ဘၣ်မနုၤအဃိ တၢ်အၢတၢ်သီ ဒီးတၢ်နးတၢ်ဖှီၣ် အိၣ်ထီၣ်လဲၣ်

ဖဲတၢ်အၢတၢ်သီ အိၣ်ထီၣ်အခါ ပှၤအါဂၤသံကွၢ်ဝဲလၢ ဘၣ်မနုၤအဃိ တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ဟဲကဲထီၣ်အသးလဲၣ်. လံာ်စီဆှံ တဲဖျါထီၣ်န့ၢ်ပှၤ တၢ်သံကွၢ်တဖျၢၣ်အံၤ အတၢ်စံးဆၢ လီၤတံၢ်လီၤဆဲး အဃိ ပသးခုဒိၣ်မး.

၁. ဒ်သိး တၢ်အၢတၢ်သီ ကဟဲအိၣ်ထီၣ် လၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢအဂီၢ် မုၣ်ကီၤလံၢ် မၤဝဲဒ်လဲၣ်.

မုၣ်ကီၤလံၢ်န့ၣ် ထီဒါက့ၤဝဲ ကစၢ်ယွၤ. မုၣ်ကီၤလံၢ် အဲၣ်ဒိးပၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိအဃိ အဝဲကွဲန့ၢ်လွဲန့ၢ်ဝဲ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ အဆိကတၢၢ်ခံဂၤ လၢအမ့ၢ် နီၢ်အံၣ်အု ဒီးစီၤအၤဒၣ် ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ် စ့ၢ်ကီး ကထီဒါက့ၤ ကစၢ်ယွၤ. မုၣ်ကီၤလံၢ် ကွဲန့ၢ်လွဲန့ၢ်ဝဲ နီၢ်အံၣ်အု ခီဖျိ အလံၣ်န့ၢ်လီန့ၢ်အီၤ. (၁ မိၤၡ့ ၃:​၁-၅) မုၣ်ကီၤလံၢ် ဒုးဆိကမိၣ် နီၢ်အံၣ်အုလၢ ကစၢ်ယွၤ တအဲၣ်ဒိးဟ့ၣ် နီၢ်အံၣ်အုလၢ တၢ်လၢအဂ့ၤဘၣ်. တကးဒံးဘၣ် မုၣ်ကီၤလံၢ် အဲၣ်ဒိးတဲဝဲလၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ မ့ၢ်တဒိကနၣ် ကစၢ်ယွၤအကလုၢ်ဘၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ကသးခုဒိၣ်ဒံး. ဒီးတၢ်လံၣ်တၢ်လီ အဆိကတၢၢ်တခါ လၢမုၣ်ကီၤလံၢ်တဲဝဲန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲ အတဲဘၣ် နီၢ်အံၣ်အုလၢ နီၢ်အံၣ်အုတသံဘၣ်. အဃိ လံာ်စီဆှံကိးဝဲ မုၣ်ကီၤလံၢ်လၢ “ပှၤလံၣ်တၢ်လီတၢ်တဂၤ ဒီးတၢ်လံၣ်တၢ်လီအပၢ်.”​—ယိၤဟၣ် ၈:၄၄.

၂. နီၢ်အံၣ်အု ဒီးစီၤအၤဒၣ် ဆၢတဲာ်လီၤအသးလၢ ကမၤမနုၤလဲၣ်.

ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်ဝဲ နီၢ်အံၣ်အု ဒီးစီၤအၤဒၣ် တၢ်အါမံၤလီၤ. ကစၢ်ယွၤ တဲဝဲလၢ သ့ၣ်ခဲလၢာ် လၢဧ့ၤဒ့ၣ်တၤသၣ်လီၢ် အပူၤန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်အီၣ်ဝဲသ့. ဘၣ်ဆၣ် သ့ၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်အီၣ်ဝဲ တန့ၢ်ဘၣ်န့ၣ် အိၣ်ဝဲတထူၣ်. (၁ မိၤၡ့ ၂:​၁၅-၁၇) သနာ်က့ နီၢ်အံၣ်အု ဒီးစီၤအၤဒၣ် ဆၢတဲာ်လီၤအသးလၢ ကအီၣ်ဝဲ သ့ၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ် အီၣ်ဝဲတန့ၢ်ဘၣ်တထူၣ်န့ၣ် အဃိ နီၢ်အံၣ်အု “ဟံးန့ၢ်အသၣ် ဒီးအီၣ်ဝဲ.” လၢခံ စီၤအၤဒၣ်စ့ၢ်ကီး “အီၣ်ဝဲ.” (၁ မိၤၡ့ ၃:၆) တကးဒံးဘၣ် မ့ၢ်လၢ နီၢ်အံၣ်အု ဒီးစီၤအၤဒၣ် ကဲဝဲပှၤလၢပှၤပှဲၤအဃိ နီၢ်ကီၢ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ် မၤတၢ်လၢအဘၣ် သ့ညီညီ ဒီးအဝဲသ့ၣ် တအိၣ်ဒီး တၢ်သူၣ်လီသးကွံ လၢကမၤတၢ်ကမၣ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲသ့ၣ် ဆၢတဲာ်လီၤအသးလၢ တဒိကနၣ် ကစၢ်ယွၤအကလုၢ်ဘၣ်. အဃိ အဝဲသ့ၣ် မၤဝဲတၢ်ဒဲးဘး ဒီးကစၢ်ယွၤ ကတဲအဝဲသ့ၣ်လၢ တၢ်လၢအဘၣ် ဒီးအကမၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ် တတူၢ်လိာ်လၢၤဘၣ်. အဝဲသ့ၣ် အတၢ်ဆၢတဲာ်အံၤ ကဲထီၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲ လၢအဝဲသ့ၣ်အဂီၢ် ဖးဒိၣ်ညါ.​—၁ မိၤၡ့ ၃:​၁၆-၁၉.

၃. နီၢ်အံၣ်အု ဒီးစီၤအၤဒၣ် အတၢ်ဆၢတဲာ်န့ၣ် မၤဘၣ်ဒိပှၤဒ်လဲၣ်.

နီၢ်အံၣ်အု ဒီးစီၤအၤဒၣ် မၤတၢ်ဒဲးဘး ဝံၤအလီၢ်ခံ အဝဲသ့ၣ် တကဲ ပှၤလၢပှၤပှဲၤလၢၤဘၣ်. ဒီးအဖိအလံၤလၢ အဟဲလီၤစၢၤလၢ အဝဲသ့ၣ်န့ၣ် တကဲပှၤလၢပှၤပှဲၤဘၣ်. ဘၣ်ဃးဒီး စီၤအၤဒၣ်န့ၣ် လံာ်စီဆှံ တဲဝဲလၢ “တၢ်ဒဲးဘး ဟဲနုာ်လီၤလၢ ဟီၣ်ခိၣ် ခီဖျိပိာ်ခွါတဂၤ ဒီးတၢ်သံန့ၣ် ဟဲအိၣ်ထီၣ်ခီဖျိလၢ တၢ်ဒဲးဘးအဃိလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ တၢ်သံရၤလီၤအသးလၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ ခဲလၢာ်အအိၣ်.”​—ရိမ့ၤ ၅:၁၂.

ဘၣ်မနုၤအဃိ ပထံၣ်ဘၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲလဲၣ်. ပထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲ လၢတၢ်ဂ့ၢ်အါမံၤအဃိလီၤ. တဘျီတခီၣ်န့ၣ် ခီဖျိလၢ ပဆၢတဲာ်တၢ် လၢအတဂ့ၤဘၣ်အဃိ ပထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲ. တဘျီတခီၣ်န့ၣ် ခီဖျိလၢ ပှၤဂၤအတၢ်ဆၢတဲာ် လၢအတဂ့ၤဘၣ်အဃိ ပထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲ. ဒီးတဘျီတခီၣ်န့ၣ် ခီဖျိလၢ တၢ်ဘၣ်န့ၢ်အတီၤအဃိ ပထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲ.​—ဖး စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ၉:၁၁.

ဃုသ့ၣ်ညါအါထီၣ်

၄. ပှၤတဂၤလၢ အဒုးအိၣ်ထီၣ် ပတၢ်ကီတၢ်ခဲ

ပှၤအါဂၤနာ်ဝဲလၢ ခဲအံၤန့ၣ် ကစၢ်ယွၤပၢဝဲ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်ညါ. တၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ်နာ်ဝဲန့ၣ် အဘၣ်ဧါ. ကွၢ်တၢ်ဂီၤမူ.

တၢ်ဂီၤမူ– မတဂၤ ပၢဟီၣ်ခိၣ်လဲၣ် (၁:၂၄)

ဖး ယၤကိာ် ၁:၁၃ ဒီး ၁ ယိၤဟၣ် ၅:၁၉ ဝံၤဒီး တဲသကိး တၢ်သံကွၢ် လၢလာ်တဖျၢၣ်အံၤ–

• မ့ၢ်ကစၢ်ယွၤ ကဲပှၤတဂၤလၢ အဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲ ဒီးတၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်ဧါ.

၅. စးထီၣ်လၢ မုၣ်ကီၤလံၢ် ပၢဟီၣ်ခိၣ်အံၤန့ၣ် တၢ်ကဲထီၣ်အသးဒ်လဲၣ်.

တၢ်ဂီၤမူ– ဘၣ်မနုၤအဃိ ယွၤပျဲတၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်အခွဲးလဲၣ်​—တၢ်ဂီၤမူဖုၣ်ကိာ် (၃:၀၇)

ဖး ၁ မိၤၡ့ ၃:​၁-၆ ဝံၤဒီး တဲသကိး တၢ်သံကွၢ် လၢလာ်တဖၣ်အံၤ–

• မုၣ်ကီၤလံၢ် တဲလံၣ်တဲလီဝဲ နီၢ်အံၣ်အုဒ်လဲၣ်.​—ကွၢ် အဆၢဖိ ၄ ဒီး ၅.

• ဒ်သိး နီၢ်အံၣ်အု ကဆိကမိၣ်ဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤ တအဲၣ်ဒိးဟ့ၣ်အဝဲသ့ၣ် တၢ်လၢအဂ့ၤဘၣ်အဂီၢ် မုၣ်ကီၤလံၢ် တဲဝဲဒ်လဲၣ်.

• မုၣ်ကီၤလံၢ် ဒုးဆိကမိၣ် ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိလၢ အဝဲသ့ၣ် မ့ၢ်တအိၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်ပၢ ဖီလာ်ဘၣ် သနာ်က့ အဝဲသ့ၣ် ကသးခုဒံး. ဒ်သိး ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ ကဆိကမိၣ်ဝဲ ဒ်န့ၣ်အဂီၢ် မုၣ်ကီၤလံၢ် တဲဝဲဒ်လဲၣ်.

ဖး စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ၈:၉ ဝံၤဒီး တဲသကိး တၢ်သံကွၢ် လၢလာ်တဖျၢၣ်အံၤ–

• ခဲအံၤ ယဟိဝၤယွၤတပၢဝဲ ဟီၣ်ခိၣ်ဘၣ်အဃိ တၢ်ကဲထီၣ်အသးဒ်လဲၣ်.

1. ၁. နီၢ်အံၣ်အု ဒီးစီၤအၤဒၣ်န့ၣ် ကဲဝဲပှၤလၢပှၤပှဲၤ ဒီးအဝဲသ့ၣ် အိၣ်ဘၣ်လၢ ပၤရဒံစူးအပူၤ. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲသ့ၣ် ဒိကနၣ် မုၣ်ကီၤလံၢ်အကလုၢ် ဒီးထီဒါက့ၤဝဲ ယဟိဝၤယွၤ

2. ၂. နီၢ်အံၣ်အု ဒီးစီၤအၤဒၣ် ထီဒါက့ၤတၢ် ဝံၤအလီၢ်ခံ လၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢန့ၣ် အိၣ်ထဲတၢ်ဒဲးဘး, တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ် ဒီးတၢ်သံ

3. ၃. ယဟိဝၤယွၤ ကမၤလီၤမၢ်ကွံာ် တၢ်ဒဲးဘး, တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ် ဒီးတၢ်သံ. ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ ကကဲထီၣ်ကဒါက့ၤ ပှၤလၢပှၤပှဲၤ ဒီးကအိၣ်ဘၣ်ကဒါက့ၤလၢ ပၤရဒံစူးအပူၤ

၆. ဖဲပထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲအခါ ယဟိဝၤယွၤထံၣ်ဝဲ ဒီးအသးအိၣ်ပှၤ

ဖဲပထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲအခါ မ့ၢ်ကစၢ်ယွၤထံၣ်ဝဲ ဒီးမ့ၢ်အသးအိၣ်ပှၤဧါ. ဖးကွၢ်တၢ်လၢ စီၤပၤဒၤဝံး ဒီးတၢ်မၢဖိ ပ့းတရူးတဲဝဲ. ဖး စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၃၁:၇ ဒီး ၁ ပ့းတရူး ၅:၇ ဝံၤဒီး တဲသကိး တၢ်သံကွၢ် လၢလာ်တဖျၢၣ်အံၤ–

• နသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ပာ်သူၣ်ပာ်သးဝဲ နတၢ်ကီတၢ်ခဲ ဒီးအသးအိၣ်နၤအဃိ နသးခုဧါ.

တၢ်ဂ့ၢ်လၢအရ့ဒိၣ်

မုၣ်ကီၤလံၢ် ဒီးပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ အဆိကတၢၢ်ခံဂၤ လၢအမ့ၢ် နီၢ်အံၣ်အု ဒီးစီၤအၤဒၣ်န့ၣ် ကဲဝဲ ပှၤလၢအဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်အၢတၢ်သီ လၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢ. ဘၣ်ဆၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲ လၢပထံၣ်ဘၣ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤထံၣ်ဝဲ ဒီးအသးအိၣ်ပှၤဒိၣ်မး အဃိ တယံာ်လၢၤဘၣ်န့ၣ် အဝဲကမၤလီၤမၢ်ကွံာ် တၢ်ကီတၢ်ခဲ.

တၢ်ကွၢ်ကဒါက့ၤ

• မုၣ်ကီၤလံၢ် လံၣ်န့ၢ်လီန့ၢ်ဝဲ နီၢ်အံၣ်အု ဒ်လဲၣ်.

• နီၢ်အံၣ်အု ဒီးစီၤအၤဒၣ် ထီဒါက့ၤတၢ်န့ၣ် မၤဘၣ်ဒိဝဲ ပဝဲခဲလၢာ်ဒ်လဲၣ်.

• ဖဲပဘၣ်ကီဘၣ်ခဲအခါ ယဟိဝၤယွၤထံၣ်ဝဲ ဒီးအသးအိၣ်ပှၤန့ၣ် ပသ့ၣ်ညါဘၣ်ဒ်လဲၣ်.

ဃုသ့ၣ်ညါ

ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဒဲးဘးန့ၣ် လံာ်စီဆှံ တဲဝဲဒ်လဲၣ်, ဖးကွၢ်.

“တၢ်ဒဲးဘးန့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်” (တၢ်မၤလိလၢ အအိၣ်လၢ online အဖီခိၣ်)

ဖးကွၢ် ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်ကီလၢ မုၣ်ကီၤလံၢ် ဒုးအိၣ်ထီၣ်ဝဲ လၢဧ့ၤဒ့ၣ်တၤသၣ်လီၢ်.

“ဘၣ်မနုၤအဃိ ယွၤပျဲတၢ်နး တၢ်ဖှီၣ်အခွဲးလဲၣ်” (တၢးထီခိးတၢ်, လါယနူၤအါရံၤ ၁, ၂၀၁၄)

ဖးကွၢ် တၢ်သံကွၢ်လၢအကီ လၢလာ်တခါအံၤ အတၢ်စံးဆၢ လၢအလီၤသူၣ်မံသးမုာ်.

“ဘၣ်မနုၤအဃိ ဟီလိခီၣ်(စ်) (Holocaust) ဟဲအိၣ်ထီၣ်လဲၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိ ကစၢ်ယွၤ တမၤပတုာ် ဝဲဘၣ်လဲၣ်” (တၢ်မၤလိလၢ အအိၣ်လၢ online အဖီခိၣ်)

ကွၢ်တၢ်ဂီၤမူ လၢအပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ ပိာ်ခွါတဂၤ သ့ၣ်ညါထီၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ ဘၣ်မနုၤအဃိ တၢ်ကီတၢ်ခဲ လၢအထံၣ်ဘၣ်ဝဲတဖၣ်အံၤ ဟဲအိၣ်ထီၣ်ဝဲလဲၣ်.

ယတအိၣ် ထဲတဂၤလၢၤဘၣ် (၅:၀၉)