မ့ၢ်နဆိကမိၣ်တၢ်ဒ် ယဟိဝၤယွၤအသိးဧါ
“လဲလိာ် သုက့ၢ်သုဂီၤလၢ တၢ်မၤက့ၤသုသးသီ” တက့ၢ်.—ရိမ့ၤ ၁၂:၂.
၁, ၂. ပမ့ၢ်ဆဲးလဲၤထီၣ်လဲၤထီလၢ နီၢ်သးတခီန့ၣ် ပကသ့ၣ်ညါထီၣ်ဘၣ်တၢ်မနုၤလဲၣ်, ဟ့ၣ်တၢ်အဒိတက့ၢ်.
ထံၣ်တမှံကွၢ်လၢ ပှၤတဂၤဟ့ၣ်ဝဲ ဖိသၣ်တဂၤ တၢ်ဟ့ၣ်န့ၣ်တက့ၢ်. ဖဲန့ၣ်အခါ ဖိသၣ်အမိၢ်အပၢ်တဲအီၤလၢ “တဲတၢ်ဘျုး” လီၤ. ဖိသၣ်အံၤန့ၣ် ခီဖျိလၢအမိၢ်အပၢ်တဲအီၤဒ်န့ၣ်အဃိ အဝဲတဲဝဲတၢ်ဘျုးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဖဲအနီၢ်ဒိၣ်ထီၣ်အခါ အဝဲနၢ်ပၢၢ်ထီၣ်ဝဲလၢ ဘၣ်မနုၤအဃိ အမိၢ်အပၢ်ဆိကမိၣ်ဝဲလၢ ပှၤဂၤမ့ၢ်မၤန့ၢ်အီၤတၢ်တမံၤမံၤန့ၣ် အရ့ဒိၣ်လၢ ကဘၣ်ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်စံးဘျုးစံးဖှိၣ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ခီဖျိလၢအဝဲမၤလိန့ၢ်တၢ်လၢ အမိၢ်အပၢ်အအိၣ်အဃိ ဖဲအဝဲအနီၢ်ဒိၣ်ထီၣ်အခါ အဝဲစံးဘျုးစံးဖှိၣ်ပှၤဂၤလၢ အနီၢ်ကစၢ်လီၤ.
၂ တၢ်ကဲထီၣ်အသးဒီးပှၤ ဒ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲပစးထီၣ်မၤလိ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအခါ ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ပကဘၣ်မၤထွဲ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်သိၣ်တၢ်သီ အခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်ဒိၣ်မးန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပမ့ၢ်ဆဲးလဲၤထီၣ်လဲၤထီလၢ နီၢ်သးတခီန့ၣ် ပကသ့ၣ်ညါထီၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်ဆိကမိၣ်အိၣ်ဒ်လဲၣ်, အဝဲဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးဝဲ တၢ်မနုၤလဲၣ်, တဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးဝဲတၢ်မနုၤလဲၣ် ဒီးဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဂ့ၢ်တခါဂ့ၤတခါဂ့ၤန့ၣ် အဝဲအတၢ်ထံၣ်အိၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ပတၢ်ဃုထၢ ဒီးတၢ်မၤတဖၣ် မ့ၢ်ဒိးသန့ၤထီၣ်အသးလၢ ကစၢ်ယွၤအတၢ်ဆိကမိၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်ပပာ်ဖျါထီၣ်လၢ ပဆိကမိၣ်တၢ်ဒ် ယဟိဝၤယွၤအသိးလီၤ.
၃. ပကဆိကမိၣ်တၢ်ဒ် ယဟိဝၤယွၤအဂီၢ်န့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ ကီဝဲလဲၣ်.
၃ ပအဲၣ်ဒိးဆိကမိၣ်တၢ်ဒ် ယဟိဝၤယွၤ အသိးဘၣ်ဆၣ် ခီဖျိလၢ ပတလၢတပှဲၤအဃိ တဘျီတခီၣ် ပကဆိကမိၣ်တၢ်ဒ် ယဟိဝၤယွၤအသိးန့ၣ် တညီဘၣ်. အဒိ ပသ့ၣ်ညါလၢ ယဟိဝၤယွၤထံၣ်ဝဲ တၢ်သကဲာ်ပဝးလၢ အကဆှီ, တၢ်လူၤတၢ်ထူးတၢ်တီၤ, တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤ, တၢ်သူကမၣ်တၢ်သွံၣ် ဒီးတၢ်အဂၤတဖၣ် ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ ယဟိဝၤယွၤထံၣ်ဝဲ တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤဒ်အံၤလဲၣ်န့ၣ် ပကနၢ်ပၢၢ်အီၤအဂီၢ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ကကီဝဲလီၤ. ဒ်သိး ပကဆိကမိၣ်တၢ်ဒ် ယဟိဝၤယွၤအသိးအဂီၢ် ပမၤကသ့ဒ်လဲၣ်. ပမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် ကမၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကမၤတၢ်လၢအဘၣ် လၢဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ ဒီးခါဆူညါဒ်လဲၣ်.
ပဆိကမိၣ်တၢ်ဒ် ကစၢ်ယွၤအသိး ကသ့ဒ်လဲၣ်
၄. ပကဘၣ်ဆီတလဲက့ၤပသးလၢအသီန့ၣ် အခီပညီမ့ၢ်ဒ်လဲၣ်.
၄ ဖး ရိမ့ၤ ၁၂:၂ တက့ၢ်. လၢလံာ်စီဆှံတဆၢအံၤအပူၤ စီၤပီလူးပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ဒ်သိးပကဆိကမိၣ်တၢ်ဒ် ယဟိဝၤယွၤအသိးအဂီၢ် ပကဘၣ်မၤဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲတဲဝဲလၢ “သုတအိၣ်ဒီး ပှၤအအံၤတဃၣ်ဖိ အက့ၢ်အဂီၤတဂ့ၤ.” ဒ်ပမၤလိဘၣ်လၢ တၢ်မၤလိလၢ အပူၤကွံာ်တခါအသိး လံာ်စီဆှံအဆၢအံၤ အဲၣ်ဒိးတဲဝဲလၢ ပကဘၣ်တြီဆၢကွံာ် ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ အတၢ်ဆိကမိၣ်ဒီး အတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးအဝဲတဲစ့ၢ်ကီးဝဲလၢ ပကဘၣ်ဆီတလဲ ပသးလၢအသီလီၤ. အခီပညီမ့ၢ်ဝဲ ပကဘၣ်မၤလိယွၤအကလုၢ်ကထါ, ပကဘၣ်နၢ်ပၢၢ် အတၢ်ဆိကမိၣ်, ဆိကမိၣ်ထံ တၢ်လၢပမၤလိဘၣ်အီၤတဖၣ် ဒီးဂုာ်ကျဲးစၢးဆိကမိၣ်တၢ် ဒ်ယွၤအသိးလီၤ.
၅. တၢ်ဖးလံာ်ဒီး တၢ်မၤလိတၢ်န့ၣ် လီၤဆီလိာ်အသးဒ်လဲၣ်.
၅ တၢ်လၢ ပမၤလိတၢ်န့ၣ် တမ့ၢ်ထဲ ပဖးဝံၤတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤချ့ချ့ မ့တမ့ၢ် တိၤဃာ်တၢ်သံကွၢ်တဖၣ် အတၢ်စံးဆၢဘၣ်. ဖဲပမၤလိတၢ်အခါ ပကဘၣ်ဆိကမိၣ်ထံတၢ်ဒ်အံၤလီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်အံၤ သိၣ်လိယၤ ဘၣ်ဃးဒီး ယဟိဝၤယွၤအဂ့ၢ်ဒ်လဲၣ်, အဝဲမၤဝဲတၢ်မနုၤလဲၣ် ဒီးအဝဲဆိကမိၣ်တၢ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်လၢယဟိဝၤယွၤမၢပမၤ ဒီးတၢ်လၢအမၢပဟးဆှဲးအီၤတဖၣ်န့ၣ် ပကဘၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢးဒ်သိး ပကနၢ်ပၢၢ်လၢ ဘၣ်မနုၤအဃိ အဝဲမၢပမၤဒ်န့ၣ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ် ပကဘၣ်ဆိကမိၣ်ဘၣ်ဃးဒီး လၢပတၢ်အိၣ်မူအပူၤ ပကဘၣ်မၤတၢ်ဆီတလဲမနုၤလဲၣ်, ဒီးပကဘၣ်ဆီတလဲ ပတၢ်ဆိကမိၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲပမၤလိတၢ်ကိးဘျီဒဲးန့ၣ် တညီလၢပကဆိကမိၣ်ထံ တၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ်အံၤ ခဲလၢာ်န့ၣ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ ပကမၤလိတၢ်အဂီၢ်န့ၣ် ပမ့ၢ်သူအီၤလၢ ပကမၤလိတၢ်အဂီၢ်တဝာ် ဒီးဆိကမိၣ်ထံတၢ်အဂီၢ်တဝာ်န့ၣ် အဘျုးကအိၣ်ဝဲလီၤ.—စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၁၉:၉၇; ၁ တံၤမသ့း ၄:၁၅.
၆. ပမ့ၢ်ဆိကမိၣ်ထံ ယွၤအကလုၢ်ကထါန့ၣ် ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ်အဘျုးဒ်လဲၣ်.
၆ ပမ့ၢ်ဆိကမိၣ်ထံ ယွၤအကလုၢ်ကထါထီဘိန့ၣ် ပကကမၢကမၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢပကနာ်လီၤတံၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်ဆိကမိၣ်န့ၣ် လၢဝဲပှဲၤဝဲလီၤ. ခီဖျိလၢ ပဆိကမိၣ်ထံယွၤအကလုၢ်ကထါအဃိ ပကနၢ်ပၢၢ်ထီၣ် အတၢ်ထံၣ်ဒီး လၢခံပကတူၢ်လိာ်အတၢ်ထံၣ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ် ပကဆီတလဲပတၢ်ဆိကမိၣ်ဒီး ပကစးထီၣ် ဆိကမိၣ်တၢ်လၢ ကျဲလၢအသီလီၤ. ခီဖျိလၢ ပမၤဒ်န့ၣ်အဃိ ပတၢ်ဆိကမိၣ် ကလီၤဂာ်ထီၣ်ဒီးယဟိဝၤယွၤ ကယီကယီလီၤ.
ပတၢ်မၤတဖၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ ပတၢ်ဆိကမိၣ်တဖၣ်
၇, ၈. (က) ယဟိဝၤယွၤထံၣ်ဝဲ ကျိၣ်စ့ဒီး တၢ်ထူးတၢ်တီၤတဖၣ်ဒ်လဲၣ်. (ကွၢ်တၢ်ဂီၤတဖၣ်လၢ တၢ်မၤလိအခီၣ်ထံးတက့ၢ်.) (ခ) ဘၣ်ဃးဒီး ကျိၣ်စ့ဒီးတၢ်ထူးတၢ်တီၤန့ၣ် ပမ့ၢ်အိၣ်ဒီးတၢ်ထံၣ်ဒ် ယဟိဝၤယွၤအသိးန့ၣ် ပကပာ်ဆိတၢ်မနုၤလၢ နီၣ်ဂံၢ်တၢလဲၣ်.
၇ ပတၢ်ဆိကမိၣ်န့ၣ် ဘၣ်ထွဲလိာ်အသးဒီး ပတၢ်မၤလီၤ. (မၢ်ကူး ၇:၂၁-၂၃; ယၤကိာ် ၂:၁၇) ဒ်သိး ပကနၢ်ပၢၢ်အါထီၣ် တၢ်ဂ့ၢ်အံၤအဂီၢ် ပကဆိကမိၣ်ကွၢ် တၢ်အဒိတနီၤလီၤ. တၢ်အဒိတခါန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲတၢ်ကွဲးနီၣ်လၢ ဘၣ်ဃးဒီး ယ့ၣ်ၡူးအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲန့ၣ်န့ၣ် ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ထူးတၢ်တီၤန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤအတၢ်ဆိကမိၣ် အိၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. နီၢ်မၤရံဒီးစီၤယိၤသး အကျိၣ်စ့တအိၣ်အါအါဘၣ်သနာ်က့ ကစၢ်ယွၤအနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲ ဃုထၢထီၣ်အဝဲသ့ၣ်လၢ ကကွၢ်လုၢ်ဒိၣ်ထီၣ် ယွၤအဖိခွါအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. (၃ မိၤၡ့ ၁၂:၈; လူၤကၣ် ၂:၂၄) ဖဲယ့ၣ်ၡူးဟဲအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်အခါ နီၢ်မၤရံ “ပုာ်မံလီၤအီၤလၢဂီၤဖံးအီၣ် တၢ်အလီၢ်လီၤ. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, အလီၢ်တအိၣ်ဘၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်လၢဘျီၣ်ပူၤဘၣ်.” (လူၤကၣ် ၂:၇) ယဟိဝၤယွၤ မ့ၢ်အဲၣ်ဒိးလၢ ယ့ၣ်ၡူးကဟဲအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်လၢ တၢ်လီၢ်လၢအဂ့ၤန့ၣ် မၤဝဲသ့လီၤ. အဝဲအဲၣ်ဒိးလၢ ယ့ၣ်ၡူးကဒိၣ်ထီၣ်လၢ ဟံၣ်ဖိဃီဖိလၢ အပာ်ဆိယဟိဝၤယွၤလၢ နီၣ်ဂံၢ်တၢလီၤ. တၢ်အံၤမ့ၢ်ဝဲ တၢ်အရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအဂီၢ်လီၤ.
၈ တၢ်ကွဲးနီၣ်လၢ ဘၣ်ဃးဒီးယ့ၣ်ၡူးဟဲအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ် သိၣ်လိပှၤဘၣ်ဃးဒီး ယဟိဝၤယွၤထံၣ်ဝဲ ကျိၣ်စ့ဒီးတၢ်ထူးတၢ်တီၤတဖၣ် ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. မိၢ်ပၢ်တနီၤနီၤန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်အဖိ အတၢ်ရ့လိာ်သးဒီးယဟိဝၤယွၤ မ့ၢ်ဘၣ်ဒိဒၣ်လဲာ် အဝဲသ့ၣ်အဲၣ်ဒိးလၢ အဖိတဖၣ် ကဃုဝဲကျိၣ်စ့ဒီးတၢ်ထူးတၢ်တီၤတဖၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် ထံၣ်ဝဲလၢပတၢ်ရ့လိာ်သးဒီးအီၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်လီၤ. ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် မ့ၢ်နတူၢ်လိာ် ယဟိဝၤယွၤအတၢ်ထံၣ်ဧါ. ဒီးနတၢ်မၤတဖၣ်န့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်.—ဖး ဧ့ၤဘြံၤ ၁၃:၅ တက့ၢ်.
၉, ၁၀. ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်မၤလီၤဃံၢ်ပှၤဂၤန့ၣ် ပအိၣ်ဒီးတၢ်ထံၣ်ဒ် ယဟိဝၤယွၤဒီး ယ့ၣ်ၡူးအသိးန့ၣ် ပပာ်ဖျါထီၣ်အီၤကသ့ဒ်လဲၣ်.
၉ တၢ်အဒိလၢ အဂၤတခါန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ ယဟိဝၤယွၤထံၣ်ဝဲ ပှၤလၢအမၤလီၤဃံၢ်ပှၤဂၤတဖၣ် ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤလၢအမၤလီၤဃံၢ် ပှၤဂၤန့ၣ်အဲၣ်ဒိးတဲဝဲ ပှၤလၢအမၤတၢ်တမံၤမံၤ ဒ်သိးပှၤကမၤဘၣ်တၢ်ကမၣ် မ့တမ့ၢ် ကပတုာ်မၤ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤအဂီၢ်လီၤ. ယ့ၣ်ၡူးတဲဝဲလၢ “ပှၤအဆံးလၢ အနာ်က့ၤယၤတဖၣ်အကျါတဂၤန့ၣ်, ဖဲဒၣ်ပှၤလၢ အဒုးလီၤဃံၤအီၤဒီး, ဆၢၣ်ဂူာ်လၢၢ် မ့ၢ်ဘၣ်စၢဃာ်လၢအကိာ်, ဒီးအဝဲဒၣ် ဘၣ်တၢ်တ့ၢ်လီၤကွံာ်အီၤဆူ ပီၣ်လဲၣ်ပူၤဒီး, ကဂ့ၤဒၣ်တၢ်လၢအဂီၢ်လီၤ.” (မၢ်ကူး ၉:၄၂) တၢ်ကတိၤတဖၣ်န့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်တူၢ်ဘၣ်ဖးဒိၣ်တခါလီၤ. ဒီးပသ့ၣ်ညါလၢ ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ်လီၤဂာ်ဒ်သိးဒီး အပၢ်လီၤ. အဃိပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ဖဲပှၤတဂၤမ့ၢ်တဆိကမိၣ်န့ၢ်တၢ်လၢ ခရံာ်ဖိဒီပုၢ်ဝဲၢ်အဂၤတဖၣ်အဂီၢ် ဒီးမ့ၢ်မၤလီၤဃံၢ်ဘၣ်အဝဲသ့ၣ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ တဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးဝဲ နီတစဲးဘၣ်န့ၣ်လီၤ.—ယိၤဟၣ် ၁၄:၉.
၁၀ ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်မၤလီၤဃံၢ်ပှၤဂၤန့ၣ် မ့ၢ်ပတၢ်ထံၣ်အိၣ်ဒ်သိး ယဟိဝၤယွၤဒီး ယ့ၣ်ၡူးအသိးဧါ. ပတၢ်မၤတဖၣ်န့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်. အဒိ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပကဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သး တၢ်ကူတၢ်သိး တမံၤမံၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဖဲပသ့ၣ်ညါလၢ ပတၢ်ကူတၢ်သိးအံၤ မၤတံာ်တာ်ပှၤဂၤအသး မ့တမ့ၢ် ဒုးအိၣ်ထီၣ် ပှၤဂၤအတၢ်ဆိကမိၣ်လၢ အတကြၢးတဘၣ်အခါ ပကမၤဒ်လဲၣ်. မ့ၢ်ပတၢ်အဲၣ် ပဒီပုၢ်ဝဲၢ် ထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ်ပှၤဒ်သိး ပသုတကွၢ်လီၤထဲ ပနီၢ်ကစၢ်အတၢ်ဘၣ်သးအဂီၢ်စ့ၢ်ကီးဧါ.—၁ တံၤမသ့း ၂:၉, ၁၀.
၁၁, ၁၂. ပမ့ၢ်သးဟ့ တၢ်လၢယဟိဝၤယွၤသးဟ့ဝဲတဖၣ် ဒီးမၤအါထီၣ် တၢ်ကီၤသူၣ်ကီၤသးန့ၣ် ပကဒီသဒၢလီၤပသးဒ်လဲၣ်.
၁၁ ပကကွၢ်သကိး တၢ်အဒိသၢခါတခါလၢအမ့ၢ် ယဟိဝၤယွၤ သးဟ့ဝဲတၢ်တတီတလိၤန့ၣ်လီၤ. (ယၡါယၤ ၆၁:၈) ခီဖျိလၢ ပတလၢတပှဲၤဘၣ်အဃိ တဘျီတခီၣ် ပကမၤတၢ်အဘၣ်အဂီၢ်ကီဝဲန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤသ့ၣ်ညါဝဲလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲအဲၣ်ဒိးဒံးဝဲလၢ ပကသးဟ့တၢ်အၢလီၤ. (ဖး စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၉၇:၁၀ တက့ၢ်.) ပမ့ၢ်ဆိကမိၣ်ထံ တၢ်ဂ့ၢ်လၢဘၣ်ဃးဒီး ဘၣ်မနုၤအဃိ ယဟိဝၤယွၤသးဟ့တၢ်အၢလဲၣ်န့ၣ် ကမၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကအိၣ်ဒီးတၢ်ထံၣ်ဒ် ကစၢ်ယွၤအသိး ဒီးကဟ့ၣ်ပှၤတၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါ ဒ်သိးပကတြီဆၢကွံာ် တၢ်အၢတဖၣ်အဂီၢ်လီၤ.
တၢ်ဂ့ၢ်တနီၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံတတဲဝဲ လိၤလိၤလၢ အကမၣ်သနာ်က့ ကမၣ်ဝဲ
၁၂ ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်တနီၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံတပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးလၢ အကမၣ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ပမ့ၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢး လၢပကသးဟ့တၢ်အၢအဂီၢ်န့ၣ် ကမၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကသ့ၣ်ညါတၢ်လၢ အကမၣ်န့ၣ်လီၤ. အဒိ ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ တၢ်ဂဲၤကလံၣ်လၢ အဒုးကတၢထီၣ်ပှၤသး (lap dancing) န့ၣ်ပှၤဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးအီၤအါမးလီၤ. ပှၤတနီၤနီၤ ဆိကမိၣ်ဝဲလၢ တၢ်ဂဲၤကလံၣ်ဒ်အံၤန့ၣ် တမ့ၢ်ဒ်သိး တၢ်မံဃုာ်အိၣ်ဃုာ်အဃိ တမ့ၢ်တၢ်လၢအအၢဘၣ်.a (ကွၢ်တၢ်ဂ့ၢ်အဘျဲၣ်တက့ၢ်.) ဘၣ်ဆၣ် ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဂဲၤကလံၣ်ဒ်အံၤန့ၣ် မ့ၢ်ယဟိဝၤယွၤအတၢ်ထံၣ် အိၣ်ဒ်အဝဲသ့ၣ်အသိးဧါ. သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် သးဟ့ဝဲတၢ်အၢ ကိးမံၤဒဲးလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ မ်ပကဟးဆှဲးတၢ်အၢကိးမံၤဒဲး ခီဖျိပမၤအါထီၣ် တၢ်ကီၤသူၣ်ကီၤသး ဒီးသးဟ့တၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤသးဟ့ဝဲန့ၣ်တက့ၢ်.—ရိမ့ၤ ၁၂:၉.
ခါဆူညါနကမၤတၢ်မနုၤလဲၣ်န့ၣ် ဆိကမိၣ်ထံအီၤ ခဲအံၤတက့ၢ်
၁၃. ခါဆူညါန့ၣ် ဒ်သိးပမၤတၢ်ဆၢတဲာ်လၢ တၢ်ကူၣ်သ့အပူၤကသ့အဂီၢ် ဘၣ်မနုၤအဃိ ပကဘၣ်ဆိကမိၣ်ထံ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်ထံၣ်လၢ ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤန့ၣ်လဲၣ်.
၁၃ ဖဲပမၤလိတၢ်အခါ ပကြၢးဆိကမိၣ်ထံ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်ထံၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢအကမၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကဆၢတဲာ်တၢ်လၢ တၢ်ကူၣ်သ့အပူၤအဃိလီၤ. တကးဒံးဘၣ် ကလီၤဂာ်ဒ် ပအိၣ်ကတဲာ်ကတီၤပာ်စၢၤပသးအဃိ ဖဲပထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်အိၣ်အသးတဖၣ်လၢ ပကဘၣ်ဆၢတဲာ်တၢ် သတူၢ်ကလာ်အခါ ပကဘၣ်မၤဒ်လဲၣ်န့ၣ် ပကသ့ၣ်ညါဝဲလီၤ. (ကတိၤဒိ ၂၂:၃) ပကဆိကမိၣ်ကွၢ် တၢ်အဒိတနီၤလၢ လံာ်စီဆှံအပူၤလီၤ.
၁၄. ဘၣ်ဃးဒီး စီၤယိၤသးစံးဆၢက့ၤဝဲ စီၤပိၤတံၤဖၢ်အမါန့ၣ် ပမၤလိန့ၢ်ဘၣ်တၢ်မနုၤလဲၣ်.
၁၄ ဖဲစီၤပိၤတံၤဖၢ်အမါ ဂုာ်ကျဲးစၢးလ့ပစီဝဲ စီၤယိၤသးအခါ စီၤယိၤသး ဂ့ၢ်လိာ်ကွံာ်ဝဲ တဘျီဃီလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ဖျါလၢ စီၤယိၤသးဆိကမိၣ်ပာ်စၢၤဝဲ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်ထံၣ်လၢ ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဆီဟံၣ်ဆီဃီန့ၣ်လီၤ. (ဖး ၁ မိၤၡ့ ၃၉:၈, ၉ တက့ၢ်.) စီၤယိၤသးတဲဘၣ်ဝဲ စီၤပိၤတံၤဖၢ်အမါလၢ “ဒီးယကမၤ တၢ်အၢတၢ်သီအဒိၣ်အယိာ်တမံၤအံၤ, ဒီးမၤကမၣ်ဘၣ်ယွၤဒ်လဲၣ်.” အဃိပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ အဝဲဆိကမိၣ်တၢ်ဒ် ယဟိဝၤယွၤအသိးလီၤ. မ့မ့ၢ်ပဝဲမီၤ. ဖဲပှၤလၢနတၢ်မၤလီၢ်တဂၤဂၤ မ့ၢ်စးထီၣ်ဂဲၤလိာ်ကွဲတၢ်အဲၣ်ဒီးနၤအခါ နကမၤဒ်လဲၣ်. မ့တမ့ၢ် ပှၤတဂၤဂၤ မ့ၢ်ဆှၢန့ၢ်နၤလံာ် မ့တမ့ၢ် တၢ်ဂီၤလၢအလီၤရၢၢ် လၢနလီတဲစိအပူၤန့ၣ် နကမၤဒ်လဲၣ်.b (ကွၢ်တၢ်ဂ့ၢ်အဘျဲၣ်တက့ၢ်.) ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ်အံၤ ပမ့ၢ်မၤလိဒီးတူၢ်လိာ်ယဟိဝၤယွၤအတၢ်ထံၣ် ဒီးဆၢတဲာ်ဆိပာ်စၢၤပသးလၢ ပကမၤဒ်လဲၣ်န့ၣ် ကညီလၢ ပကတီဒီးယဟိဝၤယွၤအဂီၢ်လီၤ.
၁၅. ပတီဒီးယဟိဝၤယွၤ ဒ်ပှၤဧ့ၤဘြံၤဖိသၢဂၤအသိး ကသ့ဒ်လဲၣ်.
၁၅ ဆိကမိၣ်ကွၢ် ပှၤဧ့ၤဘြံၤဖိသၢဂၤလၢ ဘၣ်တၢ်သ့ၣ်ညါအီၤလၢအမ့ၢ် စီၤၡၤဒရး, စီၤမ့ၤၡး ဒီးစီၤဧဘ့ၤဒနကိၤ အဂ့ၢ်န့ၣ်တက့ၢ်. ဖဲစီၤပၤနဘူၤကးန့စၢ် မၢအဝဲသ့ၣ်လၢ ကဘါထီၣ်တၢ်ဂီၤထူလၢ အတ့ထီၣ်ဝဲအခါ အဝဲသ့ၣ်ဂ့ၢ်လိာ်ကွံာ်ဝဲ တဲာ်တဲာ်ဖျုဖျုလီၤ. အဝဲသ့ၣ်အတၢ်စံးဆၢအံၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဒၣ်လၢ အဆိကမိၣ်ဆိပာ်စၢၤဝဲ ဘၣ်ဃးဒီး အဝဲသ့ၣ်မ့ၢ်တီဒီးယဟိဝၤယွၤန့ၣ် တၢ်ကကဲထီၣ်အသးဒီး အဝဲသ့ၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. (၂ မိၤၡ့ ၂၀:၄, ၅; ဒၤနံးယ့လး ၃:၄-၆, ၁၂, ၁၆-၁၈) မ့မ့ၢ်နၤမီၤ နကမၤဒ်လဲၣ်. နတၢ်မၤခိၣ် မ့ၢ်မၢနထၢနုာ်တၢ်မၤဘူၣ်လၢ မူးပွဲလၢအဘၣ်ထွဲဒီး တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအကမၣ်န့ၣ် နကမၤဒ်လဲၣ်. တချုးလၢ တၢ်အိၣ်အသးဒ်အံၤတဖၣ် ဟဲကဲထီၣ်အသးဒံးဘၣ်န့ၣ် ခဲအံၤ ဆိကမိၣ်ဆိပာ်စၢၤလၢ ယဟိဝၤယွၤထံၣ်ဝဲ တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ဒ်လဲၣ်န့ၣ်တက့ၢ်. ပမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် ဖဲပထံၣ်ဘၣ်တၢ်အိၣ်အသး ဒ်န့ၣ်တဖၣ်အခါ ကညီလၢပကမၤတၢ်ဒီး တဲတၢ်လၢအဘၣ် ဒ်ပှၤဧ့ၤဘြံၤဖိသၢဂၤအသိးလီၤ.
မ့ၢ်နဃုသ့ၣ်ညါ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ, မၤပှဲၤတၢ်သွံၣ်အလံာ်က့ ဒီးတဲတၢ်ဒီး နကသံၣ်သရၣ်ဝံၤလံဧါ. (ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၁၆)
၁၆. ပမ့ၢ်နၢ်ပၢၢ်ကစၢ်ယွၤ အတၢ်ဆိကမိၣ် လီၤတံၢ်လီၤဆဲးန့ၣ် ကမၤစၢၤပှၤ ဖဲပဘၣ်ကူစါယါဘျါပသး သတူၢ်ကလာ်အခါဒ်လဲၣ်.
၁၆ ပမ့ၢ်ဆိကမိၣ်ထံ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်ဆိကမိၣ်န့ၣ် ကမၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကသးတီဒီးယဟိဝၤယွၤ ဖဲပဘၣ်ကူစါယါဘျါပသး သတူၢ်ကလာ်အခါန့ၣ်လီၤ. ပဝဲသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် ပဆၢတဲာ်လီၤပသးလၢ ပတတူၢ်လိာ် တၢ်သွီသွံၣ် မ့တမ့ၢ် သွံၣ်အဂံၢ်ခိၣ်သ့ၣ် လွံၢ်မံၤန့ၣ်ဘၣ်. (မၤတၢ် ၁၅:၂၈, ၂၉) ဘၣ်ဆၣ် တၢ်ကူစါယါဘျါ အကျိၤအကျဲတနီၤန့ၣ် ပၣ်ဃုာ်ဒီးသွံၣ်အကူာ်အခီ ဆံးဆံးဖိတဖၣ်လီၤ. ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ်အံၤန့ၣ် ခရံာ်ဖိတဖၣ် ကဘၣ်ဆိကမိၣ်ထံဝဲ လံာ်စီဆှံအတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲဒီး ဆၢတဲာ်တၢ်လၢ အနီၢ်ကစၢ်လီၤ. ပကြၢးမၤ တၢ်ဆၢတဲာ်လၢ ဆၢကတီၢ်ဖဲလဲၣ်. ဖဲပလဲၤတုၤလၢ တၢ်ဆါဟံၣ်အခါဧါ, ဖဲပတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဆါ နးနးကလဲာ်အခါဧါ မ့တမ့ၢ် ဖဲပထံၣ်ဘၣ် တၢ်ဆီၣ်သနံးလၢ ပကဘၣ်မၤတၢ်ဆၢတဲာ် သတူၢ်ကလာ်အခါဧါ. တမ့ၢ်ဘၣ်. ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤန့ၣ် ပကဘၣ်ဃုသ့ၣ်ညါ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ, မၤပှဲၤတၢ်သွံၣ်အလံာ်က့ ဒီးပကဘၣ်တဲသကိးတၢ်ဒီး ကသံၣ်သရၣ်လီၤ.c (ကွၢ်တၢ်ဂ့ၢ်အဘျဲၣ်တက့ၢ်.)
၁၇-၁၉. ဘၣ်မနုၤအဃိ အရ့ဒိၣ်လၢ ပကဘၣ်ဆိကမိၣ်ထံ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်ဆိကမိၣ်လၢ ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤန့ၣ်လဲၣ်. ဟ့ၣ်တၢ်အဒိတက့ၢ်.
၁၇ ဆိကမိၣ်ကွၢ် ဖဲစီၤပ့းတရူး တဲဝဲယ့ၣ်ၡူးလၢ “ကစၢ်ဧၢ, မ်တၢ်သးကညီၤနၤတက့ၢ်” အဆၢကတီၢ် ယ့ၣ်ၡူးစံးဆၢက့ၤအီၤ တဘျီဃီလီၤ. ပမ့ၢ်ကွၢ်ယ့ၣ်ၡူး အတၢ်စံးဆၢန့ၣ် ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ အဝဲဆိကမိၣ်ထံပာ်စၢၤဝဲ ဘၣ်ဃးဒီး ကစၢ်ယွၤအဲၣ်ဒိးလၢ အကမၤတၢ်မနုၤလဲၣ် ဒီးဆိကမိၣ်ထံစ့ၢ်ကီးဝဲ ဝံအတၢ်စံးပာ်လၢ ဘၣ်ဃးဒီး အဝဲအတၢ်အိၣ်မူ ဒီးအတၢ်သံအဂ့ၢ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢန့ၣ်လီၤ. ခီဖျိလၢအမၤဝဲဒ်န့ၣ်အဃိ အဝဲအိၣ်ဒီးတၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါလၢ ကဆဲးတီဒီးယဟိဝၤယွၤ ဒီးကဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်အသးလၢ ပဝဲခဲလၢာ်အဂီၢ်လီၤ.—ဖး မးသဲ ၁၆:၂၁-၂၃ တက့ၢ်.
၁၈ ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ ကစၢ်ယွၤအဲၣ်ဒိးလၢ ပကကဲထီၣ်အတံၤသကိးဒီး မၤအတၢ်မၤလၢ အဂ့ၤကတၢၢ်လီၤ. (မးသဲ ၆:၃၃; ၂၈:၁၉, ၂၀; ယၤကိာ် ၄:၈) ဘၣ်ဆၣ် လၢတၢ်သူၣ်ဘျၢသးဘျၢအပူၤ ပှၤတနီၤနီၤန့ၣ် ကမၤလီၤစၢ်ဘၣ်ပသးအဂံၢ်အဘါ ဒ်စီၤပ့းတရူး မၤဝဲယ့ၣ်ၡူးအသိးလီၤ. အဒိ နတၢ်မၤခိၣ် ကဟ့ၣ်အါထီၣ်နၤစ့ ဒီးနကဘၣ်မၤအါထီၣ်တၢ်မၤအဃိ နတၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ နကထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် ဒီးတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်အဂီၢ် ကစှၤလီၤဝဲလီၤ. မ့တမ့ၢ် နမ့မ့ၢ်ပှၤလၢ အထီၣ်ကၠိန့ၣ် နသရၣ်တဖၣ် ကဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါနၤလၢ နကလဲၤထီၣ်ကၠိလၢ တၢ်လီၢ်အဂၤ ဒ်သိးနကဒိးန့ၢ်အါထီၣ် တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့အဂီၢ်လီၤ. မ့မ့ၢ်ဒ်န့ၣ်န့ၣ် တချုးလၢ နဆၢတဲာ်တၢ်အခါ နကဃ့ဘါထုကဖၣ်ဧါ, နက ဃုသ့ၣ်ညါအါထီၣ် လံာ်စီဆှံအတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲဧါ မ့တမ့ၢ် နကတၢၣ်ပီၣ်ဒီးနဟံၣ်ဖိဃီဖိ မ့တမ့ၢ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်ဧါ. ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ နမ့ၢ်ဃုသ့ၣ်ညါ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်ထံၣ်လၢ ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဂ့ၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ဒီးဆိကမိၣ်တၢ်ဒ် ယဟိဝၤယွၤအသိးန့ၣ် ကဂ့ၤဝဲလီၤ. နမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် ဖဲနထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်အိၣ်အသးဒ်န့ၣ်အခါ တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် တကဲထီၣ်တၢ်မၤကွၢ်လၢနဂီၢ်လၢၤဘၣ်. ခီဖျိလၢနဆၢတဲာ်လီၤနသးလၢ နကဆဲးသးစၢၢ်ဆၢ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤအဃိ နကဘၣ်ဆဲးမၤဒ်လဲၣ်န့ၣ် နကသ့ၣ်ညါသပှၢ်ကတၢၢ်လီၤ.
၁၉ နဆိကမိၣ်ဆိပာ်စၢၤ တၢ်အိၣ်အသးအဂၤလၢ အကကဲထီၣ် တၢ်မၤကွၢ်လၢ နတၢ်သးတီဒီး ယဟိဝၤယွၤအဂီၢ် သ့ဝဲလီၤ. ပအိၣ်ကတဲာ်ကတီၤပသးလၢ တၢ်အိၣ်အသးကိးမံၤဒဲးအဂီၢ် တသ့ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ဖဲပမၤနီၢ်ကစၢ်တၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံအခါ ပမ့ၢ်ဟံးန့ၢ်တၢ်ဆၢကတီၢ် လၢပကဆိကမိၣ်ထံတၢ်အဂီၢ်န့ၣ် လၢခံပကသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ် တၢ်လၢပမၤလိအီၤတဖၣ်ဒီး ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်အိၣ်အသးကိးမံၤဒဲးန့ၣ် ပဆၢတဲာ်တၢ်လၢ တၢ်ကူၣ်သ့အပူၤကသ့လီၤ. အဃိ ဖဲပမၤလိတၢ်အခါ မ်ပကဆိကမိၣ်ထံ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်ထံၣ်, ဆိကမိၣ်တၢ်ဒ်သိးဒီးအီၤ ဒီးဆိကမိၣ်ထံဘၣ်ဃးဒီး ပမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် ကမၤစၢၤပှၤလၢ ပကဆၢတဲာ်တၢ်လၢ တၢ်ကူၣ်သ့အပူၤ ခဲအံၤဒီးခါဆူညါဒ်လဲၣ်န့ၣ်တက့ၢ်.
ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဆိကမိၣ်ဒီး နတၢ်အိၣ်မူလၢ ခါဆူညါ
၂၀, ၂၁. (က) လၢဟီၣ်ခိၣ်သီန့ၣ် ပကအိၣ်ဒီး တၢ်သဘျ့ဒ်လဲၣ်တကလုာ်လဲၣ်. (ခ) ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ ပအိၣ်ဒီးတၢ်သးခုကသ့ဒ်လဲၣ်.
၂၀ ပအိၣ်ခိးကွၢ်လၢ် ဟီၣ်ခိၣ်သီ သပှၢ်ကတၢၢ်လီၤ. ပဝဲအါတက့ၢ်န့ၣ် ပမုၢ်လၢ်လၢ ပကအိၣ်မူဘၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ပၤရဒံစူးအပူၤလီၤ. လၢယွၤအဘီအမုၢ် အတၢ်ပၢဖီလာ်န့ၣ် ပတတူၢ်ဘၣ် တၢ်ဆူးတၢ်ဆါ ဒီးတၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်လၢ ပထံၣ်ဘၣ်အီၤလၢ ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤလၢၤဘၣ်. ဒီးပကအိၣ်ဒီးတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ပကဃုထၢတၢ်လၢ ပအဲၣ်ဒိးဒီး ပဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးတဖၣ်ဒံးလီၤ.
၂၁ ဘၣ်ဆၣ် အခီပညီတမ့ၢ်လၢ ပကအိၣ်ဒီးတၢ်သဘျ့ လၢာ်လၢာ်ဆ့ဆ့ဘၣ်. ပှၤလၢအသးစူၤတဖၣ်န့ၣ် ဖဲအဘၣ်ဆၢတဲာ်တၢ်အခါ အကဒိးသန့ၤထီၣ်အသးလၢ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်သိၣ်တၢ်သီ ဒီးအတၢ်ဆိကမိၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်သူၣ်ခုသးခု ဒီးတၢ်ဃူတၢ်ဖိး အါအါကလဲာ်လီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၃၇:၁၁) ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ သနာ်က့ ပမ့ၢ်ဆိကမိၣ်တၢ်ဒ် ယဟိဝၤယွၤအသိးန့ၣ် ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်သူၣ်ခုသးခုအနီၢ်ကီၢ်လီၤ.
a တၢ်ဂဲၤကလံၣ်လၢ အဒုးကတၢထီၣ်ပှၤသးန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲပှၤဂဲၤကလံၣ်ဖိလၢ အကူကၤဝဲတဘံၣ်တဘၢတဖၣ်န့ၣ် ဟဲဆ့ၣ်နီၤဝဲလၢ ပှၤဟဲမၤမုာ်မၤဖှံသးတဖၣ် အကံၣ်ဒုၣ်လိၤ ဒီးဂဲၤကလံၣ်ဒ်သိး ကမၤကတၢထီၣ်ပှၤသးလီၤ. လၢတၢ်အိၣ်သးအဖီခိၣ် ပှၤလၢအမၤဝဲဒ်အံၤတဖၣ်န့ၣ် ပတဲလၢအမၤ ကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါသ့ဝဲ ဒီးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် ကဘၣ်မၤဝဲ တၢ်စံၣ်ညီၣ်ကမံးတံာ် (judicial committee) လီၤ. ခရံာ်ဖိလၢ အလဲၤပၣ်ဃုာ်လၢ တၢ်ဂဲၤကလံၣ်ဒ်အံၤအကျါန့ၣ် ကြၢးလဲၤဃ့ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် အတၢ်မၤစၢၤလီၤ.—ယၤကိာ် ၅:၁၄, ၁၅.
b စဲး(စ်)ထံ (sexting) န့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ ပှၤဆှၢဝဲတၢ်ဂီၤ, တၢ်ကတိၤ ဒီးတၢ်ဂီၤမူလၢ လီတဲစိအပူၤ လၢအထိၣ်ဂဲၤထီၣ် တၢ်သးကတၢန့ၣ်လီၤ. ပှၤတဂၤဂၤမ့ၢ်မၤဝဲဒ်အံၤန့ၣ် လၢတၢ်အိၣ်အသးအဖီခိၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် ကဘၣ်မၤဝဲ တၢ်စံၣ်ညီၣ်ကမံးတံာ်လီၤ. တဘျီတခီၣ် ပှၤလိၣ်ဘိထီၣ်သီလၢ အမၤဝဲဒ်အံၤတဖၣ်န့ၣ် ပဒိၣ်ပပှၢ်တဖၣ် စံၣ်ညီၣ်အီၤဒ်အမ့ၢ်ပှၤလၢ အမၤတရီတပါပိာ်မုၣ်ပိာ်ခွါ (sex offenders) လီၤ. ဒ်သိး နကသ့ၣ်ညါအါထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤအဂီၢ် လဲၤလၢ jw.org ပှာ်ယဲၤသန့အပူၤဒီး ဖးတၢ်မၤလိလၢအမ့ၢ် “Young People Ask—What Should I Know About Sexting?” (ကွၢ်လၢ BIBLE TEACHINGS > TEENAGERS.) မ့တမ့ၢ် ကွၢ်တၢ်မၤလိလၢအမ့ၢ် “How to Talk to Your Teen About Sexting” လၢ Awake!, November 2013, pages 4-5 တက့ၢ်.
c ဒ်သိးနကသ့ၣ်ညါအါထီၣ် လံာ်စီဆှံအတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲလၢ ကမၤစၢၤနၤအဂီၢ် ကွၢ်လံာ်လၢအမ့ၢ် ပအိၣ်ဂၢၢ်ဆိးကျၢၤလၢ ယွၤအတၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံအပူၤကသ့ဒ်လဲၣ် လၢကဘျံးပၤ ၂၄၆-၂၄၉ တက့ၢ်.