ယဟိဝၤယွၤ အၢၣ်လီၤပှၤလၢ အကမၤကဲထီၣ် ဟီၣ်ခိၣ်အံၤလၢ ပၤရဒံစူး

၁. ဝံယၡါယၤတဲဘၣ် ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိလၢ တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.

ဝံယၡါယၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤ မ့ၢ်ဝဲ “ကစၢ်ယွၤလၢ အမ့ၢ်အတီ.” တၢ်ကတိၤ “အမ့ၢ်အတီ” အခီပညီလိၤလိၤ မ့ၢ်ဝဲ “အၤမ့ၣ်.” (ၡါ ၆၅:၁၆) ဒီးတၢ်ကတိၤ “အၤမ့ၣ်” အခီပညီမ့ၢ်ဝဲ “မ်တၢ်မၤအသး ဒ်န့ၣ်တက့ၢ်” မ့တမ့ၢ် “သပှၢ်ကတၢၢ်.” လၢလံာ်စီဆှံအပူၤ ပှၤမ့ၢ်သူတၢ်ကတိၤ “အၤမ့ၣ်” လၢအဘၣ်ထွဲဒီး ယဟိဝၤယွၤ မ့တမ့ၢ် ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် အကဲဝဲ တၢ်ကတိၤ အမ့ၢ်အတီ လၢပနာ်န့ၢ်အီၤသ့. အဃိ ဝံယၡါယၤ တဲဘၣ် ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ်လၢ တၢ်လၢယဟိဝၤယွၤ တဲဆိပာ်စၢၤဝဲ တမံၤဂ့ၤတမံၤဂ့ၤန့ၣ် အဟဲလၢပှဲၤထီၣ်ဝဲထီဘိ. ဒီးလၢအပူၤကွံာ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ မၤလၢပှဲၤထီၣ် အတၢ်အၢၣ်လီၤ ဒ်အအၢၣ်လီၤပာ်စၢၤဝဲအသိး.

၂. ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်အၢၣ်လီၤလၢ အကမၤလၢပှဲၤန့ၢ်ပှၤ လၢခါဆူညါန့ၣ်ဘၣ်မနုၤအဃိ ပနာ်န့ၢ်အီၤသ့လဲၣ်. ပကတဲသကိး တၢ်သံကွၢ်မနုၤတဖၣ်လဲၣ်.

^၂ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်အၢၣ်လီၤ လၢခါဆူညါန့ၣ် ပနာ်န့ၢ်အီၤသ့ဧါ. ဖဲဝံယၡါယၤအစိၤ ဝံၤအလီၢ်ခံ ဘူးထီၣ်လၢ အနံၣ် ၈၀၀ န့ၣ်တၢ်မၢဖိပီလူး ၡဲပၠးဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤ အတၢ်အၢၣ်လီၤ ဟဲလၢပှဲၤထီၣ်ထီဘိန့ၣ် ပနာ်န့ၢ်အီၤသ့. စီၤပီလူး တဲဝဲလၢ “ကစၢ်ယွၤ တဲလံၣ်တဲလီတၢ်လၢ တၢ်ခံမံၤအံၤအဖီခိၣ် တသ့ဘၣ်.” (ဧ့ၤ ၆:၁၈) အဒိ ဆိကမိၣ်ကွၢ် ထံထီၣ်ပၢၢ်န့ၣ် အတဒုးဟဲထီၣ် ထံအဆှံ ဒီးထံအဒု ခံခါလၢာ် တပူၤဃီဘၣ်. ဒ်န့ၣ်အသိး ခီဖျိလၢ ယဟိဝၤယွၤ မ့ၢ်ဝဲတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ အဂံၢ်ခီၣ်ထံးအဃိ အတတဲလံၣ်တဲလီတၢ်ဘၣ်. အဃိ တၢ်လၢယဟိဝၤယွၤ တဲဝဲတမံၤဂ့ၤတမံၤဂ့ၤ ဘၣ်ဃးဒီး အတၢ်အၢၣ်လီၤလၢ ခါဆူညါန့ၣ် ပနာ်န့ၢ်အီၤသ့ လၢလၢပှဲၤပှဲၤ. ဘၣ်ဃးဒီး ခါဆူညါန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ အၢၣ်လီၤပှၤဒ်လဲၣ်. ဒီးယဟိဝၤယွၤ အတၢ်အၢၣ်လီၤ ကဟဲလၢပှဲၤထီၣ်န့ၣ် ပနာ်န့ၢ်အီၤသ့ဒ်လဲၣ်. လၢတၢ်မၤလိတခါအံၤ ပကတဲသကိး ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်သံကွၢ်တဖၣ်အံၤ.

ယဟိဝၤယွၤ အၢၣ်လီၤပှၤ မနုၤလဲၣ်

၃. (က) ကစၢ်ယွၤအခ့အပှၤတဖၣ် ပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤဝဲ တၢ်အၢၣ်လီၤ မနုၤလဲၣ်. (လီၣ်ဖျါ ၂၁:၃, ၄) (ခ) ဖဲပတဲပၠးပှၤဂၤ ဘၣ်ဃးဒီး ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်အၢၣ်လီၤအံၤအခါ ပှၤတနီၤကတဲဝဲဒ်လဲၣ်.

^၃ တၢ်အၢၣ်လီၤလၢ ပကတဲသကိးအဂ့ၢ်တခါန့ၣ် ကစၢ်ယွၤအခ့အပှၤ လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် ပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤဝဲဒိၣ်မး. (ဖး လီၣ်ဖျါ ၂၁:၃, ၄.) ယဟိဝၤယွၤ အၢၣ်လီၤဝဲလၢ ခါဆူညါန့ၣ် “တၢ်သံတအိၣ်လၢၤဘၣ်. ဒီးတၢ်သူၣ်အုးသးအုးမ့ၢ်ဂ့ၤ, တၢ်ဟီၣ်တၢ်ယၢၤမ့ၢ်ဂ့ၤ, တၢ်လၢအဆါမ့ၢ်ဂ့ၤ တအိၣ်လၢၤဘၣ်.” ဖဲပစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်အခါ ပသူလံာ်စီဆှံတဆၢအံၤ ဒီးပတဲပၠးပှၤဂၤ ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်အိၣ်မူလၢပၤရဒံစူးအဂ့ၢ်. ဖဲပတဲပၠးပှၤဂၤ ဘၣ်ဃးဒီး ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်အၢၣ်လီၤအံၤအခါ ပှၤတနီၤတဲဝဲဒ်လဲၣ်. ပှၤတနီၤ ကတဲဝဲလၢ “တၢ်အၢၣ်လီၤအံၤ ကဲထီၣ်သးတသ့ဘၣ်.”

၄. (က) ယဟိဝၤယွၤ သ့ၣ်ညါဆိဝဲ မနုၤလဲၣ်. (ခ) ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်ပှၤ တၢ်အၢၣ်လီၤ တကးဒံးဘၣ် အမၤဒံးမနုၤလဲၣ်.

^၄ ဖဲယဟိဝၤယွၤမၢ တၢ်မၢဖိစီၤယိၤဟၣ် ကွဲးလီၤဝဲ အတၢ်အၢၣ်လီၤ ဘၣ်ဃးဒီး ဟီၣ်ခိၣ်ပၤရဒံစူးအခါ ယဟိဝၤယွၤ သ့ၣ်ညါဆိဝဲလၢ ဖဲပစံၣ်တဲၤတဲလီၤ ဘီမုၢ်တၢ်သးခုကစီၣ်အခါ ပကတဲဘၣ်ပှၤဂၤ ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်မုၢ်လၢ်တခါအံၤ. ယဟိဝၤယွၤ သ့ၣ်ညါစ့ၢ်ကီးလၢ အတၢ်အၢၣ်လီၤလၢ အကမၤကဲထီၣ် “တၢ်အသီတဖၣ်” လၢခါဆူညါန့ၣ် ပှၤအါဂၤ တနာ်ဝဲဘၣ်. (ၡါ ၄၂:၉; ၆၀:၂; ၂ ကရံၣ် ၄:၃, ၄) အဃိ ဒ်သိးပှၤဂၤ ကနာ်ဝဲ တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤလၢ အအိၣ်လၢ လီၣ်ဖျါ ၂၁:၃, ၄ အပူၤအဂီၢ် ပမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ် ကသ့ဒ်လဲၣ်. ဒီးပမၤဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ် ပတၢ်နာ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ဒီးအတၢ်အၢၣ်လီၤ ကသ့ဒ်လဲၣ်. ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်ပှၤတၢ်အၢၣ်လီၤ တကးဒံးဘၣ် အပာ်ဖျါထီၣ်န့ၢ်ပှၤ တၢ်အုၣ်သးလၢ အကမၤလၢပှဲၤထီၣ် အတၢ်အၢၣ်လီၤ သပှၢ်တၢၢ်. ယဟိဝၤယွၤ ပာ်ဖျါထီၣ်န့ၢ်ပှၤ တၢ်အုၣ်သးမနုၤလဲၣ်.

ယဟိဝၤယွၤ အၢၣ်လီၤဝဲလၢ အတၢ်တိာ်ပာ် ကဟဲလၢပှဲၤထီၣ်နီၢ်ကီၢ်

၅. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပနာ်န့ၢ် ကစၢ်ယွၤ အတၢ်အၢၣ်လီၤသ့လဲၣ်.

^၅ ပနာ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ကမၤလၢပှဲၤထီၣ် အတၢ်အၢၣ်လီၤ ဘၣ်ဃးဒီး ဟီၣ်ခိၣ်ပၤရဒံစူးသ့. လၢလံာ်စီဆှံအပူၤန့ၣ် ပဖးဘၣ်လၢ “ပှၤတဂၤလၢ အဆ့ၣ်နီၤလၢ လီၢ်ပစိာ်အလိၤန့ၣ် တဲဝဲလၢ ‘ကွၢ်မီၤ, ယမၤကဲထီၣ် တၢ်အသီခဲလၢာ်လီၤ.’ ဒီးအဝဲတဲဝဲလၢ ‘ကွဲးလီၤတၢ်ကတိၤတဖၣ်အံၤ မ့ၢ်လၢ တၢ်ကတိၤတဖၣ်အံၤ ပှၤနာ်န့ၢ်အီၤသ့ ဒီးမ့ၢ်ဝဲတီဝဲအဃိလီၤ.’ ဒီးအဝဲတဲဘၣ်ယၤလၢ ‘တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် ဟဲကဲထီၣ်တ့ၢ်အသးလံ. ယမ့ၢ် ကဒီးဧ, တၢ်အခီၣ်ထံး ဒီးတၢ်အကတၢၢ်လီၤ.’”—လီၣ် ၂၁:၅, ၆.

၆. တၢ်ကတိၤဖဲ လီၣ်ဖျါ ၂၁:၅, ၆ အပူၤန့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ အမၤဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ် ပတၢ်နာ်န့ၢ် ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်အၢၣ်လီၤလဲၣ်.

^၆ ဘၣ်မနုၤအဃိ တၢ်ကတိၤတဖၣ်အံၤ အမၤဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ် ပတၢ်နာ်န့ၢ် ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်အၢၣ်လီၤလဲၣ်. ဖဲအဆၢဖိတဖၣ်အံၤန့ၣ် ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ အၢၣ်လီၤတၢ်ဒ်အံၤန့ၣ် အလီၤဂာ်ဒ်သိးဒီး အဆဲးလီၤပာ်အမံၤ လၢလံာ်အုၣ်သးတဘ့ၣ်အလိၤ ဒ်သိးအကမၤလၢပှဲၤထီၣ် အတၢ်အၢၣ်လီၤအဂီၢ်.b ကစၢ်ယွၤ အတၢ်အၢၣ်လီၤန့ၣ် ပထံၣ်ဘၣ်အီၤဖဲ လီၣ်ဖျါ ၂၁:၃, ၄ အပူၤ. ဒီးအတၢ်ကတိၤဖဲ အဆၢဖိ ၅ ဒီး ၆ န့ၣ်ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ အကမၤလၢပှဲၤထီၣ် အတၢ်အၢၣ်လီၤ သပှၢ်တၢၢ်. ခဲအံၤ ပကကွၢ်သကိး တၢ်လၢယဟိဝၤယွၤ အၢၣ်လီၤပှၤန့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ ပနာ်န့ၢ်အီၤသ့လဲၣ်.

၇. ဖဲ လီၣ်ဖျါ အဆၢဖိ ၅ န့ၣ်မတဂၤ စးထီၣ်တဲတၢ်လဲၣ် ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိ အကဲဝဲတၢ်ကတိၤ အမ့ၢ်အတီလဲၣ်.

^၇ ဖဲအဆၢဖိ ၅ န့ၣ်ကစၢ်ယွၤစးထီၣ် အတၢ်ကတိၤလၢ “ပှၤတဂၤလၢ အဆ့ၣ်နီၤလၢ လီၢ်ပစိာ်အလိၤန့ၣ် တဲဝဲ.” (လီၣ် ၂၁:၅) လံာ်လီၣ်ဖျါ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ လၢတၢ်ထံၣ်လၢညါခီအပူၤန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ အနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲ တဲတၢ်န့ၣ် အိၣ်ဝဲထဲသၢဘျီ ဒီးတၢ်တဘျီအံၤန့ၣ် အကဲဝဲ အဆိကတၢၢ်တဘျီ. အဃိ တၢ်ကတိၤအံၤ တမ့ၢ်မူခိၣ်ကလူး လၢအအိၣ်ဒီးအစိကမီၤတဂၤ တဲဝဲဘၣ် ဒီးတမ့ၢ်ယ့ၣ်ၡူး လၢအဂဲၤဆၢထၢၣ်သမူထီၣ်က့ၤ တဲဝဲစ့ၢ်ကီးဘၣ်. ယဟိဝၤယွၤ တဲဝဲဒ်န့ၣ် လၢအနီၢ်ကစၢ်အဃိ ပနာ်န့ၢ် အတၢ်အၢၣ်လီၤတဖၣ် သ့ဝဲသပှၢ်တၢၢ်. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပနာ်န့ၢ်အီၤသ့လဲၣ်. ခီဖျိလၢ ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် “အလံၣ်တၢ်လီတၢ် တသ့ဘၣ်.” (တံ ၁:၂) အဃိ တၢ်ကတိၤလၢ ပဖးဘၣ်ဖဲ လီၣ်ဖျါ ၂၁:၅, ၆ န့ၣ်အကဟဲလၢပှဲၤထီၣ်နီၢ်ကီၢ်.

“ကွၢ်မီၤ, ယမၤကဲထီၣ် တၢ်အသီခဲလၢာ်”

၈. ယဟိဝၤယွၤ ကမၤလၢပှဲၤထီၣ် အတၢ်အၢၣ်လီၤ သပှၢ်တၢၢ်န့ၣ် အပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ ဒ်လဲၣ်. (ယၡါယၤ ၄၆:၁၀)

^၈ ယဟိဝၤယွၤ ဆဲးတဲဝဲလၢ “ကွၢ်မီၤ.” (လီၣ် ၂၁:၅) ကြံးအတၢ်ကတိၤလၢ ပှၤကွဲးကျိာ်ထံက့ၤအီၤလၢ “ကွၢ်မီၤ” န့ၣ်ပှၤသူအီၤတလီၢ်လီၢ် လၢလံာ်လီၣ်ဖျါအပူၤ. လံာ်တဘ့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ တၢ်ကတိၤ တဖျၢၣ်အံၤ ပှၤသူဝဲဒ်သိး “ပှၤဖးလံာ်ဖိတဖၣ် ကသးစၢၢ်ဆၢဝဲ တၢ်လၢယဟိဝၤယွၤတဲဝဲ ဒီးတၢ်လၢ အကဆဲးတဲဝဲတဖၣ်.” ယဟိဝၤယွၤ ဆဲးတဲဝဲ မနုၤလဲၣ်. အတဲဝဲလၢ “ယမၤကဲထီၣ် တၢ်အသီခဲလၢာ်လီၤ.” ပသ့ၣ်ညါလၢ ခါဆူညါမၣ် ယဟိဝၤယွၤ ကမၤကဲထီၣ် တၢ်အသီခဲလၢာ်. ဘၣ်ဆၣ် ယဟိဝၤယွၤ သ့ၣ်ညါဝဲလၢ အတၢ်အၢၣ်လီၤအံၤ ကဟဲလၢပှဲၤထီၣ် သပှၢ်တၢၢ်အဃိ အတဲတၢ်လီၤဂာ်ဒ်သိးဒီး အတၢ်အၢၣ်လီၤတဖၣ်အံၤ ကဲထီၣ်အသးလံ.—ဖး ယၡါယၤ ၄၆:၁၀.

၉. (က) တၢ်ကတိၤတဖျၢၣ် လၢအမ့ၢ် “မၤကဲထီၣ် တၢ်အသီခဲလၢာ်” န့ၣ်အဲၣ်ဒိးတဲဝဲ မနုၤလဲၣ်. (ခ) “မူခိၣ်အလီၢ်လံၤ ဒီးဟီၣ်ခိၣ် အလီၢ်လံၤ” န့ၣ်ကကဲထီၣ်ဒ်လဲၣ်.

^၉ ခဲအံၤ ပကကွၢ်သကိး တၢ်ကတိၤ လၢအမ့ၢ် “မၤကဲထီၣ် တၢ်အသီခဲလၢာ်” ဖဲ လီၣ်ဖျါ ၂၁:၅. တၢ်ကတိၤအံၤ အဲၣ်ဒိးတဲ ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ကမၤဝဲခံမံၤ. တၢ, ယဟိဝၤယွၤ ကမၤဟးဂီၤဝဲ ဟီၣ်ခိၣ်အလီၢ်လံၤ. ခံ, အကမၤကဲထီၣ်က့ၤ ဟီၣ်ခိၣ်အသီ. ဒီးဖဲ လီၣ်ဖျါ ၂၁:၁ န့ၣ်ပဖးဘၣ်လၢ “မူခိၣ်အလီၢ်လံၤ ဒီးဟီၣ်ခိၣ် အလီၢ်လံၤန့ၣ် ဒံကွံာ်လံ.” တၢ်ကတိၤ လၢအမ့ၢ် “မူခိၣ်အလီၢ်လံၤ” န့ၣ်အဲၣ်ဒိးတဲဝဲ ထံကီၢ်ပဒိၣ်ပပှၢ်တဖၣ်လၢ မုၣ်ကီၤလံၢ် ဒီးအတၢ်ဝံတၢ်နါတဖၣ် ဒိၣ်စိလၢအဝဲသ့ၣ်အဖီခိၣ်. (မး ၄:၈, ၉; ၁ ယိၤ ၅:၁၉) မ့မ့ၢ် တၢ်ကတိၤ လၢအမ့ၢ် “ဟီၣ်ခိၣ်” န့ၣ်အဲၣ်ဒိးတဲဝဲ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိခဲလၢာ်. (၁ မိၤ ၁၁:၁; စံး ၉၆:၁) အဃိ “ဟီၣ်ခိၣ်အလီၢ်လံၤ” န့ၣ်အဲၣ်ဒိးဒိလီၤဝဲ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိလၢ အအၢအသီတဖၣ်. ပထံၣ်ဘၣ်လၢ တမ့ၢ်ထဲ ယဟိဝၤယွၤ ကမၤဂ့ၤထီၣ်က့ၤ “မူခိၣ်” ဒီး “ဟီၣ်ခိၣ်” တစဲးတမွဲးဘၣ်. အဝဲကမၤဟးဂီၤကွံာ် မူခိၣ်အလီၢ်လံၤ ဒီးဟီၣ်ခိၣ်အလီၢ်လံၤ ခဲလၢာ်ခဲဆ့. ဝံၤဘျီ အဝဲကမၤကဲထီၣ်က့ၤ “မူခိၣ်အသီ ဒီးဟီၣ်ခိၣ်အသီ” လၢအမ့ၢ် တၢ်ပၢတၢ်ပြး အသီတခါ ဒီးပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ အတီအလိၤတဖၣ်.

၁၀. ယဟိဝၤယွၤ ကမၤကဲထီၣ်တၢ်အသီ မနုၤတဖၣ်လဲၣ်.

^၁၀ ယဟိဝၤယွၤ ကမၤကဲထီၣ် တၢ်အသီခဲလၢာ် လၢကျဲဒ်လဲၣ်. (လီၣ် ၂၁:၅) ယဟိဝၤယွၤ ကမၤဂ့ၤထီၣ်က့ၤဟီၣ်ခိၣ် ဒီးပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ အဃိ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိခဲလၢာ် ကကဲထီၣ်ပှၤလၢပှၤပှဲၤ. ဒ်ဝံယၡါယၤ တဲဆိပာ်စၢၤဝဲအသိး ယဟိဝၤယွၤ ကမၤဂ့ၤထီၣ်က့ၤ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဖျၢၣ် ဃံဃံလၤလၤ လၢအလီၤဂာ် ဒ်ဧ့ၤဒ့ၣ်တၤသၣ်ကရၢၢ်အသိး. ဒီးယဟိဝၤယွၤ ကမၤဘျါက့ၤ ဒီးကမၤဂ့ၤထီၣ်က့ၤ ပဝဲတဂၤဘၣ်တဂၤဂ့ၤဂ့ၤ. တကးဒံးဘၣ် ယဟိဝၤယွၤ ကမၤဂ့ၤထီၣ်က့ၤ ပှၤလၢအခီၣ်ဟးဂီၤ, ပှၤလၢအမဲာ်တထံၣ်တၢ်, ပှၤလၢအတနၢ်ဟူတၢ်တဖၣ် ဒီးပှၤသံတဖၣ်စ့ၢ်ကီး ယဟိဝၤယွၤ ကမၤသမူထီၣ်က့ၤအီၤ.—ၡါ ၂၅:၈; ၃၅:၁-၇.

“တၢ်ကတိၤတဖၣ်အံၤ ပှၤနာ်န့ၢ်အီၤသ့ ဒီးမ့ၢ်ဝဲတီဝဲအဃိ . . . တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် ဟဲကဲထီၣ်တ့ၢ်အသးလံ”

၁၁. ယဟိဝၤယွၤ မၢစီၤယိၤဟၣ် မၤမနုၤလဲၣ် ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်.

^၁၁ ယဟိဝၤယွၤဆဲးတဲ တၢ်ကတိၤမနုၤလဲၣ်. ယဟိဝၤယွၤတဲဘၣ် စီၤယိၤဟၣ်လၢ “ကွဲးလီၤတၢ်ကတိၤတဖၣ်အံၤ မ့ၢ်လၢ တၢ်ကတိၤတဖၣ်အံၤ ပှၤနာ်န့ၢ်အီၤသ့ ဒီးမ့ၢ်ဝဲတီဝဲအဃိ.” (လီၣ် ၂၁:၅) တမ့ၢ်ထဲယဟိဝၤယွၤမၢပှၤ “ကွဲးလီၤ” တၢ်ကတိၤတဖၣ်အံၤဘၣ်. အတဲစ့ၢ်ကီးဝဲလၢ “တၢ်ကတိၤတဖၣ်အံၤ ပှၤနာ်န့ၢ်အီၤသ့ ဒီးမ့ၢ်ဝဲတီဝဲ.” အဃိ ပသးခုဒိၣ်မးလၢ စီၤယိၤဟၣ် “ကွဲးလီၤ” တၢ်ကတိၤ ဒ်ယဟိဝၤယွၤ တဲအီၤအသိး. ဒီးခီဖျိလၢ အကွဲးလီၤဝဲအဃိ ပဖးဘၣ်ကစၢ်ယွၤအတၢ်အၢၣ်လီၤ ဘၣ်ဃးဒီး ဟီၣ်ခိၣ်ပၤရဒံစူးအဂ့ၢ် ဒီးပဆိကမိၣ်ထံ တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤလၢ ခါဆူညါအဂ့ၢ်သ့.

၁၂. ဘၣ်မနုၤအဃိ ယဟိဝၤယွၤ တဲဝဲလၢ “တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် ဟဲကဲထီၣ်တ့ၢ်အသးလံ” လဲၣ်.

^၁၂ ကစၢ်ယွၤ ဆဲးတဲဝဲလၢ “တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် ဟဲကဲထီၣ်တ့ၢ်အသးလံ.” (လီၣ် ၂၁:၆) ဘၣ်မနုၤအဃိ ယဟိဝၤယွၤ တဲဝဲလၢ အတၢ်အၢၣ်လီၤတဖၣ်အံၤ ဟဲကဲထီၣ်တ့ၢ်အသးလံလဲၣ်. ခီဖျိလၢ ယဟိဝၤယွၤ ကမၤလၢပှဲၤ အတၢ်တိာ်ပာ်အဂီၢ် တၢ်တမံၤမၣ် မၤပတုာ်အီၤ တန့ၢ်ဘၣ်. ဝံၤဒီး ဒ်သိးပကနာ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်အၢၣ်လီၤ ကဟဲလၢပှဲၤထီၣ်အဂီၢ် ယဟိဝၤယွၤ ဆဲးတဲတၢ်လၢအဂၤတမံၤဒံး. အဆဲးတဲဝဲ မနုၤလဲၣ်.

“ယမ့ၢ် ကဒီးဧ”

၁၃. ဘၣ်မနုၤအဃိ ယဟိဝၤယွၤ တဲဝဲလၢ “ယမ့ၢ် ကဒီးဧ” လဲၣ်.

^၁၃ ဒ်လံာ်အဆၢပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ ဖဲမကၢာ်အသိး ယဟိဝၤယွၤ အနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲ တဲတၢ်ဒီး စီၤယိၤဟၣ်သၢဘျီ လၢတၢ်ထံၣ်လၢညါခီအပူၤ. (လီၣ် ၁:၈; ၂၁:၅, ၆; ၂၂:၁၃) ဖဲတၢ်အိၣ်သး သၢဘျီလၢာ်အံၤန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ တဲဝဲလၢ “ယမ့ၢ် ကဒီးဧ.” ကဒီးဧန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲ လံာ်မဲာ်ဖျၢၣ် အဆိကတၢၢ် ဒီးအလီၢ်ခံကတၢၢ်. လၢကြံးကျိာ်န့ၣ် လံာ်မဲာ်ဖျၢၣ် အဆိကတၢၢ် တဖျၢၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲ “အဲလ်ဖၤ” ဒီးအလီၢ်ခံကတၢၢ် တဖျၢၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲ “အိမဲၤကၤ.” အဃိ ယဟိဝၤယွၤ တဲဝဲလၢ ယမ့ၢ် “ကဒီးဧ” လၢအမ့ၢ်ဝဲ အဲလ်ဖၤ ဒီးအိမဲၤကၤန့ၣ် အအဲၣ်ဒိးတဲဝဲ တၢ်လၢအစးထီၣ်မၤဝဲ တမံၤမံၤန့ၣ် အကမၤဝံၤဝဲ သပှၢ်တၢၢ်.

၁၄. (က) ယဟိဝၤယွၤ တဲဝဲ “က” လၢအခါဖဲလဲၣ် ဒီးအကတဲဝဲ “ဧ” လၢအခါဖဲလဲၣ်. ဟ့ၣ်တၢ်အဒိ. (ခ) လၢ ၁ မိၤၡ့ ၂:၁-၃ န့ၣ်ယဟိဝၤယွၤ အၢၣ်လီၤဝဲ မနုၤလဲၣ်.

^၁၄ ယဟိဝၤယွၤတ့လီၤ နီၢ်အံၣ်အု ဒီးစီၤအၤဒၣ် ဝံၤအလီၢ်ခံ အတဲဘၣ်အဝဲသ့ၣ်လၢ အတၢ်တိာ်ပာ် လၢပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ ဒီးဟီၣ်ခိၣ်အဂီၢ်. လံာ်စီဆှံ တဲဝဲလၢ “ကစၢ်ယွၤဆိၣ်ဂ့ၤ အဝဲသ့ၣ် ဒီးတဲအဝဲသ့ၣ်လၢ ‘မ်သုသၣ်ထီၣ် ဒီးအါထီၣ်ဂီၢ်ထီၣ် ဒီးမၤပှဲၤထီၣ်ဟီၣ်ခိၣ် ဒီးမၤနၢၤအီၤ.’” (၁ မိၤ ၁:၂၈) ဖဲန့ၣ်အခါ လီၤဂာ်ဒ်သိးဒီး ယဟိဝၤယွၤတဲဝဲ “က.” ဒီးယဟိဝၤယွၤ တဲဖျါထီၣ် အတၢ်တိာ်ပာ်လၢ နီၢ်အံၣ်အု ဒီးစီၤအၤဒၣ် အစၢၤအသွဲၣ် လၢအလၢအပှဲၤ ဒီးအအိၣ်ဒီး တၢ်ဒိကနၣ်တဖၣ်န့ၣ် ကမၤပှဲၤထီၣ်ဟီၣ်ခိၣ် ဒီးဒုးကဲထီၣ် ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်လၢ ပၤရဒံစူး. ဒီးဖဲယဟိဝၤယွၤ အတၢ်တိာ်ပာ်အံၤ ဟဲလၢပှဲၤထီၣ်အခါ ယဟိဝၤယွၤ ကတဲဝဲ “ဧ.” ယဟိဝၤယွၤ တ့လီၤဝဲ “မူခိၣ်ဒီးဟီၣ်ခိၣ် ဒီးတၢ်အိၣ်လၢအပူၤတဖၣ်” ဝံၤအလီၢ်ခံ အတဲတၢ်တမံၤလၢ အပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ အတၢ်တိာ်ပာ် ကဟဲလၢပှဲၤထီၣ်နီၢ်ကီၢ်. အတၢ်ကတိၤအံၤ ပထံၣ်ဘၣ်ဖဲ ၁ မိၤၡ့ ၂:၁-၃. (ဖး.) ဖဲန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ တဲဝဲလၢ မုၢ်နွံနံၤတနံၤန့ၣ် အပာ်စီဆှံဝဲ. အအဲၣ်ဒိးတဲဝဲ အခီပညီဒ်လဲၣ်. အအဲၣ်ဒိးတဲဝဲလၢ မုၢ်နွံနံၤတနံၤန့ၣ် အသူဝဲလၢ အကမၤလၢပှဲၤထီၣ် အတၢ်အၢၣ်လီၤလၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ ဒီးဟီၣ်ခိၣ်အဂီၢ်. ဒီးအတၢ်အၢၣ်လီၤအံၤ ကဟဲလၢပှဲၤထီၣ်ဝဲ ဖဲမုၢ်နွံနံၤတနံၤ အကတၢၢ်.

၁၅. ဘၣ်မနုၤအဃိ မုၣ်ကီၤလံၢ် ဆိကမိၣ်ဝဲလၢ အမၤဟးဂီၤ ကစၢ်ယွၤ အတၢ်တိာ်ပာ် ဘၣ်ဃးဒီး ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိန့ၢ်လဲၣ်.

^၁၅ နီၢ်အံၣ်အု ဒီးစီၤအၤဒၣ် ထီဒါတၢ် ဝံၤအလီၢ်ခံ အဝဲသ့ၣ်ကဲထီၣ် ပှၤတၢ်ဒဲးဘးဖိအဃိ အဖိအလံၤတဖၣ်ကဲထီၣ် ပှၤတၢ်ဒဲးဘးဖိ ဒီးဘၣ်သံဝဲ. (ရိ ၅:၁၂) အဃိ ကစၢ်ယွၤ အတၢ်တိာ်ပာ်လၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ အလၢအပှဲၤ ကအိၣ်လၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢန့ၣ် ဖျါလီၤဂာ်လၢ မုၣ်ကီၤလံၢ် မၤဟးဂီၤဝဲန့ၢ်လံ. ဒီးဖျါလီၤဂာ်လၢ မုၣ်ကီၤလံၢ် မၤဝဲဒ်သိး ယဟိဝၤယွၤ တဲဝဲ “ဧ” တသ့နီတဘျီလၢၤဘၣ်. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် မုၣ်ကီၤလံၢ် ကဆိကမိၣ်ဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤ မၤလၢပှဲၤထီၣ် အတၢ်အၢၣ်လီၤ တသ့ဘၣ်. အဃိ အဆိကမိၣ်ဝဲလၢ ဒ်သိး ယဟိဝၤယွၤ ကမၤလၢပှဲၤ အတၢ်တိာ်ပာ် လၢပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိအဂီၢ် အကဘၣ် မၤသံကွံာ် နီၢ်အံၣ်အု ဒီးစီၤအၤဒၣ် ဒီးအကဘၣ်တ့လီၤ ပှၤဒီမိၢ်ဝၤ အလၢအပှဲၤ လၢအသီခံဂၤ. သနာ်က့ ယဟိဝၤယွၤ မ့ၢ်မၤဝဲဒ်န့ၣ်န့ၣ် မုၣ်ကီၤလံၢ်ကတဲလၢ ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် အကဲပှၤလံၣ်တၢ်. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပတဲဒ်န့ၣ်လဲၣ်. ခီဖျိလၢ ဖဲ ၁ မိၤၡ့ ၁:၂၈ န့ၣ်ယဟိဝၤယွၤ တဲဘၣ် နီၢ်အံၣ်အု ဒီးစီၤအၤဒၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ် အချံအသၣ်န့ၣ် ကဘၣ်မၤပှဲၤထီၣ်ဟီၣ်ခိၣ်.

၁၆. ဘၣ်မနုၤအဃိ မုၣ်ကီၤလံၢ် ဆိကမိၣ်ဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤ မၤလၢပှဲၤထီၣ် အတၢ်အၢၣ်လီၤ တန့ၢ်ဘၣ်လဲၣ်.

^၁၆ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် မုၣ်ကီၤလံၢ် ကဆိကမိၣ်ဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤ ကဆၢတဲာ်လီၤအသးလၢ အကမၤမနုၤဒံးလဲၣ်. မုၣ်ကီၢ်လံၢ် ကဆိကမိၣ်ဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤ ကပျဲဝဲလၢ နီၢ်အံၣ်အု ဒီးစီၤအၤဒၣ် ကအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်အဖိ ဘၣ်ဆၣ် အဖိတဖၣ်အံၤ ကဲထီၣ် ပှၤလၢပှၤပှဲၤ တသ့နီတဘျီဘၣ်. (စံၣ် ၇:၂၀; ရိ ၃:၂၃) ဒီးနီၢ်အံၣ်အု ဒီးစီၤအၤဒၣ် အစၢၤအသွဲၣ် မ့ၢ်တကဲထီၣ် ပှၤလၢပှၤပှဲၤဘၣ်န့ၣ် မုၣ်ကီၤလံၢ် ကတဲဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤ မၤလၢပှဲၤထီၣ် အတၢ်အၢၣ်လီၤ တန့ၢ်ဘၣ်. ဒီးကစၢ်ယွၤ အတၢ်တိာ်ပာ်လၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ အလၢအပှဲၤ ကအိၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢန့ၣ် ကဲထီၣ်သးတသ့ဘၣ်.

၁၇. မုၣ်ကီၤလံၢ်, နီၢ်အံၣ်အု ဒီးစီၤအၤဒၣ် ထီဒါတၢ် ဝံၤအလီၢ်ခံ ယဟိဝၤယွၤ မၤဝဲဒ်လဲၣ် ဒီးခါဆူညါ တၢ်ကကဲထီၣ်သးဒ်လဲၣ်. (ကွၢ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ဂီၤ.)

^၁၇ ယဟိဝၤယွၤ ကမၤမနုၤလဲၣ်န့ၣ် မုၣ်ကီၤလံၢ် တသ့ၣ်ညါဝဲနီတဘျီဘၣ်. မုၣ်ကီၤလံၢ်, နီၢ်အံၣ်အု ဒီးစီၤအၤဒၣ် ထီဒါတၢ် သနာ်က့ ယဟိဝၤယွၤ ကမၤလၢပှဲၤထီၣ် အတၢ်တိာ်ပာ်အဂီၢ် အအိၣ်ဒီး အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ အဂ့ၤကတၢၢ်. (စံး ၉၂:၅) ယဟိဝၤယွၤ ပျဲဝဲလၢ နီၢ်အံၣ်အု ဒီးစီၤအၤဒၣ် ကထီၣ်ဖိထီၣ်လံၤ ဒီးခီဖျိလၢ ယဟိဝၤယွၤ မၤဝဲဒ်အံၤအဃိ အတၢ်အၢၣ်လီၤ ဟဲလၢပှဲၤထီၣ် ဒီးအပာ်ဖျါထီၣ်လၢ အတကဲ ပှၤလံၣ်တၢ်တဂၤဘၣ်. ယဟိဝၤယွၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ အမ့ၢ်တဲလၢ အကမၤတၢ်တမံၤမံၤန့ၣ် တၢ်မနုၤမၣ် တြီအီၤတန့ၢ်ဘၣ်. ယဟိဝၤယွၤ မၤဝဲဒ်သိး အတၢ်အၢၣ်လီၤ ကဟဲလၢပှဲၤထီၣ် ခီဖျိ အဒုးအိၣ်ထီၣ်ဝဲ ပိာ်မုၣ် “အချံအသၣ်” လၢအကမၤပူၤဖျဲးဝဲ နီၢ်အံၣ်အု ဒီးစီၤအၤဒၣ် အစၢၤအသွဲၣ်တဖၣ် လၢအအိၣ်ဒီး တၢ်ဒိကနၣ်. (၁ မိၤ ၃:၁၅; ၂၂:၁၈) ပိာ်မုၣ်အချံအသၣ်အံၤ ကဟ့ၣ်လီၤအသးသမူ ဒ်တၢ်ပှ့ၤက့ၤအသိး ဒီးကမၤပူၤဖျဲးဝဲ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ. ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ တၢ်ပှ့ၤက့ၤန့ၣ် အဒိးသန့ၤထီၣ်သးလၢ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်အဲၣ်နီၢ်ကီၢ်. (မး ၂၀:၂၈; ယိၤ ၃:၁၆) မ့မ့ၢ် မုၣ်ကီၤလံၢ်န့ၣ် အအဲၣ်လီၤထဲအသး ဒီးအတအိၣ်ဒီး တၢ်အဲၣ်နီၢ်ကီၢ်ဘၣ်အဃိ ယဟိဝၤယွၤ ကရဲၣ်ကျဲၤဝဲ တၢ်ပှ့ၤက့ၤ လၢကျဲဒ်အံၤန့ၣ် မုၣ်ကီၤလံၢ် တဆိကမိၣ်ဘၣ်နီတဘျီဘၣ်. ဒီးခီဖျိလၢ တၢ်ပှ့ၤက့ၤအဃိ ခါဆူညါ တၢ်ကကဲထီၣ်သးဒ်လဲၣ်. ယ့ၣ်ၡူး ပၢတၢ်အနံၣ်တကထိ ဝံၤအလီၢ်ခံ နီၢ်အံၣ်အု ဒီးစီၤအၤဒၣ် အစၢၤအသွဲၣ် လၢအကဲထီၣ် ပှၤလၢပှၤပှဲၤ ဒီးအအိၣ်ဒီး တၢ်ဒိကနၣ်န့ၣ် ကအိၣ်ဘၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ပၤရဒံစူးအပူၤ ဒ်ယဟိဝၤယွၤ တိာ်ပာ်ဝဲအသိး. ဒီးဖဲန့ၣ်အခါ ယဟိဝၤယွၤ ကတဲဝဲ “ဧ.”

မၤဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ် ပတၢ်နာ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်အၢၣ်လီၤ ဘၣ်ဃးဒီး ဟီၣ်ခိၣ်ပၤရဒံစူး

၁၈. ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်အၢၣ်လီၤ သၢခါလၢ အမၤဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ် ပတၢ်နာ်န့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်. (ကွၢ်စ့ၢ်ကီး တၢ်လွံၢ်နၢၣ် လၢအမ့ၢ် “တၢ်ဂ့ၢ်သၢထံၣ် လၢပနာ်န့ၢ် ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်အၢၣ်လီၤသ့.”)

^၁၈ လၢတၢ်မၤလိတခါအံၤ ပမၤလိဘၣ်လၢ တၢ်အၢၣ်လီၤ ဘၣ်ဃးဒီး ဟီၣ်ခိၣ်ကကဲထီၣ် ပၤရဒံစူးန့ၣ် ပနာ်သ့သပှၢ်တၢၢ် လၢအကဟဲလၢပှဲၤထီၣ်. ဒ်သိးပှၤဂၤစ့ၢ်ကီး ကနာ်ဝဲ တၢ်အၢၣ်လီၤအံၤအဂီၢ် ပကဘၣ် မၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်ဒ်လဲၣ်. ပကဘၣ် တဲအဝဲသ့ၣ်လၢ တၢ, ယဟိဝၤယွၤ အၢၣ်လီၤတၢ်လၢ အနီၢ်ကစၢ်. အဒိ လံာ်လီၣ်ဖျါ တဲဝဲလၢ “ပှၤတဂၤလၢ အဆ့ၣ်နီၤလၢ လီၢ်ပစိာ်အလိၤန့ၣ် တဲဝဲ ‘ကွၢ်မီၤ, ယမၤကဲထီၣ် တၢ်အသီခဲလၢာ်လီၤ.’” ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် အအိၣ်ဒီး တၢ်ကူၣ်သ့, တၢ်စိတၢ်ကမီၤ ဒီးအဘၣ်သး မၤလၢပှဲၤထီၣ် အတၢ်အၢၣ်လီၤ သပှၢ်တၢၢ်. ခံ, ယဟိဝၤယွၤ သ့ၣ်ညါဝဲလၢ တၢ်လၢ အအၢၣ်လီၤဝဲတဖၣ်န့ၣ် ကဟဲလၢပှဲၤထီၣ်နီၢ်ကီၢ်. အဃိ အတဲဝဲလၢ “တၢ်ကတိၤတဖၣ်အံၤ ပှၤနာ်န့ၢ်အီၤသ့ ဒီးမ့ၢ်ဝဲတီဝဲအဃိ . . . တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် ဟဲကဲထီၣ်တ့ၢ်အသးလံ.” သၢ, တၢ်လၢယဟိဝၤယွၤ စးထီၣ်မၤဝဲ တမံၤမံၤန့ၣ် အကမၤဝံၤဝဲ သပှၢ်တၢၢ်. အဃိ အတဲဝဲလၢ “ယမ့ၢ် ကဒီးဧ.” ယဟိဝၤယွၤ ကပာ်ဖျါထီၣ်လၢ မုၣ်ကီၤလံၢ်န့ၣ် အမၤတၢ်တသ့ နီတမံၤဘၣ် ဒီးအကဲပှၤလံၣ်တၢ်.

၁၉. ပှၤဂၤမ့ၢ်တနာ်လၢ ကစၢ်ယွၤ အတၢ်အၢၣ်လီၤ ကဟဲလၢပှဲၤထီၣ်ဘၣ်န့ၣ် နမၤစၢၤအီၤ ကသ့ဒ်လဲၣ်.

^၁၉ သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်လၢ ဖဲနတဲဘၣ်ပှၤဂၤ ကစၢ်ယွၤ အတၢ်အၢၣ်လီၤ တဘျီဂ့ၤ တဘျီဂ့ၤအခါ နမၤဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ် နတၢ်နာ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်အၢၣ်လီၤစ့ၢ်ကီး. အဃိ လၢခံတဘျီ ဖဲနဖးန့ၢ်ပှၤဂၤ ကစၢ်ယွၤ အတၢ်အၢၣ်လီၤ လၢအမၤမုာ်ထီၣ်ပသး ဘၣ်ဃးဒီး ဟီၣ်ခိၣ်ပၤရဒံစူးအဂ့ၢ် လၢအအိၣ်လၢ လီၣ်ဖျါ ၂၁:၄ အပူၤ ဒီးပှၤမ့ၢ်တဲနၤလၢ “တၢ်အၢၣ်လီၤအံၤ ကဲထီၣ်သးတသ့ဘၣ်” န့ၣ်နကဘၣ်မၤဒ်လဲၣ်. ဖးဒီးၡဲပၠးအီၤလၢ အဆၢဖိ ၅ ဒီး ၆. ဒီးတဲဘၣ်အီၤလၢ ယဟိဝၤယွၤ အၢၣ်လီၤတၢ်ဒ်အံၤန့ၣ် အလီၤဂာ်ဒ်သိးဒီး အဆဲးလီၤပာ်အမံၤ ဒ်သိးအကမၤလၢပှဲၤထီၣ် အတၢ်အၢၣ်လီၤအဂီၢ်ဝံၤလံ.—ၡါ ၆၅:၁၆.