၢ်အိၣ်သးကဂ့ၤထီၣ်က့ၤန့ၣ် ပကဘၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်ဝံသးစူၤလီၤ. ဝံဃဘးကူာ် မုၢ်လၢ်ဝဲလၢ တၢ်အၢတၢ်သီတဖၣ်လၢ ကီၢ်ယူဒၤအပူၤန့ၣ် ကလီၤမၢ်ကွံာ်ဝဲလီၤ. (ဃဘးကူာ် ၁:၂) ယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် အဲၣ်ဒိးဝဲလၢ ယွၤအဘီအမုၢ် “ကအိၣ်ထီၣ် တကီၢ်ခါ” ဒီးကမၤပူၤဖျဲးထီၣ် အဝဲသ့ၣ်လၢ ရိမ့ၤအတၢ်ပၢ အဖီလာ်န့ၣ်လီၤ. (လူၤကၣ် ၁၉:၁၁) ပမုၢ်လၢ်စ့ၢ်ကီးလၢ ယွၤအဘီအမုၢ် ကမၤလီၤမၢ်ကွံာ်ဝဲ တၢ်အၢတၢ်သီတဖၣ် ဒီးဟီၣ်ခိၣ်န့ၣ် ကအိၣ်ပှဲၤထဲ ပှၤတီပှၤလိၤလၢ အဒိကနၣ် ယွၤအကလုၢ်တဖၣ်လီၤ. (၂ ပ့းတရူး ၃:၁၃) ဘၣ်ဆၣ် ပကဘၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်ဝံသးစူၤ ဒီးအိၣ်ခိးကွၢ်လၢ် မုၢ်နံၤလၢယဟိဝၤယွၤ ပာ်ပနီၣ်ဃာ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. ဒီးပကကွၢ်သကိး ကျဲတနီၤလၢ ယဟိဝၤယွၤသိၣ်လိပှၤ လၢပကအိၣ်ဒီး တၢ်ဝံသးစူၤအဂီၢ်လီၤ.
၉. ယဟိဝၤယွၤ ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ဝံသးစူၤ လၢကျဲဒ်လဲၣ်.
၉ ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် မ့ၢ်ပှၤဒိဂ့ၤတဲာ်ဘၣ်ကတၢၢ်လၢ အိၣ်ဒီးတၢ်ဝံသးစူၤလီၤ. ယဟိဝၤယွၤဟ့ၣ်ဝဲ စီၤနိအၤတၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ ကတ့ထီၣ်ကဘီဒီး “စံၣ်တဲၤတဲလီၤ တၢ်တီတၢ်လိၤအကလုၢ်” လီၤ. (၂ ပ့းတရူး ၂:၅; ၁ ပ့းတရူး ၃:၂၀) ဖဲယဟိဝၤယွၤ ကမၤဟးဂီၤဝဲ ပှၤအၢပှၤသီလၢ ဝ့ၢ်စဒိၣ်ဒီး ဂမိရၤအခါ စီၤအၤဘြၤဟၣ်သံကွၢ်အီၤ တလီၢ်လီၢ်သနာ်က့ ယဟိဝၤယွၤ ဒိကနၣ်န့ၢ်အီၤလၢ တၢ်ဝံသးစူၤအပူၤလီၤ. (၁ မိၤၡ့ ၁၈:၂၀-၃၃) လၢအနံၣ်အါမးအတီၢ်ပူၤ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိလၢ အတအိၣ်ဒီး တၢ်သးတီတဖၣ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ဆဲးပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်ဝံသးစူၤလၢ အဝဲသ့ၣ်အဖီခိၣ်လီၤ. (နဃ့မယၤ ၉:၃၀, ၃၁) မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအိၣ်ဒီး တၢ်ဝံသးစူၤ ခီဖျိအဟ့ၣ်ဝဲ တၢ်ဆၢကတီၢ်ဒ်သိး ပှၤလၢအမိၤဃီၤဝဲတဖၣ် က “ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤအသး” အဂီၢ်လီၤ. (၂ ပ့းတရူး ၃:၉; ယိၤဟၣ် ၆:၄၄; ၁ တံၤမသ့း ၂:၃, ၄) ယဟိဝၤယွၤ အဒိအတဲာ်န့ၣ် မၤစၢၤပှၤလၢ ပကဆဲးအိၣ်ဒီး တၢ်ဝံသးစူၤလၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤအပူၤ ဒီးသိၣ်လိပှၤဂၤတဖၣ်လီၤ. ဒီးဒ်သိး ပကအိၣ်ဒီး တၢ်ဝံသးစူၤအဂီၢ် အဝဲသိၣ်လိစ့ၢ်ကီးပှၤ ခီဖျိအသူဝဲ တၢ်အဒိအတဲာ်တဖၣ်လၢ လံာ်စီဆှံပူၤလီၤ.
ဒ်ပှၤသူၣ်အီၣ်ဖျးအီၣ်တၢ်ဖိတဂၤ အိၣ်ဒီးတၢ်ဝံသးစူၤအသိး ပကဘၣ်အိၣ်ခိးကွၢ်လၢ် ပတၢ်မၤလၢ တၢ်ဝံသးစူၤအပူၤလီၤ (ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၁၀-၁၁)
၁၀. ဒ် ယၤကိာ် ၅:၇, ၈ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး ပှၤထူစံာ်ဖိတဂၤ အဒိအတဲာ်န့ၣ် သိၣ်လိပှၤတၢ်မနုၤလဲၣ်.
၁၀ ဖး ယၤကိာ် ၅:၇, ၈ တက့ၢ်. ပှၤထူစံာ်ဖိတဂၤ အဒိအတဲာ်န့ၣ် သိၣ်လိပှၤလၢ ပကဘၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်ဝံသးစူၤဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်မုၢ်တၢ်ဘိတနီၤန့ၣ် ဖီထီၣ်သၣ်ထီၣ်ဝဲ ချ့မးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် တၢ်မုၢ်တၢ်ဘိအါတက့ၢ် လၢအိၣ်ဒီးအသၣ်တဖၣ်န့ၣ် ဒ်သိးပကအီၣ်ဘၣ်အသၣ်အဂီၢ် ပကဘၣ်အိၣ်ခိးအီၤ ယံာ်မးလီၤ. လၢကီၢ်အံၣ်စရ့လးအပူၤန့ၣ် တၢ်သူၣ်အီၣ်ဖျးအီၣ် အဆၢကတီၢ်န့ၣ် ယံာ်ဝဲဃုလါဃၣ်ဃၣ်ညါလီၤ. ပှၤသူၣ်အီၣ်ဖျးအီၣ်တၢ်ဖိန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်စးထီၣ်ဖှံလီၤတၢ်ချံ ဖဲတၢ်စူၤလီၤသီသီအခါ ဒီးအဝဲသ့ၣ်ကူးက့ၤဝဲ အဘုဖဲ တၢ်ယီၤထီၣ်က့ၤအခါလီၤ. (မၢ်ကူး ၄:၂၈) ပမ့ၢ်အိၣ်ဒီး တၢ်ဝံသးစူၤ ဒ်ပှၤထူစံာ်ဖိအသိးန့ၣ် ပကမ့ၢ်ပှၤလၢ အကူၣ်တၢ်သ့လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် တညီဝဲထီဘိဘၣ်.
၁၁. တၢ်ဝံသးစူၤန့ၣ် ကမၤစၢၤပှၤလၢ ပတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤ တၢ်မၤအပူၤဒ်လဲၣ်.
၁၁ ခီဖျိလၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ တလၢတပှဲၤဘၣ်အဃိ တၢ်လၢအဝဲသ့ၣ် မၤဝဲတဖၣ်န့ၣ် အဲၣ်ဒိးထံၣ်ဝဲလၢ ကကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ် တဘျီဃီလီၤ. အဃိ ပမ့ၢ်အဲၣ်ဒိးလၢ ပတၢ်မုၢ်တၢ်ဘိ ကဖီထီၣ်သၣ်ထီၣ်န့ၣ် ပကဘၣ်ကွၢ်ထွဲအီၤ ဂ့ၤဂ့ၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဒ်သိးပတၢ်မုၢ်တၢ်ဘိ ကဟဲထီၣ်အဂီၢ် ပကဘၣ်ခူၣ်ထီၣ်ဟီၣ်ခိၣ်, သူၣ်လီၤအီၤ, မၤကဖီထီၣ်ဟီၣ်ခိၣ်ဒီး လူန့ၢ်အထံလီၤ. ဒ်န့ၣ်အသိး ပမ့ၢ်အဲၣ်ဒိး ဒုးကဲထီၣ်ပှၤဂၤလၢ ခရံာ်အပျဲၢ်အဘီၣ်န့ၣ် ပကဘၣ်မၤတၢ်ဆူၣ်ဆူၣ်လီၤ. ပလိၣ်ဘၣ် တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ ပကသိၣ်လိ ပှၤမၤလိလံာ်စီဆှံဖိလၢ ကအဲၣ်ပှၤဂၤ ဒ်သိးအသုတကွၢ်ဒိၣ်ဆံးအါစှၤ ပှၤဂၤတဂ့ၤအဂီၢ်လီၤ. ပတၢ်ဝံသးစူၤန့ၣ် မၤစၢၤပှၤလၢ ပကဟးဆှဲး တၢ်သးဟးဂီၤ ဖဲပှၤဂၤတသးအိၣ် ဒိကနၣ်ပတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤ တၢ်သးခုကစီၣ်အခါန့ၣ်လီၤ. ဖဲပှၤတနီၤ သးအိၣ်ဒိကနၣ်ဒီး မၤလိလံာ်စီဆှံအခါ ပကဘၣ်ဆဲးအိၣ်ဒီး တၢ်ဝံသးစူၤလီၤ. ပတမၢဆူၣ် ပှၤမၤလိလံာ်စီဆှံဖိလၢ ကနာ်တၢ်လၢ ပသိၣ်လိအီၤတဖၣ်ဘၣ်. တဘျီတခီၣ် ယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် တနၢ်ပၢၢ်ဝဲ တၢ်လၢယ့ၣ်ၡူးသိၣ်လိ အဝဲသ့ၣ်တဖၣ်ဘၣ်. (ယိၤဟၣ် ၁၄:၉) ပကဘၣ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်လၢ ပမ့ၢ်ပှၤသူၣ်တၢ်ဒီး လူတၢ်ထံလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပှၤလၢအဒုးဒိၣ်ထီၣ်တၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ယွၤလီၤ.—၁ ကရံၣ်သူး ၃:၆.
၁၂. ဖဲပစံၣ်တဲၤတဲလီၤ ပဟံၣ်ဖိဃီဖိလၢအတမ့ၢ် ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ်အခါ ပပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ဝံသးစူၤကသ့ဒ်လဲၣ်.
၁၂ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ကီလၢပကအိၣ်ဒီး တၢ်ဝံသးစူၤ ဖဲပဘၣ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤဝဲ ပဟံၣ်ဖိဃီဖိလၢ အတမ့ၢ် ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ် အခါလီၤ. လံာ်စီဆှံ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲဖဲ စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ၃:၁, ၇ န့ၣ် ကမၤစၢၤပှၤလီၤ. တဲဝဲလၢ “တၢ်အခ့အခါအိၣ်ဝဲလၢ . . . အကတီၢ်လၢ ပှၤကအိၣ်ဘှီၣ်ကလာ်အဂီၢ်, ဒီးအကတီၢ်လၢ ပှၤကကတိၤတၢ်အဂီၢ်” လီၤ. ပလုၢ်လၢ်သကဲးပဝး လၢအဂ့ၤန့ၣ် ကမၤစၢၤပဟံၣ်ဖိဃိလၢ အတမ့ၢ် ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ် လၢကအဲၣ်ဒိးဒိကနၣ် ပတၢ်သးခုကစီၣ်လီၤ. တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ် မ့ၢ်အိၣ်ထီၣ်န့ၣ် ပကဘၣ်တဲအဝဲသ့ၣ် ဘၣ်ဃးဒီး ယဟိဝၤယွၤအဂ့ၢ်လီၤ. (၁ ပ့းတရူး ၃:၁, ၂) ပကဘၣ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ တၢ်သူၣ်ဆူၣ်သးဆူၣ်အပူၤ ဒီးပကဘၣ်ဝံသးစူၤ ပှၤကိးဂၤဒဲးဃုာ်ဒီး ပဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖၣ်လီၤ.
၁၃-၁၄. ပကွၢ်လိမၤဒိး ပှၤလၢအအိၣ်ဒီး တၢ်ဝံသးစူၤတဖၣ် ကသ့ဒ်လဲၣ်.
၁၃ ပမၤလိန့ၢ် တၢ်ဝံသးစူၤလၢ ပှၤတီပှၤလိၤလၢညါ ဒီးပှၤလၢပစိၤခဲအံၤတဖၣ် အအိၣ်သ့ဝဲလီၤ. ဝံဃဘးကူာ်အဲၣ်ဒိးလၢ တၢ်အၢတၢ်သီတဖၣ် ကလီၤမၢ်ကွံာ်ဝဲလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲဆဲးအိၣ်ဒီး တၢ်ဝံသးစူၤ ဒီးတဲဝဲလၢ “ယကဆၢထၢၣ်လၢ ပၢၤတၢ်အလီၢ်” လီၤ. (ဃဘးကူာ် ၂:၁) တၢ်မၢဖိပီလူး တဲဖျါထီၣ်ဝဲလၢ အ “ကမၤဝံၤ” အတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲဆဲးအိၣ်ဒီး တၢ်ဝံသးစူၤ ဒီးတဲဝဲလၢ “ယကအုၣ်ယသး လီၤတံၢ်လီၤဆဲးလၢ . . . တၢ်သးခုအကစီၣ်န့ၣ် အဂ့ၢ်လီၤ.”—မၤတၢ် ၂၀:၂၄.
၁၄ ဆိကမိၣ်ကွၢ် ပှၤနီၢ်ဒီမါဝၤခံဂၤ လၢအဖျိထီၣ်ဝဲ ကံးလဧးကၠိ ဒီးလီၤဘၣ်မူဒါလၢ ထံကီၢ်လၢ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသး တအိၣ်အါအါဘၣ်န့ၣ်တက့ၢ်. ဒီးပှၤအါတက့ၢ်လၢ အအိၣ်ဖဲန့ၣ်တဖၣ် တမ့ၢ်ပှၤခရံာ်ဖိဘၣ် အဃိ အဝဲသ့ၣ်တအဲၣ်ဒိးမၤလိ လံာ်စီဆှံဘၣ်. မ့မ့ၢ် အတံၤသကိးလၢ အဖျိထီၣ်ဃုာ်ကၠိ ဒီးအဝဲသ့ၣ်န့ၣ် လီၤဘၣ်မူဒါလၢ ထံကီၢ်လၢ ပှၤအါတက့ၢ် သးအိၣ်မၤလိလံာ်စီဆှံ ဒီးအဝဲသ့ၣ်မၤစၢၤဘၣ် ပှၤအါဂၤလၢ ကကဲထီၣ် ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးလီၤ. တၢ်လီၢ်လၢ ပှၤနီၢ်ဒီမါဝၤခံဂၤ လဲၤအိၣ်ဘၣ်ဝဲန့ၣ် လၢတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတကပၤ တၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီ တအိၣ်ဘၣ်. သနာ်က့ အဝဲသ့ၣ်ဆဲး စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ တၢ်ဝံသးစူၤအပူၤလီၤ. အဝဲသ့ၣ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဖဲန့ၣ် ဃိးနံၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ အပှၤမၤလိ လံာ်စီဆှံဖိတဂၤ ဒိးဘျၢထံအဃိ အဝဲသ့ၣ်သးခုဝဲ ဒိၣ်မးလီၤ. ပှၤလၢညါဒီး ပှၤလၢပစိၤခဲအံၤတဖၣ် အဒိအတဲာ်န့ၣ် သိၣ်လိပှၤတၢ်မနုၤလဲၣ်. ပှၤလၢအအိၣ်ဒီး တၢ်သးတီတဖၣ်အံၤ အဝဲသ့ၣ်အသးတလီၤစၢ်ဘၣ်ဒီး ဆဲးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လီၤ. ဒီးယဟိဝၤယွၤ ဆိၣ်ဂ့ၤအဝဲသ့ၣ် ခီဖျိလၢ အဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်ဝံသးစူၤအဃိလီၤ. မ်ပ “ကကွၢ်လိပှၤလၢအနာ်တၢ် ဒီးဝံသးစူၤတၢ်သတးဒီး န့ၢ်သါတၢ်စံးပာ်တဖၣ်” န့ၣ်တက့ၢ်.—ဧ့ၤဘြံၤ ၆:၁၀-၁၂.
ပကဘၣ် ဆဲးမၤဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ် ပတၢ်နာ်
၁၅. ကျဲတဘိလၢ ပမၤဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ် ပတၢ်နာ်လၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤအပူၤန့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.
၁၅ ပနာ်ဝဲတၢ်ကစီၣ်လၢ ပစံၣ်တဲၤတဲလီၤတဖၣ်အဃိ တသ့ဖဲအသ့ ပဂုာ်ကျဲးစၢးတဲဘၣ် ပှၤအါဂၤလီၤ. တၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤလၢ လံာ်စီဆှံအပူၤန့ၣ် ပနာ်အီၤစ့ၢ်ကီးလီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၁၉:၄၂; ယၡါယၤ ၄၀:၈) ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ဝံအတၢ်စံးပာ်တဖၣ်အံၤ လၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်ဝဲလၢ ပစိၤခဲအံၤလီၤ. ပသ့ၣ်ညါဘၣ်စ့ၢ်ကီး ဖဲပှၤလၢ အအိၣ်မူမၤထွဲဝဲ လံာ်စီဆှံအတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲအခါ အဝဲသ့ၣ်တၢ်အိၣ်မူ ဂ့ၤထီၣ်ဝဲလီၤ. လၢတၢ်ဂ့ၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤအဃိ ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ဘီမုၢ်တၢ်သးခုကစီၣ်အံၤ မ့ၢ်ဝဲတၢ်ကစီၣ်လၢ ပှၤကိးဂၤဒဲး ကြၢးနၢ်ဟူဝဲန့ၣ်လီၤ.
၁၆. ဒ် စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၄၆:၁-၃ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး ပတၢ်နာ်ယဟိဝၤယွၤ ဒီးယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် ကမၤစၢၤပှၤလၢ ပကဆဲးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဒ်လဲၣ်.
၁၆ ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ကစီၣ်လၢ ပစံၣ်တဲၤတဲလီၤန့ၣ် ပနာ်လၢအဟဲလၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ် ဒီးအဝဲပာ်ထီၣ် ယ့ၣ်ၡူးလၢအဘီအမုၢ် စီၤပၤလီၤ. (ယိၤဟၣ် ၁၄:၁) ပမ့ၢ်ထံၣ်ဘၣ်တၢ်အိၣ်သး ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ သနာ်က့ ယဟိဝၤယွၤမ့ၢ်ဝဲ ပတၢ်ဒီသဒၢ ဒီးပတၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါထီဘိလီၤ. (ဖး စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၄၆:၁-၃ တက့ၢ်.) တကးဒံးဘၣ် ပနာ်သပှၢ်ကတၢၢ်လၢ ယ့ၣ်ၡူးတီခိၣ်ရိၤမဲဝဲ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤ ဒီးအသူဝဲ တၢ်စိတၢ်ကမီၤ ဒီးတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ယဟိဝၤယွၤဟ့ၣ်လီၤအီၤန့ၣ်လီၤ.—မးသဲ ၂၈:၁၈-၂၀.
၁၇. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပကဘၣ်ဆဲးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လဲၣ်, ဟ့ၣ်တၢ်အဒိတက့ၢ်.
၁၇ ပသ့ၣ်ညါသပှၢ်ကတၢၢ်လၢ ပမ့ၢ်အိၣ်ဒီးတၢ်နာ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤကဆိၣ်ဂ့ၤ ပတၢ်ထဲးဂံၢ်ထဲးဘါဒီး အကမၤစၢၤပှၤလၢ ကျဲလၢ ပတမုၢ်လၢ်ဘၣ်အီၤအပူၤလီၤ. (စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ၁၁:၆) အဒိ ကိးနံၤဒဲး ပှၤလၢအကထိတဖၣ် ထံၣ်ဘၣ်ဝဲ ပလံာ်လဲၢ်တဖၣ်လၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤ လ့ၣ်ဆီၣ်အလိၤလီၤ. တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤဒ်အံၤန့ၣ် မ့ၢ်အကျဲဘျုးစ့ၢ်ကီးဧါ. မ့ၢ်, အကဲဘျုးဝဲနီၢ်နီၢ်လီၤ. ဘီမုၢ်အတၢ်မၤ ဖဲ လါနိၣ်ဝ့ဘၢၣ် ၂၀၁၄ န့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ပှၤဖၠၣ်စိမိၤကၠိဖိသးစၢ်တဂၤ အဲၣ်ဒိးကွဲးဝဲ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ် အဂ့ၢ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဘီမုၢ်ဘျီၣ်ဒိၣ်အိၣ်ဖဲလဲၣ်န့ၣ် အဝဲတသ့ၣ်ညါဝဲဘၣ်. သနာ်က့ လၢဖၠၣ်စိမိၤကၠိန့ၣ် အဝဲထံၣ်ဝဲ ပလံာ်လဲၢ်တဖၣ်လၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤ လ့ၣ်ဆီၣ်အလိၤလီၤ. တကးဘၣ် အဝဲထံၣ်ဝဲစ့ၢ်ကီး တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ အကဘၣ်ကွဲးဝဲတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢခံအဝဲကဲထီၣ် ယဟိဝၤယွၤပှၤအုၣ်အသး ဒီးခဲအံၤန့ၣ် အဝဲမၤဝဲ ပှၤလဲၤလၢညါန့ၣ်လီၤ. တၢ်လဲၤခီဖျိတဖၣ်အံၤ ထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ်ပှၤလၢ ပကဆဲးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် မ့ၢ်လၢပှၤအိၣ်ဒံးဝဲအါမးလၢ ကဘၣ်နၢ်ဟူဝဲ ဘီမုၢ်တၢ်သးခုကစီၣ်အံၤလီၤ.
ဆဲးအိၣ်ဒီး တၢ်သူၣ်ဆူၣ်သးဆူၣ်လၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤအပူၤ
၁၈. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပသ့ၣ်ညါသပှၢ်ကတၢၢ်လၢ ဘီမုၢ်တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤန့ၣ် ကဝံၤဝဲဒ် ယဟိဝၤယွၤ တိာ်ပာ်ဝဲအသိးလဲၣ်.
၁၈ ပသ့ၣ်ညါသပှၢ်ကတၢၢ်လၢ ဘီမုၢ်တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤအံၤ ကဝံၤဝဲ ဒီးတစဲးခံဝဲဘၣ်. ဆိကမိၣ်ကွၢ် တၢ်မၤအသးဖဲ စီၤနိအၤအစိၤန့ၣ်တက့ၢ်. ယဟိဝၤယွၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ အမ့ၢ်ပှၤလၢ အမၤတၢ်ဒ် တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ အပာ်ပနီၣ်ဝဲ အသိးလီၤ. တချုးဖဲ ထံလုၢ်ဘၢတၢ် အနံၣ် ၁၂၀ န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ဆၢတဲာ်ပာ်စၢၤဝဲလၢ ကလုၢ်ဘၢဟီၣ်ခိၣ်လၢထံလီၤ. ဒီးအနံၣ်လၢအဆံတဖၣ် ဝံၤအလီၢ်ခံ ယဟိဝၤယွၤတဲဘၣ် စီၤနိအၤလၢ ကဘၣ်တ့ထီၣ် ကဘီလီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် တချုးဖဲ ထံလုၢ်ဘၢတၢ်ဒံးဘၣ်န့ၣ် စီၤနိအၤတ့ထီၣ်ကဘီ ကယံာ်ဝဲ အနံၣ် ၄၀ မ့တမ့ၢ် ၅၀ ညါလီၤ. ပှၤတဒိကနၣ် စီၤနိအၤအတၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်ဘၣ် သနာ်က့ အဝဲဆဲးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် တုၤလၢ ယဟိဝၤယွၤတဲအီၤလၢ ဒုးနုာ်လီၤဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိတဖၣ်လၢ ကဘီပူၤလီၤ. ဝံၤဒီး တၢ်ဆၢကတီၢ်တုၤဃီၤဝဲလၢ ယဟိဝၤ “ယွၤကးတံာ်ဃးတြဲၤ” လီၤ.—၁ မိၤၡ့ ၆:၃; ၇:၁, ၂, ၁၆.
၁၉. ပမ့ၢ်ဆဲး စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်န့ၣ် ပအိၣ်ခိးကွၢ်လၢ် တၢ်မနုၤသ့လဲၣ်.
၁၉ တယံာ်လၢၤဘၣ် ယဟိဝၤယွၤ ကမၤကတၢၢ်ကွံာ်ဝဲ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤအံၤန့ၣ်လီၤ. ဝံၤဒီး ကစၢ်ယွၤကမၤဟးဂီၤကွံာ်ဝဲ ဟီၣ်ခိၣ်လၢ မုၣ်ကီၤလံၢ်ပၢဝဲတဘ့ၣ်အံၤ ဒီးကဒုးအိၣ်က့ၤထဲ ပှၤလၢအဒိကနၣ် အကလုၢ်တဖၣ် လၢဟီၣ်ခိၣ်သီအပူၤလီၤ. တချုးလၢ တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ကဲထီၣ်အသးဒံးဘၣ်န့ၣ် မ်ပကွၢ်လိာ်မၤဒိး စီၤနိအၤ, ဝံဃဘးကူာ်ဒီး ပှၤလၢအဆဲး စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်တဖၣ်န့ၣ်တက့ၢ်. တကးဒံးဘၣ် မ်ပကဆဲးသးစၢၢ်ဆၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤ, အိၣ်ဒီးတၢ်ဝံသးစူၤ ဒီးဆဲးမၤဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ် ပတၢ်နာ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်အၢၣ်လီၤတဖၣ် န့ၣ်တက့ၢ်.
တၢ်သးဝံၣ် ၇၅ “ကွၢ်ကွၢ်, ယၤလီၤ, မၢလီၤယၤတက့ၢ်”
a တၢ်မၤလိလၢ အပူၤကွံာ်တခါန့ၣ် ပမၤလိဘၣ်လၢ ပှၤမၤလိလံာ်စီဆှံဖိလၢ အလဲၤထီၣ်လဲၤထီတဖၣ် ယ့ၣ်ၡူး ကွဲမုာ်အဝဲသ့ၣ်လၢ ကကဲထီၣ် ပှၤမၤညၣ်ပှၤကညီလီၤ. လၢတၢ်မၤလိတခါအံၤအပူၤ ပကတဲသကိး ကျဲသၢဘိလၢ ကယဲၢ်ပှၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဖိခဲလၢာ် ပှၤအသီမ့ၢ်ဂ့ၤ, ပှၤလၢအအိၣ်ဒီး တၢ်လဲၤခီဖျိအါမ့ၢ်ဂ့ၤ လၢကဆဲးစံၣ်တဲၤတဲလီၤ ဘီမုၢ်တၢ်သးခုကစီၣ် တုၤလၢ ယဟိဝၤယွၤတဲဝဲလၢ တၢ်မၤအံၤဝံၤလံန့ၣ်လီၤ.
b တၢ်ကတိၤအခီပညီ– လၢတၢ်မၤလိအံၤအပူၤ တၢ်ကတိၤလၢအမ့ၢ် “ထုးက့ၤနစုတဂ့ၤ” အခီပညီမ့ၢ်ဝဲ ပကဘၣ်ပာ်လီၤပသးလၢ ပကဆဲးစံၣ်တဲၤတဲလီၤ တၢ်သးခုကစီၣ် တုၤလၢ ယဟိဝၤယွၤတဲဝဲလၢ တၢ်မၤအံၤဝံၤလံန့ၣ်လီၤ.
c “ကစၢ်အမုၢ်တနံၤ” စးထီၣ်ဖဲ ယ့ၣ်ၡူးကဲထီၣ် စီၤပၤလၢ ၁၉၁၄ ဒီးကဝံၤဝဲဖဲ အပၢတၢ် အနံၣ်တကထိ အကတၢၢ်န့ၣ်လီၤ.