မ့ၢ်ဟီၣ်ခိၣ်အကတၢၢ်ဘူးထီၣ်လံဧါ

၁. တၢ်ကမၤအသးလၢ ခါဆူညါန့ၣ်​ ပဃုသ့ၣ်ညါအီၤသ့ဖဲလဲၣ်.

ဖဲနကွၢ်တၢ်ကစီၣ်အခါ မ့ၢ်နဆိကမိၣ်ဘၣ်လၢ ‘ဟီၣ်ခိၣ်အတၢ်မၤအသးသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ကနးထီၣ်အါန့ၢ်အလီၢ်ဒံးဧါ.’ ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ မ့ၢ်လၢတၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်ဒီး တၢ်အၢတၢ်သီအိၣ်ဝဲအါမးအဃိ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတနီၤနီၤနာ်ဝဲလၢ ဟီၣ်ခိၣ်အကတၢၢ်ဘူးထီၣ်လံ. အဝဲသ့ၣ်အတၢ်ဆိကမိၣ်န့ၣ်​ မ့ၢ်အဘၣ်စ့ၢ်ကီးဧါ. ဒ်သိးပကသ့ၣ်ညါ တၢ်လၢအကမၤအသးလၢ ခါဆူညါန့ၣ်​ မ့ၢ်ကျဲအိၣ်တဘိဘိဒံးဧါ. အိၣ်ဝဲလီၤ. ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ကမၤအသးလၢ ခါဆူညါန့ၣ်​ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတသ့ၣ်ညါဝဲဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်​ ယဟိဝၤယွၤသ့ၣ်ညါဝဲလီၤ. လၢလံာ်စီဆှံအပူၤန့ၣ်​ ကစၢ်ယွၤပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ခါဆူညါတၢ်ကမၤအသးဒီးပှၤဒ်လဲၣ်​ ဒီးပာ်ဖျါထီၣ်စ့ၢ်ကီးဝဲလၢ တၢ်ကမၤအသးဒီးဟီၣ်ခိၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ.—ယၡါယၤ ၄၆:၁၀; ယၤကိာ် ၄:၁၄.

၂, ၃. ယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်​ အဲၣ်ဒိးသ့ၣ်ညါ တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်. ဒီးယ့ၣ်ၡူး စံးဆၢက့ၤအဝဲသ့ၣ်ဒ်လဲၣ်.

^၂ လံာ်စီဆှံတဲဝဲဘၣ်ဃးဒီး ဟီၣ်ခိၣ်အကတၢၢ်အဂ့ၢ်န့ၣ်​ အခီပညီတမ့ၢ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်တဖျၢၣ်အံၤကဟးဂီၤကွံာ်ဝဲဘၣ်. အဲၣ်ဒိးစံးဝဲလၢ တၢ်ကမၤဟးဂီၤကွံာ်တၢ်အၢတၢ်သီန့ၣ်လီၤ. ယ့ၣ်ၡူးသိၣ်လိတ့ၢ် အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်လၢ ယွၤအဘီအမုၢ် ကပၢဝဲဟီၣ်ခိၣ်န့ၣ်လီၤ. (လူၤကၣ်​ ၄:၄၃) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ်အဘီၣ်​ အဲၣ်ဒိးသ့ၣ်ညါဝဲလၢ ယွၤအဘီအမုၢ်ကပၢတၢ်လၢ အဆၢကတီၢ်ဖဲလဲၣ်​ ဒီးအဝဲသ့ၣ်သံကွၢ် ယ့ၣ်ၡူးလၢ “တၢ်န့ၣ်တဖၣ်​ ဆံးယံာ်ကမၤအသးလဲၣ်, ဒီးနဟဲလီၤ ဒီးဟီၣ်ခိၣ်အကတၢၢ်န့ၣ်​ အတၢ်ပနီၣ်, ကမၤအသးလၢ မနုၤတမံၤလဲၣ်.” (မးသဲ ၂၄:၃) ယ့ၣ်ၡူးတတဲဘၣ်အဝဲသ့ၣ်​ မုၢ်နံၤမုၢ်သီလီၤတံၢ်လီၤဆဲးဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်​ ယ့ၣ်ၡူးတဲဘၣ်အဝဲသ့ၣ်လၢ တချုးဟီၣ်ခိၣ်အကတၢၢ်န့ၣ်​ တၢ်ကမၤအသးဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်လၢယ့ၣ်ၡူးစံးဝဲတဖၣ်န့ၣ်​ ဟဲလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်ဝဲ လၢဆၢကတီၢ်ခဲအံၤလီၤ.

^၃ လၢတၢ်မၤလိအံၤအပူၤ ပကသမံသမိးကွၢ် တၢ်အုၣ်အသးတဖၣ်​ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ဟီၣ်ခိၣ်အကတၢၢ်န့ၣ်​ ဘူးထီၣ်ဝဲလံ. အဆိကတၢၢ်န့ၣ်​ ဒ်သိးပကနၢ်ပၢၢ်ထီၣ်လၢ ဘၣ်မနုၤအဃိ ဟီၣ်ခိၣ်တၢ်အိၣ်အသးတဖၣ်နးထဲအံၤညါလဲၣ်န့ၣ်​ ပကဘၣ်မၤလိ ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဒုးတၢ်ယၤတခါလၢ အဟဲကဲထီၣ်အသးလၢမူခိၣ်လီၤ.

တၢ်ဒုးတၢ်ယၤအိၣ်ထီၣ်လၢ မူခိၣ်

၄, ၅. (က) ယ့ၣ်ၡူးကဲထီၣ်စီၤပၤလၢ မူခိၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ တၢ်မၤအသးဒ်လဲၣ်. (ခ) ဒ် လီၣ်ဖျါ ၁၂:၁၂ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး ဖဲတၢ်တ့ၢ်လီၤ မုၣ်ကီၤလံၢ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်မ့ၢ်ဝံၤန့ၣ်​ တၢ်ကမၤအသးလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢ ဒ်လဲၣ်.

^၄ ဖဲတၢ်မၤလိ ၈ အပူၤန့ၣ်​ ပမၤလိဘၣ်လၢ ယ့ၣ်ၡူးကဲထီၣ်စီၤပၤလၢ မူခိၣ်ဖဲ ၁၉၁၄ နံၣ်န့ၣ်လီၤ. (ဒၤနံးယ့လး ၇:၁၃, ၁၄) ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် တၢ်မနုၤကဲထီၣ်အသးလဲၣ်န့ၣ်​ လံာ်လီၣ်ဖျါစံးဝဲလၢ “ဒီးတၢ်ဒုးတၢ်ယၤ အိၣ်ထီၣ်လၢမူခိၣ်လီၤ. မံၤက့လး [ယ့ၣ်ၡူး] ဒီး အကလူးတဖၣ်​ ဒုးတၢ်ဒီးပယိၤ [မုၣ်ကီၤလံၢ်], ဒီးပယိၤဒီး အကလူးသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်​ ဒုးတၢ်” လီၤ.a မုၣ်ကီၤလံၢ် ဒီးအတၢ်ဝံတၢ်နါတဖၣ်​ ဒုးတၢ်တနၢၤဘၣ်အဃိ ဘၣ်တၢ်တ့ၢ်လီၤကွံာ်အဝဲသ့ၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢလီၤ. မူခိၣ်ကလူးတဖၣ်​ ကပှဲၤဒီးတၢ်သးခုထဲလဲၣ်န့ၣ်​ ဆိကမိၣ်ကွၢ်တက့ၢ်. ဘၣ်ဆၣ်​ တၢ်ကမၤအသးဒီး ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ်ဒ်လဲၣ်. လံာ်စီဆှံစံးပာ်ဝဲလၢ တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢအကီအခဲ ကအိၣ်ထီၣ်ဝဲလီၤ. လၢမနုၤအဃိလဲၣ်. ခီဖျိလၢ မုၣ်ကီၤလံၢ် “သ့ၣ်ညါလၢ အဆၢအကတီၢ် အိၣ်ထဲတစိၢ်ဖိ” အဃိအသးဒိၣ်ထီၣ်​ ဒိၣ်မးန့ၣ်လီၤ.—လီၣ်ဖျါ ၁၂:၇, ၉, ၁၂.

^၅ မုၣ်ကီၤလံၢ် ဒုးအိၣ်ထီၣ်ဝဲတၢ်ကီတၢ်ခဲအကလုာ်ကလုာ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢန့ၣ်လီၤ. တချုးလၢ ကစၢ်ယွၤ မၤဟးဂီၤကွံာ်အီၤန့ၣ်​ အတၢ်ဆၢကတီၢ် အိၣ်ဒံးထဲတစဲးဖိ အဃိအသးပှံၢ်ထီၣ်ဒိၣ်မးလီၤ. ယ့ၣ်ၡူးစံးတ့ၢ်ဝဲလၢ တၢ်ကမၤအသးလၢ မုၢ်နံၤခံကတၢၢ်အတီၢ်ပူၤဒ်လဲၣ်န့ၣ်​ ပကသမံသမိးကွၢ် တၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ်အံၤလီၤ.—ကွၢ်တၢ်ဂ့ၢ် ၂၃ လၢလံာ်အကတၢၢ်တက့ၢ်.

မုၢ်နံၤခံကတၢၢ်

၆, ၇. မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ တၢ်ဒုးတၢ်ယၤ ဒီးတၢ်သၣ်ဝံၤလီၤဒိန့ၣ်​ မၤအသးဒ်လဲၣ်.

^၆ တၢ်ဒုးတၢ်ယၤ. ယ့ၣ်ၡူးစံးဝဲလၢ– “ပှၤကညီ တကလုာ်ကထီဒါ ပှၤကညီတကလုာ်, ဒီးတဘီတမုၢ်ကထီဒါ တဘီတမုၢ်လီၤ.” (မးသဲ ၂၄:၇) ဖဲပစိၤခဲအံၤ ပှၤသံလၢ တၢ်ဒုးတၢ်ယၤအဃိ အိၣ်အါန့ၢ်ဒံးလၢညါန့ၣ်လီၤ. တၢ်ကရၢကရိလၢ အကွၢ်ဝဲဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်တၢ်အိၣ်သး (Worldwatch Institute) ကွဲးဖျါထီၣ်ဝဲလၢ စးထီၣ်ဖဲ ၁၉၁၄ နံၣ်တုၤခဲအံၤ ပှၤသံလၢ တၢ်ဒုးတၢ်ယၤအဃိန့ၣ်​ အိၣ်ဝဲအကကွဲၢ်တကယၤဘျဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးစးထီၣ်လၢ ၁၉၀၀-၂၀၀၀ နံၣ်, တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢအယံာ်ဝဲထဲ အနံၣ်​ ၁၀၀ န့ၣ်ပှၤသံလၢတၢ်ဒုးတၢ်ယၤအဃိ အိၣ်အါန့ၢ်ဒံး တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢအပူၤကွံာ် အနံၣ်​ ၁၉၀ဝန့ၣ်​ သၢစးလီၤ. ခီဖျိလၢ တၢ်ဒုးတၢ်ယၤအဃိ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိလၢ အကကွဲၢ်တဖၣ်​ တူၢ်ဘၣ်ဝဲ တၢ်သူၣ်အုးသးအုး ဒီးတၢ်ကီတၢ်ခဲထဲလဲၣ်န့ၣ်​ ဆိကမိၣ်ကွၢ်တက့ၢ်.

^၇ တၢ်သၣ်ဝံၤလီၤဒိ. ယ့ၣ်ၡူး စံးဝဲလၢ– “တၢ်အိၣ်ဝံၤ အိၣ်ဃဲၤတဖၣ်​ . . . ကအိၣ်ထီၣ်” ဝဲလီၤ. (မးသဲ ၂၄:၇) ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ ပှၤထုးထီၣ်တၢ်အီၣ်တၢ်အီ အါန့ၢ်ဒံးလၢညါလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်​ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိအါဂၤန့ၣ်​ တဒိးန့ၢ်ဘၣ်​ တၢ်အီၣ်တၢ်အီလၢလၢပှဲၤပှဲၤဘၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်. ခီဖျိလၢ အဝဲသ့ၣ်တအိၣ်ဒီးကျိၣ်စ့ လၢလၢပှဲၤပှဲၤလၢ ကပှ့ၤဝဲတၢ်အီၣ်တၢ်အီ ဒီးတအိၣ်ဒီးတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲလၢ ကသူၣ်အီၣ်သူၣ်အီတၢ်အဂီၢ်ဘၣ်. ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ အကကွဲၢ်တကထိဘျဲၣ်န့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်အတၢ်ဟဲနုာ် လၢတနံၤအဂီၢ်န့ၣ်​ စှၤန့ၢ်ဒံးစ့တဒီလၣ်န့ၣ်လီၤ. ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်​ တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ အတၢ်ကရၢကရိ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ပှၤဖိသၣ်လၢအကကွဲၢ်တဖၣ်​ ဘၣ်သံဝဲကိးနံၣ်ဒဲး ခီဖျိလၢအဝဲသ့ၣ်တဒိးန့ၢ်ဘၣ်​ တၢ်အီၣ်တၢ်အီ လၢလၢပှဲၤပှဲၤအဃိန့ၣ်လီၤ.

၈, ၉. တၢ်လၢယ့ၣ်ၡူးတဲဆိပာ်ဝဲ ဘၣ်ဃးဒီးဟီၣ်ခိၣ်ဟူးဝး ဒီးတၢ်ဆူးတၢ်ဆါန့ၣ်​ ဟဲလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်ဒ်လဲၣ်.

^၈ ဟီၣ်ခိၣ်​ ဟူးဝး. ယ့ၣ်ၡူး စံးပာ်ဝဲလၢ– “ဟီၣ်ခိၣ်​ ကဟူးဝးဆှဲးဆှိး နးနးကလဲာ်” လီၤ. (လူၤကၣ်​ ၂၁:၁၁) မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ တနံၣ်ဘၣ်တနံၣ်န့ၣ်​ ဟီၣ်ခိၣ်ဟူးဝးဝဲ လၢတၢ်လီၢ်အါတီၤန့ၣ်လီၤ. စးထီၣ်ဖဲ ၁၉၀၀ နံၣ်တုၤခဲအံၤန့ၣ်​ ပှၤသံလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဟူးဝးဝဲအဃိ အိၣ်ဝဲခံကကွဲၢ်ဘျဲၣ်လီၤ. ခီဖျိလၢ စဲးဖီကဟၣ်တၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီအဃိ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ သ့ၣ်ညါဆိဝဲလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ကဟူးဝဲဘၣ်ဆၣ်​ ပှၤအါဂၤဘၣ်သံဒံးဝဲလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဟူးဝးဝဲအဃိန့ၣ်လီၤ.

^၉ တၢ်ဆူးတၢ်ဆါ. ယ့ၣ်ၡူးစံးပာ်ဝဲလၢ “တၢ်ဆါသံသတြိာ်” ကရၤလီၤအသးချ့သဒံး ဒီးကမၤသံပှၤအါမးလီၤ. (လူၤကၣ်​ ၂၁:၁၁) ကသံၣ်သရၣ်တဖၣ်​ အိၣ်ဒီးတၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီလၢ ကကူစါယါဘျါတၢ်ဆါအါမံၤ ဘၣ်ဆၣ်​ တၢ်ဆူးတၢ်ဆါလၢ ပှၤကူစါယါဘျါအီၤတန့ၢ်န့ၣ်​ အိၣ်ဒံးအါမးလီၤ. အဒိ လံာ်တၢ်ပာ်ဖျါတဘ့ၣ်​ စံးဝဲလၢ တနံၣ်ဘၣ်တနံၣ်န့ၣ်​ ပှၤလၢအကကွဲၢ်တဖၣ်ဘၣ်သံဝဲ ခီဖျိလၢတၢ်ဆါတဖၣ်​ ဒ်သိးဒီး တၢ်ပသိၣ်ဆါ, တၢ်ညၣ်ဂိၢ် ဒီးတၢ်ဆါလူဘှိးအဃိန့ၣ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ်​ ကသံၣ်သရၣ်တဖၣ်​ ဃုထံၣ်န့ၢ်ဝဲတၢ်ဆူးတၢ်ဆါလၢအသီ အိၣ်ဝဲအကလုာ် ၃၀ ဒီးလၢအကျါတနီၤန့ၣ်​ ကသံၣ်လၢပှၤကကူစါယါဘျါတၢ်အဂီၢ် တအိၣ်ဝဲဘၣ်.

လၢမုၢ်နံၤခံကတၢၢ်အတီၢ်ပူၤန့ၣ်​ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ်​ အတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးကအိၣ်ဒ်လဲၣ်

၁၀. ၂ တံၤမသ့း ၃:၁-၅ န့ၣ်​ ဟဲလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်ဝဲလၢ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤဒ်လဲၣ်.

^၁၀ ၂ တံၤမသ့း ၃:၁-၅ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ– “မုၢ်နံၤအခံကတၢၢ်တဖၣ်အပူၤန့ၣ်, အဆၢအကတီၢ်လၢ အကီအခဲကဘၣ်လီၤ.” စီၤပီလူးပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ လၢမုၢ်နံၤခံကတၢၢ်အတီၢ်ပူၤန့ၣ်​ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ်​ အတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သး ကအိၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲစံးဝဲလၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ်အတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သး ကအိၣ်ဝဲဒ်အံၤ

• ပှၤကညီကမ့ၢ် ပှၤအဲၣ်လီၤအသး

• ပှၤသးကွံစ့

• ပှၤတစူၢ်ဘၣ်​ အမိၢ်အပၢ်ဘၣ်

• ပှၤလၢတအိၣ်ဒီး တၢ်သးတီ

• ပှၤတအဲၣ်ဘၣ်​ အဘူးအတံၢ်ဘၣ်

• ပှၤလၢအတကီၤဘၣ်​ အသးဘၣ်

• ပှၤသူၣ်အၢသးသီ

• ပှၤလၢအအဲၣ်တၢ်မုာ်တၢ်ပၠီၣ်ဒိၣ်န့ၢ် အအဲၣ်ယွၤ

• အိၣ်ဝဲဒီးတၢ်ယူးယီၣ်ယွၤ အက့ၢ်အဂီၤဘၣ်ဆၣ်ဒီး, အစိကမီၤန့ၣ်​ သမၢဝဲလီၤ

၁၁. ဒ် စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၉၂:၇ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး တၢ်ကမၤအသးဒီးပှၤအၢပှၤသီတဖၣ်ဒ်လဲၣ်.

^၁၁ ပှၤလၢနခိၣ်နဃၢၤန့ၣ်​ မ့ၢ်အတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးအိၣ်ဒ်အံၤဧါ. ပှၤအါဂၤလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်န့ၣ်​ အတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သး အိၣ်ဒ်အံၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်​ ဒ်ကစၢ်ယွၤ အၢၣ်လီၤပာ်ဝဲအသိး တယံာ်လၢၤဘၣ်န့ၣ်​ ပှၤအၢပှၤသီကလီၤမၢ်ကွံာ်ဝဲလီၤ. လံာ်စီဆှံစံးဝဲလၢ “တုၤပှၤအၢဖိ မဲထီၣ်ဒ်နီၣ်ဧိၤမံၤဧိၤအသိးန့ၣ်, ဒီးပှၤမၤတၢ်အၢခဲလၢာ် ဘီၣ်ထီၣ်ညီထီၣ်ဒီး, မ့ၢ်ဒ်သိးအကတုၤလၢ တၢ်ဟးဂီၤ လီၤစိၤလီၤထီလီၤ.”—စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၉၂:၇.

တၢ်သးခုကစီၣ်လၢ မုၢ်နံၤခံကတၢၢ်

၁၂, ၁၃. ဖဲမုၢ်နံၤခံကတၢၢ် အတီၢ်ပူၤအံၤ ယဟိဝၤယွၤ သိၣ်လိပှၤတၢ်မနုၤလဲၣ်.

^၁၂ လံာ်စီဆှံစံးပာ်ဝဲ လၢမုၢ်နံၤခံကတၢၢ်အတီၢ်ပူၤန့ၣ်​ ဟီၣ်ခိၣ်ကပှဲၤဒီး တၢ်လၢအလီၤသူၣ်အုးသးအုး ဒီးတၢ်ကီတၢ်ခဲန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်​ လံာ်စီဆှံစံးစ့ၢ်ကီးဝဲလၢ တၢ်မၤအသးလၢ အဂ့ၤကအိၣ်ထီၣ်ဝဲလီၤ.

^၁၃ တၢ်နၢ်ပၢၢ်ထီၣ်​ လံာ်စီဆှံ. ဘၣ်ဃးဒီးမုၢ်နံၤခံကတၢၢ်န့ၣ်​ ဝံဒၤနံးယ့လး တဲဆိပာ်ဝဲလၢ– “တၢ်သ့ၣ်ညါ ကအါထီၣ်လီၤ.” (ဒၤနံးယ့လး ၁၂:၄) တၢ်အံၤအဲၣ်ဒိးစံးဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤကမၤစၢၤ အခ့အပှၤတဖၣ်​ ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ်​ ကနၢ်ပၢၢ်အါထီၣ်​ လံာ်စီဆှံအါန့ၢ်ဒံး လၢညါန့ၣ်လီၤ. လီၤဆီဒၣ်တၢ် စးထီၣ်ဖဲ ၁၉၁၄ နံၣ်န့ၣ်​ ယဟိဝၤယွၤ မၤလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်ဝဲ တၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤအံၤလီၤ. အဒိ ကစၢ်ယွၤ သိၣ်လိပှၤလၢ အမံၤန့ၣ်အရ့ဒိၣ်ထဲလဲၣ်, အတၢ်တိာ်ပာ် လၢဟီၣ်ခိၣ်အဂီၢ်ဒီး တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ပှ့ၤက့ၤအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. သိၣ်လိစ့ၢ်ကီးပှၤလၢ ဘၣ်ဃးဒီးပှၤသံ ဒီးတၢ်ဂဲၤဆၢထၢၣ်သမူထီၣ်က့ၤ အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးပမၤလိဘၣ်လၢ ထဲယွၤအဘီအမုၢ်န့ၣ်​ မၤဟါမၢ်ကွံာ်ဝဲ ပတၢ်ကီတၢ်ခဲ ခဲလၢာ်သ့ဝဲလီၤ. ပမၤလိဘၣ်စ့ၢ်ကီးလၢ ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်​ တၢ်သးခု ကသ့ဒ်လဲၣ်​ ဒီးပကအိၣ်မူဒ် တၢ်ဘၣ်ယွၤအသးလၢ ကျဲဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်​ ကစၢ်ယွၤအခ့အပှၤတဖၣ်န့ၣ်​ ဒ်အဝဲသ့ၣ်​ မၤလိဘၣ်ဝဲအသိး မ့ၢ်အဝဲသ့ၣ်​ အိၣ်မူမၤထွဲဝဲဧါ. ဝံအတၢ်စံးပာ် ကဟ့ၣ်ထီၣ်ဝဲ တၢ်စံးဆၢလီၤ.—ကွၢ်တၢ်ဂ့ၢ် ၂၀ ဒီး ၂၄ လၢလံာ်အကတၢၢ်တက့ၢ်.

၁၄. တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤ ဘီမုၢ်တၢ်သးခုကစီၣ်န့ၣ်​ ရၤလီၤအသး တုၤလၢတၢ်လီၢ်ဖဲလဲၣ်, ဒီးမတၤတဖၣ်​ စံၣ်တဲၤတဲလီၤ တၢ်သးခုကစီၣ်လဲၣ်.

^၁၄ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်​ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤ. ဘၣ်ဃးဒီး မုၢ်နံၤခံကတၢၢ်န့ၣ်​ ယ့ၣ်ၡူးစံးဝဲလၢ “ဘီမုၢ်အတၢ်သးခုအကစီၣ်အံၤ, ကဘၣ်တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤအီၤလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်ညါ” လီၤ. (မးသဲ ၂၄:၃, ၁၄) ဘီမုၢ်တၢ်သးခုကစီၣ်အံၤ ဘၣ်တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤအီၤလၢ ထံကီၢ် ၂၃၀ ဘျဲၣ်ဒီး လၢကျိာ် ၇၀၀ ဘျဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ်​ လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်န့ၣ်​ ဟဲလၢ “ကယဲၢ်ပှၤကလုာ်, ဒီးကယဲၢ်ပှၤအဒူၣ်” အထၢတဖၣ်အကျါန့ၣ်လီၤ. ဒီးအဝဲသ့ၣ်​ မၤစၢၤပှၤဂၤဒ်သိး ကနၢ်ပၢၢ်ထီၣ်ဝဲ ယွၤအဘီအမုၢ်န့ၣ်မ့ၢ် တၢ်မနုၤလဲၣ်, ဒီးဘီမုၢ်အံၤ ကမၤတၢ်မနုၤလၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ်အဂီၢ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. (လီၣ်ဖျါ ၇:၉) အဝဲသ့ၣ်​ စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ တၢ်သူၣ်အိၣ်သးအိၣ်​ ဒီးတဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲ အဘူးအလဲဘၣ်. ပှၤအါဂၤ သးဟ့ဒီး မၤနးမၤဖှီၣ်​ အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်ဆၣ်​ ဒ်ယ့ၣ်ၡူးတဲပာ်စၢၤဝဲအသိးန့ၣ်​ ပှၤမၤပတုာ်အဝဲသ့ၣ်​ အတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤ တန့ၢ်ဘၣ်.—လူၤကၣ်​ ၂၁:၁၇.

နကမၤဒ်လဲၣ်

၁၅. (က) မ့ၢ်နဆိကမိၣ်လၢ ပအိၣ်မူဘၣ်လၢ မုၢ်နံၤခံကတၢၢ် အတီၢ်ပူၤလံဧါ, ဘၣ်မနုၤအဃိ နဆိကမိၣ်​ ဒ်န့ၣ်လဲၣ်. (ခ) ပှၤလၢအတဒိကနၣ်​ ယဟိဝၤယွၤ အကလုၢ်ဒီး ပှၤလၢအဒိကနၣ်​ အကလုၢ်န့ၣ်​ တၢ်ကမၤအသးဒီး အဝဲသ့ၣ်ဒ်လဲၣ်.

^၁၅ မ့ၢ်နဆိကမိၣ်လၢ ပအိၣ်မူဘၣ်လၢ မုၢ်နံၤခံကတၢၢ်အပူၤဧါ. ဘၣ်ဃးဒီး မုၢ်နံၤခံကတၢၢ်န့ၣ်​ ဝံအတၢ်စံးပာ်အါမး ဟဲလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်ဝဲ သပှၢ်ကတၢၢ်လံ. တယံာ်လၢၤဘၣ်န့ၣ်​ ယဟိဝၤယွၤ ကဆၢတဲာ်လီၤအသးလၢ ကမၤပတုာ်ကွံာ် တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤဒီး “တၢ်အကတၢၢ်” န့ၣ်ကဟဲဘၣ်ဝဲလီၤ. (မးသဲ ၂၄:၁၄) တၢ်အကတၢၢ်န့ၣ်​ အဲၣ်ဒိးစံးဝဲ တၢ်မနုၤလဲၣ်. အဲၣ်ဒိးစံးဝဲ အၢ်မက့းဒိၣ်လီၤ. ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် ကစၢ်ယွၤ ကမၤဟးဂီၤကွံာ် တၢ်အၢတၢ်သီခဲလၢာ်လီၤ. ယဟိဝၤယွၤ ကသူဝဲယ့ၣ်ၡူးဒီး မူခိၣ်ကလူးလၢအဂံၢ်ဆူၣ်ဘါဆူၣ်တဖၣ်​ ဒ်သိးကမၤဟးဂီၤကွံာ် ပှၤလၢအတဒိကနၣ်အကလုၢ်န့ၣ်လီၤ. (၂ သ့းစၤလနံ ၁:၆-၉) တၢ်န့ၣ်အလီၢ်ခံ မုၣ်ကီၤလံၢ် ဒီးအတၢ်ဝံတၢ်နါတဖၣ်​ ကွဲန့ၢ်လွဲန့ၢ်ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ တသ့လၢၤဘၣ်. ဒီးပှၤလၢအဒိကနၣ်​ ကစၢ်ယွၤအကလုၢ်ဒီးတူၢ်လိာ်အဘီအမုၢ်န့ၣ်​ ကထံၣ်ဘၣ်ဝဲယွၤအတၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤ လၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်ဝဲကိးမံၤဒဲးန့ၣ်လီၤ.—လီၣ်ဖျါ ၂၀:၁-၃; ၂၁:၃-၅.

၁၆. “တၢ်အကတၢၢ်” ဘူးထီၣ်သပှၢ်ကတၢၢ်လံအဃိ နကဘၣ်မၤဒ်လဲၣ်.

^၁၆ တယံာ်လၢၤဘၣ်န့ၣ်​ ဟီၣ်ခိၣ်လၢ မုၣ်ကီၤလံၢ်ပၢအီၤအံၤ ကကတၢၢ်ကွံာ်ဝဲလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အရ့ဒိၣ်လၢ ပကသံကွၢ်လီၤပသးလၢ ‘ယကဘၣ်မၤဒ်လဲၣ်.’ ယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်ဒိးလၢ နကဂုာ်ကျဲးစၢး မၤလိအါထီၣ်​ လံာ်စီဆှံလီၤ. နတၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံန့ၣ်​ နကဘၣ်ပာ်အီၤဒ် တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်တခါ လၢနဂီၢ်လီၤ. (ယိၤဟၣ်​ ၁၇:၃) ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ်​ အိၣ်ဒီးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်​ ကိးနွံဒဲးလီၤ. တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်တဖၣ်အံၤ မၤစၢၤပှၤလၢ ပကနၢ်ပၢၢ်အါထီၣ် လံာ်စီဆှံအဃိ ဂုာ်ကျဲးစၢး လဲၤထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်အံၤ ဘၣ်ဆၢဘၣ်ကတီၢ်တက့ၢ်. (ဖး ဧ့ၤဘြံၤ ၁၀:၂၄, ၂၅ တက့ၢ်.) နမ့ၢ်သ့ၣ်ညါထီၣ်လၢ နကဘၣ်ဆီတလဲနသးန့ၣ်​ ထဲးဂံၢ်ထဲးဘါလၢ နကဆီတလဲနသး အဂီၢ်တက့ၢ်. နမ့ၢ်ဆီတလဲနသးန့ၣ်​ နတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤ ကဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ်ဝဲလီၤ. —ယၤကိာ် ၄:၈.

၁၇. ဖဲတၢ်အကတၢၢ်ဟဲဝဲအခါန့ၣ်​ ဘၣ်မနုၤအဃိ ပှၤအါတက့ၢ် ကကမၢကမၣ်ဝဲလဲၣ်.

^၁၇ တၢ်မၢဖိ ပီလူးပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ တၢ်စံၣ်ညီၣ်​ ပှၤအၢပှၤသီတဖၣ်န့ၣ်​ ကဟဲဝဲဒ် “တၢ်ဘျၣ်လၢ မုၢ်နၤအသိး” ဖဲပှၤအါတက့ၢ် တပာ်သူၣ်ပာ်သးအဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. (၁ သ့းစၤလနံ ၅:၂) ယ့ၣ်ၡူးစံးပာ်ဝဲလၢ ပှၤအါဂၤန့ၣ်​ ကကွၢ်ကပာ်ကွံာ်ဝဲ တၢ်အုၣ်အသးလၢ အပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ပအိၣ်မူဘၣ်လၢ မုၢ်နံၤခံကတၢၢ် အတီၢ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲစံးဝဲလၢ “ဒ်တၢ်မၤအသးလၢ စီၤနိအၤအမုၢ်နံၤတဖၣ်အသိးန့ၣ်, တုၤပှၤကညီဖိခွါအံၤ ဟဲလီၤ [လၢအမ့ၢ် မုၢ်နံၤခံကတၢၢ်] ဒီး, တၢ်ကမၤအသး ဒ်န့ၣ်အသိးလီၤ. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, ဒ်မုၢ်နံၤမုၢ်နၤလၢ ထံတချုးလုၣ်ဘၢဒံးဘၣ်တၢ်န့ၣ်ဒီး, ပှၤအီၣ်တၢ်ဒီးအီတၢ်, န့ၢ်မါန့ၢ်ဝၤ, တုၤလီၤလၢ မုၢ်တနံၤလၢ စီၤနိအၤလဲၤနုာ်လၢ ကဘီပူၤ, ဒီးတသ့ၣ်ညါဘၣ်​ တုၤလီၤလၢထံလုၣ်ဘၢတၢ်ဟဲ, ဒီးစိာ်ကွံာ်အီၤခဲလၢာ်အသိးန့ၣ်, တုၤပှၤကညီဖိခွါအံၤ ဟဲလီၤဒီး, တၢ်ကမၤအသး ဒ်န့ၣ်အသိးလီၤ.”—မးသဲ ၂၄:၃၇-၃၉.

၁၈. ယ့ၣ်ၡူး ဟ့ၣ်ပလီၢ်ပှၤ ဒ်လဲၣ်.

^၁၈ ယ့ၣ်ၡူး ဟ့ၣ်ပလီၢ်ပှၤလၢ ပတကြၢးသးဒ့ဒီ ခီဖျိလၢ “တၢ်အီၣ်လုၣ်ကိ အီလုၣ်ကိတၢ်, ဒီးလၢအအံၤတဃၣ်​ အတၢ်ဘၣ်ယိၣ်ဘၣ်ဘီ’’ အဃိဘၣ်. အဝဲစံးဝဲလၢ တၢ်အကတၢၢ်ကဟဲဝဲ သတူၢ်ကလာ် ဒ် “တစိး” အသိးန့ၣ်လီၤ. အဝဲစံးစ့ၢ်ကီးဝဲလၢ “ကဟဲဘၣ်​ ကယဲၢ်ပှၤအိၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢဒီဘ့ၣ်ညါ” လီၤ. ဒီးအဝဲတဲကဒီးဝဲလၢ– “ဒ်သိးတၢ်ကပာ်သုလၢ သုဂ့ၤပူၤဖျဲးဒီးတၢ်လၢ အကမၤအသးတဖၣ်ခဲလၢာ်, ဒီးလၢသုဂ့ၤဆၢထၢၣ်လၢ ပှၤကညီဖိခွါအမဲာ်ညါဒီး, ဆိးသီဒီး ဘါထုကဖၣ်တၢ် ကိးအကတီၢ်ဒဲးတက့ၢ်.” (လူၤကၣ်​ ၂၁:၃၄-၃၆) ဘၣ်မနုၤအဃိ အရ့ဒိၣ်လၢ ပကဘၣ်ဒိကနၣ်​ ယ့ၣ်ၡူး အတၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်န့ၣ်လဲၣ်. ခီဖျိလၢ တယံာ်လၢၤဘၣ်န့ၣ်​ တၢ်ကမၤဟးဂီၤကွံာ် ဟီၣ်ခိၣ်လၢ မုၣ်ကီၤလံၢ်ပၢအီၤအံၤအဃိန့ၣ်လီၤ. ထဲဒၣ်ပှၤလၢ အမၤတၢ်ဘၣ်ယဟိဝၤယွၤ ဒီးယ့ၣ်ၡူးအသးန့ၣ်​ ကလဲၤခီဖျိ တၢ်အကတၢၢ်ဒီး ကဒိးန့ၢ်ဘၣ်​ တၢ်မူအထူအယိာ် လၢဟီၣ်ခိၣ်ပၤရဒံစူးအပူၤန့ၣ်လီၤ.—ယိၤဟၣ်​ ၃:၁၆; ၂ ပ့းတရူး ၃:၁၃.