နီၢ်မၤရံန့ၣ် အမ့ၢ်ကစၢ်ယွၤအမိၢ်ဧါ

လံာ်စီဆှံတဲဝဲဒ်လဲၣ်

လံာ်စီဆှံတတဲဝဲလၢ နီၢ်မၤရံန့ၣ် အမ့ၢ်ကစၢ်ယွၤအမိၢ်ဘၣ်. ဒီးလံာ်စီဆှံ တတဲဝဲစ့ၢ်ကီးလၢ ခရံာ်ဖိတဖၣ် ကဘၣ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် နီၢ်မၤရံဘၣ်.a ပကတဲသကိးတၢ်ဂ့ၢ်တနီၤ.

နီၢ်မၤရံန့ၣ် တတဲလီၤအသးလၢ အမ့ၢ်ကစၢ်ယွၤအမိၢ် နီတဘျီဘၣ်. လံာ်စီဆှံတဲဝဲလၢ နီၢ်မၤရံ အိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ် “ကစၢ်ယွၤအဖိခွါ” တမ့ၢ်ကစၢ်ယွၤ အနီၢ်ကစၢ်ဘၣ်.—မၢ်ကူး ၁:၁; လူၤကၣ် ၁:၃၂.
ယ့ၣ်ၡူးတတဲဝဲလၢ နီၢ်မၤရံ မ့ၢ်ကစၢ်ယွၤအမိၢ်နီတဘျီဘၣ်. ဒီးအတတဲစ့ၢ်ကီးဝဲလၢ ပှၤကဘၣ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် နီၢ်မၤရံဘၣ်. ဒီးဖဲပိာ်မုၣ်တဂၤ ဟဲပတြၢၤဝဲ နီၢ်မၤရံ လီၤလီၤဆီဆီအခါ ယ့ၣ်ၡူးတဲဆၢက့ၤအီၤလၢ “တမ့ၢ်ဘၣ်, ပှၤလၢအနၢ်ဟူ ကစၢ်ယွၤ အကလုၢ်ကထါဒီး မၤထွဲဝဲန့ၣ် ကသးခုဝဲလီၤ.”—လူၤကၣ် ၁၁:၂၇, ၂၈.
တၢ်ကတိၤလၢအမ့ၢ် “ကစၢ်ယွၤအမိၢ်” ဒီး သံၤအိၤထိခိၤ (Theotokos) လၢအခီပညီမ့ၢ်ဝဲ ပှၤလၢအအိၣ်ဖျဲၣ်လီၤ ကစၢ်ယွၤန့ၣ် လၢလံာ်စီဆှံပူၤ တၢ်ကတိၤခံဖျၢၣ်အံၤတအိၣ်ဘၣ်.
“မူခိၣ်အနီၢ်ပၤမုၣ်” န့ၣ်ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ကမ့ၢ်ယွၤမုၣ်အံၣ်စတၤ လၢပှၤဘၤဘူၤလိၣ်ဖိ ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်ဝဲ. အဃိ တၢ်ကတိၤလၢအမ့ၢ် “မူခိၣ်အနီၢ်ပၤမုၣ်” လၢလံာ်စီဆှံ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲန့ၣ် အတအဲၣ်ဒိးတဲဝဲ နီၢ်မၤရံဘၣ်. အဲၣ်ဒိးတဲဝဲ ယွၤမုၣ်လၢအကမၣ်တဂၤ လၢပှၤအံၣ်စရ့လးဖိ လၢအသးတတီဘၣ်တဖၣ် ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်ဝဲ. (ယံးရမံယၤ ၄၄:၁၅-၁၉)
ခရံာ်ဖိလၢညါတဖၣ် တဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်ဝဲ နီၢ်မၤရံဘၣ်. ဒီးအဝဲသ့ၣ် တမၤလၤကပီၤ နီၢ်မၤရံ လီၤလီၤဆီဆီစ့ၢ်ကီးဘၣ်. ပှၤကွဲး တၢ်စံၣ်စိၤတဲစိတဂၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ခရံာ်ဖိလၢညါတဖၣ်န့ၣ် “တတူၢ်လိာ်ဝဲလၢ ပှၤကဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် နီၢ်မၤရံဘၣ် ဒီးအဝဲသ့ၣ် ဘၣ်ယိၣ်ဝဲစ့ၢ်ကီးလၢ ပှၤကဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် နီၢ်မၤရံ ဒ်ပှၤဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယွၤမုၣ်လၢအကမၣ်အသိး.”—In Quest of the Jewish Mary.
လံာ်စီဆှံ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤန့ၣ် အိၣ်ပာ်စၢၤ အစိၤစိၤဃၣ်ဃၣ်လံ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၉၀:၁, ၂; ယၡါယၤ ၄၀:၂၈) ကစၢ်ယွၤန့ၣ် အခီၣ်ထံးအခီၣ်ဘိတအိၣ်ဘၣ်အဃိ တမ့ၢ်လၢ အမိၢ်ကအိၣ်စ့ၢ်ကီးဘၣ်. တကးဒံးဘၣ် မူခိၣ်လၢအလဲၢ်အထီအံၤ ကစၢ်ယွၤ အိၣ်ဝဲမၣ်တကြီၢ်ဘၣ်အဃိ တမ့ၢ်လၢ နီၢ်မၤရံဒၢထီၣ်အီၤကသ့ဘၣ်.—၁ စီၤပၤ ၈:၂၇.

နီၢ်မၤရံန့ၣ်တမ့ၢ် “ကစၢ်ယွၤအမိၢ်ဘၣ်,” အမ့ၢ် ယ့ၣ်ၡူးအမိၢ်

နီၢ်မၤရံန့ၣ် မ့ၢ်ပှၤယူဒၤဖိ ဒီးအဝဲဟဲလီၤစၢၤလီၤသွဲၣ်လၢ စီၤပၤဒၤဝံး. (လူၤကၣ် ၃:၂၃-၃၁) မ့ၢ်လၢနီၢ်မၤရံန့ၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်နာ် ဒီးတီဒီးကစၢ်ယွၤအဃိ ကစၢ်ယွၤ ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးအီၤဒိၣ်မး. (လူၤကၣ် ၁:၂၈) အဃိ ကစၢ်ယွၤ ဃုထၢအီၤလၢ အကကဲထီၣ်ဘၣ် ယ့ၣ်ၡူးအမိၢ်. (လူၤကၣ် ၁:၃၁, ၃၅) လၢခံန့ၣ် နီၢ်မၤရံဒီးအဝၤ စီၤယိၤသး ထီၣ်ဖိဝဲအဖိလၢ အဂၤတဖၣ်စ့ၢ်ကီး.—မၢ်ကူး ၆:၃.

လံာ်စီဆှံ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ နီၢ်မၤရံန့ၣ် ကဲထီၣ်က့ၤ ယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ်အဘီၣ်တဂၤ. ဘၣ်ဆၣ် လၢခံန့ၣ် လံာ်စီဆှံ တပာ်ဖျါထီၣ်အဂ့ၢ်အါအါလၢၤဘၣ်.—မၤတၢ် ၁:၁၄.

ဘၣ်မနုၤအဃိ ပှၤအါဂၤဆိကမိၣ်ဝဲလၢ နီၢ်မၤရံ မ့ၢ်ကစၢ်ယွၤအမိၢ်လဲၣ်

ပှၤဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် နီၢ်မၤရံန့ၣ် စးထီၣ်ဖဲ ခရံာ်နံၣ် ၄၀၀. ဖဲန့ၣ်အခါ ဘၣ်လၢခဲးသလ့း အတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါန့ၣ် အိၣ်ထီၣ်လၢ ထံကီၢ်လၢ ရိမ့ၤပၢဝဲတဖၣ်အပူၤ. ဒီးပှၤလၢ အဘါဝဲ မိၢ်လုၢ်ပၢ်လၢ်န့ၣ် ကဲထီၣ်က့ၤ ခရံာ်ဖိတနီၤ ဒီးခဲးသလ့း အတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါန့ၣ် ဒုးအိၣ်ထီၣ်စ့ၢ်ကီးဝဲ တၢ်သိၣ်လိလၢဘၣ်ဃးဒီး ယွၤသၢဂၤတဂၤဃီလၢ အတအိၣ်လၢ လံာ်စီဆှံအပူၤဘၣ်.

ပှၤသိၣ်လိဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤန့ၣ်သၢဂၤတဂၤဃီ ဒီးပှၤလၢအနာ်ဝဲ တၢ်သိၣ်လိအံၤန့ၣ် တဲဝဲလၢ ယ့ၣ်ၡူးမ့မ့ၢ်ကစၢ်ယွၤန့ၣ် နီၢ်မၤရံကဲထီၣ် ကစၢ်ယွၤအမိၢ်. အဃိဖဲ ခ.န ၄၃၁ နံၣ်န့ၣ် လၢဝ့ၢ်အ့းဖ့းစူးအပူၤ ပှၤမၤတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢ သရိာ်တဖျၢၣ်အပူၤ ဒီးပှၤဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါဝဲလၢ နီၢ်မၤရံန့ၣ်မ့ၢ် “ကစၢ်ယွၤအမိၢ်.” ဖဲတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢ ဝ့ၢ်အ့းဖ့းစူးပူၤဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ် ပှၤပာ်ဒိၣ်ပာ်ကဲ နီၢ်မၤရံ ဒီးပှၤဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်အီၤ. တကးဒံးဘၣ် ပှၤလၢအဘါထီၣ် မိၢ်လုၢ်ပၢ်လုၢ်တဖၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ် အတၢ်စူၢ်တၢ်နာ် ဟဲနုာ်လီၤလၢ ခရံာ်ဖိတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအပူၤ ကယီကယီအဃိ ပှၤပာ်က့ၤ နီၢ်မၤရံအဂီၤလၢ ကစၢ်မုၣ် နီၢ်အၢ်တ့းမံး (ရိမ့ၤကိးဝဲလၢ ဒၣ်ယၤနၣ်) ဒီးအဲစဲးအလီၢ်လီၤ.

ဖဲ ခ.န ၄၃၂ နံၣ်န့ၣ် ပၤပၤစံၣ်တဲး ၃ ဂၤတဂၤ ဟ့ၣ်လီၤတၢ်ကလုၢ်လၢ ပှၤကတ့ထီၣ် သရိာ်တဖျၢၣ်လၢ ဝ့ၢ်ရိမ့ၤအပူၤ လၢကမၤလၤကပီၤဝဲ “ကစၢ်ယွၤအမိၢ်” အဂီၢ်. သရိာ်တဖျၢၣ်အံၤ ပှၤသူၣ်ထီၣ်အီၤဘူးဒီး ရိမ့ၤအကစၢ်မုၣ် လူၤစဲနၤ အတၢ်လုၢ်ဟံၣ်အကပၤ. လူၤစဲနၤန့ၣ် အမ့ၢ်ကစၢ်မုၣ်လၢ အဒုးထီၣ်ဖိထီၣ်လံၤတၢ် ဒီးပှၤပာ်ပနီၣ်အီၤလၢ မိၢ်ဒိၣ်. ပှၤကွဲးလံာ်ဖိတဂၤတဲဝဲလၢ ပှၤသူၣ်ထီၣ်သရိာ်တဖျၢၣ်အံၤန့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ တၢ်ဘါထီၣ်မိၢ်လုၢ်ပၢ်လၢ်လၢအမ့ၢ် တၢ်ဘါထီၣ်မိၢ်ဒိၣ်န့ၣ် ခဲးသလ့း အတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ ဆီတလဲက့ၤဝဲလၢ တၢ်ဘါထီၣ်က့ၤ နီၢ်မၤရံ.

a တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါတနီၤန့ၣ် သိၣ်လိဝဲလၢ နီၢ်မၤရံ မ့ၢ်ဝဲကစၢ်ယွၤအမိၢ်. အဝဲသ့ၣ် ပာ်ဝဲနီၢ်မၤရံဒ် “မူခိၣ်အနီၢ်ပၤမုၣ်” မ့တမ့ၢ် ကိးဝဲလၢ သံၤအိၤထိခိၤ (Theotokos). သံၤအိၤထိခိၤန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ ကြံးအတၢ်ကတိၤ လၢအခီပညီမ့ၢ်ဝဲ “ပှၤလၢအအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ် ကစၢ်ယွၤ.”